526 matches
-
caterpillar [tractor] "idem" (caterpillar "omidă; șenilă"); chair "președinte, persoană care prezidează" < chair[man], chair[madam], chair[person] (sensurile proprii ale lui chair sunt "fotoliu, scaun; catedră; prezidiu"); chute "parașută" < [para]chute "idem" (< fr. parachute; secvența chute a fost identificată cu omonimul care înseamnă "cascadă, tobogan, tub, jgheab"); closet "veceu, toaletă, WC" (v. Wictionary.engl., sensul 3; > fr. closet, germ. Klosett [și, trunchiat, Klo], isl. klósett, magh. klozett, rom. closet, esp. klozeto "idem") < [water(-)]closet (scris și water closet) "idem" (closet "debara
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
prin concurență, forma sintagmatică sau compusă. Deși majoritatea noilor formații păstrează și în aceste situații fonetismul și mărcile categoriilor gramaticale originare, există o serie de exemple în care s-a renunțat la unele caracteristici gramaticale și, în general, formale ale omonimelor din structura termenilor complecși de bază, ceea ce demonstrează o dată în plus că avem a face cu un procedeu de formare a cuvintelor. 1.3.1. Schimbări de acest fel nu au loc, desigur, în limbile care nu cunosc categoria gramaticală
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
premieră"; de altfel, genul distinge uneori două substantive omonime provenite din determinanții adjectivali invariabili ai unor sintagme: fr. (un) parallèle s.m. "cerc situat pe o suprafață de rotație, paralel" (< [cercle] parallèle) / (une) parallèle s.f. "paralelă" (< [droite sau ligne] parallèle); alte omonime detașate din sintagme diferite sunt de același gen, pe care l-au preluat de la etimoanele lor : fr. portable 1 s.m. "telefon portabil, celular" < [téléphone] portable // portable 2 s.m. "calculator portabil, laptop" < [ordinateur] portable. Omonimia unor astfel de cuvinte nu poate
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
elementul reținut din termenul complex preia sensul acestuia, ci derivatul de la elementul respectiv. XII. 2. Modificări semantice Am constatat într-un capitol anterior că analiza semantică a cuvintelor formate prin condensare trebuie efectuată comparând înțelesul lor nu cu acela al omonimelor din structura compuselor / sintagmelor originare (caz în care am constata faptul absurd că toate și-au modificat sensul), ci cu semantismul chiar al termenilor complecși respectivi, adică al etimoanelor lor. Din această perspectivă, singura corectă, se remarcă transmiterea aproape sistematică
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
compusului originar există un raport de filiație pe deplin explicabil din punct de vedere logic, că prima decurge din cea de a doua și că, dimpotrivă, nu există niciun fel de relație rațională între sensul noului cuvânt și cel al omonimului său din structura termenului complex. Și de aici reiese că fenomenul condensării nu constituie un mecanism real de modificare semantică pe care ar suferi-o cuvintele; el poate însă induce, în cazuri de excepție, condiții favorabile unor alunecări de sens
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
formează noul cuvânt nu este, fără îndoială, elementul lexical omonimic din structura sintagmei sau a compusului, ci însuși acest termen complex; altfel nu s-ar putea explica identitatea semantică cu acesta, respectiv deosebirea semantică foarte mare, lipsită de cauzalitate, față de omonim. f) Condensarea poate avea loc în oricare variantă stilistică a limbii, dar s-a remarcat că frecvența sa este mai mare în limbajele profesionale, tehnico-științifice, precum și în stilurile colocvial, familiar și argotic ale limbajului popular, neliterar. Ceea ce trebuie remarcat este
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
