30,306 matches
-
protestul sunt apanajul unei minorități. Participarea în asociații voluntare, caracteristică unei societăți democratice, este firavă. După formula găsită de Voicu (2003), participarea este în România o rara avis. În afară de precondițiile puse de moștenirea regimului comunist, o altă explicație a participării reduse sunt resursele limitate de care dispun cetățenii țărilor est-europene. Scăderea nivelului de trai de-a lungul tranziției îi obligă pe cei mai activi, pe cei mai tineri, să-și prelungească timpul de lucru. În comparație cu necesitățile zilnice, petrecerea timpul liber devine
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
într-o țară relativ săracă, care descoperă abia acum capitalismul. Nu trebuie trecut cu vederea faptul că PIB-ul României (per capita) este mult sub media UE, iar proporția celor cu studii superioare din forța de muncă este mult mai redusă decât în UE (Heston, Summers și Aten, 2006). Tranziția pare să fi fost deci mai propice dezvoltării valorile materiale. Cu toate acestea, cei care protestează apar mai predispuși spre valorile post-materiale (r = 0,171, p < 0,001, N = 1776). Una
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
post-materialismului este un foarte puternic predictor al democratizării la nivel global (Welzel, Inglehart, 2005). Protestatarii din România sunt mai asemănători activiștilor civici decât publicului. Împreună cu aceștia, ei reprezintă o speranță pentru răspândirea valorilor democratice în România, în ciuda participării politice foarte reduse și evident inegalitare. Spunem speranță, pentru că nu există probe de necontestat că participarea voluntară actuală poate genera lideri de opinie puternici care să țină sub presiune elitele puternice pentru o funcționare responsabilă și eficientă a sistemului politic (Dragoman, 2006d). Participarea
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
instituțională urmează același model : niveluri mai ridicate pentru instituțiile executive (poliție, curți de justiție, funcționari publici), niveluri mult mai reduse pentru instituții politice (partide și personal politic, dar și Uniunea Europeană). La fel, impactul caracteristicilor asociațiilor asupra angajamentului politic este unul redus. In concluzie, dacă participarea are vreo importanță, atunci ea are importanță per se, fără să conteze prea mult contextul local, nivelul angajamentului voluntar, mărimea sau tipul grupului. 4.2 Importanța regimului politic pentru capitalul social Este momentul să ne întrebăm
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
mai scăzute. Raportul dintre membrii și electorii spanioli, dar și cel dintre membrii și electorii anumitor partide, plasează Spania pe ultimul loc în Europa Occidentală. La fel stau lucrurile și în ceea ce privește participarea în sindicate, Spania având unul dintre cei mai reduși indici de densitate. Datele de sondaj prezintă un tablou și mai întunecat al participării, ea nefiind diferită în alte organizații secundare de nivelele joase din sindicate și partide politice. În ciuda numărului tot mai mare al asociațiilor, nivelul participării a rămas
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
acordat acestor organizații. Iar participarea nu pare să se axeze mai mult pe problematica socială, ca să echilibreze neimplicarea în asociațiile "clasice". Lipsa de participare apare în sondaje ca fiind comună tuturor tipurilor de asociații. În concluzie, participarea voluntară este una redusă, și în ciuda numărului lor, asociațiile rămân cantonate local, fără o organizare națională și cu o slabă colaborare. Ceea ce face Spania diferită de contextul european este și nivelul scăzut al încrederii sociale. Analiza longitudinală întreprinsă de autori pune în evidență un
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
noile democrații post-comuniste, confruntate și ele cu niveluri scăzute de capital social și cu un efort semnificativ de consolidare democratică. 4.3 Capitalul social și tranziția la democrație în Europa post-comunistă Chiar dacă nivelul capitalului social în societățile est-europene este mai redus, societățile ieșite din comunism nu sunt străine de rețelele de cooperare. Acestea reușeau să producă bunurile și serviciile pe care statul modern nu reușea. Cum demonstrează Rose (1998) pentru cazul Rusiei, "când o organizație formală nu oferă, și când individul
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
oamenii despre importanța prietenilor și asociațiilor civice. Românii, în opinia autorilor, petrec mai puțin timp cu prietenii și consideră prietenii și cunoștințele mai puțin importanți decât o fac vest-europenii. Încrederea pe care ei o acordă asociațiilor civice este una constant redusă, așa cum demonstrează datele barometrelor de opinie care măsoară încrederea în diverse instituții, precum Barometrul de Opinie al Fundației Pentru o Societate Deschisă din România.6 În cazul României și al Moldovei autorii demonstrează că cei mai activi voluntari sunt și
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
