5,342 matches
-
răzbunarea animalului doborât (mai exact, a "sufletului" său) sau se justifică în fața Stăpânului Animalelor, în ce privește pe paleocul-tivatori, mitul omorului primordial justifică, desigur, riturile sângeroase precum sacrificiul uman și canibalismul, dar este greu de precizat contextul său religios inițial. O temă mitică analoagă explică originea plantelor nutritive - atât tuberculi cât și cereale - ca provenind din excrețiile sau resturile unei zeități sau ale unui strămoș mitic. Când beneficiarii descoperă sursa, respingătoare, a alimentelor, ei doboară pe autorul lor; dar, urmând sfaturile acestuia, îi
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
sângeroase precum sacrificiul uman și canibalismul, dar este greu de precizat contextul său religios inițial. O temă mitică analoagă explică originea plantelor nutritive - atât tuberculi cât și cereale - ca provenind din excrețiile sau resturile unei zeități sau ale unui strămoș mitic. Când beneficiarii descoperă sursa, respingătoare, a alimentelor, ei doboară pe autorul lor; dar, urmând sfaturile acestuia, îi sfârtecă trupul și îngroapă bucățile. Plantele nutritive și alte elemente de cultură (instrumente agricole, viermi de mătase etc.) cresc din cadavrul său21. Semnificația
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
o ființă primordială jertfită. Să adăugăm că în religiile agricultorilor originea cerealelor este, de asemenea, divină; dăruirea de cereale oamenilor este adesea pusă în relație cu o hierogamie între zeul cerului (sau al atmosferei) și Mama-Pământ, sau cu o dramă mitică implicând împreunarea sexuală, moartea și învierea. 12. Femeia și vegetația. Spațiu sacru și reînnoirea periodică a Lumii Prima, și poate cea mai importantă urmare a descoperirii agriculturii, provoacă o criză în valorile vânătorilor paleolitici: relațiile de ordin religios cu lumea
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Crizele care pun în pericol recolta (inundațiile, secetele etc.) vor fi traduse, pentru a fi înțelese, acceptate și stăpânite, în drame mitologice. Aceste mitologii și scenariile rituale care depind de ele vor domina timp de milenii civilizațiile Orientului Apropiat. Tema mitică a zeilor care mor și învie se numără printre cele mai importante, în anumite cazuri, aceste scenarii arhaice vor da naștere la noi creații religioase (de exemplu, Eleusis, Misterele greco-orientale; cf. § 96). Civilizațiile agricole elaborează ceea ce se poate numi o
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
și aparțin totodată la două grupe rituale antagonice. Or, cum vom vedea în numeroase ocazii, luptele rituale între două grupuri opuse joacă un rol important, mai ales în scenariile de Anul Nou. Fie că e vorba de repetiția unei lupte mitice, ca în Mesopotamia (§ 22), sau pur și simplu de confruntarea dintre 27 A se urmări exemplele în M. Eliade, Aspects du mythe, pp. 58 sq. Jtrad. Românească, pp. 40 sq. - Nota trad. |. Australienii nu cunosc, la drept vorbind, o cosmogonie
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
răscoale?" (VI, 23-24), toți rostesc un singur nume: Kingu. Îi tăiară vinele și din sângele său Ea a făcut omenirea (VI, 30)31. Poemul povestește apoi ridicarea unui sanctuar (i. E. a palatului zeului) în onoarea lui Marduk. Deși utilizează teme mitice tradiționale, Enuma eli$ prezintă o cosmogonie mai degrabă întunecată și o antropologie pesimistă. Pentru a scoate în evidență valoarea tânărului luptător Marduk, zeii epocii primordiale, în primul rând Tiamat, sunt încărcați de valori "demonice". Tiamat nu înfățișează doar totalitatea haotică
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
