4,245 matches
-
principalele elemente explicative ale acestei specificități românești, tematizate În dezbaterile și luările de poziție ale intelectualilor. Revoluția românească nu pare să fi slăbit statul (cel puțin În primii ani), ci mai curând l-a Întărit «Anticomunista», revoluția a permis o liberalizare sub control, favorabilă constituirii unei noi «clase mijlocii», moștenitoare În parte a fostei nomenclaturi. Cealaltă problemă, pur sociologică, este cea a repunerii În discuție a raporturilor stabilite Între structurile sociale și structurile psihologice (Elias), sau Între poziții și dispoziții (Bourdieu
[Corola-publishinghouse/Science/2325_a_3650]
-
epigramă. Scrisorile adresate de scriitori conducerii partidului, fie că vorbim de cei care ocupau funcții în înalta birocrație culturală, sau cuplul Ceaușescu, se înscriu în tiparul comun al reacțiilor pe care societatea le-a avut față de puterea politică. Anii de liberalizare au încurajat tendințele de autonomie ale intelectualilor, dar partidul a avut în permanență grijă să le reamintească acestora statutul de servanți ai puterii, prin limitarea privilegiilor și restrângerea libertăților. Ceaușescu a fost direct interesat și implicat în gestionarea conflictelor care
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
intervalului 1965-1969, iar cea de-a doua de construcție instituțională, derulată între 1970 și 1976. Folosind moștenirea politică a predecesorului său, Ceaușescu a proclamat în primii ani nevoia modernizării comunismului prin deschiderea către Occident, relaxarea terorii și restrângerea atribuțiilor Securității. Liberalizarea a avut o dublă semnificație: pe de o parte, ea a răspuns unei nevoi interne, iar pe de altă parte l-a individualizat pe Ceaușescu în raport cu ceilalți lideri comuniști. Cosmin Popa subliniază că fundamentele teoretice ale noii construcții s-au
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
directă la dogmatismul ceaușist (cazurile lui Dorin Tudoran, Dan Petrescu, Liviu Cangeopol, Mircea Dinescu). Evoluția relației dintre scriitori și partid/ideologie este importantă pentru înțelegerea resorturilor fenomenului de disidență, mai ales în cazul particular cum este cel românesc. Perioada de liberalizare a fost în egală măsură una de recuperare, dar și de conectare la curentele culturale internaționale. Lărgirea libertății de creație nu însemna însă abandonarea canoanelor ideologice, presiunea aparatului de partid fiind vizibilă, după cum subliniază Ana Maria Cătănuș, încă din 1968
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
politice, în timpul comunismului s-a scris în România o foarte diversă și valoroasă literatură. Se poate spune că poezia a excelat, reușind performanța de a face firesc pasul, în numai două decenii și jumătate, din 1965, când a avut loc liberalizarea ideologică și renunțarea la modelul proletcultist și până în 1990, când a căzut comunismul, de la versificarea propagandistică ridicolă, fără nici o valoare estetică, la experimentul postmodernist și biografismul perfect aliniate la tonul poeziei occidentale. Proza a experimentat și ea, cultivând când parabolicul
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
un deceniu, societatea românească traversase cu succes etapele unei revoluții culturale și se înlăturase tot ceea ce era "reacționar, retrograd, antipopular în operele științifice sau literare"10. În spatele ușilor închise, conducerea de partid avea de rezolvat problemele spinoase ale destalinizării. Vântul liberalizării a alimentat speranțele celor mulți că vor interveni schimbări în atitudinea puterii față de societate. Relaxarea timidă a terorii a însemnat și debutul procesului de recuperare a intelectualității reprimate. Operele scriitorilor interziși au fost repuse în circuitul public (Octavian Goga, George
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
