30,781 matches
-
funcționează" bunurile artistice. Pentru el, esențial este să se înțeleagă ce face arta, nu ce este ea (Manières de faire des mondes, trad. fr. Jacqueline Chambon, Nîmes, 1992). El vorbește despre "activarea" operelor prin dispozitivele care le pun în circulație: expoziție, publicare, editare, publicitate, toate "rețelele" care, de la iluminarea până la restaurarea tabloului, introduc opera în societate (apartament, galerie, muzeu). Arthur Danto, la rândul său, insistă pe operațiunile de interpretare care ar distinge operele de artă de celelalte obiecte: este definiția care
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
pentru valoarea sau semnificația lor, ci pentru ceea ce fac ele. Ele acționează asupra emoțiilor, a categoriilor cognitive, a sistemelor de valoare, a spațiului posibililor receptori [...]; ele îi fac să se miște pe actori (emoție, dar și vizite în masă la expoziții), ele fac să se vorbească". Nathalie Heinich, 1998a, p. 30. Din acest punct de vedere, se poate considera că au devenit ele însele probe: de data asta, departe de a fi calificate, ele califică, produc "socialul", reprezentările, determină judecăți colective
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
din motive bugetare (costul unui observator nu este prohibitiv), ci pentru că ideea nu se impune. Școala superioară de formare a conservatorilor (Școala Națională de Patrimoniu) preferă să insiste pe latura de marketing, pe "țintele" care trebuie "atinse" pentru a rentabiliza expozițiile din ce în ce mai costisitoare. Totuși, se dezvoltă o abordare, inițiată de DEP, bazată pe comparații referitoare la modul în care instituțiile își tratează publicul (Donnat și Octobre, 2001). O excepție: Muzeul de Artă și Istorie a Iudaismului Încă de la deschiderea sa pentru
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
al cunoștințelor și al sociabilității lor; să determine raportarea lor practică și fizică la instituție, modul cum utilizează dispozitivele de mediere, parcursul. Să evalueze astfel funcționarea scenografiei (instalată temporar sau nu); să furnizeze organizatorilor un instrument de analiză a efectelor expoziției la nivelul reprezentărilor și să faciliteze accesul vizitatorilor la expoziții. Puse în balanță cu rezultatele evidente pe care le produc, mijloacele folosite sunt relativ modeste. De la deschiderea muzeului, o persoană angajată cu jumătate de normă, cu pregătire în domeniul muzeologiei
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
practică și fizică la instituție, modul cum utilizează dispozitivele de mediere, parcursul. Să evalueze astfel funcționarea scenografiei (instalată temporar sau nu); să furnizeze organizatorilor un instrument de analiză a efectelor expoziției la nivelul reprezentărilor și să faciliteze accesul vizitatorilor la expoziții. Puse în balanță cu rezultatele evidente pe care le produc, mijloacele folosite sunt relativ modeste. De la deschiderea muzeului, o persoană angajată cu jumătate de normă, cu pregătire în domeniul muzeologiei, se ocupă de studierea publicului (buget: 15 000 de euro
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
care le produc, mijloacele folosite sunt relativ modeste. De la deschiderea muzeului, o persoană angajată cu jumătate de normă, cu pregătire în domeniul muzeologiei, se ocupă de studierea publicului (buget: 15 000 de euro pe an). Aceasta efectuează anchete privitoare la expozițiile temporare și la colecțiile permanente. Rapoartele întocmite sunt comunicate echipei de conducere, precum și principalilor responsabili cu relațiile publice (mediatecă, comunicare, serviciu pedagogic, audi-torium, vânzare de bilete...). În plus, ea stabilește legături cu mediile universitare (seminarii, colocvii, cursuri), conducerea Muzeelor din
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