vieții și a conștiinței 5. La Heliopolis, locul numit "Colina de Nisip", care făcea parte din templul Soarelui, era identificat cu "Colina Primordială". 3 Cf. Rundle Clark, Myth and Symbol în Ancient Egypt, pp. 363-364. Este vorba de un motiv mitic destul de cunoscut: "perfecțiunea începuturilor". 4 Miturile nu erau povestite într-un mod continuu și coerent, pentru a constitui, ca să zicem așa, "versiuni canonice". Prin urmare, suntem obligați să le reconstituim plecând de la episoade și aluzii aflate în cele mai vechi
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
distrugă. Hathor este aceea care se angajează să îndeplinească masacrul. Dar întrucât zeița amenință să nimicească total rasa umană, Ra recurge la un șiretlic și reușește să o îmbete 13. Revolta oamenilor și consecințele ei au avut loc în timpul epocii mitice. Evident, "oamenii" erau primii locuitori ai Egiptului, întrucât Egiptul era prima țară apărută, deci Centrul Lumii 14. Egiptenii erau singurii locuitori cu drept deplin; fapt ce explică interdicția pentru străini de a pătrunde în sanctuare, care sunt imagini microcosmice ale
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
pentru străini de a pătrunde în sanctuare, care sunt imagini microcosmice ale țării 15. Unele texte târzii reflectă tendința spre universalism. Zeii (Horus, Sekhmet) îi protejează nu numai pe egipteni, ci și pe palestinieni, nubieni și Jibieni 16. Totuși istoria mitică a primilor oameni nu joacă un rol important, în epoca miraculoasă a lui "Prima Oară", cele două momente hotărâtoare au fost cosmogonia și suirea pe tron a faraonului. 27. Răspunderile unui zeu întrupat După cum remarcă Henri Frankfort 17, cosmogonia este
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Am adăugat ghilimele pentru a indica în acest mod că este vorba, într-un mare număr de cazuri, de mituri hattiene sau hurrite traduse sau adaptate în limba hittită. 98 său, zeul furtunii, ori zeului solar sau anumitor zeițe. Fondul mitic - ca și numele de Telipinu - este hattian. Redactările hittite au fost compuse în legătură cu diferite ritualuri, astfel spus recitarea mitului juca un rol fundamental în cult. Începutul narațiunii 6 fiind pierdut, nu se știe de ce Telipinu s-a decis să "dispară
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
punând în pericol sursele înseși ale vieții (Dragonul simbolizează atât "virtualitatea" și obscuritatea, cât și seceta, suprimarea normelor și moartea). L 46. Kumarbi și suveranitatea De un interes excepțional este ceea ce s-a numit "teogonia" hurrito-hittită13, adică suita de evenimente mitice având ca protagonist pe Kumarbi, "Tatăl Zeilor". Episodul inițial - "regalitatea în Cer" - explică succesiunea primilor zei. La început, Alalu a fost rege și 9 Traducere de A. Goetze, ANET, pp. 125-26; Vieyra, op. Cit., pp. 526 sq. 10 Apollodorus, Bibliotheke, I
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
îl castrează pe Agditis, transformându-1 astfel în zeița Cybele (Pausanias, VII, 17: 10-12). Mult mai răspândite sunt miturile care relatează nașterea oamenilor de piatră; le întâlnești din Asia Mică până în Extremul Orient și în Polinezia. E vorba, probabil, de tema mitică a "autohtoniei" primilor oameni; ei sunt născuți de o Mare Zeiță chtoniană. Anumiți zei (ca, de exemplu, Mithra) sunt de asemenea imaginați ieșind dintr-o stâncă, precum soarele, a cărui lumină strălucește în fiecare dimineață deasupra munților. Dar această temă
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
a "autohtoniei" primilor oameni; ei sunt născuți de o Mare Zeiță chtoniană. Anumiți zei (ca, de exemplu, Mithra) sunt de asemenea imaginați ieșind dintr-o stâncă, precum soarele, a cărui lumină strălucește în fiecare dimineață deasupra munților. Dar această temă mitică nu poate fi redusă la o epifanie solară 16. S-ar putea spune că petra genitrix întărește sacralitatea Mamei-Pământ cu virtuțile prodigioase cu care se presupunea că sunt îmbibate pietrele. După 14 Primii traducători au propus "genunchi". Cei doi termeni
