3,436 matches
-
de legendele ungurești, are în vedere întemeierea Moldovei, în urma acelei expediții împotriva tătarilor a regelui Ludovic, din 1343 sau 1345, sprijinită și de Sf. rege Ladislau I (1077-1095), care, cf. legendei, a ieșit din mormânt în ajutorul oastei creștine". Tradiția întemeierii, spune el, "caută să explice, în mod etiologic, originea romană și credința ortodoxă a românilor". Pentru a explica numele, limba și credința, "s-a inventat narațiunea despre frații Roman și Vlahata, ca străbuni omonimi ai românilor și vlachilor". Întreaga povestire
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
români luptând alături de lituanieni și ruși, în părțile Brandenburgului (Prusia). Apoi, la 1334-1335, se amintește într-un act al prințului ruso-lituanian Gh. Troidenovici, ca martor pe lângă palatinul de Liov, un Alexandru "Moldeowicz". Pentru P. P. Panaitescu, la est de Carpați, întemeierea politică a avut un fundament economic: erau aici drumuri de negoț, târguri născute în centrele de schimb din văi și o serie de orașe. Un impuls a venit și din sudul țării, unde se întemeiase, în 1227-1228, Episcopia cumanilor, distrusă
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
acei "maiores terrae", viitoarea aristocrație feudală. În Moldova, nu se știe sigur dacă ținuturile, la origine, au fost voievodate, dar existau aici regiuni rurale dependente de o cetate puternică și aflate sub apărarea ei, iar această organizare teritorială datează dinainte de întemeierea țării. La est de Carpați, existau întinse regiuni cu guvernare locală, ce au dăinuit și după descălecat, distincte de cele ale domniei, "ocoale", "ținuturi", "cobâle", "câmpuri", precum "Câmpul lui Dragoș", în Neamț, ca și acele "republici țărănești", (amintite de Cantemir
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
dăinuit și după descălecat, distincte de cele ale domniei, "ocoale", "ținuturi", "cobâle", "câmpuri", precum "Câmpul lui Dragoș", în Neamț, ca și acele "republici țărănești", (amintite de Cantemir), Vrancea, Câmpulung Moldovenesc și Tigheci, de fapt, asociații de sate-confederații de obști.26 Întemeierea Moldovei s-a înfăptuit pe același substrat al unei boierimi, stăpâne pe pământul ei și al confederațiilor de obști. O primă asemănare cu întemeierea Țării Românești: și la est de Carpați, au fost la început voievodate locale (ținuturi), prin unificarea
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
amintite de Cantemir), Vrancea, Câmpulung Moldovenesc și Tigheci, de fapt, asociații de sate-confederații de obști.26 Întemeierea Moldovei s-a înfăptuit pe același substrat al unei boierimi, stăpâne pe pământul ei și al confederațiilor de obști. O primă asemănare cu întemeierea Țării Românești: și la est de Carpați, au fost la început voievodate locale (ținuturi), prin unificarea cărora s-a născut, la un moment dat, un nou stat românesc. O a doua similitudine este aceea că închegarea țării a presupus înlăturarea
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Bugeac, ei s-au menținut până la sfârșitul secolului al XIV-lea). În acest context extern favorabil, al victoriei oștilor cruciate ungurești împotriva păgânilor (tătarilor), a fost întemeiată Moldova. Anul 1352, crede P. P. Panaitescu, poate fi considerat ca dată a întemeierii statului est-carpatic. După triumful regelui Ungariei, cu sprijinul populației locale, pe versantul de răsărit al Carpaților, pe valea râului Moldova, s-a constituit un fel de marcă militară de graniță, cu centrul la Baia (Civitas Moldaviae).28 Dar înainte de a
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