puterii, pentru a evoca situațiile dificile ale existenței lor și pentru a cere intervenția instanțelor partidului. Erau invocate conflictele din interiorul Uniunii Scriitorilor, adversitățile personale, abuzurile cenzurii, dificultățile financiare și cereri repetate de împrumut la Fondul Literar. Dar pentru Gheorghiu-Dej liberalizarea era o iluzie care trebuia spulberată. Conducerea de la București nu intenționa să urmeze exemplul sovietic de asumare a greșelilor trecutului, liderul PMR declarând că în România nu existaseră astfel de situații 14. Lupta de clasă nu dispăruse odată cu moartea lui
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
dau puțința de a înfățișa cu pasiune realitatea în procesul complex al dezvoltării ei, al luptei pentru vechi și nou, al afirmării a ceea ce este nou și înaintat"33. Una dintre cele mai importante schimbări intervenite pe fondul politicii de liberalizare a constat în reintroducerea premiului Uniunii Scriitorilor, care înlocuia fostele premii de stat, primul beneficiar fiind, în 1963, Geo Dumitrescu, pentru volumul Aventuri lirice 34. Declarația din aprilie 1964, valul masiv de eliberări din închisori, revalorizarea scriitorilor marginalizați, afirmarea unei
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
elită culturală aservită partidului, a acordat o atenție specială intelectualității umaniste (istorici, scriitori, filosofi). Katherine Verdery explică această răsturnare ca rezultat al instrumentalizării strategiei de control simbolic-ideologic prin reanimarea ideii naționale, singura suficient de seducătoare pentru intelectuali 37. Perioada de liberalizare din primii ani ai regimului Ceaușescu a fost una de tranziție, de reformulare și readaptare la nivel de discurs și practici ale puterii în relația cu societatea. Se îmbunătățise starea de spirit a populației, se renunțase la bruiajul stațiilor de
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
urmând fidel schimbările din plan ideologic. Consecința directă a fost polarizarea comunității literare și acutizarea conflictelor între cei care doreau să-și păstreze privilegiile (publicarea operelor, venituri materiale, traduceri, plecări în străinătate) și cei care și le pierduseră în anii liberalizării. Afirmarea protocronismului a schimbat balanța de putere din interiorul breslei și a sporit presiunile asupra Uniunii Scriitorilor 45. Direcția fusese dată de N. Ceaușescu care a criticat "practica necorespunzătoare" a imitațiilor modelelor occidentale în detrimentul producțiilor autohtone: "Suntem împotriva ploconirilor în fața
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
de putere din interiorul breslei și a sporit presiunile asupra Uniunii Scriitorilor 45. Direcția fusese dată de N. Ceaușescu care a criticat "practica necorespunzătoare" a imitațiilor modelelor occidentale în detrimentul producțiilor autohtone: "Suntem împotriva ploconirilor în fața a tot ceea ce este străin". Liberalizarea limitată a regimului a fost o adevărată capcană pentru cei care au sperat că exista posibilitatea unei negocieri reale, de pe poziții egale, cu puterea comunistă. În această categorie poate fi inclus și controversatul caz al scriitorului Nicolae Breban. Plecat la
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
se poate constata că diferențele dintre raportul lui M. Ralea, din 1955, și analiza lui D. Tudoran, din 1984, referitoare la condiția intelectualului în regimul comunist sunt nesemnificative. Între supunere și revoltă, intelectualii aleseseră supunerea, mai întâi seduși de jocul liberalizării, iar mai apoi copleșiți de frica difuză instituită ca stare de spirit cotidiană. Bibliografie Arhivele Naționale Istorice Centrale (ANIC), Fond CC al PCR, Secția Cancelarie; Secția Propagandă și Agitație. Berindei Mihnea, Dobrincu Dorin, Goșu Armand (eds.), Istoria comunismului în România
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
sa capătă poate o valoare mai mare. Reținem aici perspectiva sa că momentul iulie 1971 poate fi pus în discuție, ca punct de reper, ca periodizare, și datorită faptului că, chiar și după "minirevoluția culturală", a rămas o pojghiță de liberalizare 48, care s-a vădit în planurile editoriale, traducerile din autori occidentali, chiar montările multor spectacole nonconformiste ș.a.m.d. Lectura volumului oferă și câteva sugestii privind investigarea atât a stării de spirit a populației (mai ales de după 1977), cât
