29,495 matches
-
DOCUMENT 2 O criză economică sub Vechiul Regim Criza din 1693-1694 este o criză tipică a economiei perioadei Ancien Régime și una din cele mai grave ale domniei lui Ludovic al XIV-lea, cu atît mai mult cu cît ea lovește cea mai mare parte a regatului. Este interesant să ne apropiem de un contemporan al evenimentelor și de mărturia pe bază de cifre făcută de un istoric de astăzi. 1. Criza la Orléans văzută de un contemporan: "În anul 1693
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
mărturia pe bază de cifre făcută de un istoric de astăzi. 1. Criza la Orléans văzută de un contemporan: "În anul 1693, ca urmare a mîniei lui Dumnezeu pe drept supărat, Franța, deja slăbită de un război lung, a fost lovită de foametea cea mai mare și cea mai universală despre care s-a auzit vorbindu-se pînă acum. Grîul, care la Orléans valorase în anii precedenți 14 pînă la 15 livre, a urcat pînă la 110 livre; și încă era
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
vedere o împărțire între ei a regatului de Napoli. Dar înțelegerea dintre cei doi regi nu durează: spaniolii îi alungă pe francezi în 1504, în ciuda actelor de vitejie ale lui Bayard. În Italia de Nord, Ludovic al XII-lea se lovește în curînd de o puternică coaliție ridicată împotriva lui de papa Iulius al II-lea, care vrea să-i alunge "pe barbari afară din Italia". Mai întîi învingători, mai ales la Ravenna, datorită lui Gaston de Foix, ucis în bătălie
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
d'Orléans, frate al regelui și moștenitorul acestuia pînă la nașterea în 1638 a viitorului Ludovic al XIV-lea, joacă un rol central și adesea prea puțin glorios în măsura în care rangul său îi permite să scape de pedeapsa capitală care îi lovește de fiecare dată pe complotiști, precum Chalais, în 1626. Represiunea împotriva dueliștilor și dărîmarea a numeroase castele dovedesc încă din 1626 voința regelui și a ministrului său de a-i reduce pe toți nobilii la ascultare. De asemenea, luarea marii
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
la Consiliul de stat, intendentul de justiție, poliție și finanțe are puteri enorme care fac din el într-adevăr "regele prezent în provincie". Totuși nu trebuie să ne lăsăm amăgiți. Puterea regelui, absolută și centralizată, în teorie, continuă să se lovească, în fapt, de multiplele privilegii, libertăți și imunități ale provinciilor, ale ordinelor, parlamentelor, ale diferitelor organe și comunități, privilegii care trebuie tolerate, în cel mai bun caz săpate cu răbdare, de vreme ce nu este posibil să te debarasezi de ele brusc
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
răbdare, de vreme ce nu este posibil să te debarasezi de ele brusc, fără să pui în pericol edificiul politic și social moștenit de la un trecut îndepărtat. Colbert, finanțele și economia. În materie financiară și economică, programul ambițios al lui Colbert se lovește și el de realități. Desigur, profitînd de mai mult de doisprezece ani de pace (1660-1672), ministrul reușește să asigure echilibrul bugetului grație unei diminuări a taxelor de stat și unei creșteri a încasărilor: aceasta este obținută printr-un mai bun
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
falimentului. Sedus pe de-a-ntregul de ideile *mercantiliste, Colbert începe să conducă întreaga economie franceză. El reglementează strict producția cu scopul de a dezvolta manufacturile, mai ales pe cele care lucrează pentru export; protejează industria franceză prin tarife vamale care lovesc puternic produsele străine ce intră în Franța; favorizează construcția navală și crearea de companii comerciale; plasează sub administrarea coroanei teritoriile coloniale din Canada și Antile. Dar eforturile sale se lovesc de redutabila concurență a olandezilor și a englezilor și de
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
lucrează pentru export; protejează industria franceză prin tarife vamale care lovesc puternic produsele străine ce intră în Franța; favorizează construcția navală și crearea de companii comerciale; plasează sub administrarea coroanei teritoriile coloniale din Canada și Antile. Dar eforturile sale se lovesc de redutabila concurență a olandezilor și a englezilor și de prudența excesivă a burgheziei franceze, care preferă cu înfrigurare să cumpere pămînturi, rente sau funcții decît să investească în afaceri industriale sau comerciale. Totuși, în ciuda crizelor din 1661-1662 și din
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
al morții. Marile perioade de foamete rezultînd din crize de subzistență fac loc unor perioade de lipsuri mai rare și mai puțin grave, datorită unei mai bune repartizări și unei mai bune conservări a cerealelor disponibile. Ultima epidemie de ciumă lovește Marsilia în 1720 și, chiar dacă anumite boli molipsitoare, ca variola și dizenteria, continuă să facă ravagii, eforturile conjugate ale puterilor publice și ale unor medici încearcă să le limiteze întinderea. Combinația, altădată atît de ucigătoare, între foamete și epidemie este
