7,832 matches
-
o linie, deoarece fenomenele individuale tind să se suprapună. În virtutea clarității, oricum, aceste fenomene vor fi enumerate și discutate în ordinea cea mai apropiată de sistemul ilustrat de cercul tipologic: 1. eul narator se retrage din ce în ce mai mult; echilibrul dintre eul narator și eul care trăiește, care e caracteristic narațiunii la persoana întîi cvasiautobiografică, este abandonat, permițîndu-i eului care trăiește să domine. Drept rezultat, importanța corporalizării "eului" narator pentru procesului narativ scade, dar nu ca o bază fizică pentru starea mentală a
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
ilustrat de cercul tipologic: 1. eul narator se retrage din ce în ce mai mult; echilibrul dintre eul narator și eul care trăiește, care e caracteristic narațiunii la persoana întîi cvasiautobiografică, este abandonat, permițîndu-i eului care trăiește să domine. Drept rezultat, importanța corporalizării "eului" narator pentru procesului narativ scade, dar nu ca o bază fizică pentru starea mentală a eului care trăiește. Actul narativ însuși nu mai este deschis, adresarea către cititor sau auditoriu se estompează din ce în ce mai mult; 2. treptat prezentarea este focalizată tot mai
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
de la înțelegerea conștientă, de la voință și reflecție la reacția inconștientă sau semi-conștientă și, în cazuri extreme, la un reflex aproape neuropsihologic; 3. distanța narativă, care în romanul la persoana întîi cvasiautobiografic constituie premisa pentru atitudinea echilibrată și înțeleaptă a eului narator față de experiențele sale anterioare, scade aproape întotdeauna o dată cu retragerea eului narator. Holden Caulfield narează doar la cîteva săptămîni după experiențele "fără sens" ale zilelor pe care le-a petrecut în New York; prin natura confesivă a narațiunii, eul narator este înlocuit
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
semi-conștientă și, în cazuri extreme, la un reflex aproape neuropsihologic; 3. distanța narativă, care în romanul la persoana întîi cvasiautobiografic constituie premisa pentru atitudinea echilibrată și înțeleaptă a eului narator față de experiențele sale anterioare, scade aproape întotdeauna o dată cu retragerea eului narator. Holden Caulfield narează doar la cîteva săptămîni după experiențele "fără sens" ale zilelor pe care le-a petrecut în New York; prin natura confesivă a narațiunii, eul narator este înlocuit aproape complet de eul care trăiește. Personajele la persoana întîi ale
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
a eului narator față de experiențele sale anterioare, scade aproape întotdeauna o dată cu retragerea eului narator. Holden Caulfield narează doar la cîteva săptămîni după experiențele "fără sens" ale zilelor pe care le-a petrecut în New York; prin natura confesivă a narațiunii, eul narator este înlocuit aproape complet de eul care trăiește. Personajele la persoana întîi ale lui Beckett vegetează pînă spre dezintegrare existențială, o dezintegrare care poate fi de asemenea observată în absența unei distanțe dintre eul narator și eul care trăiește. Romanele
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
natura confesivă a narațiunii, eul narator este înlocuit aproape complet de eul care trăiește. Personajele la persoana întîi ale lui Beckett vegetează pînă spre dezintegrare existențială, o dezintegrare care poate fi de asemenea observată în absența unei distanțe dintre eul narator și eul care trăiește. Romanele epistolare și jurnalul sînt localizate în acest sector al cercului tipologic. Factorul decisiv pentru clasificarea sistematică a romanului epistolar nu este numărul corespondenților, ci în primul rînd distanța spațio-temporală și internă, adică psihologică, pe care
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
narațiunea dialogată aflată în zona persoanei întîi a cercului tipologic este localizată aproximativ la jumătatea distanței dintre situația narativă la persoana întîi și cea personală. Predominanța dialogului este doar un criteriu secundar al clasificării. De importanță primară este faptul că naratorul s-a retras aici aproape complet, în timp ce un personaj-reflector nu a devenit încă vizibil. Această observație menține, de asemenea, narațiunea dialogată pe partea opusă a cercului tipologic. Din moment ce în ambele cazuri criteriul de clasificare este absența trăsăturilor distinctive (cu excepția formei
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
și mai generos acum decît eram atunci cu siguranță sînt un om mai fericit și că lumina înțelepciunii căzînd asupra unui nebun poate arăta nu doar nebunia sa, ci și conturul simplu al adevărului. (Iris Murdoch, The Black Prince, Prefața naratorului la persoana întîi, Bradley Pearson) Trăsătura specifică a situației narative la persona întîi cvasiautobiografică este tensiunea internă dintre eul-erou și eul-narator. Într-o carte anterioară, am sugerat temenii de "eu care trăiește" și "eu narator" pentru aceste două faze din