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
interpretare a marxism-leninismului, noul lider propovăduia necesitatea modernizării comunismului, prin deschiderea canalelor de comunicare cu societatea și lumea. O atare direcție teoretică, susținută de un discurs public înnoitor și de măsurile de limitare a competențelor aparatului de securitate, a facilitat liberalizarea inițială a regimului. Liberalizarea, căreia i-a corespuns în plan propagandistic o aparentă renunțare la dogmatism, a fost atât o necesitate dictată de o serie de presiuni de ordin intern, cât și o stratagemă, care urmărea eliberarea spațiului ideologic intern
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
lider propovăduia necesitatea modernizării comunismului, prin deschiderea canalelor de comunicare cu societatea și lumea. O atare direcție teoretică, susținută de un discurs public înnoitor și de măsurile de limitare a competențelor aparatului de securitate, a facilitat liberalizarea inițială a regimului. Liberalizarea, căreia i-a corespuns în plan propagandistic o aparentă renunțare la dogmatism, a fost atât o necesitate dictată de o serie de presiuni de ordin intern, cât și o stratagemă, care urmărea eliberarea spațiului ideologic intern de orice constrângeri. Aflat
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
compatibil cu ortodoxia ideologică. Pe lângă toate acestea, o istorie puternic romanțată, prezentată ca un lung șir de bătălii pentru independență și unire, îi permitea lui Ceaușescu să-și prezinte regimul ca fiind ultima expresie a evoluției istorice. Pe fondul scurtei liberalizări din perioada 1965-1968, în substraturile puterii, acumularea, începută în vremea lui Gheorghe Gheorghiu-Dej, era în plină desfășurare. În perioada 1965-1969, la ordinul lui Ceaușescu toate domeniile esențiale, partidul, economia, învățământul, știința, propaganda, aparatul de securitate și forțele armate au fost
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
Popescu sau Paul- Niculescu Mizil, Ceaușescu înțelesese că pericolul la adresa socialismului vine nu doar din partea "dușmanilor" săi, dar și dinspre intelectualitatea trezită la viață. Experimentat în politică, înțelegea foarte bine că înlăturarea tabuurilor, la care ar fi putut duce continuarea liberalizării, imprimă societății o dinamică in crescendo. După susținerea entuziastă a liderului care pășea pe acest drum, venea apoi un moment de reflecție frenetică, în care toți se întrebau cum fuseseră posibile abuzurile, ca în cele din urmă, întreg sistemul să
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
fi depășite. Se cuvine să precizăm însă faptul că, în funcție de opțiunile conducerii PCR în perioada 1965-1989, impactul ideologiei asupra producției culturale a fost diferit, oferind un spațiu de mișcare mai larg sau, din contră, acționând ca o cămașă de forță. Liberalizarea din anii 1965-1971 a reprezentat un moment unic în istoria epocii Ceaușescu, în care limitele în interiorul cărora a evoluat creația literar-artistică au devenit mai laxe. Lărgirea libertății de creație care era oferită și scriitorilor, alături de ceilalți creatori de artă, venea
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
în conștiința comună a breslei ca având un punct de pornire clar în 1965, când la Congresul al IX-lea al partidului dogmatismul ideologiei de partid a fost relativ (și vremelnic) înmuiat ca să se vorbească de începutul unei ere de liberalizare a regimului. În acest context noul secretar general al partidului, Nicolae Ceaușescu, la plenara din decembrie 1965 a criticat sever politica față de științele sociale a conducerii precedente. Merită să cităm acest pasaj, fiindcă reflectă maniera în care noua conducere dorea
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
