5,121 matches
-
face evidentă existența lui Dumnezeu. Holocaustul, urmat de crearea statului Israel, este un nou și extraordinar exemplu al acestei oscilări fundamentale între un Dumnezeu care-și ascunde fața și un Dumnezeu care se revelează 12. La fel ca Berkovits, alți gânditori tradiționaliști, ca Harold Fisch și Irving Greenberg, refondează doctrina suferinței necesare fără a legitima persecuția. Cel de-al doilea folosește modele extrase din Iov și Plângeri, susținând totodată că, după Auschwitz, afirmarea religioasă centrală este crearea vieții. Și el identifică
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
succes, iar asta, cum am văzut, în secolul al XIX-lea. Filosofia evreiască dezvoltată după război, chiar dacă abordează problema Holocaustului, nu o înfruntă ca în lumea anglo-saxonă, fie prelungind sau revizuind teologia tradițională, fie încercând abordări mai puțin convenționale. Puțini gânditori evrei francezi s-au aplecat asupra evenimentului cu atâta intensitate ca teologii anglo-saxoni. Din acest punct de vedere, unul dintre cei mai originali reprezentanți americani ai ceea ce se va numi în engleză Shoalogy este, incontestabil, Richard L. Rubinstein, ale cărui
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
religie a fost influențată succesiv de evenimente culturale și istorice variate. Și admite că propriul conținut etic îi asigură iudaismului o perenitate chiar în absența unei convingeri religioase, de vreme ce nu se reduce la un simplu sistem de credințe 14. Numeroși gânditori evrei își revizuiseră, în secolul XX, concepția despre un Dumnezeu suprem, actor atotputernic al istoriei, și evitaseră să stabilească o legătură directă între acesta și suferința umană, fără a opta totuși pentru ruptura pe care o reprezintă gândirea lui Rubinstein
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
nu este de înțeles cu Dumnezeu, dar nici fără El. De asemenea, mărturisește el, ar fi o minciună să spună că crede în Dumnezeu, dar la fel ar fi și să spună contrariul 15. N-au fost puțini, după genocid, gânditorii care au refuzat să-și întemeieze credința pe o abordare tradițională a lui Dumnezeu. Refugiat german care fugise de naziști și devenise canadian, teolog, Emil Fackenheim, în scrierile sale din anii 1968-1970, în special în cartea tradusă în franceză La
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
o anexare creștină a suferinței evreiești? Una dintre interpretările ultraortodoxe evreiești ale genocidului, care spune că evreii s-au sacrificat pentru a grăbi venirea lui Mesia, nu este totuși atât de îndepărtată de viziunea hristologică adoptată de unii savanți și gânditori creștini care stabileau un paralelism între sacrificiul poporului evreu și cel al lui Hristos. Cele două interpretări se întâlnesc atunci când văd în exterminare un eveniment religios în care victimele devin martiri ai credinței lor și, prin urmare, un fel de
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
în URSS nu există lagăre. Se considera că importantă este salvarea visului socialist, iar în acest sens afirmația lui Jean-Paul Sartre a rămas celebră: "Să nu deznădăjduiască Billancourt-ul!". Soljenițîn este un scriitor complex, cunoscut și comentat în ipostazele de publicist, gânditor și luptător pentru afirmarea valorilor morale fundamentale. Întreaga lui operă a captat interesul comentatorilor, așa cum s-a întâmplat, de altfel, cu tot ceea ce ține de personalitatea scriitorului rus. Atitudinea scriitorului, de implicare în viața societății ruse, interesul pentru istorie și
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
lui Georges Nivat, cel mai consecvent comentator al lui Soljenițîn). Revenirea scriitorului rus în patrie, în anul 1994, a generat aici un val de simpatie, care s-a făcut vizibil și în studiile apărute, multe dintre ele vorbind despre luptătorul, gânditorul și istoricul Soljenițîn, însă prea puține despre creatorul de literatură Soljenițîn. Abia spre sfârșitul anilor '90 s-au publicat în Rusia importante monografii despre acest scriitor devenit între timp și ținta unor detractori. În spațiul românesc, regimul comunist a impus
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
formule precum "Genialul Strateg al tuturor timpurilor și popoarelor", "Marele Cârmaci", "Generalissimul". Importanța lui în viața poporului reiese din supranume de genul "tătucul Stalin", "Marele Părinte", "Părintele Popoarelor". Despre pretinsele merite științifice ale lui Stalin dau mărturie atributele "Corifeul" și "Gânditorul". Unele dintre aceste supranume apar, de asemenea, în intervențiile naratorului din romanul Primul cerc, atunci când se referă la Stalin. El este "Stăpânul" și "Părintele Popoarelor din Orient și Occident". "Generalissimul" indicase pe hartă cu "degetul augustisim pătat cu nicotină la
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
