722 matches
-
făcut atenți atît la uitarea accelerată a culturii creștine în societățile tîrziu moderne (populate de omul recent al lui H.-R. Patapievici), cît și la funcția de păstrare/construire a memoriei pe care o îndeplinește religia. Chiar ascensiunea și globalizarea fundamentalismelor în secolul XXI poate avea, în această privință, o influență colaterală pozitivă. Ca să li se opună în mod avizat, societățile europene sînt îndemnate să devină mai atente la propriile tradiții religioase, la adîncimea lor culturală, pe de o parte, la
STILUL RELIGIEI ÎN MODERNITATEA TÎRZIE by ANCA MANOLESCU () [Corola-publishinghouse/Science/860_a_1740]
-
precum Franța, guvernul a decis să introducă în învățămîntul public studiul religiilor și al contribuției lor la civilizația occidentală. Tocmai în măsura în care societățile democratice actuale admit și respectă prezența religiei în spațiul public, ele sînt un teren puțin fertil pentru ivirea fundamentalismelor. Pe scurt, în modernitatea tîrzie, distanța dintre divin și uman nu e nici absentă, dar nici socialmente normativă. Ea poate avea expresie și eficacitate publică, dar nu mai oferă cadrul universului comunitar. Ignorată de extremiști fie ei adepți ai concepției
STILUL RELIGIEI ÎN MODERNITATEA TÎRZIE by ANCA MANOLESCU () [Corola-publishinghouse/Science/860_a_1740]
-
modernitatea tîrzie, distanța dintre divin și uman nu e nici absentă, dar nici socialmente normativă. Ea poate avea expresie și eficacitate publică, dar nu mai oferă cadrul universului comunitar. Ignorată de extremiști fie ei adepți ai concepției seculare ori ai fundamentalismelor , distanța își păstrează, pentru persoana angajată spiritual, întreaga tensiune, capacitatea mobilizatoare, potențialul transfigurator. în zorii unei religii, distanța dintre divin și lume e resimțită ca acut mobilizatoare. Tensiunea care o animă, vectorul către termenul superior sînt atît de puternice încît
STILUL RELIGIEI ÎN MODERNITATEA TÎRZIE by ANCA MANOLESCU () [Corola-publishinghouse/Science/860_a_1740]
-
trans-omenesc în celelalte religii. A devenit semnificativ numărul credincioșilor care nu numai că admit validitatea, culturală sau chiar spirituală, a altor credințe, dar integrează această diversitate în modul cum își concep propria credință. Epoca noastră nu e numai scena ascensiunii fundamentalismelor politizate, agresive. Ea se caracterizează și prin fenomenul cu totul nou al deschiderii conștiințelor către diversitatea religioasă, către legitimitatea și beneficiile ei spirituale. Există analiști care înclină să califice această deschidere ca relativizare postmodernă a credinței. A admite că și
STILUL RELIGIEI ÎN MODERNITATEA TÎRZIE by ANCA MANOLESCU () [Corola-publishinghouse/Science/860_a_1740]
-
e luată ca ipoteză de lucru, poate fundamenta variante mai nobile de viață bună pentru individ, poate furniza material identitar puternic, poate deveni drapel de luptă pentru dreptate socială, ca în teologiile eliberării, sau de luptă pentru putere, ca în fundamentalismele insurgente. în orice caz, indiferent că retorica religioasă e agresiv tradiționalistă sau individualistă, inventivă, tolerantă, transcendența devine un accesoriu prețios al tematicii imanente. E vorba despre o secularizare prin anexiune, mai insidioasă, fiindcă transcendența nu e ignorată sau uzurpată, ci
STILUL RELIGIEI ÎN MODERNITATEA TÎRZIE by ANCA MANOLESCU () [Corola-publishinghouse/Science/860_a_1740]
-
volumului, paginile (pp. 22-27) referitoare la instituționalizarea creștinismului. Cît despre islam, el a păstrat pînă astăzi unitatea între legea religioasă și cea civilă. Cînd discernămîntul legat de cele două niveluri cuprinse în această unitate lipsește sau e programatic evacuat, apar fundamentalismele politice sau instrumentările de stat ale religiei, acele transcendentalizări ale categoriilor sociale despre care Mohammed Arkoun (Ouvertures sur l'Islam, ed. cit., pp. 39-42) afirmă că s-au ivit foarte de timpuriu în imperiile islamice. numai o teologie apofatică, ci