în funcție de aceste categorii gramaticale, jocurile, au fost desfășurate pe bază de fișe de lucru. Însușirea corectă și fluentă a unei exprimări corecte am desfășurat-o prin efectuarea de exerciții pentru explicarea unor cuvinte și expresii cum ar fi: antonimele, sinonimele, omonimele. Pentru însușirea vorbirii dialogate și folosirea substantivelor în cazul genitiv și dativ am desfășurat cu copiii jocul Spune al cui este acest obiect: A cui este...?. Scopul dialogului se caracterizează prin primatul funcției de comunicare dialogul reflectă funcția gnoseologică a
DARURI ŞI GÂNDURI PENTRU MAMA by Lenţa Neacşu () [Corola-publishinghouse/Science/1153_a_2221]
-
îi datora tronul; în 471, Leon a ordonat asasinarea lui Aspar și a fiilor săi. în legendele tîrzii, Ghenadie apare ca taumaturg și i se atribuie capacitatea de a-și prezice moartea. Puține lucruri ne-au rămas din scrierile sale. Omonimul său, Ghenadie de Marsilia, care îl definește ca pe un „om cu un limbaj limpede și cu spirit pătrunzător, îmbogățit prin lectura anticilor”, îi atribuie un comentariu complet la Daniel și cîteva omilii ( Despre bărbații iluștri 89), care, din păcate
[Corola-publishinghouse/Science/2079_a_3404]
-
un bulon etc.)”, „a zăvorî”, „a înfuleca”, „a dezerta dintr-un partid”, „(ca un) glonț”, „(ca o) săgeată”. Bark înseamnă, printre altele, „scoarță”, „coajă (de copac)”, „a tăbăci”, „a scoate coaja/scoarța (unui copac)”, „(fam.) a jupui (pielea)” și are omonimul bark - „a lătra”, „(fig.) a se răsti”, „(fam.) a tuși (răgușit)”, „(argou) a face reclamă (strigând la ușa magazinelor)”, „lătrătură”, „răsteală”, „țăcănit/lătrat (de mitralieră)”, „(fam.) tuse răgușită/tignafes”. Există trei omonime sack: 1. „sac”, „geantă”, „tolbă (a poștașului)”, „rochie
[Corola-publishinghouse/Science/2062_a_3387]
-
unui copac)”, „(fam.) a jupui (pielea)” și are omonimul bark - „a lătra”, „(fig.) a se răsti”, „(fam.) a tuși (răgușit)”, „(argou) a face reclamă (strigând la ușa magazinelor)”, „lătrătură”, „răsteală”, „țăcănit/lătrat (de mitralieră)”, „(fam.) tuse răgușită/tignafes”. Există trei omonime sack: 1. „sac”, „geantă”, „tolbă (a poștașului)”, „rochie largă fără cordon”, „a pune în sac”, „(argou) a concedia”; 2. „a jefui”, „jaf”; 3. (înv.) „vin sec” (n.t.). * Bureau of Standards, National Institute of Standards (n.t.). FILENAME \p D
[Corola-publishinghouse/Science/2062_a_3387]
-
de natura imprecisă a funcției semantice, care aplică cuvintele sau sintagmele pe elementele și mulțimile pe care le desemnează și care definesc Universul (perceput sau imaginat cu obiectele, relațiile și manifestările lui). Este suficient să amintesc de existența sinonimelor și omonimelor, ca și de prezența perturbațiilor (erorilor), ca să se vadă ambiguitatea atașata discursului uneori, chiar atunci când se folosesc limbaje precise, precum cel al matematicii. Fiecărui cuvânt îi sunt atașate mai multe semnificații, în general nelegate între ele (microstructurile semantice ale lui
Principii de bază ale cercetării știinţifice by Ruxandra Postelnicu () [Corola-publishinghouse/Science/91486_a_93182]
-
luptă’ cu sensul lexico-gramatical ‘substantiv’, dacă flectivul -ă dezvoltă în text sensul gramatical ‘nominativ’, prin apartenența, în sistemul gramatical al limbii, la clasa de dezinențe substantivele -ă/-e (o lupt-ă/ unei lupt-e). Prin urmare, unitatea fonetică-lexicală luptă reprezintă două cuvinte, omonime, care se diferențiază între ele, în primul rând, prin sensul lor lexico-gramatical, constituit într-o trăsătură semantică stabilă: ‘verb’ vs ‘substantiv’. Este vorba, deci, de două unități lexico-gramaticale distincte; sensul lexico-gramatical modelează în mod specific o aceeași „idee” lexicală, prin
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