un tip de narator pentru desemnarea căruia cea mai potrivită sintagmă ar fi autor-narator285. Informațiile sunt filtrate prin conștiința acestuia, iar ceea ce rezultă este o "încercare de cercetare artistică". Identitatea acestui narator este foarte complexă (martor, erou, istoric, sociolog, etnograf, gânditor politic preocupat de logica totalitarismului, purtător de cuvânt al celor care au pierit și al celor care preferă să tacă, din teamă), iar demersul său este motivat mai mult etic decât estetic. Încercând să definească identitatea acestuia, Georges Nivat îl
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
blondă, Lena, sau cum naiba îi mai spune, m-a pocnit speriată. Ei bine, lasă că o aranjez eu! O să-i descriu babuinul... Ca să le fie tuturor greață de el. Că mie îmi și întrece! Treci la injecție! Un mare gînditor a făcut o afirmație care a șocat o lume întreagă. Spunea marele filozof că "bătrînii au foarte multă înțelepciune, dar nici un pic de caracter". Viața m-a pus în situația ca de multe ori să fiu de acord cu afirmația
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1487_a_2785]
-
cîinii la ce urla. Vorbesc prostii, de unde cîini?! Deci locul nostru natal, adică Pămîntul, nu va mai fi și nici o lacrimă nu va mai curge după incinerarea noastră colectivă. Adînc mai gîndea Vasile Pantalon, filozof, om de înaltă cultură și gînditor fără egal, cînd se scufunda în meditații. Stătea în fotoliu, cu ochii închiși, cu un pahar de tărie în față și cu o țigară între degetele îngălbenite ca pielea mumiilor egiptene. Tu crezi, Costică, măcar cît îi negru sub unghie
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1487_a_2785]
-
după a doua distrugere a Templului și dispariția statului, să suporte toate încercările tragicei lui istorii. Și, tot astfel, meditând asupra exemplului lui Avraam, într-o epocă atât de târzie precum secolele al XlX-lea și al XX-lea, unii gânditori creștini au surprins caracterul paradoxal și, în ultima instanță, "irecognoscibil" al credinței lor. Kierkegaard renunța la logodnica sa cu speranța că, într-un mod imposibil de imaginat, ea îi va fi restituită. Și când Leon Chestov afirma că adevărata credință
[Corola-publishinghouse/Science/85022_a_85808]
-
Scarpetta, noile și din ce în ce mai performantele tehnologii devin o putere autonomă ce influențează relația omului cu elementele cele mai naturale, cum ar fi viața și moartea, impunînd o grilă proprie de lectură a lumii, ce pare a aliena statutul subiectului. Acest gînditor propune și o sintagmă "era tehnoculturii" pentru a sublinia intruziunea crescîndă a mijloacelor tehnice în aproape orice tip de proces, inclusiv (sau mai ales) în cel cultural. În viziunea lui Gianni Vattimo 2, revoluțiile tehnologice au făcut ca lumea să
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
sau unei suprastructuri care s-ar explica tocmai prin ultimul său nivel, Régis Debray își propune să demonstreze subtila, dar decisiva contribuție a dispozitivelor tehnice, a marilor mijloacelor de informare în producerea și difuzarea sistemelor teoretice, ideologice, politice, religioase etc. Gînditorul francez se interesează de dimensiunea tehnică a oricărui tip de experiență, abordînd fenomenele, inclusiv cel cultural, din perspectiva materialității lor. Astfel, important pentru o bună înțelegere a situațiilor și a multiplelor tipuri de enunțuri cu care intrăm în contact este
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
concluziei. Ideea dominantă este aceea că la baza faptelor istorice (revolte, revoluții, succesul unor puteri politice) stau texte fondatoare, curente de gîndire, idei novatoare, dar aproape niciodată nu a fost explicată această relație tulburătoare și decriptată schema sa de funcționare. Gînditori precum Platon, Marx, Nietzsche sau Hegel au fost adesea acuzați de către unii autori că au influențat și chiar au determinat apariția unor doctrine politice autoritare precum fascismul sau comunismul. A le intenta un proces, mai ales postum, demonstrează tăria cu
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
bine explorată, de reinserat într-un Continent puțin sau prost reperat"4. Dacă fenomenul comunicațional s-a bucurat de o vastă teoretizare, ajungînd în situația unui proces holist și cvasi-explicativ, dinamica transmiterii în sine a fost puțin analizată și decriptată. Gînditorul francez concepe o interpretare comparativă a celor două procese care se va solda cu o coordonare a lor într-o schemă sintetică 5 și, deși observă că la un anumit moment disocierile făcute pot părea artificiale, deoarece pentru a putea
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
presiunilor psihologice și sociale generate de presă, radio, film și publicitate. Inovațiile tehnologice sînt considerate a fi extensii ale simțurilor umane care au drept efect modificarea echilibrului senzorial. Se observă foarte ușor că deja din acest punct concepțiile celor doi gînditori se separă: o astfel de relație dintre om și tehnologie aparține, după R. Debray, uneia dintre cele cinci isme de care mediologia se desparte în mod deschis. În viziunea lui McLuhan, situația omului contemporan este foarte diferită de aceea a
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
