5,442 matches
-
metoda asociațiilor libere și pe regula fundamentală de a nu-i ascunde nimic psihanalistului. „Analistul, scrie Freud (1940/1967), este persoana în măsură să intuiască inconștientul pacientului și care, comunicându-l acestuia, permite eului său să-și cunoască mai bine inconștientul.” În cazul nevrozelor traumatice s-a utilizat o altă tehnică, destinată să producă abreacția (rememorarea eficientă a unui eveniment traumatizant refulat): narco-analiza pe bază de amfetamine, însoțită de obicei de psihoterapie (Crocq et al., 1983). Janet a manifestat un interes
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
dorința de a trăi gol alături de ceilalți astfel: „Pentru că măcar așa suntem la fel cu toții, iar diferențele nu mai există”. În mod rațional, individul voia să vorbească de diferențele sociale pe care absența veșmintelor le făceau caduce, dar în mod inconștient, el căuta să anuleze astfel realitatea diferenței dintre sexe, pe care era totuși obligat să o recunoască intelectual. Recunoașterea perceptivă a unei absențe, oricare ar fi ea, nu există decât dacă a fost precedată de o prezență integrată ca atare
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
a talionului. În acest caz, observăm cu claritate coexistența posibilă - în psihicul copilului - a două „realități” incompatibile, menținute prin clivaj: una este acceptată și va persista apoi la adult, cu toată conștientizarea absurdității faptelor, în vreme ce realitatea cealaltă, aceea a dorinței inconștiente refuzate de eu, determină copilul să acționeze, să se comporte, cel puțin temporar, ca și cum tatăl și mama ar avea același atribut. Întâlnim aici un fel de sciziune a eului ca sistem organizat, care nu antrenează pentru moment nici o daună și
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
foarte fragedă, este activ și la părinți, care de multe ori nu au nici o idee despre curiozitatea sexuală a copiilor lor în ceea ce-i privește, și nici despre activitățile de masturbare ale acestora. De asemenea, refuzul face parte, în mod inconștient, din funcționarea psihică a numeroși lucrători în domeniul psiho-medico-social confruntați cu abuzurile sexuale intrafamiliale cărora le cad victimă unii copii (Thouvenin, 1988), și acestea din cauza influenței traumatice de nesuportat a faptelor pe care trebuie să le gestioneze. Astfel, refuzul separării
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
Ceea ce nu a ieșit la lumină dinspre latura simbolică apare în real”, în experiența senzorială brută. Este vorba aici, după cum se vede, despre o operație radical diferită de refulare, în sensul că, acolo unde refularea, procedând prin acumulare în străfundurile inconștientului, ar fi generatoare de sens și de simbol, ar exista o evicțiune a gândirii, o non-gândire. Spre deosebire de refuz, conceptul de „forcludere” desemnează o „abolire simbolică, aceea privind numele tatălui ca referent simbolic al subiectului” (Penot, 1989). În sens juridic, un
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
unei construcții compensatorii, în care „reacția” activă și suprainvestirea motricității apar ca fiind niște conduite destinate evitării unor tulburări cardiace (Antonelli, 1989). În conduitele de refuz al doliului, apărările maniace și mai ales excesivele lor manifestări sexuale recurg în mod inconștient la refuzul pierderii ființei iubite. Acest aspect a fost studiat de N. Abraham și Torok (1973/1987), care relatează, de pildă, „spectacolul de neuitat al unui om singuratic, așezat la o masă de restaurant la care a cerut să i
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
eului fidele realității, apărările împotriva neplăcerii lucrează în sens contrar și, la rândul lor, alterează funcțiile eului. Prin urmare, și în acest domeniu mersul înainte și mersul înapoi, progresia și regresia alternează și interferează constant”. Aceasta se efectuează în mod inconștient de-a lungul întregii vieți psihice, asigurându-i, în cazul cel mai favorabil, funcționarea cea mai adaptată, cea mai adecvată posibil. Astfel se prezintă regresiile numite „benigne”, puse în slujba eului și care nu comportă nimic negativ. În cel mai
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
fapt. La doar câteva săptămâni mai târziu, bărbatul și-a dat seama de propria ciudățenie și a început să râdă de ea.” Remarcăm valoarea salvatoare a acestei conduite regresive - apărută în timpul unei situații nevralgice a vieții adulte -, precum și caracterul ei inconștient. Conștientizarea acestui comportament „ridicol pentru vârsta subiectului” este sursă de umor. În versiunea sa patologică, mecanismul regresiei poate fi ilustrat printr-o observație a lui Dolto (1973/1988, vol. I), care citează cazul unui copil care a trăit experiențe precoce
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