est pentru înlăturarea obstacolelor politice de pe drumul comercial ce unea Marea Baltică cu Marea Neagră. Persoana "descălecătorului" a fost identificată în figura lui Dragoș din Bedeu. Cine era acesta? Voievod din Maramureș, menționat într-o diplomă a regelui Carol Robert, din 1336. Întemeierea Moldovei, ca stat de-sine-stătător, a început din colțul de nord-vest al țării, "acolo unde se îmbinau influențele polone și ungurești" (P. P. Panaitescu), și unde au descălecat românii din Maramureș. În secolul al XIV-lea, pe văile Țării Maramureșului erau
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
politica regilor angevini ce viza desființarea autonomiei lor și introducerea comitatului. Dragoș s-a întors în Maramureș, unde regele i-a răsplătit serviciile aduse, în timp ce împotrivirea populației locale (est-carpatice) față de "provincialii unguri" și oamenii susținuți de ei-feudalii maramureșenia crescut. Adevărata întemeiere a Moldovei a început de la voievodatul de pe valea Izei, cu centrul la Cuhea, unde se afla un domeniu întins, cel mai apropiat de Moldova, cu care Maramureșul avea legături. În fruntea împotrivirii locuitorilor Maramureșului față de politica ungurească se afla voievodul
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Această concluzie "îndrăzneață" a lui Panaitescu este întărită, după el, prin descoperirea inscripției de pe piatra de mormânt a lui Dragoș Vodă, scoasă la iveală de istoricul polonez O. Grevka. Dar susținerea lui Panaitescu nu pare verosimilă. Iorga, după ce prezenta momentul întemeierii, conchidea că opera lui Bogdan avea să aibă cu totul altă trăinicie: el a întemeiat Moldova și a făcut dintr-o parte dintre români, moldoveni, dar și aceștia, ca și muntenii, erau români. Dacă domnia lui Dragoș era o "stăpânire
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
altă trăinicie: el a întemeiat Moldova și a făcut dintr-o parte dintre români, moldoveni, dar și aceștia, ca și muntenii, erau români. Dacă domnia lui Dragoș era o "stăpânire patronată", cea a lui Bogdan era o "stăpânire liberă" românească. Întemeierea Moldovei, concluziona și Panaitescu, n-a însemnat "nici emigrare, nici cucerire a noilor veniți, ci alegerea lui (Bogdan) ca apărător și domn al țării est-carpatice". În privința momentului pătrunderii lui Bogdan în Moldova, istorici renumiți au susținut (afirmat) că aceasta s-
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
susținut (afirmat) că aceasta s-a petrecut (întâmplat) în anul 1359, dată cvasiunanimă, oficializată prin manuale școlare, cursuri universitare, lucrări de popularizare. Alți istorici, mai puțini, au propus o altă cronologie a descălecatului, ei afirmă că venirea lui Bogdan și întemeierea Moldovei s-a produs, de fapt, în 1364, 1363 sau 1362-1365. Pentru fixarea cronologică a "descălecatului" lui Bogdan și a victoriei sale în noua țară sunt utile diplomele cancelariei ungare, din 20 martie 1360 și 2 februarie 1365. Întemeierea statului
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
și întemeierea Moldovei s-a produs, de fapt, în 1364, 1363 sau 1362-1365. Pentru fixarea cronologică a "descălecatului" lui Bogdan și a victoriei sale în noua țară sunt utile diplomele cancelariei ungare, din 20 martie 1360 și 2 februarie 1365. Întemeierea statului est-carpatic de Bogdan nu putea avea loc decât între 1360-1365, în 1363 sau 1364; cronicile slavo-române amintesc "descălecatul" lui Dragoș la 1359, dată urmată de alți șase ani (domnia lui Dragoș și a lui Sas), așadar în 1364. Statul
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
la nord, hotarul era pe albia Prutului superior până la Țara Șipenițului (intrată în componența Moldovei spre sfârșitul secolului al XIV-lea), la nord-est și est linia Nistrului, iar sud-estul (Bugeacul) era stăpânit în continuare de Hoarda de Aur. În concluzie, întemeierea ("descălecatul") Moldovei, ca stat de-sine-stătător, departe de a fi rezultatul exclusiv al unui "descălecat" maramureșean, a presupus un îndelungar proces intern, implicând o populație numeroasă și o dezvoltare economică și social-politică. Acest proces evolutiv intern, firesc, a fost perturbat de