găsit o brânză!...” (= Am găsit brânză de foarte bună calitate sau foarte proaspătă.) b. Nu cunosc opoziția singular-plural; întrebuințarea la plural a acestor substantive reflectă schimbarea statutului lor semantic: substantivele devin substantive discontinue, cu sensuri lexicale diferite de substantivele continue omonime la singular: substantivul continuu apă denumește la singular materia ca atare: ”Faceți din piatră aur și din îngheț văpaie,/Să-nchege apa-n sânge, din pietre foc să saie.” (M. Eminescu, I, p. 94); în formă de plural, substantivul înseamnă
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
Tipul III de flexiune" Substantivele prezintă o singură formă, pentru toate cazurile la singular și plural; se cuprind aici substantive masculine, feminine și neutre din declinarea a III-a și substantive masculine din declinarea a II-a. Sub aspectul dezinențelor, omonime, substantivele se înscriu în două clase flexionare: 1. -e/e: învățătoare/ânvățătoare, nume/nume. 2. -Ø/ Ø: pui/pui, ochi/ochi, sânge/sânge. Tipul IV de flexiunetc "Tipul IV de flexiune" Substantivele prezintă trei forme în cursul flexiunii; se cuprind
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
marcate prin articol hotărât. Substantivele feminine se caracterizează prin alte două forme distincte dezinențial numai la singular: una pentru nominativ-acuzativ-vocativ: mamă, alta pentru genitiv-dativ: (unei) mame. Vocativul prezintă dezinențe specifice în limbajul familiar: bunic-o. La plural, cazurile nominativ-acuzativ-genitiv-dativ sunt omonime: mame. În interiorul sincretismului număr-caz, forma de genitiv-dativ singular este omonimă cu forma unică de la plural: unei mame - niște(unor) mame. Fac excepție de la această distribuire a omonimiei substantivele din tipul IV de flexiune, care au la plural, prin una din
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
ă/e: proaspătă/proaspete, vânătă/vinete, tânără/tinere î/i: vânătă/vinete, tânără/tinere. OPOZIȚIA DE CAZTC "OPOZI}IA DE CAZ" Ca și flexiunea substantivului, numai la feminin singular se realizează opoziția dezinențială de caz. Dezinențele pentru genitiv-dativ, singular sunt omonime cu dezinențele de N.Ac.G.D., plural: • -ă/-e: (o) floare albă, albastră/(unei, niște, unor) flori albe, albastre • -ă/-i: (o) șosea largă, (o) apă adâncă/(unei, niște, unor) șosele largi, ape adânci • -e/-i: (o) frunză verde/(unei
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
cu raportul semantic. Structura distinctă caracterizează întreaga subclasă: pronumele de politețe sunt pronume compuse (din substantiv și pronume posesiv). Desfășurarea specifică a raporturilor categoriale caracterizează numai unele pronume: 1. În stilul neutru, singularul și pluralul persoanei a II-a sunt omonime: dumneavoastră. 2. În flexiunea cazuală, în stilul neutru, toate cazurile sunt omonime, la amândouă persoanele: La persoana a II-a omonimia cuprinde și pluralul, iar la persoana a III-a, omonimia cazuală se desfășoară în forme diferite de singular și
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
pronume se caracterizează prin forme întrebuințate exclusiv (sau numai în mod curent) adjectival: singularul pronumelui câțiva: Voi lipsi câtva timp/câtăva vreme., singularul feminin al pronumelui toți: A venit toată lumea., singularul pronumelui atâția: atâta timp. Observații: Adjectivul pronominal toată este omonim cu adjectivul calificativ toată, adjectiv defectiv de plural, care dezvoltă sensul de ‘ântreagă’: A străbătut pe jos toată țara. Pronumele de cuantificare colectivă ambii se întrebuințează în mod curent numai adjectival: Ambii copii au ajuns la vreme. MORFOLOGIA ADJECTIVULUITC "MORFOLOGIA
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
verbe copulative lexico-gramaticale. Verbe copulative absolute 7 Funcționează numai ca instrument gramatical al predicației verbul copulativ a fi: „Din sfera mea venii cu greu/Ca să-ți urmez chemarea,/Iar cerul este tatăl meu/Și mumă-mea e marea.” (M. Eminescu), omonim cu verbul predicativ a fi: „A fost odată ca-n povești/A fost ca niciodată/ Din rude mari, împărătești/O prea frumoasă fată.” (M.Eminescu) Verbul copulativ a fi se distinge de omonimul predicativ prin caracterul abstract al planului său
