7,832 matches
-
cunoscută cu prima ocazie, într-un fel potrivit principiului "să începem cu ceea ce este mai important". O diferență între personajul-narator al unei situații narative auctoriale și cel al unei situații narative la persoana întîi constă, desigur, în angajamentul existențial al naratorului la persoana întîi și în motivarea sa pentru povestire și în absența unui astfel de angajament în cazul naratorului auctorial. Această problemă a fost discutată anterior. Începutul atît de bine cunoscut al romanului Marile speranțe al lui Dickens ilustrează foarte
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
personajul-narator al unei situații narative auctoriale și cel al unei situații narative la persoana întîi constă, desigur, în angajamentul existențial al naratorului la persoana întîi și în motivarea sa pentru povestire și în absența unui astfel de angajament în cazul naratorului auctorial. Această problemă a fost discutată anterior. Începutul atît de bine cunoscut al romanului Marile speranțe al lui Dickens ilustrează foarte bine acest aspect. Imediat după introducerea sa ca personaj-narator și după oferirea informațiilor preliminare despre numele său și despre
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
lui Dickens ilustrează foarte bine acest aspect. Imediat după introducerea sa ca personaj-narator și după oferirea informațiilor preliminare despre numele său și despre familia sa, Pip începe să îmbine viața sa ca erou (eul care trăiește) și rolul său ca narator (eul narator). Ce deduce fantezia acestuia din inscripțiile de pe mormîntul părinților săi și din formele pietrelor de la mormintele fraților săi pentru ceea ar trebui să fie alte informații despre familia sa reprezintă o schiță imaginativă fascinantă a situației existențiale legate
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
ilustrează foarte bine acest aspect. Imediat după introducerea sa ca personaj-narator și după oferirea informațiilor preliminare despre numele său și despre familia sa, Pip începe să îmbine viața sa ca erou (eul care trăiește) și rolul său ca narator (eul narator). Ce deduce fantezia acestuia din inscripțiile de pe mormîntul părinților săi și din formele pietrelor de la mormintele fraților săi pentru ceea ar trebui să fie alte informații despre familia sa reprezintă o schiță imaginativă fascinantă a situației existențiale legate de originile
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
narațiuni. Importanța acestei declarații devine evidentă în momentul în care transpunem începutul unei astfel de narațiuni la persoana a treia: "El a traversat anticamera fără să se oprească". Prin comparație cu "eul" textului original, care se poate referi doar la narator, "el" din textul transcris rămîne deschis complet în privința referinței sale. Pentru a examina această problemă mai bine, trebuie să studiem în amănunt începutul unei narațiuni cu un personaj-reflector. Unei narațiuni care se deschide cu un personaj-reflector îi lipsesc toate acele
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
aborda acest fenomen prin intermediul unei distincții între un personaj-narator și un personaj-reflector și prin diferența între modul de transmitere pe care această opoziție îl reprezintă. În cazul unei narațiuni care începe cu un personaj-narator, povestirea este prezentată cititorului prin preliminarii. Naratorul garantează de asemenea că toată informația necesară pentru a înțelege povestirea va fi pusă la dispoziția cititorului atunci cînd are nevoie de ea. În cazul unei narațiuni ce începe cu un personaj-reflector, cititorul este obligat să treacă peste toate preliminariile
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
fi pusă la dispoziția cititorului atunci cînd are nevoie de ea. În cazul unei narațiuni ce începe cu un personaj-reflector, cititorul este obligat să treacă peste toate preliminariile și să adopte poziția personajului-reflector, experimentînd evenimentul narat in actu. Absența unui narator și a preliminariilor narative și referința la un personaj-reflector prin intermediul unui pronume căruia îi lipsește un antecedent sînt condițiile narative prin care acest transfer are loc cel mai repede și complet. În literatura narativă modernă se pare că acest tip
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
exemplu din The Marionettes de O. Henry: Polițistul stătea la intersecția străzii Douăzeci și patru cu o alee nemaipomenit de întunecată din apropierea locului în care calea ferată înaltă traversează strada 376. Cititorul nu știe dacă polițistul va deveni un personaj-reflector sau dacă naratorul auctorial va continua să determine modul narativ. În orice caz, prezentarea manifestă o perspectivă externă, stilizarea descrierii conține forme auctoriale ("nemaipomenit de"), iar vederea panoramică a descrierii locului este auctorială. În orice caz, un element reflectorizant poate fi detectat în
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
numitul "articol familiarizant"377. W.J.M. Bronzwaer, care a dezvoltat acest concept, comentează prima propoziție din The Italian Girl de Iris Murdoch, "Am împins ușa ușor", după cum urmează: În prima analiză, pronumele "eu" se referă la autorul implicit sau la narator. Este un pronume cu valoare pur instrumentală, care poate funcționa, din acest motiv, ca un element inițiator pentru narațiune. Totuși, o dată cu apariția articolului hotărît din forma substantivală "ușa" are loc brusc implicarea "eului" în poveste: acum acesta vorbește despre o