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
de argint), s-au închegat primele orașe-târguri, a fost organizată cancelaria domnească, s-a instituit prima mitropolie a Moldovei, la Suceava, noua capitală a statului, devenită reședință domnească și mitropolitană. Mitropolia Moldovei Istoriografia noastră de până acum susținea că, după întemeierea statului Moldova, sub domnii Bogdan și Lațcu, nu a existat o organizare bisericeascp ortodoxă. Pr. Păcurariu, în binecunoscuta sa sinteză, contestă această susținere și scrie, pe bună dreptate, că "din moment ce Bogdan I a ctitorit biserica "Sf. Nicolae " din Rădăuți, nu
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
din Rădăuți, nu se poate concepe să nu fi avut lângă sine o față bisericească mai înaltă", un arhiereu, care să hirotonească preoți, să sfințească biserici. Este adevărat, nu cunoaștem nici un nume de ierarh ortodox la est de Carpați, înainte de întemeierea Moldovei, dar aceeași situație o întâlnim și la sud de Carpați. Apoi, știm că Lațcu a înființat o episcopie catolică, la Siret, deși credincioșii ei erau puțini, iar pentru credincioșii ortodocși majoritari să nu fi avut lângă sine nici un ierarh
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Haliciul a fost anexat la Polonia (sub numele de Galiția), sub regele Cazimir III, acesta a cerut patriarhului Filotei să reînființeze mitropolia de Halici, desființată anterior, ceea ce patriarhia a acceptat, în mai 1371. Putem admite ca verosimil faptul că, până la întemeierea mitropoliei Mitropoliei, episcopii de-aici erau hirotoniți de mitropolitul de Halici. Se pune întrebarea: care au fost primii ierarhi moldoveni, după întemeierea statului ? Conform unui pomelnic mai vechi al episcopiei Rădăuților (publicat de Petru Rezuș)), copiat în 1780, sunt înșirați
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
de Halici, desființată anterior, ceea ce patriarhia a acceptat, în mai 1371. Putem admite ca verosimil faptul că, până la întemeierea mitropoliei Mitropoliei, episcopii de-aici erau hirotoniți de mitropolitul de Halici. Se pune întrebarea: care au fost primii ierarhi moldoveni, după întemeierea statului ? Conform unui pomelnic mai vechi al episcopiei Rădăuților (publicat de Petru Rezuș)), copiat în 1780, sunt înșirați primii vlădici, înainte de Iosif, și anume, Nicolae și Ștefan. Ei au condus biserica sub Bogdan și urmașii săi, fiind subordonați mitropolitului de
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
și anume, Nicolae și Ștefan. Ei au condus biserica sub Bogdan și urmașii săi, fiind subordonați mitropolitului de Halici. Acești primi ierarhi ortodocși cunoscuți din conducerea bisericii est-carpatice rezidau la Rădăuți.39 Dar existența acestor ierarhi nu era suficientă, după întemeierea Moldovei ca stat de-sine-stătător, era necesară înființarea unei mitropolii cu o identitate proprie, care să fie recunoscută de patriarhia de Constantinopol și de împăratul Bizanțului. Numai prin înființarea unei mitropolii, identitatea noului stat putea fi deplină, conform practicii medievale, căci
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
cruciată și Imperiul mongol, București, Editura Enciclopedică, 1993; p. 114-130; Istoria Românilor ( tratat), vol. III, p. 562-564. 7. Istoria Românilor, vol. III, p. 564-566. 8. D. Onciul, Originile Principatelor Române, în Scrieri istorice, București, 1968; Gh. Brătianu, Tradiția istorică despre întemeierea statelor românești, București, Editura Eminescu, 1980, p. 87-115; P. Ș. Năsturel, ¨Descălecat¨. Mărturia unui cuvânt despre începuturile Țării Românești, în Buletinul Bibliotecii Române din Freiburg, 1980-1981, p. 121-136; Istoria Românilor, vol. III, p. 567-568. 9. Neagu Djuvara, op. cit., p. 16-19