STILUL RELIGIEI ÎN MODERNITATEA TÎRZIE by ANCA MANOLESCU () [Corola-publishinghouse/Science/860_a_1740]
-
sprijină. Ea are astfel șansa de a-și manifesta mai mult, de a-și pune la încercare propria tărie lipsită de forță, cea care poate oglindi printre noi strălucirea paradoxală a transcendenței înseși. Astăzi, doar formele extreme ale vieții religioase fundamentalismul și noile religiozități rămîn dominate de ideea puterii. Primul încearcă să obțină prin constrîngere alinierea tuturor credincioșilor la o normă de comportament religios. Cele din urmă interpretează religiile tradiționale ca pe niște sisteme de putere și de represiune împotriva cărora
STILUL RELIGIEI ÎN MODERNITATEA TÎRZIE by ANCA MANOLESCU () [Corola-publishinghouse/Science/860_a_1740]
-
se lăsa captivate de roadele faptei lor, acționînd prin simpla lor autoritate spirituală. Desigur că spectacolul public și mediatic continuă să dea vizibilitate unor forme de religie asociate, mai clar sau mai disimulat, cu puterea : tradiționalismul asociat cu puterea obișnuinței ; fundamentalismul asociat cu puterea literei, a ideologiei, a armei ; noile religiozități asociate cu revolta individualistă împotriva pretinsei puteri represive a religiilor constituite. Totuși, laicitatea a produs o critică atît de netă a relației religie-putere, încît separarea celor două a devenit un
STILUL RELIGIEI ÎN MODERNITATEA TÎRZIE by ANCA MANOLESCU () [Corola-publishinghouse/Science/860_a_1740]
-
regimurile constituțional pluraliste. Libertatea personală nu e asigurată decît dacă toți actorii sociali consimt să fie egali în fața legii, așadar în fața limitelor puse de ea, care formalizează public egalitatea în restrîngerea voluntară a forței. Ceea ce deosebește mișcările fundamentaliste totalitare de fundamentalismele religioase occidentale este tocmai atitudinea față de exercitarea forței. Fundamentaliștii islamici, ca și Mișcarea Legionară din România interbelică invocă sau invocau idealuri religioase pentru a legitima doar în beneficiu propriu folosirea discreționară, teroristă, a forței. Ei își arogă sau își arogau
STILUL RELIGIEI ÎN MODERNITATEA TÎRZIE by ANCA MANOLESCU () [Corola-publishinghouse/Science/860_a_1740]
-
a urbanității largi e întemeiată pe toleranță. Practicăm zi de zi, la tot pasul, o autolimitare devenită pentru noi omniprezentă și banală. Asistăm la excesele ei care tind spre autodesființare în ideologia corectitudinii politice. Ne indignăm sau ne îngrijorăm cînd fundamentalisme religioase ori mișcări politice extremiste riscă să șubrezească principiul autolimitării, punînd astfel în cauză însăși democrația liberală. E adevărat că autolimitarea noastră e pedestră, că, departe de a avea justificări metafizice, ea ne oferă doar confortul libertății negative, asigurîndu-ne că
STILUL RELIGIEI ÎN MODERNITATEA TÎRZIE by ANCA MANOLESCU () [Corola-publishinghouse/Science/860_a_1740]
-
o poziție dominantă? Se poate pune întrebarea dacă Pakistanul va fi în măsură, în calitate de intermediar între S.U.A. și talibani, de a-i convinge, pe aceștia din urmă, să renunțe la dorința lor de a "lua" totul. Ținând seama și de fundamentalismul lor medieval, s-ar putea ca Pakistanul, de asemenea, să solicite, dacă islamiștii vor accepta, tipul instituțiilor democratice occidentale"9. Pentru aceasta, ar trebui ca ei (talibanii) să devină o entitate politică susceptibilă de a seduce și să se presupună
[Corola-publishinghouse/Administrative/1540_a_2838]
-
și creștinii. În Albania Mare, brodată În jurul unui stat eminamente musulman, capul de pod se poate dezvolta după plac. Și mă delimitez: nu mă ridic Împotriva unei religii, care o fi ea, ci Împotriva intoleranței, al cărei prim pas e fundamentalismul, reprezentat cel mai bine de Islam. Și nu pot crede că toleranța ortodoxă, mai degrabă sinucigașă, poate genera un genocid, așa cum promovează o mediatizare, apuseană dar părtinitoare; mai degrabă e vorba de un genocid Împotriva poporului sârb, faptuit de alți