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
origine (creația omului, originea morții etc.) au jucat un rol secundar în conștiința religioasă a lui Israel. Pe scurt, evreii se interesau mai degrabă de "istoria sfântă", adică de raporturile lor cu Dumnezeu, decât de istoria originilor, care relatează evenimentele mitice și fabuloase din primar diurn. Aceasta poate fi adevărat numai începând cu o anumită epocă și, mai ales, pentru o anumită elită religioasă. Dar nu există motive să conchidem că strămoșii israeliților erau indiferenți față de problemele care pasionau toate societățile
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
o coastă scoasă din trupul lui Adam poate fi interpretată ca indicând androginismul Omului primordial. Concepții similare sunt atestate în alte tradiții, inclusiv acelea transmise de anumiți midrașim. Mitul androginului ilustrează o credință destul de răspândită: perfecțiunea umană, identificată în Strămoșul mitic, comportă o unitate, care este în același timp o totalitate. Vom judeca importanța androginiei discutând anumite speculații gnostice și hermetice. Să precizăm că androginia umană are ca model bisexualitatea divină, concepție împărtășită de numeroase culturi 7. 54. Paradisul pierdut. Cain
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
punctul de a fi instaurate. Dar să revenim la legenda biblică: Dumnezeu s-a hotărât să limiteze vârsta omului la 120 de ani, ca urmare a acestor împreunări între îngerii căzuți și fiicele muritorilor. Oricare ar fi originea acestor teme mitice (Cain și Abel, patriarhii 9 Să adăugăm totuși că mitul "căderii" n-a fost întotdeauna înțeles conform interpretării biblice, începând mai ales din epoca elenistică și până în timpurile iluminismului, nenumărate speculații au încercat să elaboreze o mitologie adamică mai îndrăzneață
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
a împrăștiat "în tot pământul și au încetat de a mai zidi cetatea și turnul" (11: 7-8), care de atunci încolo a fost cunoscut sub numele de Babei. Avem de-a face și în acest caz cu o veche temă mitică reinterpretată în perspectiva iahvis-mului. E vorba, mai întâi, de tradiția arhaică potrivit căreia anumite ființe privilegiate (strămoși, eroi, regi legendari, șamani) urcă la cer cu ajutorul unui arbore, al unei lănci, al unei frânghii, sau al unui lanț de săgeți. Dar
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
potrivit căreia anumite ființe privilegiate (strămoși, eroi, regi legendari, șamani) urcă la cer cu ajutorul unui arbore, al unei lănci, al unei frânghii, sau al unui lanț de săgeți. Dar ascensiunea la cer în concreta a fost întreruptă la sfârșitul epocii mitice primordiale'. Alte mituri raportează eșecul încercărilor ulterioare de urcare la cer cu ajutorul a diverse eșafodaje. Este important de știut dacă redactorul povestirii biblice cunoștea aceste credințe imemoriale, în orice caz el era familiarizat cu ziyqurat-dc babiloniene, care comportau un simbolism
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Caucaz, descendenți direcți ai sciților. Celții împărțeau societatea în druizi (preoți, juriști), aristocrație militară (flaith, literal, "putere", echivalentul skr. Ksatră) și bo airig, oameni liberi (airig) posesori de vaci (bo). După Dumezil, se poate discerne o diviziune asemănătoare în tradițiile mitice, dar puternic istoricizate, ale întemeierii Romei: regele Romulus, protejat de Jupiter; etruscul Lucumon, tehnician al războiului; Tatius și sabinii care aduc femeile și bogățiile. Triada capitolină - Jupiter, Marș, Quirinus - constituie întrucâtva modelul divin, celest al societății romane, în sfârșit, o
