3,752 matches
-
automobilelor, tehnicilor de uz casnic, aparatelor electronice ) pe teritoriul țărilor În curs de dezvoltare, folosind la maximum toate avantajele de localizare oferite de țara-gazdă În scopul micșorării cheltuielilor de produccție. Factorii determinanți de atragere a capitalui În viziunea școlii socialist marxiste au fost promovați de economistul K. Marx și abordați În lucrarea sa Capitalul (1867). Marx are o abordare individuală a modalității de evaluare a bunurilor. Spre deosebire de A. Smith și D. Ricardo, economistul socialist consideră că nu munca este izvorul bogăției
INVESTIŢII INTERNAŢIONALE by ANATOLIE CARAGANCIU () [Corola-publishinghouse/Science/1243_a_2691]
-
asemenea un punct de vedere conservator. Considerînd țăranii drept baza statului, drept adevărații români, el reclama introducerea unor instituții care să le servească interesele și era adeptul instituirii unei monarhii autocratice și al abolirii sistemului partinic. Cel mai cunoscut teoretician marxist român, Constantin Dobrogeanu-Gherea, punea un accent similar pe situația țărănimii. Cea mai mare parte a soluțiilor oferite de aceși scriitori erau total inaplicabile în condițiile existente la vremea aceea și erau expresia unui sentiment de nostalgie pentru o lume care
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
cu Imperiul German. În privința aceasta, germanii nu alcătuiau un bloc unic, ci erau împărțiți pe considerente de clasă, religioase și ideologice. Deosebit de importanți vor fi în perioada următoare Socialiștii Creștini, care erau conservatori, clericali și loiali dinastiei, Social-Democrații, un partid marxist, și membrii micului grup al Pangermanilor, care voiau desprinderea de imperiu și unirea ținuturilor austriece și boeme cu statul german. După 1893, politica Austriei a fost dominată de chestiunile naționale și sociale. În 1907, Franz Joseph a luat măsura radicală
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
în deceniul al patrulea al secolului XX. Temerile păreau justificate, dat fiind că partidele comuniste organizate pe baza partidelor socialist-marxiste și social-democrate antebelice au obținut victorii surprinzătoare în alegeri atît în Iugoslavia cît și în Bulgaria. Organizațiile socialiste cu programe marxiste au apărut mai ales în Bulgaria și în România. Este interesant să observăm că în Bulgaria, țara cu cea mai modestă bază industrială, se va dezvolta cea mai puternică mișcare socialistă. În 1891, Dimităr Blagoev a fondat Partidul Social Democrat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
din Balcani, nu putea fi fondat un partid muncitoresc puternic. Exista într-adevăr o clasă muncitoare industrială, dar ea nu era numeroasă și era încă strîns legată de mentalitatea țărănească. "Masele" din toate țările acestea erau formate din țărani, iar marxiștii au avut întotdeauna foarte multe și serioase probleme cu populația din mediul rural. Partidele aveau deci conducători și membri aleși preponderent din rîndul intelectualilor. În perioada interbelică, ele s-au aflat în cea mai mare parte a timpului în ilegalitate
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
războiul a izbucnit întîmplător sau ca urmare a greșelii vreunui om de stat. Deși asemenea greșeli au existat cu adevărat, în realitate războiul s-a declanșat ca rezultat inevitabil al dezvoltării forțelor economice și politice mondiale pe baza monopolismului capitalist. Marxiștii noștri declară că sistemul capitalist al economiei mondiale ascunde elemente legate de criză și de război, că evoluția capitalismului mondial nu urmează un curs ascendent perseverent și egal, ci înaintează prin crize și catastrofe. Dezvoltarea inegală a țărilor capitaliste duce
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
10.000 s-au întors cu timpul la căminele lor.14 Tabăra insurgenților era slăbită și de dezbinarea din cadrul conducerii și de dezacordurile în privința strategiei. Zachariadis nu avea nici o experiență personală în domeniul luptelor purtate în munți. Influențat de ideologia marxistă, el era convins că victoria va fi repurtată în orașele industriale. Această credință a dus bineînțeles la declanșarea unui conflict între el și Markos, satele constituind punctul forte al influenței celui din urmă. Avînd experiență în luptele de gherilă, comandantul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de partid, Djilas scria mai tărziu: "Întrucît și eu, ca orice alt comunist, aveam înrădăcinată în mine ideea aceasta și eram convins că nu putea exista vreo opoziție între Uniunea Sovietică și un alt popor, mai ales față de un partid marxist revoluționar cum era într-adevăr partidul iugoslav." Comuniștii iugoslavi, scria el în continuare, idealizau situația din Uniunea Sovietică; pentru ei Moscova nu era doar un centru politic și spiritual, ci și realizarea unei idei abstracte "societatea fără clase" -, ceva care
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