ani mai târziu, în 1968, odată cu discursul prin care Nicolae Ceaușescu critica intrarea trupelor Pactului de la Varșovia pe teritoriul Cehoslovaciei, intelectualii partidului-stat articulează un nou context de legitimare simbolică, prin resurgența naționalismului și combinarea acestuia, după o aparentă perioadă de "liberalizare", cu stalinismul ceaușist. Desigur, în ambele contexte, resorturile care i-au determinat pe intelectualii români să pactizeze cu regimul totalitar și să-i susțină propagandistic efortul de legitimare sunt diferite de la caz la caz, deși putem prezuma că există și
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
de cultură și artă, din 19 mai 1965, în Ana-Maria Cătănuș, "Cultura și arta la începutul regimului Ceaușescu", în Arhivele Totalitarismului, nr. 1-2/2004, pp. 206-207. 5 Ibidem. 6 Anul 1968 a marcat apogeul popularității lui Nicolae Ceaușescu. În contextul liberalizării, dar și al poziției diferite a României față de criza cehoslovacă, mulți scriitori români, o parte dintre aceștia chiar foști deținuți politici, au ales să se înscrie în PCR. Ana-Maria Cătănuș, Vocația libertății. Forme de disidență în România anilor 1970-1980, Institutul
[Corola-publishinghouse/Science/84944_a_85729]
-
rolului Parlamentului ales a reechilibrat triunghiul instituțional în sensul democratizării activității europene. Creșterea economică și perspectiva unei piețe extinse au determinat conjuncturi favorabile la instituirea Pieței comune. Uniunea vamală s-a constituit mai repede decât se prevăzuse. Primul pas în liberalizarea comerțului a avut loc la 1 ianuarie 1959 și, la 12 mai 1960, Consiliul a decis să accelereze ritmul de realizare a Tratatului de la Roma. La 1 iulie 1968, cu un an și jumătate în avans, tarifele și cotele din
Euroarmata şi apărarea României. Analiză de epistemologie constructivistă privind politica de securitate şi apărare comună a Uniunii Europene by Constantin Manolache [Corola-publishinghouse/Administrative/1432_a_2674]
-
susțin că pacea și securitatea internațională sunt mai bine garantate prin statele democratice care sunt stabile economic 70. Inspirată de Immanuel Kant, proiectul păcii perpetue 71 stabilea o legătură între natura regimurilor și comportamentul lor pe scena internațională. Corelația între liberalizarea economiei și schimbarea socială în mediul post-conflict sau între trecerea la economia de piață și instaurarea relațiilor pașnice între grupurile sociale este centrală în definirea politicii de consolidare a păcii. În paralel, consolidarea păcii implică construcția sau reconstrucția unui stat
Euroarmata şi apărarea României. Analiză de epistemologie constructivistă privind politica de securitate şi apărare comună a Uniunii Europene by Constantin Manolache [Corola-publishinghouse/Administrative/1432_a_2674]
-
deviaționiștii de dreapta (de fapt, evrei și unguri) au fost expulzați din partid, ca urmare a unei mari epurări. Gheorghe Gheorghiu-Dej, până atunci secretar general a partidului, a devenit șeful guvernului. După moartea lui Stalin, s-a făcut o anumită liberalizare a regimului politic românesc. Politica economică a fost reorientată din 1953 printr-o relansare a efortului de investiții industriale, dezvoltarea agriculturii și o descentralizare administrativă. Gheorghe Gheorghiu-Dej a fost reales în octombrie 1955 în funcția de secretar general al partidului
Euroarmata şi apărarea României. Analiză de epistemologie constructivistă privind politica de securitate şi apărare comună a Uniunii Europene by Constantin Manolache [Corola-publishinghouse/Administrative/1432_a_2674]
-
doreau să deschidă relații cu această organizație pentru a se asigura contra unui eventual retur în forță a fostei U.R.S.S. Venirea lui Nicolae Ceaușescu la conducerea ierarhiei partidului, în martie 1965, a fost precedată de o perioadă de relativă liberalizare, în cursul căreia România proclama dreptul său de a decide în politica sa economică. Nicolae Ceaușescu a beneficiat în epoca respectivă de susținerea unei părți a populației, deoarece el a recurs la glorificarea naționalistă, condusă contra puterii sovietice vecine. De la
Euroarmata şi apărarea României. Analiză de epistemologie constructivistă privind politica de securitate şi apărare comună a Uniunii Europene by Constantin Manolache [Corola-publishinghouse/Administrative/1432_a_2674]