3,753 matches
-
maramureșenii deposedați de domnie în 1359. B. P. Hașdeu e de părere că ocorniti mai înseamnă în limba veche rusă și a duce undeva, iar D. Onciul a scris că viteazul cneaz mai trăia, în 1401, în Podolia. Totuși, cronicarul polon Strykowski vine să întărească ipoteza că Jurg a fost otrăvit, afirmând că a fost îngropat la Vaslui, unde el a văzut în 1575 și mormântul. Pentru a-l răzbuna, oștile lituane au năvălit în Moldova, în decembrie același an, și
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
5 ianuarie 1393, în care stăpânul Lituaniei și Poloniei îi impusese să lupte în „contra oricărui dușman”, exceptând țara Prusiei, ținuturile de dincolo de Cracovia și Lituania, administrată, de fapt, de la 5 august 1392, de către Vitold. Era evident că dușmanul regelui polon nu putea fi decât cumnatul său, Sigismund. Dar, înainte de a exercita presiuni diplomatice sau amenințări prin zăngănitul armelor, regele ungar se gândi să cointereseze pe voievodul moldovean la o politică alături de aceea a Ungariei. Încă în 27 ianuarie 1391, se
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
punând zălog orașul și ținutul Haliciului, în caz de nerestituire în termen a banilor. Fără a se mai considera dator cu ceva, deși nu înapoiase suma, și Roman fusese martor ocular în Luțk la predarea unei părți din bani, regele polon dădu Haliciul și Pocuția, în anul 1393, fratelui său, Svidrigailo. Informat de la Curtea din Suceava, că neachitarea sumei datorate și anularea garanției, care trebuia să opereze în caz de neplată, prin donarea orașului și ținutului Haliciului unei terțe persoane, a
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
o lecție bine învățată de Ștefan, fiul său. Prins, probabil odată cu tatăl său, Ștefan primi, la 1 iulie 1394, la Chelm (Holm), în Polonia, să fie voievod al Moldovei. Pe lângă platoșa și coiful aurit, dăruite cu ocazia investirii sale, regele polon și ducele lituan îi oferiră să ia în căsătorie o lituană. Analele germane menționează că înrudirea voievodului moldovean cu casa Gedyminovicilor a avut ca scop obținerea ajutorului armat în arcași, care să lupte împotriva Ordinului Teuton. Noul voievod, însă, a
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
fost întărită de o bulă a papei Bonifaciu al IX-lea, de a se înjgheba o cruciadă împotriva lui Timur Kutlu, care, în urmărirea trupelor lui Toktamâș, își trimisese hoardele sale să prade în Lituania, Podolia, Rusia Roșie, supuse Coroanei polone, și Moldova, dar și de dorința de revanșă pentru recucerirea tronului lui Toktamâș. În acest scop, el a mobilizat o armată foarte puternică, alcătuită din lituani, tătarii lui Toktamâș, teutoni, ruși și moldoveni, cu care a înaintat până la râul Worskla
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
la care aveau să se alăture și contingentul de români trimis de Mircea cel Bătrân. Urmarea imediată a acestui act de bunăvoință și promisiunea prestării omagiului feudal au determinat recunoașterea lui Alexandru cel Bun ca domn al Moldovei de către Coroana polonă și intervenția, pentru anularea pretențiilor de înscăunare a pretendentului Ivașco. Primul pas făcut în acest sens îl desprindem din enunțul privilegiului comercial acordat liovenilor de către Vladislav Iagello, care primesc dreptul de a merge cu mărfurile lor în Moldova și de
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
pe cel tătărăsc, ambele străjuite până la Tighina și Cetatea Albă de oastea moldovenească. La rândul său, Alexandru cel Bun a confirmat buna sa intenție prin actul de supunere dat, în 12 martie 1402, la Suceava și omagiul personal depus regelui polon, în 1 august 1404, la Camenița. Stăpân autocrator al Moldovei, Valahiei Minore și Paratalasiei, adică al cetăților-porturi de la Dunăre și Marea Neagră, în timp ce Mircea cel Bătrân era domn al Țării Românești până la granițele Tartariei - ad Confinia Tartariae, voievodul moldovean elibera negustorilor
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
acestora în purtarea războaielor și în mânuirea mijloacelor diplomatice, în conjunctura politică din anii care au urmat, vor aduce locuitorilor Moldovei multe neajunsuri. După înfrângerea lui Iliaș, la 1 februarie 1434, la Dărmănești, pe Suceava, Ștefan, „ca să arate slujbă regelui polon - scrie Grigore Ureche - au risipit o samă de tătari, care au intrat în Podolia să prade” a luat Brațlavul de la Svidrigailo și l-a retrocedat Craiului. Fapta nu a rămas fără urmări. Mai târziu, când Svidrigailo a revenit în drepturile
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