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
recunoaște aceeași structură indo-europeană, dar cele două "câmpuri ideologice" nu sunt omogene. "Romanii gândesc istoric, în vreme ce indienii gândesc fabulos. Romanii gândesc național, indienii cosmic'. Gândirii empirice, relativiste, politice, juridice a romanilor i se opune gândirea filosofică, absoluta, dogmatică, morală și mitică a indienilor 11. Se pot discerne diferențe asemănătoare în "câmpurile ideologice" și la alte popoare indo-europene. Așa cum am spus, documentele de care dispunem constituie expresiile specifice ale diferitelor popoare ariofonc, în decursul istoriei, în fapt, ceea ce putem surprinde e numai
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
în mitul lui Indra și cel al eroului iranian Thraetaona, ucigând, fiecare, un monstru cu trei capete. Victoria stârnește la Cuchulainn și Horațiu o "furie" (furor, celticul fer g) periculoasă pentru societate și care trebuie exorcizată ritualic, în plus, tema mitică a celor "trei păcate" ale lui Indra găsește asemănări, în Scandinavia, în gesta eroului Starcatherus și, în Grecia, în mitologia lui Herakles 12. Foarte probabil, aceste teme rnitico-rituale nu epuizau mitologia și tehnicile războinicului din epoca comună 10 G. Dumezil
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
său (RV, V, 5). Victoria zeilor Deva asupra celor Asura a fost asimilată triumfului lui Indra asupra Dasyuților, care au fost totodată azvârliți în întunericul cel mai adânc (AV, IX, 2,17; cf. RV, VII, 99, 4 etc.). Acest conflict mitic reflectă lupta "zeilor tineri", conduși de Indra, împotriva unui grup de divinități primordiale. Faptul că zeii Asura sunt cunoscuți ca "magicieni" prin excelență (AV, III, 9, 4; VI, 72,1) și că au fost asimilați cu sudra, nu înseamnă că
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
epocă primordială la epoca actuală este explicată în termeni cosmogonici: trecerea de la o "stare" haotică la o 20 Cf. M. Eliade, Trăite d'histoire des religions, pp. 68 sq. lume organizată, un "Cosmos". Vom regăsi acest fundal cosmogonic în bătălia mitică a lui Indra împotriva Dragonului primordial, Vrtra (§ 68). Or, știm că Varuna, ca zeu primordial, asum, prin excelență, a fost identificat cu Vrtra. Această identificare a făcut posibil un șir de speculații esoterice asupra misterului bi-unității divine. 66. Varuna: Rege
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
1-2). Cosmocrator, el posedă unele atribute ale zeilor celești; el este visvadarsata, "pretutindeni vizibil" (RV, VIII, 41,3), omniscient (AV, IV, 16,2-7) și infailibil (RV, IV, 16,2-7). El are "o mie de ochi" (RV, VII, 34,10), formulă mitică pentru stele, întrucât "vede tot" și nu-i scapă nici un păcat, oricât de ascuns ar fi, oamenii se simt "ca sclavii" în prezența lui (RV, 1,25,1). "Suveran teribil", adevărat "maestru al legăturilor", el are puterea magică de a
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
că ambii zei sunt în relație cu Apele, și în primul rând cu "Apele prizoniere" ("marele Varuna a ascuns marea.", RV, IX, 73,3). Noaptea (nonmanifestatul)27, Apele (virtualul, semințele), "transcendența" și "nonacți-unea" (trăsături ale zeilor suverani) au o solidaritate mitică și metafizică, totodată, pe de o parte, cu "legăturile" de orice fel și, pe de altă parte, cu dragonul Vrtra, care, după cum vom vedea, a "întemnițat", a "oprit" și "înlănțuit" Apele. Mai mult încă, Varuna este asimilat cu Șarpele Ahi
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]