burta umflată de perete ca să se liniștească. Simptomul acestui băiețel de 4 ani, pradă unui conflict oedipian, este semnul unui proces de regresie-fixație sadico-anală. Convins de necesitatea unei intervenții prompte, Erikson utilizează desenul pentru a intra în contact cu aspectele inconștiente refulate care îi „blochează” copilului procesul de maturizare și... tranzitul intestinal: „Am ajuns la slăbiciunea lui pentru puii de elefant și i-am sugerat să-i desenăm. După ce am atins o anume abilitate în desenarea tuturor accesoriilor exterioare ale unei
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
pe Freud (1915/1977) să amintească următorul lucru: „Tratamentul trebuie să se efectueze într-o stare de abstinență sau de privațiune”. Regresia nu este de fapt alegerea terapeutului, ci o mișcare avându-și originea în straturile de adâncime ale vieții inconștiente a pacientului și care se manifestă fără știrea acestuia. Tratarea pacienților psihotici arată clar că, o dată procesul terapeutic stabilit, el îi permite pacientului să trăiască (în sfârșit) - mai mult decât să „retrăiască” - etapele de dezvoltare pe care viața sa anterioară
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
ca mecanism de apărare)" Este surprinzător faptul că umorul despre sine nu figurează decât în câteva liste „clasice” ale mecanismelor de apărare, în vreme ce Freud l-a prezentat încă din 1905, în lucrarea sa Cuvântul de duh și relația sa cu inconștientul, ca fiind apărarea cu cel mai înalt rang dintre toate. Câțiva ani mai târziu, Freud (1908c/1985) revine asupra acestei teme afirmând că adultul se eliberează de opresiunea exercitată de existență grație plăcerii pe care o provoacă umorul. În 1927
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
viziunea freudiană se înregistrează în DSM-IV (1994/1996), care trece umorul la rubrica celor mai adaptate funcționări defensive. Exempletc "Exemple" În cele trei exemple prezentate de Freud la începutul secțiunii dedicate umorului din Cuvântul de duh și relația sa cu inconștientul (1905/1988), trei condamnați la moarte, în pofida situației lor disperate, au curajul să glumească, fără a agresa însă pe nimeni. Cel dintâi, mergând la spânzurătoare într-o luni, exclamă: „Iată că săptămâna începe bine!”. Al doilea, aflat în aceeași situație
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
unei plăceri sexuale considerate a fi primejdioasă (Dubor, 1973). Semnificația pentru patologietc "Semnificația pentru patologie" Atunci când opune umorul celorlalte mecanisme de apărare, Freud remarcă faptul că acestea din urmă sunt utile, de vreme ce evită apariția neplăcerii, dar că, prin caracterul lor inconștient și automatic, pot deveni nocive. Umorul, în schimb, nu prezintă nici un risc, deoarece nu se sprijină pe refulare (1905/1988). El nu este numai eliberator, precum cuvântul de duh, dar și „grandios și exaltant” (1927a/1985), și permite obținerea unei
[Corola-publishinghouse/Science/2070_a_3395]
-
umbre se întind peste lumea socială. Sociologul fenomenolog s-a hrănit abundent cu seva filosofiei fenomenologice, cu sociologia comprehensivă a lui Max Weber, cu sociologiile subiective ale lui Simmel și Schütz, deopotrivă cu izbucnirile vitalismului romantic nietzscheian și cu psihologia inconștientului colectiv și antropologia arhetipurilor umane inspirate de C. G. Jung, dar mai ales cu învățămintele antropologiei imaginarului de la origini până în zilele noastre dezvoltate de mentorul său francez Gilbert Durand (parțial tradus și în românește). "Idealul comunitar" (avându-și originea în
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
emblematice pentru gestația noii culturi și a unui corp social care se inventează mereu reunirile tinerilor pentru a vibra împreună în sunetul muzicii, spectacularizarea vieții publice (alimentată prodigios de televiziune), moda, publicitatea, telefonia mobilă, Internetul, multiplicarea reunirilor care trăiesc efervescența inconștientă a nevoii de a exprima și a trăi o necesară ieșire din sine, prin contopirea alterităților. Michel Maffesoli a ajuns la regândirea ordinii morale (de la "morala universală" la o multitudine de ordini morale) după un excurs sociologic îndelungat, pe care
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
parade" urbane subliniază o ordo amoris (M. Scheler) în care predomină un sentiment puternic de apartenență. Idealul comunitar are nevoie de simboluri exterioare, de imagini împărtășite pentru a traduce forța care îl structurează în interior. Dar vitalitatea acestor arhetipuri, pulsiune inconștientă poate, se exprimă foarte des într-un mod anomic. Miturile, poveștile și legendele sunt traversate de umbră. Această parte obscură se regăsește în "acțiunea" asupra corpului contemporan. Iar succesul tatuajului, al "piercing"-ului, ca și succesul lui Harry Potter sau
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
la misterele ființei înseamnă a recunoaște ceea ce, în fenomenele sociale, se elaborează dincolo și dincoace de simpla conștiință rațională. În acest sens, va trebui să revenim la rolul instinctului, la forța și la rezistența arhetipurilor, la importanța arhaismelor și a inconștientului colectiv. Este vorba aici, poate, de ceea ce am numit "revanșa valorilor din sud" în care predomină secretul și misterul împărtășite. După Virgiliu, Latium, latin, înseamnă ascuns (Eneida, VIII, 323)26. Apărută într-un loc în care soarele este firav, lumea
