4,702 matches
-
vedea națiunile Ardealului conviețuind În bună Înțelegere, revin și Într-un alt roman de primă mărime al lui Jókai Mór XE "Jókai Mór" , Egy az Isten șDumnezeu este unulț, publicat În 1877. Acțiunea acestuia se desfășoară la Remetea, În Munții Apuseni, În timpul revoluției din 1848. Personajul central al romanului, Adorján Manassé, este un unitarian din Remetea, figură blândă și pașnică, „un adevărat filosof al păcii”, confruntat cu Împrejurările teribile ale războiului civil. Reîntors din Italia pentru a veni În ajutorul familiei
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
etnografilor sunt târzii, din secolul al XIX-lea, circulația populară, țărănească, a termenului și vechimea lui ne apar ca indiscutabile, ceea ce pune sub semnul Întrebării ipoteza unei origini exclusiv cărturărești a numelui Frâncu, mai ales În această onomastică din Munții Apuseni. Mult mai probabilă mi se pare explicarea prezenței sale În onomastica populară prin contactul direct cu indivizi aparținând populațiilor denominate prin termenul de „frânc”, ceea ce nu exclude crearea În paralel, prin intermediul limbajului de cancelarie, a unui corespondent pentru termenii similari
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
din identificarea frâncilor cu „morlacii” sau „dalmatinii”, pentru care trăsătura de „occidental” e mult mai puțin evidentă, mai ales pentru aromânii aflați În proximitatea acestora. Deși identificat uneori cu „europeanul” (În special În Orient, unde europeanul cel mai cunoscut este apuseanul de rasă latină), frâncul poate fi situat cel mai exact la intersecția dintre „occidental” și „romanic”, deoarece germanicii nu apar sub această etichetă. Din accepțiunea discutată se conturează o primă trăsătură de alteritate proprie imaginii frâncului: acesta este vestic, apusean
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
apuseanul de rasă latină), frâncul poate fi situat cel mai exact la intersecția dintre „occidental” și „romanic”, deoarece germanicii nu apar sub această etichetă. Din accepțiunea discutată se conturează o primă trăsătură de alteritate proprie imaginii frâncului: acesta este vestic, apusean față de plasarea noastră răsăriteană, este altceva, diferit și Îndepărtat, sub raportul unei percepții spațiale și geografice elementare. A doua accepțiune, indisociabilă de cea evocată anterior, este aceea de „catolic”. Într-o altă definiție consemnată lexicografic, „frânc” Îi desemnează pe toți
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
imaginea frâncului atât de puțin Întâlnit - și care nu a făcut nici un rău conștientizat ca atare de către colectivitate - este suficientă plasarea sa Într-un spațiu de profundă alteritate și perceperea sa va fi una plină de mefiență. Prin spațiul Îndepărtat, apusean, din care provine, prin catolicismul pe care nu doar Îl ilustrează, ci cu care este prin excelență identificat, ca și prin Înfățișarea aparte care Îl particularizează, el este de trei ori un străin, iar acțiunea conjugată a acestor mărci de
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
evenimente istorice reale, este puțin probabilă. În schimb, În mai toate variantele, unele destul de diferite, formulele ritmice repetitive indică o bătălie navală, evocată prin elemente ca „galioane”, „corăbii”, „vaduri”, „nisip”, „vadu’ Brăilii” - ceea ce ne duce cu gândul la expedițiile antiotomane apusene pe Dunăre, Îndeosebi la cea din 1445: Unde se bat turcii, Turcii și cu frâncii, Se bat În galioane, Mult să bat cu jale, Se bat cu nisip Mult se bat urât! Nu vom reține Însă aici, În afară de precizarea că
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