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
menajînd despotismul atunci cînd ei combăteau absurditățile religioase și cultul atunci cînd se ridicau împotriva tiraniei; atacînd aceste două flagele pînă la originea lor, chiar și atunci cînd păreau că nu se luptă decît cu abuzurile revoltătoare sau ridicole și lovind acești arbori funești la rădăcinile lor cînd păreau a se mărgini la a tăia din tulpina lor cîteva ramuri rătăcite [...]; dar, neîncetînd niciodată să reclame independența rațiunii, libertatea de a scrie, ca pe dreptul, ca pe salvarea speciei umane; ridicîndu-se
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
suprimă corvoada regală și o înlocuiește cu subvenția teritorială, impozit în bani pe toate proprietățile funciare și suprimă de asemenea *jurandele, metrizele și corporațiile, făcînd astfel ca munca să fie liberă. Ministrul are și alte proiecte, dar măsurile luate deja lovesc prea multe privilegii. Regele opune rezistență mai întîi impunînd parlamentului de la Paris înregistrarea edictelor din ianuarie 1776, apoi cedează unei intrigi conduse de regină și îl dizgrațiază pe Turgot la 12 mai 1776. Necker. În săptămînile care urmează, corvoada regală
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
lui în octombrie, în aplauzele poporului, care vede în magistrați pe adversarii despotismului ministerial și părinții patriei. Pentru a curma această obstrucție, ministrul de justiție Lamoignon încearcă, în mai 1788, o reformă inspirată din cea a lui Maupeou, care se lovește de o opoziție generală, dar ambiguă, fiecare revendicînd pentru sine controlul puterii regale. Alianța este deci fragilă între parlamentarii care-și apără puterea și privilegiile, nobilii preocupați să continue să domine stările provinciale, acolo unde ele există, și patrioții din
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
41%. Slaba dezvoltare demografică a Franței secolului al XIX-lea atunci se conturează. Economia. În această societate, dinamismul și inovația economică sînt rareori prezente. Principala victimă a războaielor este comerțul exterior, care, în expansiune în timpul secolului al XVIII-lea, se lovește de acum încolo de obstacole majore: controlul mărilor de către Anglia, politica blocadei, dar și revolta sclavilor negri din Santo-Domingo în 1791 sau sfîrșitul funcției de redistribuire a mărfurilor coloniale; axa comercială America de Nord Europa de Vest scapă Franței și porturile franceze, interiorul țării
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
septembrie 1824. Noul suveran este cîștigat de cauza ultraregalistă. Legea votului dublu, care face ca un sfert din electori cei care plătesc impozitul cel mai mare să voteze de două ori, asigură alegerea unei majorități ultra. O lege a presei lovește ideile liberale: ea impune autorizarea prealabilă, permite restabilirea cenzurii prin ordonanță, trimite delictele nu în fața curții cu juri, ci a tribunalului corecțional. Conspirațiile, datorate în 1821-1822 asociației secrete a Carboneriei, eșuează. Recurgerea la forță nu găsește mare ecou. În schimb
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
legislative. Pentru a contracara avîntul montagnarzilor, legea din 31 mai 1850 restrînge net sufragiul și reduce numărul alegătorilor de la 9 milioane la mai puțin de 7 milioane (pentru a fi alegător trebuie să domiciliezi trei ani în regiunea respectivă, ceea ce lovește mai ales mîna de lucru mobilă). Monarhiștii speră atunci o restaurație, dar divizarea dintre legitimiști, fideli contelui de Chambord, și orleaniști conduce la eșec. În același timp, "Prințul-Președinte" cîștigă masele prin călătoriile sale în provincie și își consolidează autoritatea. Neputînd
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
el organizează o lovitură de stat la 2 decembrie 1851, dată aniversară a bătăliei de la Austerlitz și a încoronării lui Napoleon I. Lovitura de stat întîlnește o mică rezistență la Paris, aflat încă sub șocul lui Iunie 1848, dar se lovește de importante răzmerițe în provincia montagnarzilor, la sud-est de o linie La Rochelle-Metz. O represiune severă se abate asupra republicanilor, arestați, deportați sau exilați. Plebiscitul din 21 decembrie, care are loc după restabilirea sufragiului universal de către Ludovic Napoleon, confirmă cu
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
alegeri, fac să se spere că muncitorii se alătură Imperiului și se despart de republicani. Guvernul ia măsuri îndrăznețe, permițînd formarea de asociații muncitorești și acordînd dreptul la grevă prin legea din 1864. Tentativele de deschidere întreprinse de putere se lovesc totuși de creșterea opozițiilor politice și de alunecarea Asociației internaționale a muncitorilor către un socialism inspirat în parte de marxism. În 1867, secțiunea franceză a AIT este dizolvată. Eșecurile politicii externe, pe de altă parte, slăbesc și mai mult Imperiul
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
