5,342 matches
-
simboluri care nu mai au niciun sens pentru el. Subliniind fascinația lui Jung pentru mituri și pentru capacitatea omului de a le crea, Anthony Stevens 226 arată faptul că Jung considera creștinismul un mit și pe Iisus Hristos un erou mitic fără a le conferi în vreun fel conotații peiorative, întrucât Hristos a devenit cel mai important personaj simbolic din toate timpurile, transformându-se în mitul care a fondat cultura europeană și nu numai. De fapt, oamenii depind de mituri pentru că
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
reprezintă o ficțiune, cele două evenimente par să fie legate printr-o temă comună, universală. Din acest punct de vedere, miturile țin de identitatea culturală a umanității, în acest sens veridicitatea lor devenind puțin importantă, după cum subliniează David Leeming: "Poveștile mitice sunt elemente care aparțin culturii universale pe care o împărtășesc indivizi din toate colțurile lumii"234. În acest sens, Jeppe Sinding Jensen asimilează miturile celei de-a treia lumi a lui Karl Popper, întrucât în "societățile tradiționale, în special cele
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
o descriu cu ajutorul simbolurilor preluate din viața de zi cu zi. Prin Pascal Boyer 245, mitul este abordat din perspectivă cognitivistă, autorul francez studiind relația dintre memorie și manifestările culturale. Boyer susține că, pentru a fi credibile și memorabile, poveștile (mitice) trebuie să depășească planul comun, obișnuit, dar în același timp, trebuie să aibă o anumită ancorare în realitate și să răspundă unor așteptări universale pe care oamenii le au despre lume. De fapt, pentru a supraviețui, miturile îmbină elemente comune
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
totodată, psiholog și logician) considerau a fi gândire infantilă, cognitiviștii susțin că este de fapt strategia mitului, acesta fiind special structurat și organizat pentru a răspunde nevoilor de reprezentare simbolică ale omului. Analiza lui Boyer 246 evidențiază faptul că gândirea mitică este o dovadă a evoluției și flexibilității creierului uman, întrucât religiile și miturile abundă în fenomene și personaje ireale pe care individul le procesează depășind dificultatea incoerenței logice. Interesant este faptul că multe mituri, în special cele ale creației, coexistă
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
basmul popular sau povestirea românescă"248. În acest sens, mitul este o călătorie în paradisul pierdut care explică și justifică viața și existența omului. În termenii lui Durand, mitul este înțelegerea simbolică a lumii cu zeii și demonii ei. Lumea mitică apare ca pretext pentru altceva, ca o lume imaginară, însă, așa cum arată Ernst Cassirer 249, deși mitul este inventat, el este o ficțiune inconștientă deoarece spiritul primitiv nu era conștient de semnificația propriilor creații. În urma unei analize a miturilor Greciei
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
Roland Barthes susține că mitul este un sistem de comunicare, fiind delimitat de granițe și bariere formale și nu substanțiale 252. Întrucât mitul aparține vorbirii, ca semnificație a lucrurilor, istoria omenirii transformă realul în cuvânt, reglementând viața și moartea limbajului mitic. Astfel, în concepția lui Barthes, se poate vorbi despre mituri foarte vechi, dar nu eterne. "Veche sau nu, mitologia nu poate avea decât o bază istorică, deoarece mitul este o vorbire: el nu apare din natura lucrurilor"253. Privit din
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
Donald afirmă că "oamenii au dezvoltat limbajul din nevoia de a-și îmbunătăți aparatul conceptual și nu invers"254. Miturile oferă cadrul, personajele și scenariile prin care lumea poate fi înțeleasă și acceptată. În acest sens, atunci când recurge la povești mitice, omul își organizează gândurile despre realitatea care-l înconjoară și care, de cele mai multe ori, îl domină. Dacă s-ar admite faptul că miturile sunt exclusiv creațiile de la începuturile umanității, atunci omul din interiorul istoriei ar fi într-o continuă reluare
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
lor au oferit posibilitatea conturării unor eroi care au contribuit la crearea miturilor naționale, de fapt o consecință a procesului de distrugere a mitului puterii spaniole 264. În acest caz, în literatura de călătorie, olandezii se reprezentau prin intermediul prototipului eroului mitic, care era de fapt o exagerare a unor fapte și personaje reale. În realitate, autorii literaturii de călătorie au oferit publicului eroi și fapte de vitejie pentru a satisface nevoia de repere mitice ale societății de la vremea respectivă, cu care
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