și icoanele sfinților și tablourile înfățișîndu-i pe monarhi și pe eroii mișcărilor naționale de pînă atunci. Orice critică adusă activității guvernelor comuniste sau relațiilor dintre state trebuie făcută pe baza faptului că măsura sau programul respectiv nu este "cu adevărat marxist" sau nu exprimă adevărata învățătură a lui Lenin. Ideea că Marx și Lenin ar fi putut greși profund în orice problemă nu este în general un punct de vedere acceptabil. Sistemele comuniste sunt militant ateiste; cu toate acestea, ele îi
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
sau înrobiți de sistemul respectiv. La un moment dat, între cele două elemente izbucnește un conflict violent, eveniment care duce la apariția unei noi clase dominante, a unei noi societăți, și la declanșarea unei alte lupte de clasă. În literatura marxistă există doar cîteva epoci istorice: istoria este împărțită în doar cinci mari perioade. Pe durata celei dintîi din acestea, care includea primele faze ale evoluției umanității, oamenii se întrețineau din vînat și pescuit; proprietatea era deținută în comun. A doua
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
referirile la Albania, Bulgaria, România și Iugoslavia. Inșiși liderii lor își numesc sistemele "socialiste." Într-o scrisoare citată mai sus, Tito numea Uniunea Sovietică "țara socialismului". Folosit în acest context, cuvîntul acesta se referă firește exclusiv la socialismul de tip marxist și nu la celelalte programe socialiste prezentate pînă acum. Teoretic, statele balcanice din zilele noastre au sisteme socialiste controlate de conducerea partidelor comuniste, care se presupune că înaintează spre o viitoare societate comunistă "fără clase." Toate chestiunile doctrinare de acest
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
regim care proclamă cel puțin că aceste idealuri constituie principalele lui obiective. Partidele comuniste din Balcani au, bineînțeles, printre membrii lor un mare număr de oportuniști, dar și membri care, deși s-ar putea să nu accepte toate punctele doctrinei marxiste, cred că programele concrete ale partidelor comuniste sunt cheia viitoarei fericiri și prosperități a țărilor lor și că, pe scurt, noile instituții politice și economice vor aduce într-adevăr poporului lor binecuvîntările revoluției industriale, fără relele sociale considerate inerente lumii
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
avea mai puține motive de îngrijorare în privința stilului sau a calității acestui bun. Firește, aceste slăbiciuni proveneau din evidenta incapacitate a indivizilor de a munci pentru întreprinderile de stat la fel de eficient ca pentru patron sau pentru ei înșiși. Conform teoriei marxiste, o asemenea situație nu ar trebui să apară, sau, în caz contrar, ea trebuia schimbată pe viitor. Întrucît atitudinile și valorile umane erau judecate ca fiind o reflectare a condițiilor sociale și economice ale oricărei epoci date, s-a argumentat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
obiectiv departe de a fi atins. Cel mai mare eșec este poate cel înregistrat în agricultură. Am văzut că înainte de 1945 statele din Balcani erau în primul rînd societăți agrare, cu populații rurale care munceau pămîntul după metode tradiționale. Doctrina marxistă a întîmpinat întotdeauna dificultăți în tratarea problemei țărănimii, ale cărei atitudini independente și individualiste și modul de viață în general sunt privite ca fiind primitive și constituind un obstacol în calea progresului. Transformarea clasei țărănești într-un fel de proletariat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
asuprită în măsura în care era în perioada care a urmat imediat după război. Instituțiile religioase și clerul sunt sprijinite de stat și de contribuțiile enoriașilor. Schimbări radicale similare s-au produs și în sistemele de învățămînt postbelice. Așa cum menționam mai sus, teoria marxistă stabilea că o modificare a atitudinii oamenilor va însoți sau va fi rezultatul înaintării spre o societate comunistă. Școlile erau deci nu numai o cale de propovăduire a ideologiei comuniste, ci și de formare a elevilor conform modelului "omului de
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
convinse că trebuie să aibă un control ferm asupra cetățenilor lor. POLITICA EXTERNĂ Teoria: războaiele imperialiste Doctrinele comuniste acoperă și domeniul relațiilor internaționale, conceptele lui Lenin fiind deosebit de importante în această privință. Așa cum am văzut, polarizarea societății scontată de teoreticienii marxiști nu se produsese pînă în 1914. În locul unei sărăcii tot mai accentuate, clasa muncitoare beneficia de condițiile oferite de noua societate industrială. Programele socialiste revizioniste sprijineau ideea colaborării cu statul burghez. Îndreptîndu-și atenția spre această problemă, Lenin susținea că îmbunătățirea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
un program revoluționar, nu unul evoluționist, și că implica recurgerea la acțiuni violente. Doctrinele coexistenței pașnice și ale destinderii, susținute de Uniunea Sovietică după 1953, aveau să fie respinse de liderii albanezi și chinezi, care preferau interpretarea clasică a doctrinei marxiste. După 1945, guvernele Albaniei, Bulgariei, României și Iugoslaviei aveau să fie implicate în afaceri externe la două niveluri: relațiile cu cei din afara sistemului sovietic, inclusiv aliații NATO și cu noile state din Asia și Africa, și legăturile mai strînse cu