jale, Se bat cu nisip Mult se bat urât! Nu vom reține Însă aici, În afară de precizarea că identificările istorice aparțin unui cercetător extrem de prudent În privința valorificării istoriografice a folclorului, decât ideea că balada reflectă amintirea luptelor dintre turci și armatele apusene, desfășurate În zona Țărilor Române În perioada Cruciadei Târzii. În ceea ce privește imaginea frâncilor, mi se pare deosebit de semnificativ faptul că eroii confruntării, atât cei care solicită intervenția, cât și cei care o execută, nu se implică partizan În conflictul dintre turci
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
-n sânge până-n chișiță Și se razmă În suliță Și se bate tot cu turcii, Tot cu turcii și cu frâncii, Să dea turcii vadur’le Și frâncii corăbiile. Plasarea turcilor (pentru care există o experiență istorică negativă) deopotrivă cu apusenii, mult mai puțin cunoscuți În acest sens, Într-un spațiu comun de ostilitate se poate explica, desigur, și prin perceperea lor similară, ca izvoare de pericol concret, În calitate de subiecți ai unor confruntări militare cu efecte devastatoare pentru comunitatea tradițională, indiferent
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
a bolii, cât și ca element des Întâlnit În injurii și În limbajul trivial. Originea acestei asocieri semantice Între denominația sifilisului și francez sau, mai corect spus, Între denominația sifilisului și un anumit grup etnic, poate fi plasată În Europa Apuseană. În secolul al XVI-lea, boala este numită „rău spaniol” la italieni, „rău napolitan” la francezi, „rău francez” În nordul Europei, iar de aici va trece, probabil, În spațiul germanic și maghiar. Pe de o parte, se poate aprecia că
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
trimitere, de data aceasta, direct la românii din Transilvania În perioada de Început a modernității) faptul are o serie de semnificații aparte. Asocierea acestei boli necunoscute, străine, care pătrunde acum În comunitatea tradițională cu o entitate etnică și de civilizație apuseană acreditează o idee de mare viitor (vehiculată astăzi), aceea a răului care vine din Vest, a pericolelor ascunse pe care le implică relațiile și contactul cu apusenii. De asemenea, se prefigurează o imagine a francezului În care viciul și lejeritatea
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
care pătrunde acum În comunitatea tradițională cu o entitate etnică și de civilizație apuseană acreditează o idee de mare viitor (vehiculată astăzi), aceea a răului care vine din Vest, a pericolelor ascunse pe care le implică relațiile și contactul cu apusenii. De asemenea, se prefigurează o imagine a francezului În care viciul și lejeritatea moravurilor ocupă un loc important și care prelungește Îndeosebi stereotipiile viziunii germanilor asupra vecinilor lor, extinse apoi până În Transilvania, la maghiari, ca și la români. Deși am
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
că, etimologic, expresia este preluată de la maghiari și de la germani, ea se leagă Însă foarte strâns de o realitate concretă care Îi justifică sensul și Îi acreditează circulația. Războaiele care traversează Transilvania În secolele XVI-XVIII și În care ostașul străin, apusean, este puternic implicat, sunt legate, În mentalitatea populară, alături de celelalte calamități, și de răspândirea sifilisului, resimțit ca o consecință directă (și persistentă) a campaniilor militare. Această relație cvasi-sinonimică dintre frânc, ostașul străin apusean, boli necunoscute, rău „francez”, viciu, ansamblul nenorocirilor
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
secolele XVI-XVIII și În care ostașul străin, apusean, este puternic implicat, sunt legate, În mentalitatea populară, alături de celelalte calamități, și de răspândirea sifilisului, resimțit ca o consecință directă (și persistentă) a campaniilor militare. Această relație cvasi-sinonimică dintre frânc, ostașul străin apusean, boli necunoscute, rău „francez”, viciu, ansamblul nenorocirilor provocate de războaie explică, de fapt, asocierea semantică dintre o denominație etnoculturală și termenul folosit pentru sifilis, ca și cristalizarea unei imagini etnice și a unor stereotipii populare rezultate de aici. În același