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
apariția articolului hotărît din forma substantivală "ușa" are loc brusc implicarea "eului" în poveste: acum acesta vorbește despre o ușă familiară lui. Reacția sa în fața acesteia precum și față de casă, cum se vede pe parcursul paragrafului introductiv nu este aceea a unui narator, ci a unui personaj, a unei ființe umane care cunoaște ușa respectivă din copilărie și nu se poate abține să nu reacționeze emoțional față de aceasta 378. Tradus în conceptele terminologiei mele, aceasta înseamnă că propoziția de deschidere deja mută în
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
pictorului Oliver Lyon la această casă elegantă de țară. Oricum, folosirea articolului hotărît are un efect familiarizant. Prin articolul hotărît, cititorul se familiarizează simultan cu percepția acestor obiecte prin intermediul personajului-reflector. Acceptarea de către cititor a prezenței lor face ca prezentarea de către narator să devină superfluă. Consecința este un transfer aproape total al cititorului în poziția lui Lyon în cadrul acțiunii. Reinhold Winkler, care a examinat atent folosirea articolului în opera lui Hemingway, extinde acest subiect prin referirea la cele două personaje principale din
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
Chatman explică începutul povestirii The Garden Party, reprezentat de ultimul dintre citatele anterioare, după cum urmează: "insesizabil gîndul cuiva sau al întregii familii sau ceea ce unul dintre ei le-a spus celorlalți sau o relatare a consensului atitudinilor lor sau judecata naratorului dar care nu diferă sub nici o formă de a lor"384. Tocmai pentru că este imposibil să identificăm clar un personaj-reflector în începuturile narative precum acestea, trebuie să postulăm un personaj-narator care rezumă și relatează, dar care, într-o anumită măsură
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
Daughters of the Late Colonel (primul dintre citatele din Mansfield), de exemplu, antecedentul pentru pronumele "ei" este explicat în titlu. Referința temporală "Săptămîna care a urmat" oricum rămîne nedefinită. Acest caracter vag poate fi împăcat cu maniera narativă a personajului narator convențional. O astfel de nedeterminare semnalează foarte frecvent începutul reflectorizării personajului-narator. Mă voi ocupa în detaliu de acest fenomen mai tîrziu în acest capitol. Ceea ce Backus consideră o trăsătură caracteristică a tuturor începuturilor narative cu "semnale-serie nesecvențiale" rămîne valabil pentru
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
nu se poate vorbi despre "ofensa" gramaticală a unui astfel de început 390. Se poate vorbi probabil despre disconfort în sens istoric. Generația de cititori de la sfîrșitul secolului trecut a fost obișnuită cu stilul narativ de început care cuprindea personajul narator și preliminariile narative. Acești cititori poate că au trăit un astfel de disconfort la primele narațiuni ale lui James, de exemplu, dar cu siguranță cititorul modern nu mai percepe un astfel de început narativ ca pe unul neobișnuit. Mai degrabă
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
funcționează ca personaj-reflector, influențează prezentarea mai mult decît personajul-narator auctorial, care vorbește ocazional. Prin intermediul unei propoziții introductive etice, începutul narativ anticipează situația narativă personală care predomină în povestire, dar referința pronominală nedeterminată a propoziției etice este diminuată brusc de vocea naratorului. Prezența personajului-narator trebuie doar să fie insinuată pentru a sugera cititorului că nedeterminarea începutului narativ va fi rezolvată pe loc. De fapt, Thomas Mann folosește un început etic pentru a reține informația așteptată de cititor, și anume natura referentului acestui
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
albă a morții. Un băștinaș plutea într-o barcă scobită din trunchi de copac atît de mică, încît abia dacă se vedea la suprafața apei. Ziua era cenușie și pală. Acestea erau doar diferite nuanțe ale căldurii 394. La început, naratorul rămîne în întregime în plan secundar, astfel încît persoana introdusă de pronumele personal ea poate deveni cu adevărat personajul-reflector și se poate stabili o veritabilă perspectivă internă. Cititorul percepe descrierea introductivă a peisajului prin ochii și din punctul de vedere
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
situației narative din punctul de vedere a lingvisticii textului, alături de descrierea ei din perspectiva criticii literare. Pentru a clarifica procesul reflectorizării personajului-narator, adică tranziția de la un personaj-narator la un personaj-reflector, este necesar să rezumăm poziția narativă, care e caracteristică unui narator, și să o comparăm cu poziția prezentării, caracteristică unui reflector. În virtutea preciziei și a clarității, trăsăturile caracteristice sînt prezentate sub forma a două liste paralele. Personajul-narator Personajul-reflector Preliminarii narative: introducere și expozițiune explicite, orientată spre cititor. Început abrupt sau scurtat