Gânduri în undă by Cristinel Zănoagă () [Corola-publishinghouse/Journalistic/1186_a_2365]
-
decisiv 957. Mulți se grăbesc de fiecare dată să anunțe eșecul piețelor și al libertății economice. În această capcană cade, de exemplu, și Daniel Dăianu, când afirmă, cu ocazia crizei financiare din anul 2008, că aceasta aduce cu sine "eșecul fundamentalismului pieței"958. De fapt, economia liberă nu este nici "fundamentalistă", nici "nefundamentalistă", după cum omul liber nu este nici definitiv rău, nici definitiv bun. Viața noastră, economia și societatea, se desfășoară sub semnul aceleiași dualități și sub semnul aceleiași, dintotdeauna și
Feţele monedei: o dezbatere despre universalitatea banului by Dorel Dumitru Chiriţescu [Corola-publishinghouse/Administrative/1442_a_2684]
-
311 Atac mortal la Pact / 315 O demisie târzie / 317 NATO și România / 319 Reacții paradoxale / 325 Fiul cerului și Dalai Lama / 329 Sub cedrii Libanului miroase iarăși a praf de pușcă / 333 Conflictul ambasadelor / 337 UE și rromii / 341 Fundamentalism și terorism / 345 Din nou despre noi și Rusia / 349 România și marele Est european / 353 Euro-scepticii jubilează degeaba / 357 Revizuirea unui tratat / 361 Miza unui proces / 365 Rusia cedează, unii jubilează / 369 Turcia în dilemă / 373 Serbia și Rusia
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]
-
întreagă comunitate, cum este cea evreiască? Suntem în epoca globalizării, a dialogului interconfesional, a recunoașterii "adevărului" tuturor marilor religii, și atunci nu-și are rostul întoarcerea la mărturisiri de credință de tip medieval. Sunt suficiente problemele pe care le ridică fundamentalismul islamic ca să mai fie nevoie de o revenire la conflictul secular creștinism-iudaism. Nu mai vorbesc de consecințele politice și diplomatice ale unei asemenea reveniri. Sunt convins că nu se va ajunge acolo, s-ar putea să fie un simplu foc
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]
-
Irakul, însă, ceva a început să se schimbe și în Iran. La început timid, apoi tot mai manifest, o nouă clasă, reformatorii, se declară tot mai nemulțumită de dominația anacronică a clerului și de izolarea țării, pe plan internațional, din cauza fundamentalismului islamic. Începând din 1997, când președinte al țării a devenit moderatul Mohammad Khatami, are loc o relaxare internă prin introducerea alegerilor comunale, în 1999, și legislative, în 2000 și se realizează o redeschidere, timidă, spre lumea occidentală. Până în 2005 adică
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]
-
Europă de dreapta de la Atlantic și până la Prut. În realitate, niciun guvern italian, de la Mussolini încoace, nu a avut un discurs atât de xenofob și de rasist ca guvernul Berlusconi. Grea este alegerea între politic și național. 29 mai 2008 Fundamentalism și terorism Luni, 2 iunie, ambasada Danemarcei din Islamabad (Pakistan) a fost ținta unui atac sinucigaș cu o mașină-capcană; au murit 8 oameni și au fost răniți vreo 30, toți pakistanezi aflați, întâmplător, prin preajmă. Se crede că atentatul este
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]
-
Danemarca, a celebrelor caricaturi cu profetul Mahomed, pe care musulmanii le consideră o ofensă gravă adusă islamului. Întâmplarea, banală, de altfel, dacă ținem cont de seria nesfârșită de astfel de atentate din ultimii ani, a repus în discuție relația dintre fundamentalism și terorism. Se înțelege că este vorba, aici, de fundamentalismul islamic, pentru că fundamentaliști au existat și există în toate marile religii. S-a încetățenit de mai mulți ani ideea că toți teroriștii de religie musulmană sunt fundamentaliști și toți fundamentaliștii
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]
-