medii profesionale) sau sensibile (ateliere) fac parte din această ofertă. • Muzeologia Este o formă specifică de interes față de publicuri, situată la frontiera dintre comunicare, științele educației, istorie și sociologie. Această știință recent apărută (anii 1930) contribuie la înregistrarea vizitatorilor la expoziții, la evaluarea dispozitivelor și la extragerea interpretărilor (cf. Paul Rasse, Les Musées à la lumière de l'espace public, L'Harmattan, Paris, 1999). Ea încearcă în principal să favorizeze "accesul" la obiectele și discursurile prezentate, ameliorând tehnicile de mediere sau
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
1998). Ea permite descrierea "experienței estetice" așa cum o resimte individul. Încearcă să măsoare emoțiile, senzațiile. Se pot filma, înregistra și studia fenomene de consens, compromis, conflict; • observația in situ, care se apropie de etnografia clasică, este realizată prin urmărirea parcursului expozițiilor. Se ajunge la tipologii stabilite în funcție de statistica deplasărilor și atitudinilor vizitatorilor (Véron și Levasseur, 1983; Passeron și Pedler, 1991). Ea permite considerarea practicilor ca moduri de angajare a corpurilor (Hennion, 2000; Bessy și Chateauraynaud, 1995); • observația participantă. Este puțin dezvoltată
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
Există metode de culegere de date prin care acestea nu trebuie solicitate direct actorilor, eliminând astfel artificialitatea relației sociale de anchetă: examinarea urmelor scrise este o bună ilustrare. De exemplu, cărțile de oaspeți lăsate la dispoziția publicului la locurile de expoziție; poșta redacției (Boltanski, 1990, partea a treia), opere literare sau eseuri (Boltanski, 1993); inscripții pe ziduri, care spun mult despre ce cred indivizii. Astfel, Heinich a studiat comentariile scrise liber (cu mai multă sau mai puțină furie) pe gardurile șantierului
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
propria cale în afara cercurilor academice datorită negustorilor care se intercalează între ei și noul public (White, 1991); dezvoltarea unei opinii publice care îi eliberează de legăturile alienante. Istoricii (majoritatea anglo-saxoni) insistă pe rolul presei (Chatelus, 1991; Wrigley, 1993) și al expozițiilor publice (Crow, 1985; Haskell, 1986) pentru a înțelege resorturile autonomizării artistice; ca urmare a Revoluției și a bulversărilor socioeconomice din secolul al XIX-lea, o altă transformare în viața artistului materială, nu doar simbolică va accentua și consolida imaginea unui
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
puterea medierii care se operează între operă și publicuri. Și aici, acțiunea intermediarilor constă în a crea diverse prezentări și perspective asupra operei, cu ajutorul unor puneri în scenă originale, capabile să-i consacre pe inițiatorii lor drept cvasicreatori: comisarul de expoziție se folosește de faima artiștilor și devine el însuși artist (Yves Michaud, 1989). Putem cita o figură internațională, Harald Szeeman (cf. Nathalie Heinich, Harald Szeeman, un cas singulier. Entretien, L'Échoppe, Paris, 1995); conservatorul de muzeu structurează rețeaua de artiști
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
de învățare, educă privirea, fixează performanțe de atelier și impune reguli de compoziție; gustul "dominant" și "oficial" se dezvoltă. De exemplu, academicienii au început prin a stabili o doctrină estetică (ierarhia genurilor picturale, separația strictă a artelor). Monopolul dreptului de expoziție (Salonul) constituia mijlocul de a controla aplicarea doxei. Era dotat cu un juriu de academicieni care susținea o linie ortodoxă, interzicând apariția altor forme artistice. Organizându-se, învățământul a transformat condițiile sociale ale vieții artistice, fără să rezolve problemele ultime
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