iar dintre cei specifici integrării sociale doar încrederea este semnificativ corelată. Indivizii cu niveluri mai înalte ale capitalului social resping mai puternic alternativele nedemocratice decât susțin democrația ca ideal, dar puterea de explicație a paradigmei capitalului social este net mai redusă decât aceea a paradigmei clasice. Mai mult, anumiți indicatori sunt altfel corelați decât prevedea teoria capitalului social, un exemplu fiind preferința mai mare pentru alternative nedemocratice a celor ce au încredere în instituțiile guvernamentale. Testarea cele de-a treia ipoteze
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
altă dificultate constă în înțelesul dat cuvintelor "cei mai mulți dintre oameni". Diferențele de mobilitate dintre societăți fac ca aceste cuvinte să însemne ceva în occident, unde se înregistrează o mobilitate remarcabilă, și altceva în România, de exemplu, caracterizată de mobilitate internă redusă, inexistența unei imigrații semnificative, cu o populație rurală ce locuiește în mici localități dominate de relații de rudenie. Ultima problemă legată de măsurarea încrederii este definiția etnică a "celor mai mulți dintre oameni". Cum societățile post-comuniste sunt în general multietnice, există șanse
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
2,4 %, iar a celui de-al doilea de la 9,7 la 10,1 %. Pentru evaluarea pozitivă a democrației în competiție cu alte regimuri, ceea ce contează, în concluzie, sunt evaluarea negativă a comunismului, nivelul de educație mai ridicat, vârsta mai redusă și disponibilitatea de a accepta normele de reciprocitate, cele care pun interesul comun mai presus de interesul personal. 5.1.3.4 Concluzii Teoria capitalului social susține că factorii culturali sunt foarte importanți pentru acceptarea și răspândirea valorilor democratice. Elementele
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
educație, vârstă și aceeași evaluare negativă a comunismului în ce-a de-a doua perspectivă. Dintre elementele capitalului social nu contează decât acceptarea normelor de reciprocitate, dar influența lor asupra sprijinului cetățenilor pentru democrația ca regim competitiv este una foarte redusă. Rezultatele anchetei noastre nu sunt diferite de cele obținute de Rose și Weller pentru sprijinul pentru democrație în Rusia. În urma testării acelorași ipoteze, așteptarea legată de capitalul uman, resursele economice și atitudinile civice este confirmată. Variabilele specifice acestei paradigme "clasice
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
nu este semnificativ corelat, iar dintre cei specifici integrării sociale doar încrederea este semnificativ corelată. Indivizii cu capital social resping mai puternic alternativele nedemocratice decât susțin democrația ca ideal, dar puterea de explicație a paradigmei capitalului social este net mai redusă decât aceea a paradigmei clasice. Mai mult, anumiți indicatori sunt altfel corelați decât prevedea teoria capitalului social, un exemplu fiind preferința mai mare pentru alternative nedemocratice a celor ce au încredere în instituțiile guvernamentale. Testarea ipotezei modelului integrator infirmă importanța
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
religioase -0,00004 0,017 -0,084* Rural -0,147 0,017 0,003 R pătrat aj. 0,003 Analiză de regresie (OLS). Coeficienții sunt standardizați. * p < 0,01. Modelul de regresie prezentat mai sus indică o putere neașteptat de redusă a elementelor capitalului social asupra susținerii democrației, măsurată, așa cum am văzut, prin respingerea alternativelor nedemocratice. Doar locuirea în mediul rural, ce presupune un tip de socializare diferit, este semnificativ legată de susținerea democrației, relația fiind una negativă. Fracțiunea foarte redusă
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
susținerea democrației, relația fiind una negativă. Fracțiunea foarte redusă din varianța respingerii alternativelor nedemocratice explicată de ipoteza capitalului social înseamnă că ar putea exista alte variabile, cu o putere explicativă mult mai mare. Cu o putere de explicare atât de redusă, capitalul social nu poate duce la creșterea puterii unui model integrator, care să cuprindă atitudinile civice, resursele economice, capitalul uman și capitalul social. Tabelul 5.2.7. Modelul integrator al susținerii democrației B S.E. Beta 0,807 0,303 Importanța
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
în timp ce indivizii cu un nivel scăzut de încredere generalizată nu fac parte din astfel de asociații voluntare. Chiar și acolo unde legătura dintre participare și încredere este pusă în evidență, ea este de obicei slabă statistic și de o intensitate redusă. Aceasta este inconsistentă în studii la nivel agregat de țară (Newton, 1999). În teorie, crede Newton, există puține argumente pentru care participarea să producă astfel de efecte: timpul pe care-l petrec în organizații secundare este incomparabil mai redus decât
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
intensitate redusă. Aceasta este inconsistentă în studii la nivel agregat de țară (Newton, 1999). În teorie, crede Newton, există puține argumente pentru care participarea să producă astfel de efecte: timpul pe care-l petrec în organizații secundare este incomparabil mai redus decât cel petrecut în alte medii de socializare (familie, școală, loc de muncă, cartier). Există, de asemenea, alți factori care s-au dovedit importanți pentru încredere și angajament civic (educația, așa cum am văzut în demonstrația lui Almond și Verba). Nici