le consideră o ofensă gravă adusă islamului. Întâmplarea, banală, de altfel, dacă ținem cont de seria nesfârșită de astfel de atentate din ultimii ani, a repus în discuție relația dintre fundamentalism și terorism. Se înțelege că este vorba, aici, de fundamentalismul islamic, pentru că fundamentaliști au existat și există în toate marile religii. S-a încetățenit de mai mulți ani ideea că toți teroriștii de religie musulmană sunt fundamentaliști și toți fundamentaliștii ar fi teroriști. Când auzim cuvântul terorism cu referire la
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]
-
toate marile religii. S-a încetățenit de mai mulți ani ideea că toți teroriștii de religie musulmană sunt fundamentaliști și toți fundamentaliștii ar fi teroriști. Când auzim cuvântul terorism cu referire la Orientul Apropiat și Mijlociu ne gândim automat la fundamentalismul islamic și, invers, fundamentalismul este asociat instantaneu cu terorismul. Semnul egalității între cele două noțiuni a pătruns adânc în mentalul nostru colectiv al europenilor, adică -, dar cred că și americanii gândesc la fel. Oare chiar avem dreptul să gândim astfel
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]
-
a încetățenit de mai mulți ani ideea că toți teroriștii de religie musulmană sunt fundamentaliști și toți fundamentaliștii ar fi teroriști. Când auzim cuvântul terorism cu referire la Orientul Apropiat și Mijlociu ne gândim automat la fundamentalismul islamic și, invers, fundamentalismul este asociat instantaneu cu terorismul. Semnul egalității între cele două noțiuni a pătruns adânc în mentalul nostru colectiv al europenilor, adică -, dar cred că și americanii gândesc la fel. Oare chiar avem dreptul să gândim astfel? După părerea mea, nici
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]
-
toți sau aproape toți teroriștii din acea parte a lumii sunt musulmani, dar nu neapărat și fundamentaliști. Mai precis, sunt musulmani fanatici care pot fi și fundamentaliști, după cum alții pot să nu aparțină acestui curent. Dar ce este acest faimos fundamentalism islamic? De prin secolul al XIX-lea, în lumea musulmană a început o dezbatere aprinsă privind relația dintre religie și puterea politică (stat). S-au conturat două mari curente, în dispută și azi. 1. Cel reformist, care afirmă că orice
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]
-
democratică, pentru că doar ea ar realiza cel mai înalt grad de justiție și echitate socială. Se înțelege că discursul fundamentalist are un mare ecou în țările musulmane, confruntate cu mari dificultăți economice, polarizare socială, șomaj, suprapopulare etc. După cum se observă, fundamentalismul ca doctrină nu îndeamnă la terorism, după cum nici Coranul nu conține vreun îndemn explicit la exterminarea "ghiaurilor" (necredincioșilor). Condițiile sociale și politice, mai ales, relația permanent explozivă dintre evrei și arabi, ca și intervențiile străine în zonă cea americană, în
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]
-
ghiaurilor" (necredincioșilor). Condițiile sociale și politice, mai ales, relația permanent explozivă dintre evrei și arabi, ca și intervențiile străine în zonă cea americană, în primul rând au dus la această evoluție periculoasă în care teroriștii caută justificări în islam, iar fundamentalismul pare a fi baza lor ideologică. Orice mișcare politică are nevoie de o bază ideologică, de o doctrină care să-i fidelizeze adepții și să-i justifice acțiunile. Nici mișcările politice cele mai radicale nu fac excepție de la această regulă
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]
-
regulă; aș putea spune că, dimpotrivă, cu cât o mișcare este mai radicală, mai agresivă și mai distructivă, cu atât are mai mare nevoie de o doctrină justificativă. Terorismul din Orientul Apropiat și Mijlociu a găsit-o nu atât în fundamentalismul islamic ca mișcare de revenire la fundamente, cât în unele interpretări forțate ale doctrinei (religiei) islamice ca atare. Mai exact, în unele pasaje din Coran interpretate convenabil (exemplu, djihadul ca război sfânt), dar mai ales într-o tradiție a exclusivismului
Curierul diplomatic by Mihai Baciu [Corola-publishinghouse/Administrative/939_a_2447]