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
al Spaniilor marsără, și asupra franțozilor, la Războiul pentru Succesiunea Austriacă (1740-1748: „În oaste pe Baeru șBavariaț s-au dus”) și la Războiul de Șapte Ani (1756-1763). Totodată, se Înregistrează tot mai frecvent și prezențe În sens invers, francezi și apuseni, În general, care călătoresc sau chiar rămân În Transilvania. Nu este vorba numai de militari, generali, Înalți funcționari imperiali sau alte apariții izolate spectaculoase (cazurile unui Eugeniu de Savoia sau Claude Florimond Mercy d'Argenteau), ci mai ales de colonizările
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
generale existente În imperiu și principat. Totuși, ele nu mi se par de natură să genereze, la nivel țărănesc, vreo atitudine sau imagine mai semnificativă vizavi de realitățile franceze, În afara unui vag sentiment al dezordinii sociale provenite dintr-o direcție apuseană. Acest sentiment se dezvolta Însă pe fondul percepțiilor țărănești anterioare, față de politica socială iosefină, sau al celor recente, față de restituționalismul nobiliar. „Rumorile” țărănești din anii respectivi, după cum a arătat Gheorghe Gorun, se datorau În primul rând șocului provocat În Întreaga
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
cunoscând mentalitatea de tip iacobin a lui Bărnuțiu XE "Bărnuțiu" sau Papiu XE "Papiu" , pare cu neputință ca În timpul mișcărilor din februarie 1853, când la Pavia, În stradă, era revoluție, iar ecoul represiunii ei era Înregistrat până și În Munții Apuseni (Simion Balint XE "Balint" scria că „tristele știri din Milano și Verona ne-au mâhnit”), Bărnuțiu, aflat În mijlocul evenimentelor, să nu fi fost confruntat cu ieșirile violente ale colegilor săi de studii, să nu fi meditat cel puțin pe marginea
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
necesitatea solidarizării germanilor cu irlandezii, de care i-ar uni, ca element comun, aceeași sărăcie. Era vorba, aici, de idealul de solidaritate al proletariatului internațional, inspirat de gândirea marxistă. Dacă primele trei sfere de interes erau proprii, În general, statelor apusene, În cazul cărora nu se punea atât de acut problema națională, cu totul altă rezonanță avea chestiunea irlandeză pe o a patra filieră, cea a popoarelor „mici și oprimate” din centrul, estul și sud-estul Europei. Desigur, ele preiau mesajul irlandez
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
Transilvaniei. În cazul În care liderii politici din Principate sesizează valoarea exemplului irlandez, ei Îl aplică tot unor realități din Ardeal. Astfel, În vara anului 1848, scriindu-i lui Nicolae Bălcescu XE "Bălcescu" despre situația românilor din Transilvania și părțile apusene după uniunea cu Ungaria și despre intenția unora de a face opoziție parlamentară guvernului maghiar, În vederea obținerii drepturilor naționale, A.G. Golescu XE "Golescu" comenta: „Aceasta este cam a doua ediție a istoriei lui O’Connel cu parlamentul ingles”; dar, adăuga
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
John (coord.), Teoretizarea revoluțiilor, Editura Polirom, Iași, 2004. Foucault, Michel, Cuvintele și lucrurile, Editura Univers, București, 1996. Foucault, Michel, Nașterea clinicii, Editura Științifică, București, 1998. Francastel, Pierre, Realitatea figurativă, Editura Meridiane, București, 1972. Frâncu, Teofil; Candrea, George, Românii din Munții Apuseni, Tipografia Modernă, București, 1888. Furet, François, L’Atelier de l’histoire, Flammarion, Paris, 1982. Furet, François, Reflecții asupra Revoluției Franceze, Editura Humanitas, București, 1992. Gadamer, Hans-Georg, Elogiul teoriei. Moștenirea Europei, Editura Polirom, Iași, 1999. Gellner, Ernest, Naționalismul, Editura Librom Antet