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
Murdoch, The Black Prince, Prefața naratorului la persoana întîi, Bradley Pearson) Trăsătura specifică a situației narative la persona întîi cvasiautobiografică este tensiunea internă dintre eul-erou și eul-narator. Într-o carte anterioară, am sugerat temenii de "eu care trăiește" și "eu narator" pentru aceste două faze din viața "eului" narator 488. Distanța narativă ce separă temporal, spațial și psihologic cele două faze ale "eului" narator este, în general, o măsură a intensității procesului experienței și educării la care eul narator a fost
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
întîi, Bradley Pearson) Trăsătura specifică a situației narative la persona întîi cvasiautobiografică este tensiunea internă dintre eul-erou și eul-narator. Într-o carte anterioară, am sugerat temenii de "eu care trăiește" și "eu narator" pentru aceste două faze din viața "eului" narator 488. Distanța narativă ce separă temporal, spațial și psihologic cele două faze ale "eului" narator este, în general, o măsură a intensității procesului experienței și educării la care eul narator a fost supus înainte să înceapă nararea povestirii sale. Distanța
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
dintre eul-erou și eul-narator. Într-o carte anterioară, am sugerat temenii de "eu care trăiește" și "eu narator" pentru aceste două faze din viața "eului" narator 488. Distanța narativă ce separă temporal, spațial și psihologic cele două faze ale "eului" narator este, în general, o măsură a intensității procesului experienței și educării la care eul narator a fost supus înainte să înceapă nararea povestirii sale. Distanța narativă (dintre eul narator și cel care trăiește) este prin urmare, la rîndul său, unul
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
și "eu narator" pentru aceste două faze din viața "eului" narator 488. Distanța narativă ce separă temporal, spațial și psihologic cele două faze ale "eului" narator este, în general, o măsură a intensității procesului experienței și educării la care eul narator a fost supus înainte să înceapă nararea povestirii sale. Distanța narativă (dintre eul narator și cel care trăiește) este prin urmare, la rîndul său, unul dintre cele mai importante puncte de plecare în interpretarea romanului la persoana întîi cvasiautobiografic. Varietatea
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
ce separă temporal, spațial și psihologic cele două faze ale "eului" narator este, în general, o măsură a intensității procesului experienței și educării la care eul narator a fost supus înainte să înceapă nararea povestirii sale. Distanța narativă (dintre eul narator și cel care trăiește) este prin urmare, la rîndul său, unul dintre cele mai importante puncte de plecare în interpretarea romanului la persoana întîi cvasiautobiografic. Varietatea formelor acestuia se întinde de la identificare la înstrăinare completă între între eul care narează
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
forma îndepărtării de eul anterior, cum se întîmplă în Der abenteuerliche Simplicissimus 489 de Hanks Jakob Christoph von Grimmelshausen și în romanul Moll Flanders al lui Defoe. Adesea este acordată puțină atenție în aceste romane continuității dezvoltării psihologice a personalității naratorului la persoana întîi. Comentariile numeroase pe care Moll Flanders, transformată moral, le face cu privire la viața sa anterioară de hoață, prostituată și bigamă, de exemplu, creează impresia că Defoe a unit eul care trăiește al lui Moll Flanders și reflecțiile "eului
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
interior. Mai importante sînt însă deosebirile dintre aceste două situații narative. În situația narativă la persoana întîi, actul narativ este o formă de continuare a experiențelor eului, care are ca rezultat o motivație existențială de a nara străină narațiunii auctoriale. Naratorul la persoana întîi cvasiautobiografic rămîne legat de eul său anterior prin numeroase legături existențiale, în ciuda diverselor sale transformări. Dacă eroul sau eroina privesc în urmă la greșelile și confuzia vieții lor anterioare de la distanța vîrstei mature, așa cum fac Moll Flanders
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
legat de eul său anterior prin numeroase legături existențiale, în ciuda diverselor sale transformări. Dacă eroul sau eroina privesc în urmă la greșelile și confuzia vieții lor anterioare de la distanța vîrstei mature, așa cum fac Moll Flanders sau Felix Krull, de obicei naratorul poate recunoaște un fel de schemă; dacă, pe de altă parte, el sau ea nu au atins încă această distanță față de eul care trăiește al vieții observate sau au atins-o doar parțial (precum Holden Caulfield sau Oscar Mazerath), atunci
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