de istoria antichităților. Procesul de instituționalizare și de rutinizare conduce la un procedeu de selecție tradițional: concursul de admitere, concursul cu premii ca încununare a formării. Minoritatea exclusă va obține de la Napoleon al III-lea, în 1863, un loc de expoziție care va fi numit "Salonul refuzaților", unde impresioniștii, în special Manet, vor avea ocazia să-și expună tablourile, împreună cu mulți alții, precum realiștii. Figura creatorului se desparte în două: pe de o parte, creatorul "oficial", învestit de academicieni, este dominant
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
unei sindica-lizări slăbite de un individualism supradeterminant. Unii pot să aibă, în plus, interesul unor definiții "moi" ("experții" sau "agenții"), în măsura în care ele autorizează trecerile în cadrul activităților interdependente. Este cazul tipic al criticilor de artă, care sunt uneori scriitori, comisari de expoziție, administratori de structuri, agenți, consilieri etc. Asta nu înseamnă că imperativele economice nu au determinat anumite veleități de independență. • Organizațiile profesionale Astăzi, artiștii și interpreții sunt grupați în multe instituții, mai mult sau mai puțin eficiente: societățile, precum Societatea Autorilor
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
cercetări carierelor artiștilor, arătând că există avansări în carieră, reconversii materiale, interese economice. Potrivit lor, importul valorilor reușitei materiale în lumea artistică, cel mai adesea negat de protagoniști, este un fapt bine stabilit de anchetă. Cariera artiștilor are etape obligatorii: expoziții, concerte, publicare, reprezentații, semnături, recompense, acoperire mediatică. Obiectivul este mereu același: să devină cunoscuți, să se distingă, să se singularizeze, să-și facă un "nume" în jurul unui stil, făcând totodată parte integrantă dintr-un grup (companie, orchestră, trupă, atelier). Nu
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
atât "de proximitate" (limbi regionale, arheologie și patrimoniu rural, ajutoare pentru exprimarea teatrală a tinerilor școlari și spectacolele pentru "publicul tânăr", "cu liceul la cinema", practici amatoare), cât și "de deschidere către arta contemporană" și medierea artistică (constituirea de colecții, expoziții, conferințe-dezbateri, burse de artă contemporană pentru creatorii regionali, înființarea de galerii asociative, reședințe pentru artiști, împrumuturi de opere...). • Contractualizarea La rândul ei, contractualizarea crescândă a acțiunii publice, începând din deceniul 1970 (sub forma acordurilor interministeriale, a contractelor de dezvoltare culturală
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
politicilor, este imposibil un acord a priori. Comune, departamente, regiuni, intercomunalitate Comunele Bugetele, serviciile, locurile de muncă iau multiple forme juridice în materie de acțiune culturală (regii municipale, asociații parapublice, delegații de tot felul), care constituie cadrele multiplelor evenimente (festivaluri, expoziții, întâlniri tematice, "zile", "sărbători" ale cărții sau filmului, bienale, târguri, colocvii...). Departamentele Tot mai multe dintre ele dezvoltă linii bugetare autonome și se sprijină pe competențele specifice, altele decât cele strict asociative. Dezvoltarea culturală, spectacolul viu, muzica și dansul, arta
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
pe politica culturii. Învățământul este matricea culturii sau, dacă vrem, aceasta este generalizarea cunoștințelor transmise prin învățământ. Pe urmele lui Weber, un ansamblu de cercetători juriști, sociologi și istorici au dezvoltat acest punct. Istoricul de artă Francis Haskell arată că expozițiile de pictură reprezintă un mijloc de a controla gustul. Controlul reacțiilor publicului merge mână-n mână cu formarea unui gust dominant. Persistă însă dificultatea de a ști de ce statul își însușește creația artistică și culturală încă din vremea Frontului Popular
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