în Polonia și ard orașele Starodub și Novogradeț, iar în vara următoare ocupă Kievul, în timp ce alte hoarde operau spre Riazan și Columna. În cetățile lituane de margine Sthadorov, Radohoschi, Novogradeț, Syewski și Brasko, Mihail pune starosti dintre prietenii săi. Oastea polonă reocupă, în 1449, toate cetățile, punând pe castelani să-i ceară iertare regelui. În 25 iulie, acesta îi scrie marelui maestru al Ordinului Teuton, aflat la Königsberg (azi, Kaliningrad, în U.R.S.S.) numindu-l pe Mihail „illo nostro hoste”. Stăvilirea
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
problema principală a lui Cazimir la acea oră. Ea era cel mai greu de rezolvat, mai ales în urma pierderilor de oameni duși în robie. Pentru că nu se putea risca o bătălie în deșertul sarmatic, cu rezultate ca la Worskla, regele polon se gândi să intre în legătură cu șeful unei alte hoarde de tătari, a cărei putere să paralizeze pe aceea a lui Sed Ahmet. Rivalul a fost găsit în persoana lui Hadji Ghirai (1430-1466), pe care l-a ajutat pentru a fi
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
laTămășani, pe Siret, în octombrie 1449, prin Bogdan al II-lea, care, probabil, a intrat îndată în legătură cu Mihail și Sed Ahmet. Aceasta ar reieși din relatarea lui Matei de Miechov, care scrie că, la invadarea consecutivă a Moldovei de către oștile polone, conduse de Oleiski, în 1450, și apoi de Petru Odrowasz cu Przedborz Koniețpolski, în 1451, ultima terminată prin victoria lui Bodgan al II-lea de la Lipovăț, pe Crasna, Sed Ahmet pătrunde prin Podolia și pradă ținutul Belsz până la Grodek. Asasinarea
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
al II-lea, în octombrie 1451, la Răuseni, pe Suceava, nu a curmat legăturile Moldovei cu Hoarda lui Sed Ahmet. Alexăndrel, reinstalat la Suceava ca vasal al lui Cazimir a fost obligat să lupte, în vara anului 1452, alături de oastea polonă contra lui. Relațiile s-au intensificat și mai mult după căderea Bizanțului, în mai 1453, sub loviturile lui Mahomed al II-lea. Pătrunderea turcilor pe litoralul de nord al Mării Negre a contribuit în mare măsură la reintroducerea dominației tătare a
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
cercetările istoricilor noștri anteriori, nu am putut afla ce împrejurări i-au aruncat pe aceștia până în Moldova. Lipsa de izvoare în legătură cu ei lasă și mai departe problema neclarificată. Să fi fost ei, oare, prinși de moldovenii, care au participat alături de poloni la operațiunile militare din anul 1455? Dar, atunci, i-ar fi lăsat polonii să le scape din mâini? Sau poate, mai degrabă, se vor fi refugiat aici, în speranța că vor afla ajutor, or cel puțin azil, ca la foști
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
pe aceștia până în Moldova. Lipsa de izvoare în legătură cu ei lasă și mai departe problema neclarificată. Să fi fost ei, oare, prinși de moldovenii, care au participat alături de poloni la operațiunile militare din anul 1455? Dar, atunci, i-ar fi lăsat polonii să le scape din mâini? Sau poate, mai degrabă, se vor fi refugiat aici, în speranța că vor afla ajutor, or cel puțin azil, ca la foști aliați, așa cum găsise Mihail lituanianul ! A doua ipoteză pare să fie mai plauzibilă
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
cel puțin azil, ca la foști aliați, așa cum găsise Mihail lituanianul ! A doua ipoteză pare să fie mai plauzibilă. Numai că, sub domnia lui Alexăndrel, ei nu erau încă în țară, căci ar fi riscat o predare a lor către poloni. E mult mai probabil că ei au năzuit la Suceava abia după luna mai 1455, cu gândul că pe tronul țării îl vor găsi pe Bogdan al II-lea. În Moldova, însă, stăpânea acum Petru Aron, ucigașul lui Bogdan, instaurat
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
vor găsi pe Bogdan al II-lea. În Moldova, însă, stăpânea acum Petru Aron, ucigașul lui Bogdan, instaurat la putere peste voința lui Cazimir și a lui Alexăndrel. Într-un act din 1 octombrie 1455, noul voievod, recunoscut de regele polon, concesionează mătușei craiului, în schimbul Hotinului, târgul Siret și Volhovățul cu tătarii ce se aflau acolo. Desigur, e vorba de robii prinși în luptele anterioare, de voievozii precedenți și nu de fiii lui Sed Ahmet. Dar, în actul de promisiune a
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
nu trebuie să-l predea pe tatăl acestor fii, adică pe hanul Sed-Ahmet fără sfatul și voința noastră și a sfetnicilor noștri din Moldova”. De o politică externă proprie nu putem vorbi în vremea acestui voievod. Presat din nord de poloni, din sud de pregătirile lui Ștefan, fiul lui Bogdan al II-lea și prins din față de Hadji Ghirai, hanul Crimeii, Petru Aron a secundat pas cu pas politica lui Cazimir, până acolo încât a trebuit să accepte instalarea la Cetatea