călătorie, olandezii se reprezentau prin intermediul prototipului eroului mitic, care era de fapt o exagerare a unor fapte și personaje reale. În realitate, autorii literaturii de călătorie au oferit publicului eroi și fapte de vitejie pentru a satisface nevoia de repere mitice ale societății de la vremea respectivă, cu care puteau construi o identitate proprie, lăsând în urmă dominația spaniolă. În aceeași logică a fost construit și mitul lui William de Orange, în cazul căruia istoria a fost transformată pentru a servi nevoilor
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
mituri moderne 270. Tiberiu Rudică și Daniela Costea, care au analizat miturile din perspectiva societăților și culturilor contemporane, vorbesc despre mit ca despre creația simbolică a omului din timpuri îndepărtate, evitând termenul timp primordial, tocmai pentru a sublinia capacitatea producțiilor mitice și a manifestărilor magice de a se transforma în funcție de condițiile istorice și de nevoile sociale. Autorii explică mitul făcând apel la psihologie, considerând că la baza creațiilor mitice stă simțul psihologic comun 271, prin capacitățile sale de intuiție mitul apropiindu
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
timpuri îndepărtate, evitând termenul timp primordial, tocmai pentru a sublinia capacitatea producțiilor mitice și a manifestărilor magice de a se transforma în funcție de condițiile istorice și de nevoile sociale. Autorii explică mitul făcând apel la psihologie, considerând că la baza creațiilor mitice stă simțul psihologic comun 271, prin capacitățile sale de intuiție mitul apropiindu-se de gândirea reflexivă. Gabriel Segre 272 valorifică studiile lui R. Barthes și ale lui E. Morin pentru a sublinia faptul că este foarte greu, dacă nu imposibil
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
istoria religiilor, Gabriel Segre arată similitudinea dintre mitul creat în jurul unui cântăreț american și miturile tradiționale 274. Pentru sociologul francez narațiunile biografice care vorbesc despre marii dispăruți ai societăților moderne și care se bucură de o imensă audiență sunt relatări mitice întrucât au caracteristici asemănătoare și îndeplinesc funcții similare cu ale miturilor. În acest sens, abordările contemporane ale miturilor pleacă de la felul în care este construită și imaginată lumea modernă, Marc Augé considerând că aceasta devine din ce în ce mai ficțională, întrucât mitul se
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
dorințele poporului american. Marea sa creație a constat în construirea unor imagini narative prin care au fost îndeplinite aceste dorințe"278. La acest nivel, devine pertinentă întrebarea în ce măsură societățile lumii moderne, secularizată și urbanizată, mai sunt capabile de o gândire mitică. Discuția trebuie să aibă în vedere faptul că mitul nu este creația unui anumit tip de societate, deși are un important rol social, ci este generat de însăși esența omului. Predispozițiile înnăscute ale acestuia, în anumite condiții sociale și istorice
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
tot, de la cele mai intime idei despre cine suntem noi, până la reprezentările sociale și politice"279. Chiar dacă aceste mytheme nu au o organizare narativă, ele îndeplinesc același rol de procesare simbolică a existenței. Practic, cea mai mare parte din materialele mitice tradiționale s-a transformat în societatea de astăzi în ceea ce Marie Laure Ryan numește colecții de motive sau mituri nesemnificative, în sensul că individul nu le conștientizează și nici nu se raportează la ele ca la povești esențiale ale omenirii
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
lui Joseph Fontenrose, termenul de mit poate fi aplicat doar poveștilor tradiționale și nu zeilor. Argumentul lui Fontenrose are în vedere faptul că un zeu este venerat, înainte de a deveni personaj într-o poveste. Rolul și acțiunile zeului sunt elemente mitice și nu natura acestuia 282. Din punctul de vedere al autorului, a-l considera pe Zeus un personaj mitic este ca și cum i-am atribui același rol lui Carol cel Mare. Deși din punct de vedere istoric, este posibil ca Zeus
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
în vedere faptul că un zeu este venerat, înainte de a deveni personaj într-o poveste. Rolul și acțiunile zeului sunt elemente mitice și nu natura acestuia 282. Din punctul de vedere al autorului, a-l considera pe Zeus un personaj mitic este ca și cum i-am atribui același rol lui Carol cel Mare. Deși din punct de vedere istoric, este posibil ca Zeus să nu fi existat, prin faptul că oamenii credeau în el și-l includeau în ritualuri, el devenea un
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
în ritualuri, el devenea un personaj real. Ideea nu este nouă, Émile Durkheim susținând că "o reprezentare este adevărată dacă se consideră că este susținută de realitate"283. De fapt, adevărul lucrurilor vine din rolul lor social, întrucât, deși reprezentările mitice sunt false prin raportarea lor la realitate, ele sunt adevărate în relația lor cu subiectul care crede în ele. Așadar mitul nu este adevărat prin conținutul lui, ci prin rolul lui social și prin funcționalitatea lui. Cu toate acestea, analiza