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
atât de frumos "carnea lumii". "Ideile-forță" care operează în societățile noastre, într-atât de evidente încât nu le mai vedem, sunt activarea și integrarea, în viața de toate zilele, a acestor vechi arhetipuri care-și actualizează energiile și potențialitățile din inconștientul colectiv. Publicitatea este în această privință un exemplu revelator. Dar la fel sunt și muzica (techno sau gothic), producția ci-nematografică, fără a mai vorbi de diversele tea-tralități urbane. În fiecare dintre aceste cazuri, ne confruntăm cu un proces de anamneză
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
de trecere. Etosul este, într-adevăr, acest spațiu în care împărtășim figuri excesive. Este ceea ce permite înțelegerea ciudatei serenități care însoțește teatrul de umbre al figurilor monstruoase. Adeziune la ceea ce este. Învățare a ceea ce este. Adeziune și învățare ca moduri inconștiente de a spune totuși "da" vieții, recunoscând că este "capabilă" de moarte. Pe scurt, deschidere către alteritate, către alteritatea cotidiană a ciudatului, a numinosului ca mod de îmblânzire a alterității paroxistice: aceea a morții. Putem ilustra aceasta printr-un termen
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
sprijină autoritatea, pe termen lung, pe fantasma eternității. Pe pretenția de a gestiona cum trebuie moartea, adică, posibil, de a o "depăși". Sentimentului tragic al vieții nu-i e teamă de moarte. Și când devine conștient de aceasta, în mod inconștient, atunci diversele puteri sunt într-un fel fragilizate sau, cel puțin, relativizate. Și o astfel de relativizare este reperabilă, în particular, în saturarea imperativelor morale. Desigur, acestea din urmă continuă să fie promulgate. Fac parte din obișnuitele incantații care, în
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
nu le maltratăm, să nu le privim de sus, și vom vedea dezangajarea radicală față de utilitarismul societății comerciale. Desigur, putem uza de toate obiectele pe care le propune aceasta, putem în aparență să ne prosternăm în fața vițelului de aur, dar inconștientul colectiv este mult mai detașat decât pare de multiplele sale propuneri. Plutește în spiritul timpului o generozitate de a fi care relativizează egoismele economice. De-tașare perceptibilă în multiplele căutări spirituale, în dezvoltarea sincretismelor religioase, în formele de solidaritate, chiar de
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
recunoaște că măștile diverse despre care tocmai am vorbit traduc cu justețe ambivalența acestor figuri antropologice pe care le regăsim în teatrul nô japonez, în dansurile africane, în orixas din candomble brazilian și alte forme ale forțelor obscure care sfredelesc inconștientul colectiv. Chiar dacă aceasta este deranjant pentru liniștea noastră bine chibzuită, trebuie să recunoaștem că este un fel de "șamanism" difuz care s-a răspândit în societățile noastre civilizate. Sălbăticia primitivă reapare în aceste forme culturale diverse care sunt muzica, teatrul
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
care este efervescența, se adună pentru a vibra împreună în sunetul muzicii, pentru a priza "produse" interzise sau pur și simplu pentru a fi împreună. "Stare de congregare" (Durkheim) postmodernă. Pulsiune animală pe care nimic nu o justifică decât nevoia inconștientă de a exprima și de a trăi necesara ieșire din sine. Să amintim funcția pe care Durkheim o atribuia "riturilor expiatoare", prin care o comunitate se structura numai lăsând să se exprime plânsul și alte stări de spirit colective 54
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
Iar dragostea mă frige! Însă o astfel de identificare emoțională tinde să devină colectivă. Și în multiple transe "fanii" ajung să comunice cu eroii lor sportivi, muzicali, religioși, politici sau chiar intelectuali. Făcând aceasta, ei eliberează acest substrat care este inconștientul colectiv, care, din când în când, se manifestă în "figuri emblematice" care cristalizează așteptările, dorințele, fricile și speranțele comune speciei umane. Comuniuni în jurul imaginilor arhetipale care vor favoriza, misterios, adeziunea la cutare produs, la cutare muzică, la cutare vedetă. Imagini
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]
-
de asemenea într-o anumită psihanaliză care pune accentul pe transgenerațional. Este de asemenea ceea ce o gândire a socialului redescoperă arătând importanța imaginarului. Astfel, întreaga operă a lui Gilbert Durand subliniază eficiența "structurilor antropologice" ale căror rădăcini pătrund adânc în inconștientul colectiv. Sub diversele sale aspecte, această sensibilitate teoretică relativizează, fără a o nega, conștiința de sine și arată cum ea nu poate fi decât o conștiință nefericită de obediență morală. Nefericită prin aceea că, pe fondul "păcatului originar", totul este
by Michel Maffesoli [Corola-publishinghouse/Science/1042_a_2550]