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
nu produce aceleași efecte asupra încrederii interpersonale și asupra celei politice. Dacă încrederea socială se leagă, chiar dacă slab, de succesul economic și social, încrederea politică se asociază cu interesul politic, mândria pentru sistemul politic național, credința în societatea deschisă, importanța redusă a ordinii sociale și a identificării pe scara stânga-dreapta. Astfel, cele două tipuri de încredere sunt exprimate de diferiți oameni din motive diferite (Newton, 2001a). Sprijinul politic într-o democrație s-ar putea să nu fie atât de legat de
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
ținând cont de lipsurile teorie sale și de îndoielile privitoare la măsurarea efectelor sale. O constatare răspândită este că nivelul capitalului social este mai redus în Europa Centrală și de Est decât în societățile occidentale (Howard, 2002). Cauzele acestui nivel redus au primit explicații variate din partea sociologilor. Fără îndoială, aceste societăți în tranziție diferă de cele occidentale prin simplul lor trecut recent. Dacă nu credem în încredere ca o trăsătură psihologică particulară cu influență asupra multor aspecte ale comportamentului (Allport, 1961
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
oamenii le aveau în comunism (Völker și Flap, 2001). Nivelul scăzut al încrederii și al cooperării înregistrat astăzi în regiune nu trebuie deci să ne surprindă prea mult. Situația economică și socială actuală este și ea un factor al nivelului redus al capitalului social. Confruntați cu tranziția economică, oamenii găsesc prea puțin timp pentru a-l petrece în compania altora, și cu atât mai puțin își permit să-l folosească în activități benevole, non-profit. Implicarea lor în asociații voluntare ar putea
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
spirit civic. În cele din urmă, consideră autorii, calitatea participării este și ea deficitară. Cei mai mulți dintre membrii unor astfel de organizații secundare sunt inactivi, iar perioada de apartenență este relativ scurtă, mai mică de doi ani, din constatările autorilor. Activitatea redusă și perioada scurtă nu sunt garanții pentru ca cei care părăsesc asociațiile voluntare să nu redevină în scurt timp asemănători publicului, în general. Iar publicul din România nu este caracterizat de valori înalte ale civismului. Din contră, membrii publicului nu au
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
educația și atitudinile civice, aprecierea funcționării parlamentului și interesul politic. În ancheta paralelă din România, aceiași factori se dovedesc a fi importanți, cu precădere educația și interesul politic. Asemănările frapante dintre rezultatele din cele două țări pot însemna că nivelul redus al capitalului social este o constantă regională, la fel și efectele sale reduse. Tabloul regional poate fi completat cu Moldova și Rusia. Așa cum spuneam, în viitor cercetarea ar putea compara contextele naționale ale fostelor țări comuniste, pentru a estima cât
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
din România, aceiași factori se dovedesc a fi importanți, cu precădere educația și interesul politic. Asemănările frapante dintre rezultatele din cele două țări pot însemna că nivelul redus al capitalului social este o constantă regională, la fel și efectele sale reduse. Tabloul regional poate fi completat cu Moldova și Rusia. Așa cum spuneam, în viitor cercetarea ar putea compara contextele naționale ale fostelor țări comuniste, pentru a estima cât mai bine importanța capitalului social pentru susținerea democrației în regiune. Moldova se integrează
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
o perioadă electorală strategiile de mobilizare online a electoratului pe care mi le predase Phil Noble la cursurile din Amsterdam. Colegiul electoral fiind situat într-un județ sărac din sudul României, contribuția comunicării online a fost una cu impact destul de redus, campania derulându-se mai ales door-to-door și pe media tradițională. Fostul meu profesor de filosofie politică, de la Facultatea de Științe Politice, Universitatea din București, Cristian Preda mi-a dat invite pe Facebook. M-a intrigat cu atat mai mult această
by IONELA CARMEN BOŞOTEANU [Corola-publishinghouse/Administrative/1115_a_2623]
-
chiar dacă Antonescu nu a ajuns președinte prin numărul de voturi în clasamentul confruntării candidaților la președinție. În schimb, nu a existat o interacțiune mai mare între candidat și partid, vizibilă pe site, sigla PNL-ului fiind poziționata la o scară redusă. A fost candidatul care a înțeles rolul utilizării Internetului în campania electorală prin participarea și mobilizarea alegătorilor, deși nu a utilizat la maximum funcția acestuia de realizare a unui dialog (fig. nr. 28). Crin Antonescu este prezent online în campania
by IONELA CARMEN BOŞOTEANU [Corola-publishinghouse/Administrative/1115_a_2623]