nu invers. Comte era un om pașnic, un pacifist, prea puțin certăreț și crud ca să fie un Sfînt Pavel sau un socianalist-șef ca Freud. Originile Mișcării creștine rezonează cu cele ale Bisericii freudiene (sau invers) pentru a demonstra că un gînditor este unul "mare" mai mult în direcția organizării, decît în cea a ideilor. Geniul lui Freud, de exemplu și norocul freudismului stă în aceea că el, spre deosebire de rivalii săi, nu a separat nici un moment știința de popularizarea ei, construcția (intelectuală
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
școală -, fiindcă semiologia, ca toate sistemele de gîndire speculative străine de practica transformărilor, de acțiunea istoriei, îmi pare neproductivă din cauza modelelor binare de lucru. Mediologia, care este studiul medierilor, nu-l poate uita niciodată pe micul intermediar pe care "marii gînditori" îl disprețuiesc potrivit tradiției. Acestea fiind spuse, există studii care, fără să scape cîmpului de gravitație formalist, ne-au adus foarte mult. Mă gîndesc în special la Jean-Pierre Faye, autor al Limbajelor totalitare și al Teoriei narațiunii (1972), de care
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
omagiile fondatorului saint-simonismului, acel biet conte de Saint-Simon, fiindcă era "dotat cu o imensă putere de sugestie", era "ingenios, dar superficial", "incapabil să sfîrșească o carte fiindcă se pierdea în mii de scrisori și opuscule", pe scurt, contrariul creatorului și gînditorului. Ne sînt dragi toți intermediarii și în mod special briganzii gîndirii, traducători, adaptatori, multiplicatori, mesageri. "Vulgarizatorii de la etajele inferioare". Discipolii lui Leibniz nu disprețuiesc aproape nimic, să-i imităm. De minimis curat mediologus. Nimic nu e prea prozaic pentru cine
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
încrusta. Înșiruire de semne pe o suprafață plană, un solid mai mult sau mai puțin rezistent. Fără să uităm manipularea și transportul acestor "grei" cărțile (fie ca eufemismul "lucrări ale spiritului" să nu le arate drept aeriene). Minciuna romantică a gînditorului lui Rodin, minciuna romanescă a filosofului lui Rembrandt. Adevărul imaginilor medievale sau renascentiste ale cărturarului atunci cînd își îndeplinea încă aspra funcție de artizan, fără semnătură ori fotografie, înainte de nașterea "autorului" sau a "geniului". Sfîntul Ieronim în chilia sa de Antonello
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
raționalistă, înțeleaptă. Alta romantică, visătoare, sentimentală. Descartes în cămăruța sa, Hugo pe stînca lui. Figuri nobile ale singurătății, clișee emblematice reunite de Rodin în chircirea către sine a unui bărbat gol, fără vîrstă, fără nimic de care să se agațe Gînditorul. Două imagerii eroice, la urma urmei doi experți în politica gîndirii, iată deci cum putem saluta realismul, flerul, conștiința mediologică a celor doi eroi mesageri. Descartes alegînd în ciuda teologilor și cărturarilor unei Sorbone încremenite în latina ei să scrie Discursul
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
doctrină se opune unei alte doctrine", pentru simplul motiv că nu există, cel puțin în timpul primelor cinci secole ale erei noastre, o filosofie creștină propriu-zisă, "care să implice o tablă de valori intelectuale profund originală și diferită de cele ale gînditorilor păgînismului". De fapt, raționalizarea credinței care începe cu apologeții secolului al II-lea se produce în cadrul și cu instrumentele filosofilor eleniști. Teologia dogmatică, am spune noi, a "pompat" informație pentru toți descendenții lui Platon; dar la vremea aceea, creștinismul apostolic
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
detestată, se vor denunța greșelile și pagubele aduse de această inteligență. Cartea mea poate servi tuturor polemicilor. Ca și cum ai spune că nu folosește nici uneia."31 Mornet, împotriva lui Taine, subliniază pragmatismul, deschiderea spiritului, gustul concretului de care au dat dovadă gînditorii prerevoluționari și faptul că importantă nu este opera cîtorva doctrinari ci, dimpotrivă, că în cursul acestor decenii, și pentru prima oară, "Franța întreagă a început să gîndească". Istoricul își oprește ancheta în 1787, cînd "acțiunea și conducătorii" înlocuiesc agitația impersonală
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]
-
deplasarea atenției spre cronologiile lungi, descoperirea caracterului neliniar al cauzalităților istorice, insistența asupra practicilor sociale în profunzime mai puțin decît asupra sistemelor de reprezentare de suprafață, lărgirea suporturilor vieții culturale; totul se îmbină în acest demers de relativizare a rolului gînditorilor și scriitorilor. Am învățat să distingem ideea de carte, cum recomandă Alphonse Dupront, care subliniază efervescența deseori determinantă a "acestui univers folicular și pamfletar, intermediar între universul cărții, al mecanismelor școlare și al cuvîntului vorbit, nu scris".32 Se vorbește
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1031_a_2539]