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
J., Națiuni și naționalism din 1780 până În prezent. Program, mit, realitate, Editura Arc, Chișinău, 1997. Hobsbawm, Eric J.; Ranger, Terence (coord.), The Invention of Tradition, Cambridge University Press, Cambridge, 1983. Hodoș, Enea, Simion Balint. Viața și luptele lui În Munții Apuseni ai Ardealului la 1848-49, Tipografia Carol Göbl, București, 1913. Honour, Hugh, The New Golden Land. European Images of America from the Discoveries to the Present Time, Pantheon Books, New York, 1975. Huntington, Samuel P., Ciocnirea civilizațiilor și refacerea ordinii mondiale, Editura
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
istoria teoriei artei, Editura Univers, București, 1975. Pantazi, Radu, Simion Bărnuțiu, Editura Științifică, București, 1967. Papadima, Ovidiu, Ipostaze ale iluminismului românesc, Editura Minerva, București, 1975. Papahagi, Pericle, Numiri etnice la aromâni, Cultura Națională, București, 1925. Papahagi, Tache, „Cercetări În Munții Apuseni”, În Grai și suflet, II, 1925. Pascu, Ștefan, Avram Iancu. Viața și faptele unui erou și martir, Editura Meridiane, București, 1972. Pascu, Ștefan, Ce este Transilvania?, Editura Dacia, Cluj-Napoca, 1983. Pascu, Ștefan, Revoluția populară de sub conducerea lui Horea, Editura Militară
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
În volumul George Em. Marica, Studii de istoria și sociologia culturii române ardelene din secolul al XIX-lea, vol. I, Editura Dacia, Cluj-Napoca, 1977, pp. 32 și 96. Scrisoarea este citată În studiul lui Emil Hulea, „Aspecte culturale din Munții Apuseni În jumătatea de veac dinainte de 1848”, Apulum, 1970, pp. 311-312. Ilie Paulescu XE "Paulescu" , „Domnule redactor”, În Amicul poporului, 1848, nr. 14, col. 215-220. Traduceri din Lamennais XE "Lamennais" au apărut În Învățătorul poporului, 1848, nr. 4-5 și 18, precum și
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
ibidem, p. 253); Enea Hodoș XE "Hodoș" , op. cit., p. 381; Ioan Lupaș, op. cit. Enea Hodoș XE "Hodoș" , op. cit., p. 383. Silviu Dragomir, op. cit., pp. 176 sqq. Enea Hodoș XE "Hodoș" , Simion Balint XE "Balint" . Viața și luptele lui În Munții Apuseni ai Ardealului la 1848-49, București, 1913, pp. 51-56. Enea Hodoș XE "Hodoș" , op. cit., p. 382. Vezi și Ștefan Pascu, Iosif Pervain, op. cit., vol. V, p. 147. Vezi Ioan Chindriș, Chipuri din hronicul neamului, Editura Albatros, București, 1977, pp. 94-95. Nu
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
la momentul respectiv, opiniile prounioniste exprimate de Timotei Cipariu XE "Cipariu" , În articolul „Uniunea”, publicat În Organul luminării, II, 1848, nr. 67. Kőváry László XE "László" , op. cit., p. 21. Este vorba de adunările populare convocate de tinerii radicali În Munții Apuseni cu scopul de a testa atitudinea țărănimii și de a da un plus de legitimitate revendicărilor românești. Vezi Nicolae Bocșan, „Revoluția de la 1848”, În volumul Memorandul. 1892-1894. Ideologie și acțiune politică românească, Editura Progresul Românesc, București, 1992, p. 140. Kőváry
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
335). G. Mihăilă, loc. cit. și Al. Cioranescu, Diccionario Etimológico Rumano, Universidad de La Laguna, Tenerife, 1958-1966, articolul 3489. DA, loc. cit. N.A. Constantinescu, Dicționar onomastic românesc, Editura Academiei, București, 1963, p. 276. Vezi Teofil Frâncu, George Candrea, Românii din Munții Apuseni, București, 1888 și Tache Papahagi, „Cercetări În Munții Apuseni”, Grai și suflet, II, 1925, pp. 22-89. Etimologie propusă de N.A. Constantinescu, loc. cit. („Lat. med. Francus”). În Lexicon manuale ad scriptores mediae et infimae latinitatis, Paris, 1858, col. 976-977 (ca și
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]