numeroase primării și intrarea a vreo cincizeci de deputați în Cameră la alegerile din 1893. Socialiștii rămîn totuși divizați. Partidul muncitoresc francez al lui Jules Guesde, marxist și revoluționar, cîștigă nordul Franței și înlocuiște uneori radicalismul în sud. El se lovește de autonomia în creștere a mișcării sindicale, impregnată de anarhosindicalism, și de multe alte grupări socialiste: blanquiștii din Comitetul central revoluționar, devenit Partidul socialist revoluționar al lui Vaillant în 1898, revendică moștenirea iacobină; "posibiliștii"din federația muncitorilor socialiști, creată în
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
absența autonomiei administrative a populațiilor. Lyautey scrie în 1901 despre Madagascar: "Noi uităm că indigenii au o istorie și o civilizație". Sub președinția Consiliului lui Jules Ferry (1882-1885), Franța își stabilește protectoratul asupra Annamului (1884) și Tonkinului. Dar ea se lovește de rezistențele Chinei pînă la tratatul de la Tianjin (1885), care consacră stăpînirea franceză asupra Indochinei. Sfîrșitul secolului cunoaște pătrunderea pașnică în Laos, din 1887 pînă în 1893. În 1893 este creată uniunea Indochineză, care regrupează colonia Cochinchina și protectoratele Tonkin
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
Antanta cordială". Antagonismul franco-german, un timp potolit, se trezește din nou cu ocazia expansiunii franceze în Maroc, în mod deosebit cu ocazia crizelor din 1905 și 1911. În același timp, Rusia, aliată cu Franța și în curînd cu Anglia, se lovește de Imperiul Austro-Ungar, aliat cu Germania, în Balcani. Asasinarea arhiducelui Francisc-Ferdinand la Sarajevo, la 28 iunie 1914, de către un grup naționalist sîrb constituie detonatorul care incendiază Europa, apoi lumea. Războiul din 1914-1918 Intrarea în conflict și războiul de manevră. Ultimatum
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
apare ca șef al său. Dar, cîteva săptămîni mai tîrziu, Paul Deschanel este preferat "părintelui victoriei", considerat autoritar, cu ocazia succesiunii lui Poincaré la președinția Republicii; ingratitudinea personalului politic redescoperea tradiția care dorea un președinte de Republică slab. Cînd Deschanel, lovit de boală, trebuie să demisioneze, în septembrie 1920, succesorul său este fostul socialist Millerand, atunci președinte al Consiliului. El vrea să-și exercite deplin noile funcții și să dea un nou stil președinției Republicii, intervenind în conducerea politică externă. Dificila
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
a ortodoxiei financiare, el restabilește încrederea. După alegerile din aprilie 1928, prin legea din 25 iunie 1928, el restabilește convertibilitatea francului, suspendată din 1914. Dar francul nu mai reprezintă decît o cincime din valoarea francului germinal. Această devalorizare, favorabilă exporturilor, lovește pe deținătorii de economii și afectează pe posesorii de venituri fixe. La Ministerul Afacerilor străine, Poincaré îl menține pe Briand. Ministru în aprilie 1925, el continuase politica de conciliere cu Germania de la Weimar, angajată de Herriot și, prin tratatul de la
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
radicali, cu Herriot, la Tardieu, care speră să facă să reușească reforma statului. Dar cînd Doumergue, la sfîrșitul verii, își formulează propunerile, în special o recurgere mai ușoară la dreptul de dizolvare prin abolirea avizului corespunzător al Senatului, el se lovește de opoziția radicalilor și trebuie să demisioneze. Frontul popular. În fața ascensiunii ligilor și la 6 februarie, semne pentru partidele de stînga ale unui pericol fascist, se constituie Adunarea populară, numită de asemenea Frontul popular. Ea pune capăt izolării Partidului comunist
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
legilor referitoare la concedii plătite anuale de cincisprezece zile, la săptămîni de lucru de patruzeci de ore, la convenții colective. Adoptate înainte de sfîrșitul lui iunie, ele constituie realizarea majoră a Frontului popular. Dar, odată consumat entuziasmul primelor săptămîni, acesta se lovește de realități dure. Criza economică se prelungește. Creșterea salariilor, însoțită de reducerea timpului de lucru, antrenează inflația. Încrederea lipsește și capitalurile se eliberează. Guvernul coboară cursul monedei prea tîrziu, în septembrie, pentru a relansa exportul. Pe de altă parte, opoziția
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]
-
umane. Îl vezi indignîndu-se că muncitorul necalificat găsea timpul liber pentru a merge la cinematograf, ca și patronul! Spiritul claselor muncitoare, pe care lunga lor insecuritate le obișnuise să trăiască fără să se îngrijească prea mult de ziua de mîine, lovea în respectul său înnăscut pentru economii. În aceste mulțimi cu pumnul ridicat, exigente, un pic arțăgoase și a căror violență ascundea o mare candoare, cei mai caritabili se văitau că-l caută de acum încolo în van pe "sărmanul" respectuos
by Jean Carpentier, É. Carpentier, J.-M. Mayeur, A. TranoyJean Carpentier, François Lebrun, [Corola-publishinghouse/Science/965_a_2473]