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
maghiare să scadă astfel la 62 %. Sigur pe puterea pe care o deținea, Gheorghiu-Dej a trecut la colectivizarea completă a țărănimii; realizarea acestui obiectiv a fost anunțată în 1962. Accentul principal era însă pus în continuare pe industrializare. Stalinist și marxist convins, Dej era deosebit de interesat de dezvoltarea industrială a țării, iar hotărîrea lui de a urmări atingerea acestui obiectiv avea să ducă în curînd la declanșarea unor controverse între guvernul român și cele ale țărilor vecine. În domeniul afacerilor externe
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
erau deosebit de preocupați de aspectul doctrinar. Ruptura cu Uniunea Sovietică a fost deosebit de dificilă pentru comuniștii convinși. Dîndu-și seama că trebuie să-și justifice acțiunile pe bază ideologică, liderii partidului au încercat să demonstreze că politica lor reprezenta adevărata gîndire marxistă și că poziția sovietică deviase de la linia acesteia. Ei au restudiat textele marxiste ca să-și motiveze atitudinea critică. Atacurile lor s-au concentrat asupra deficiențelor evidente ale sistemului sovietic, în special a extremei centralizări a guvernului, a dimensiunilor și influenței
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
dificilă pentru comuniștii convinși. Dîndu-și seama că trebuie să-și justifice acțiunile pe bază ideologică, liderii partidului au încercat să demonstreze că politica lor reprezenta adevărata gîndire marxistă și că poziția sovietică deviase de la linia acesteia. Ei au restudiat textele marxiste ca să-și motiveze atitudinea critică. Atacurile lor s-au concentrat asupra deficiențelor evidente ale sistemului sovietic, în special a extremei centralizări a guvernului, a dimensiunilor și influenței aparatului birocratic și a naturii relațiilor cu statele blocului. Acuzația consta în faptul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
aveau un caracter mai tolerant decît în alte părți. Un exemplu îl constituie controversa stîrnită în jurul revistei Praxis, o publicație bilunară care a început să apară la Zagreb în 1964. În ciuda faptului că grupul de colaboratori ai acesteia se declarau marxiști, articolele lor erau vădit critice la adresa situației sociale și politice din țară. Cu toate atacurile constante din partea instuțiilor de partid și a lui Tito însuși, revista și-a încetat forțat apariția abia în 1975. O grevă a studenților și intelectualilor
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
acesta a intervenit hotărît. Declarația sa din ziua de 2 decembrie, citită la radio și la televiziune, îi ataca pe naționaliștii croați și considera că vinovate de declanșarea crizei erau în primul rînd problemele ideologice din cadrul partidului, lipsa unei educații marxiste adecvate și tolerarea ideilor pro-occidentale în școli și universități. Înăbușirea activităților naționaliste care a urmat a fost ajutată de faptul că partidul croat era extrem de dezbinat. Tripalo și Dabčević-Kučar au fost forțați să demisioneze. Peste patru sute de lideri naționaliști și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
apoi de Ioannidis. În 1974, cînd Karamanlis a restabilit sistemul constituțional, s-a produs o revenire la primul stadiu. Mișcarea Socialistă Panelenă (PASOK) condusă de Andreas Papandreou a cîștigat alegerile din 1981. Deși partid socialist, aceasta nu avea baza ideologică marxistă a regimurilor socialiste din statele balcanice vecine. Pe toată durata perioadei postbelice, Grecia a avut o orientare occidentală în politica externă, dar țara a avut și multe conflicte cu aliații ei. Marea Britanie și-a recăpătat influența dominantă tradițională imediat după
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
egalitatea politică, chiar dacă nu și pe cea socială și economică. Liderii socialiști puneau în schimb accent pe modernizarea economică și pe egalitatea socială. Firește că ei s-au străduit de asemenea să înlocuiască concepția creștină privind destinul uman cu doctrina marxistă, care consideră viața fiecărui individ ca fiind inevitabil legată de un model prestabilit al dezvoltării istorice. Ca element pozitiv, regimurile comuniste au adus incontestabil multe beneficii materiale cetățenilor lor, mai ales în Iugoslavia, care este cea mai puțin doctrinară din
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
1970. Rusinow, Dennison. The Yugoslav Experiment, 1948-1974. Berkeley: University of California Press, 1977. Schrenk, Martin, Cyrus Ardalan și Nawal A. El Tatawy. Yugoslavia: Selfmanagement Socialism and the Challenges of Development. Batimore: Johns Hopkins University Press, 1979. Sher, Gerson S. Praxis: Marxist Criticism and Dissent in Socialist Yugoslavia. Bloomington: Indiana University Press, 1977. Shoup, Paul. Communism and the Yugoslav National Question. New York: Columbia University Press, 1968. Singleton, Fred. Twentieth Century Yugoslavia. New York: Columbia University Press, 1976. Stojanović, Svetozar. Between Ideals and Reality
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]