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
Și mumă-mea e marea.” (M. Eminescu), omonim cu verbul predicativ a fi: „A fost odată ca-n povești/A fost ca niciodată/ Din rude mari, împărătești/O prea frumoasă fată.” (M.Eminescu) Verbul copulativ a fi se distinge de omonimul predicativ prin caracterul abstract al planului său semantic (definit doar prin trăsătura semică+real), ceea ce determină incompatibilitatea lui cu relația de sinonimie cu verbul a exista: În țara asta toți sunt politicieni. (verb copulativ) În țara asta nu sunt (există
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
variabile în timpul flexiunii. În funcție de rolul pe care îl au în exprimarea unui sens gramatical, în constituirea structurii corespunzătoare unui anumit sens gramatical, se dezvoltă: • teme libere și teme legate • teme primare și teme secundare (derivate) • teme distincte (monovalente) și teme omonime (polivalente) Sunt teme libere temele verbale constituite din rădăcina verbului și unul sau mai multe sufixe gramaticale, în afara unor relații cu dezinențe (dezvoltate doar în cazuri excepționale și când formele nu mai aparțin integral sferei lexico-gramaticale a verbului). Sunt teme
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
ca perfect: venise-(m), venise (-și) etc. Abia această temă poate intra în relație cu dezinențe de număr și persoană, stabilindu-și definitiv semnificația gramaticală și lexicală: venisem, veniseși, venise etc. Sufixele verbale, pentru exprimarea timpului și modului, sunt, cele mai multe, omonime. Sufixul -a-, de exemplu, poate intra în alcătuirea temei imperfectului: cânt-a-(m), în structura temei perfectului: cânt-a-(-i, și, -sem, -seși etc., -t), a infinitivului (temă liberă): cânt-a, în structura temei de plural a prezentului: cânt-a-(-ți etc.) Prin
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
poate intra în alcătuirea temei imperfectului: cânt-a-(m), în structura temei perfectului: cânt-a-(-i, și, -sem, -seși etc., -t), a infinitivului (temă liberă): cânt-a, în structura temei de plural a prezentului: cânt-a-(-ți etc.) Prin aceasta, temele înseși devin omonime, iar omonimia temelor creează impresia existenței unei aceleiași teme în structura morfologică a mai multor sensuri verbale. Această realitate impune distingerea unor teme polivalente (comune mai multor forme verbale, temporale și modale) și a unor teme monovalente / specifice unei singure
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
Tipul I de flexiune Se cuprind aici verbele de conjugarea I, cu sufixul infinitivului -a. Prezintă trei teme distincte sub aspect formal: o temă polivalentă și două teme monovalente. A. - Tema polivalentă. Este constituită din rădăcina verbului și sufixul tematic, omonim și cauză a omonimiei tematice: -A-. Polivalența temei este extinsă la patru teme omonime: A1: tema infinitivului: cântA A2: tema II a prezentului (pl.): cânt|-(m), cântA-(ți) A3: tema imperfectului: cântA-(m), cântA-(i) etc. A4: tema perfectului: cântA-
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
de același număr de teme distincte, aceste verbe au, în sfera temei polivalente, alte teme omonime. Se desprind acum din omonimie, tema imperfectului și tema perfectului: A. — Tema bivalentă. Este formată din rădăcina verbului și un sufix tematic -E-. Sunt omonime: A1: tema infinitivului: cer-E A2: tema II a prezentului: cer-E-(-m, -ți), să cer-E-(m) etc. B. — Tema imperfectului. Este formată din rădăcina verbului și sufixul tematic -EA-: cer-EA-(-m, -i etc.) C. — Tema perfectului. Este constituită din rădăcina verbului
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]