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
285, dacă mitul este un text ritual, atunci evenimentul descris de mit trebuie să fie recunoscut în actele ritualice. Cu toate acestea, Fontenrose nu clarifică problema legăturii mit-ritual, susținând doar că aceasta este dată de faptul că ritualurile comemorează evenimentele mitice. În plus, analiza unor tradiții și ceremonialuri evidențiază că ritualul nu este întotdeauna legat de mit, ci are ca scop câștigarea bunăvoinței naturii sau a divinității, caz în care nu implică o poveste, așa cum se întâmplă în mituri. Un bun
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
unei idei sau a unei credințe. Practic, Jensen arată cum imaginile vizuale și acțiunile, împreună cu recitarea poveștilor, rugăciunilor și a imnurilor au contribuit la transformarea invizibilului într-o experiență, în ceva palpabil. În acest sens, Jensen evidențiază faptul că dimensiunea mitică și dimensiunea simbolică sunt necesare pentru a da concretețe unei idei, pentru a reda prin anumite semnificații și atribute concepte necunoscute. Este vorba, de fapt, despre capacitatea lumii simbolice de a genera sensuri care traduc lumea, care închid necunoscutul în
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
susține temerile și visele pe care le trăiește individul. Legătura simbolului cu limbajul este cea care îi dă forță și care face trecerea spre o infinitate de sensuri. Pentru Jürgen Habermas, lumea formelor simbolice este distinctă de cea a imaginilor mitice întrucât se extinde de la reprezentările vizuale și expresiile verbale, la forme care orientează cunoașterea și care conduc în final spre practică. Imaginile mitice condensează impresii și semne individuale, pline de semnificații, care rămân legate de contextul în care au fost
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
spre o infinitate de sensuri. Pentru Jürgen Habermas, lumea formelor simbolice este distinctă de cea a imaginilor mitice întrucât se extinde de la reprezentările vizuale și expresiile verbale, la forme care orientează cunoașterea și care conduc în final spre practică. Imaginile mitice condensează impresii și semne individuale, pline de semnificații, care rămân legate de contextul în care au fost create. Prin intermediul limbajului, imaginile mitice transformă situații particulare în cazuri exemplare. Pe de altă parte, actul de a simboliza se distinge prin faptul
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
reprezentările vizuale și expresiile verbale, la forme care orientează cunoașterea și care conduc în final spre practică. Imaginile mitice condensează impresii și semne individuale, pline de semnificații, care rămân legate de contextul în care au fost create. Prin intermediul limbajului, imaginile mitice transformă situații particulare în cazuri exemplare. Pe de altă parte, actul de a simboliza se distinge prin faptul că "transformă sensuri variabile în înțelesuri semantice pe care le fixează pentru ca mintea umană să le poată reproduce și păstra"305, și
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
privi atât înapoi cât și înainte (...) ce s-a întâmplat în trecut este separat în totalitatea reprezentărilor, însă nu dispare tocmai datorită semnificației acordate cu ajutorul limbajului"306. Habermas merge mai departe cu delimitarea zonei lumii simbolice de cea a lumii mitice, subliniind diferența dintre mit și limbaj. Deși acestea au la bază expresiile metaforice, se deosebesc în ceea ce privește generarea sensului exprimat prin imagini și felul cum articulează logic lumea. "Limbajul, care devine motorul gândirii, ascunde o putere logică și un caracter ideal
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
la bază expresiile metaforice, se deosebesc în ceea ce privește generarea sensului exprimat prin imagini și felul cum articulează logic lumea. "Limbajul, care devine motorul gândirii, ascunde o putere logică și un caracter ideal care rămân străine mitului. Pe de altă parte, imaginea mitică este legată de o plenitudine obscură a ființei care este articulată cu ajutorul limbajului"307. Spre deosebire de mit, simbolul este o formă stilizată a dramatismului experienței individului și în același timp elimină opoziția subiect-obiect, întrucât realul nu există decât prin intermediul acestei relații
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
umane, în scopul desprinderii unor noi valențe care duc spre sacralizarea acesteia. În urma acestui proces, simbolurile asigură continuitatea miturilor, oferindu-le elemente memorabile și generând o multitudine de sensuri și semnificații cu scopul perpetuării lor. Așa cum sublinia Ernst Cassirer, gândirea mitică este de fapt o restructurare simbolică a lumii 311, aceasta conducând la o modalitate prin care omul domină realul, dar în același timp, evadează din el o sursă de spiritualitate și de depășire a limitelor fizice și o formă de
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]