sau au atins-o doar parțial (precum Holden Caulfield sau Oscar Mazerath), atunci confuzia și lipsa orientării experienței vor deveni de asemenea o parte a procesului narativ. Cu cît distanța narativă este mai redusă, cu atît e mai apropiat eul narator de eul care trăiește. Orizontul de cunoaștere și de percepție al eului care trăiește devine mai îngust și efectul memoriei de catalizator capabil să clarifice substanța experienței este limitat corespunzător 491. Aici legătura strînsă dintre delimitarea orizontului de cunoaștere și
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
la persoana întîi Un minimum de memorie este indispensabilă, dacă trăiești cu adevărat. (Malone al lui Beckett din Malone Dies) Delimitarea orizontului cunoașterii și al experienței apare frecvent ca temă în operele ficționale caracterizate de opoziția celor două euri ale naratorului la persoana întîi. Contrar unei păreri comune, o astfel de restricție are ca rezultat mai multe avantaje decît dezavantaje pentru romancier. Dezavantajele, sau ceea ce e denumit în mod tradițional dezavantaj, sînt aproape întotdeauna o consecință a folosirii stîngace a situațiilor
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
multe avantaje decît dezavantaje pentru romancier. Dezavantajele, sau ceea ce e denumit în mod tradițional dezavantaj, sînt aproape întotdeauna o consecință a folosirii stîngace a situațiilor narative la persoana întîi sau a unei aderențe prea literale la punctul de vedere al naratorului la persoana întîi. Un număr de convenții, precum trasul cu urechea și autocontemplarea eului narator în oglindă 492, sînt folosite de obicei pentru a evita asemenea dificultăți. Dar ceea ce poate fi un mijloc artistic de perspectivizare și ironizare pe scenă
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
sînt aproape întotdeauna o consecință a folosirii stîngace a situațiilor narative la persoana întîi sau a unei aderențe prea literale la punctul de vedere al naratorului la persoana întîi. Un număr de convenții, precum trasul cu urechea și autocontemplarea eului narator în oglindă 492, sînt folosite de obicei pentru a evita asemenea dificultăți. Dar ceea ce poate fi un mijloc artistic de perspectivizare și ironizare pe scenă, cum se întîmplă în Love's Labour's Lost, este aproape întotdeauna o soluție stranie
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
o anumită popularitate în romanul la persoana întîi. Aceasta poate fi găsită deja într-o formă surprinzătoare, de exemplu, într-unul dintre primele romane la persoana întîi, The Unfortunate Traveller al lui Thomas Nashe: privind printr-o gaură din perete, naratorul la persoana întîi vede cum un bandit agresează o femeie virtuoasă, în timp ce aceasta stă aplecată asupra corpului soțului ucis493. Majoritatea autorilor victorieni utilizează această tehnică: de exemplu, Dickens o folosește în romanul David Copperfield 494. Scările lungi și ușa parțial
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
opinia lui Georg Misch conform căreia "caracterul viu al imaginației creative" poate fi obținut "mai liber și mai plăcut în prezentarea la persoana întîi" decît atunci cînd imaginația trebuie transferată la persoana a III-a495. Chiar dacă am ceda darul "memoriei perfecte" naratorului la persoana întîi, făcîndu-l capabil printre alte lucruri de reproducerea verbatim a dialogurilor lungi din zile de mult apuse, o astfel de convenție totuși nu ar acoperi tot ce e prezentat de naratorii la persoana întîi în marile romane la
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
III-a495. Chiar dacă am ceda darul "memoriei perfecte" naratorului la persoana întîi, făcîndu-l capabil printre alte lucruri de reproducerea verbatim a dialogurilor lungi din zile de mult apuse, o astfel de convenție totuși nu ar acoperi tot ce e prezentat de naratorii la persoana întîi în marile romane la persoana întîi ale secolelor al XVIII-lea și al XIX-lea. Rolul eului narator, așa cum este acesta conceput de un număr mare de critici și chiar teoreticieni ai romanului la persoana întîi, are
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
lungi din zile de mult apuse, o astfel de convenție totuși nu ar acoperi tot ce e prezentat de naratorii la persoana întîi în marile romane la persoana întîi ale secolelor al XVIII-lea și al XIX-lea. Rolul eului narator, așa cum este acesta conceput de un număr mare de critici și chiar teoreticieni ai romanului la persoana întîi, are tot atît de mult nevoie de deschematizare, pe cît are nevoie și rolul naratorului auctorial. Tendința de schematizare se naște din
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
-lea și al XIX-lea. Rolul eului narator, așa cum este acesta conceput de un număr mare de critici și chiar teoreticieni ai romanului la persoana întîi, are tot atît de mult nevoie de deschematizare, pe cît are nevoie și rolul naratorului auctorial. Tendința de schematizare se naște din diversele programe realiste și naturaliste, în care naratorul este adesea înțeles ca fiind preocupat de prezentarea circumstanțelor pe care a ajuns să le cunoască prin propria experiență și prin observație directă sau prin
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]