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
că, în 1460, Cazimir, aflat în luptă cu regele Boemiei, cerea ajutor armat lui Hagi Ghirai, hanul Crimeii și lui Ștefan cel Mare. Nu știm dacă moldovenii au sosit în tabăra regală, dar pe tătarii Crimeii îi găsim alături de oastea polonă, plecată în Pomerania, cât și la Radom, în 1461, când Hagi Ghirai dădea regelui un act, prin care consimțea la alipirea unor teritorii lituano-ruse. E probabil că da, deși izvoarele poloneze tac, așa cum fac, de altfel și cele interne moldovenești
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
mie de mărci, acea vamă le-am iertat-o liovenilor, precizează domnul, fie că i-ar aștepta ori nu acolo, chiar fiul țarului tătărăsc. Mobilul alianței se învârtea în jurul lui Sed-Ahmet și a fiilor săi. Hagi-Ghirai se temea că regele polon l-ar putea folosi pe fostul han contra sa, iar Ștefan cel Mare amenințat de Cazimir prin Petru Aron și de Hagi-Ghirai prin prezența fiilor lui Sed-Ahmet, la Curtea din Suceava, era ispitit să-i șantajeze și pe unul, și
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
mod special, pe secretarul regal, Ian Lenka, însoțit de starostii de Halici și Sneatin, să-i ceară lui Ștefan cel Mare semnarea unui act, în care să se angajeze că nu va preda pe fiii lui Sed Ahmet decât regelui polon. Ștefan a înțeles destul de bine îngrijorarea lui Cazimir și și-a luat în scris acest angajament. „Și-apoi pe fiii lui Sed-Ahmet, cari prin mila lui Dumnezeu, sunt acum în mâinile noastre, împreună cu alți căpitani și ulani - spune voievodul moldovean
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
izvoarele italiene cu cele polone, ruse și lituaniene ne-au dat posibilitatea să reconstituim, în mare, faptele. În restaurarea ordinei în Hoarda de Aur, fiii lui Kuciuk Mahomed au avut de întâmpinat mari dificultăți din partea lui Hagi-Ghirai (1430-1466), aliatul regelui polon și-al lui Ștefan cel Mare. La moartea sa, în 1466, stăpânul Perecopului a lăsat trei fii: Nur-Daulet, Aider și Mengli-Ghirai. Primul, sprijinit de lituanieni, și Aider, au ocupat scaunul părintelui său, determinând pe cel din urmă să fugă la
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
greu de aflat, dacă ne gândim că Mamak și toate forțele mongole pe care le avea la dispoziție au plecat să prade Lituania, Polonia și Moldova, în vara anului 1469. Din scrisoarea lui Mengli Ghirai către sultan și din informațiile polone și lituano-ruse, putem stabili că turcii au atacat emporiile genoveze, în august 1469. Istoricul polon Jan Dlugosz, contemporan evenimentelor, scrie în cunoscuta sa operă, că în vara anului 1469, pe când regele se afla în Lituania, oastea tătarilor de dincolo de Volga
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
avea la dispoziție au plecat să prade Lituania, Polonia și Moldova, în vara anului 1469. Din scrisoarea lui Mengli Ghirai către sultan și din informațiile polone și lituano-ruse, putem stabili că turcii au atacat emporiile genoveze, în august 1469. Istoricul polon Jan Dlugosz, contemporan evenimentelor, scrie în cunoscuta sa operă, că în vara anului 1469, pe când regele se afla în Lituania, oastea tătarilor de dincolo de Volga sub conducerea lui Manyak - sub ductu Manyak caesaris Ultra Volhin - a invadat țările regatului din
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
ca intervenția tătarilor să fie fost cerută prin turci de către Radu cel Frumos. Din izvoarele cunoscute până acum nu se poate desprinde așa ceva. Ipoteza, însă, este confirmată de prezența lui Ștefan cel Mare, în iulie, la Vaslui, de unde scria regelui polon, că nu poate veni să presteze jurământul feudal, fiind amenințat de tătari și de transalpini (munteni) cu turci. La fel, nu știm unde au fost ajunse trupele lui Eminek de către moldoveni și nici dacă au mai fost și alte incursiuni
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]
-
au rugat foarte mult să-i ajut împotriva voievodului moldovean”. Desigur, pe lângă Mengli Ghirai, care voia să se arate slugă credincioasă, mai insitase și Eminek Mârza, dornic de a-și răzbuna captivitatea, din anii 1471-1473, la Cetatea Albă. Nepriceperea regelui polon, unită cu inconștiența participanților la dieta de la Korczin, din 2 iulie 1475, în problemele orientale ale Poloniei, au pregătit în acești ani, dar mai ales după căderea Caffei, calea pătrunderii turcilor și mai adânc în teritoriile ruso-lituane. Politica de omidă
Românii şi Hoarda de Aur 1241-1502 by Alexandru I. GONŢA () [Corola-publishinghouse/Memoirs/100987_a_102279]