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Condițiile de politică generală în care s-au întemeiat Bisericile românești în secolele XIV-XV, în AARMSI, t. XXXV, 1913, p. 387-.411; C. Marinescu, Înființarea Mitropoliilor din Țara Românească și Moldova, în AARMSI, t. II, 1924, p. 247-269; C. C. Giurescu, Întemeierea Mitropoliei Ungrovlahiei, în B.O.R., 1959, nr. 7-10, p. 673-697; Dinu C. Giurescu, Țara Românească în secolele XIV-XV, București, 1973; V. Grecu, Bizanțul și catolicismul în trecutul nostru îndepărtat, în S.T., 1950, nr. 9-10, p. 556-568; Ioan Ionescu, Localizarea
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
p. 126-127, 151-152, 156-157; C. Mătasă, Câmpul lui Dragoș. Toponimia veche și actuală din județul Neamț, București, 1943; Șt. S. Gorovei, Dragoș și Bogdan, întemeietorii Moldovei, București, 1973; Idem, Tradiția ¨descălecatului¨, înțelesuri și confuzii, în AIIAI, 1983, p. 89-105; Idem, Întemeierea Moldovei. Probleme controversate, Iași, 1997. 26. Gh. Brătianu, op. cit., p. 159-186; N. Iorga, op. cit., p. 170-172; N. Grigoraș, Românii de la est de Carpați și organizarea lor până la întemeierea statului medieval Moldova, în Cercetări Istorice, 8, 1977; Idem, Țara românească a
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Idem, Tradiția ¨descălecatului¨, înțelesuri și confuzii, în AIIAI, 1983, p. 89-105; Idem, Întemeierea Moldovei. Probleme controversate, Iași, 1997. 26. Gh. Brătianu, op. cit., p. 159-186; N. Iorga, op. cit., p. 170-172; N. Grigoraș, Românii de la est de Carpați și organizarea lor până la întemeierea statului medieval Moldova, în Cercetări Istorice, 8, 1977; Idem, Țara românească a Moldovei până la Ștefan cel Mare (1359-1457), Iași, 1978. 27. Gh. Brătianu, O nouă mărturie despre un voievod moldovean în secolul XIII (1277), în AARMSI, XXVII, 1944-1945, p. 231-244
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Moldova, în AIIAI, 1979, p. 162-186; Istoria Românilor, vol. III, p. 585-586. 29. V. Spinei, Moldova în secolele XI-XIV, București, Editura științifică și enciclopedică, 1982, p. 290-296; Al. Gonța, Afirmarea existenței statului moldovenesc în luptele dintre catolici și ortodocși până la întemeierea voievodatului lui Dragoș, în MMS, 1960, nr. 9-12, p. 560-569; Idem, Afirmarea existenței statului moldovenesc. Voievodatul lui Dragoș, în MMS, 1960, nr. 1-2, p. 555-571. 30. Ș. Papacostea, La începuturile statului moldovenesc. Considerații pe marginea unui izvor necunoscut, în SMIM
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
560-569; Idem, Afirmarea existenței statului moldovenesc. Voievodatul lui Dragoș, în MMS, 1960, nr. 1-2, p. 555-571. 30. Ș. Papacostea, La începuturile statului moldovenesc. Considerații pe marginea unui izvor necunoscut, în SMIM 6, 1973, p. 43-59; Idem, Triumful luptei pentru neatârnare: întemeierea Moldovei..., în vol. Constituirea statelor feudale românești, București, 1980, p. 117-139; V. Spinei, op. cit., p. 297; Mircea Eliade, De la Zalmoxis la Gengis-han, București, Editura științifică și enciclopedică, 1980, p. 136-165. 31. P. P. Panaitescu, op. cit., p. 318-319; Gh. Postică, Românii
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
586-589. 38. N. Iorga, op. cit., p. 179-183; V. Spinei, op. cit., p. 320-326. 39. N. Șerbănescu, Mitropolia Moldovei și Sucevei. Șase sute de ani de la prima mențiune documentară a existenței ei, în B.O.R., 1986, nr. 9-10, p. 109-127; Șerban Papacostea, Întemeierea Mitropoliei Moldovei. Implicații central și est-europene, în vol. Românii în istoria universală, III, 1, Iași, 1988, p. 567-578; Răzvan Theodorescu, Implicații balcanice ale începuturilor Mitropoliei Moldovei, în același volum, p. 543-566; Ștefan S. Gorovei, La începuturile relațiilor moldo-bizantine, în același
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]