exterior a calificărilor culturale atribuite bunurilor. Această probă punerea în raport a unui bun protejat și conservat cu un public care îl recunoaște dă întreaga dimensiune a procesului de valorizare, încununându-l. De aceea, operația poate lua diverse forme: comunicare, expoziție, demonstrație, organizare de evenimente, instalare, parcurs școlar. Tipurile de valorizare Pot fi distinse două forme de valorizare, după cum bunurile sunt acaparate complet de puterea publică sau sunt împărțite cu societatea civilă. • Forma monopolistă Cultura "programată" a școlii ilustrează monopolul valorizării
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
intereseze de studiul actorilor situați în centrul acestei articulații, care participă la acest efort de transmutare: este vorba de critici, de curatori, de negustori, de adjudecători, de colecționari și de toate instanțele de mediere (muzeu, presă, galerie, saloane, vânzări publice, expoziții) care joacă un rol de transformare a prețurilor în valori estetice și/sau etice. Faptul că aleșii locali (și, într-o mai mică măsură, cei naționali) se preocupă atât de mult de acțiunile culturale reliefează această dimensiune simbolică: cultura este
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
pe deplin câteva exemple: originea, pedigriul tablourilor le dă valoarea. Pe piețele de artă, cercetările din studiile evaluatorilor constau în refacerea istoriei bunurilor: "Doar un mic număr de opere posedă o istorie, sub forma unei proveniențe notabile, a participării la expoziții sau a menționării în lucrările de specialitate (cataloage metodice etc.) [...]. Operele înzestrate cu un pedigri obțin, în general, prețuri mai ridicate la vânzările publice". Bernard Rouget et alii, 1991, p. 144 așa cum arată Sally Price (Arts primitifs: regards civilisés, trad
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
ea reduce costul reînvățării. Interacționiștii insistă, de asemenea, pe interesul pe care-l au indivizii de a se asocia și de a coopera, adoptând convențiile care privesc un întreg ansamblu de lucruri (alegerea materialelor, a subiectelor, a formărilor, locurile de expoziție, sistemele de notație, așteptările publicurilor), ceea ce facilitează activitatea colectivă și permite economii de timp și de energie. Costurile dezacordului și beneficiile acordului sunt date obiective ale vieții sociale. Opțiunea pentru neconvențional are drept cost excluderea din cercuri și rețele. Schimbarea
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
131-133, 150, 278, 282-283, 307 Clasificare, 40. Coeficient bugetar, 124. Cognitiv, 50-51, 53-54, 68-69, 77, 138, 306. Colectivități locale, 13, 199, 203-205, 207, 224. Colecționar, 171, 178, 249-251, 253, 255, 262, 264-265, 267, 285, 294. Comandă publică, 234. Comisar de expoziție, 178, 191. Comprehensiune, 45, 85, 261. Comunitarism, 305. Concert, 71, 96, 114, 116, 120, 192. Concurență, 166-167, 240, 245, 266, 278-279, 289. Concurs, 187-188, 191, 208, 233-235, 240. Conflict, 120, 151, 192, 217, 267, 297, 299. Conservare, 48, 71, 200
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
218. Excludere, 72-73, 95, 115, 154, 301. Experimentare, 207, 217. Expert, 13, 50-51, 55, 57, 71, 191, 229, 234, 238, 246, 251, 256, 266, 310. Expertiză, 51, 53, 111, 189, 212. Explicare, 44, 61, 113, 121-122, 126, 137, 140, 307. Expoziție, 46, 49, 65, 69, 101, 103, 120, 140, 168, 178, 188, 191-192, 205, 208, 221, 239, 253, 255, 301. F Fapt social / total, 26-27, 44, 63, 68, 119, 121, 131, 141. Femeie, 117, 122, 125, 217, 283. Fenomenologie, 44. Fetișism
by Matthieu Béra, Yvon Lamy [Corola-publishinghouse/Science/1069_a_2577]
-
sau prin metode de instruire de tip DARE, a căror ineficacitate a fost demonstrată. Strategia adecvată rezidă în programe cu adevărat interactive, ceea ce nu înseamnă direcția, frecventă un timp în discursul francez, a simplului "îndemn la lege", fie și prin expoziții itinerante despre drepturi și îndatoriri. În orice caz, pare evident, din lucrarea lui Gottfredson și din sinteza Surgeon General, că "există anumite dovezi că school-based programs concepute pentru a a schimba climatul social al clasei sau al școlii sunt mai
by Éric Debarbieux [Corola-publishinghouse/Science/1097_a_2605]