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
și a clarității, trăsăturile caracteristice sînt prezentate sub forma a două liste paralele. Personajul-narator Personajul-reflector Preliminarii narative: introducere și expozițiune explicite, orientată spre cititor. Început abrupt sau scurtat, presupoziție (cititorul trebuie să deducă expunerea) Început emic (Harweg) Început etic (Harweg) Naratorul este stăpînul povestirii- ea poate fi înțeleasă, ordonată și are sens Ceea ce este prezentat este ca un întreg, este înregistrat de reflector la momentul perceperii. De obicei, el nu o poate percepe ca pe un întreg, și înțelesul ei devine
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
percepe ca pe un întreg, și înțelesul ei devine problematic Tendință către prescurtare în relatare, către abstractizare conceptuală și generalizare Tendință spre particularitate concretă, spre impresionism și empatie Situație narativă auctorială, precum și situație narativă la persoana întîi cu predominanța eului narator Situație narativă personală și situație narativă la persoana întîi, cu predominanța eului care trăiește, monolog interior Procesul comunicării ca în modelul relatare (Anderegg) Procesul comunicării ca în modelul narativ (Anderegg) Criterii de selecție evidente, motivate de personalitatea naratorului Criterii de
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
predominanța eului narator Situație narativă personală și situație narativă la persoana întîi, cu predominanța eului care trăiește, monolog interior Procesul comunicării ca în modelul relatare (Anderegg) Procesul comunicării ca în modelul narativ (Anderegg) Criterii de selecție evidente, motivate de personalitatea naratorului Criterii de selecție neevidente, zone de nedeterminare existențial semnificative Distanța narativă este marcată, preteritul epic are sens de trecut Prezentarea acțiunii in actu, preteritul epic își pierde înțelesul de trecut, în engleză impresia de in actu este accentuată de forma
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
cea la persoana întîi este marcată Alternarea referinței la persoana a treia cu cea la persoana întîi în redarea conștiinței nu este marcată Reflectorizarea înseamnă asumarea de către personajul-narator a atributelor particulare ale personajului reflector: propriu-zis, acest proces începe atunci cînd naratorul auctorial declară, de exemplu, că nu este familiarizat sau nu este familiarizat complet cu o anumită situație 397. Reflectorizarea naratorului nu este marcată, oricum, cîtă vreme atributele adiționale sau vizibile ale personajului-reflector nu pot fi observate la personajul-narator. Acestea includ
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
nu este marcată Reflectorizarea înseamnă asumarea de către personajul-narator a atributelor particulare ale personajului reflector: propriu-zis, acest proces începe atunci cînd naratorul auctorial declară, de exemplu, că nu este familiarizat sau nu este familiarizat complet cu o anumită situație 397. Reflectorizarea naratorului nu este marcată, oricum, cîtă vreme atributele adiționale sau vizibile ale personajului-reflector nu pot fi observate la personajul-narator. Acestea includ un mod de a începe fără preliminarii legate de perspectiva spațio-temporală și de valorile personajelor de ficțiune, asimilarea limbajului naratorului
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
naratorului nu este marcată, oricum, cîtă vreme atributele adiționale sau vizibile ale personajului-reflector nu pot fi observate la personajul-narator. Acestea includ un mod de a începe fără preliminarii legate de perspectiva spațio-temporală și de valorile personajelor de ficțiune, asimilarea limbajului naratorului de către personaje, structura asociativă și așa mai departe. 6.4.1. Katherine Mansfield, The Garden Party Modul în care are loc reflectorizarea va fi ilustrat în detaliu printr-un pasaj din povestirea lui Mansfield, The Garden Party. Știrea despre moartea
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
își făcură drum și pe acolo. Gîndește-te numai că văduva aceea nenorocită va trebui să asculte toată după-amiaza orchestra, pledă Laura 398. Din moment ce această inserție oferă informații suplimentare cititorului, trebuie privită ca parte a expunerii orientate către cititor de către un narator auctorial. Rezumatul descriptiv, referirea la un timp în care copiii din familia Sheridan erau tineri și natura rezumativă a impresiilor lor evocate mai tîrziu de explorarea acestui cartier sărăcăcios subliniază situația narativă auctorială a acestui pasaj. Această impresie este accentuată
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
sărăcăcios subliniază situația narativă auctorială a acestui pasaj. Această impresie este accentuată de perspectiva externă a deicticelor apoi/acolo. Toate acestea sînt parte a poziției narative caracteristice personajului-narator. Totuși, maniera subiectivă a comentariului despre obiecțiile Laurei este incompatibilă cu poziția naratorului auctorial. "Acesta ar fi fost un lucru extravagant" nu este doar un ecou verbal al opiniei lui Jose, ci, de asemenea, un mod de gîndire caracteristic celorlalți membri ai familiei Laurei, și nu naratorului. Următoarele citate trebuie interpretate într-un
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]