3,752 matches
-
înseamnă că marxiștii vor concede, măcar pentru o clipă, că relațiile internaționale pot fi reduse la rivalitatea dintre marile puteri de-a lungul liniilor principale ale argumentului lui Waltz (a se vedea Capitolul 3 de mai sus). În timpul Războiului Rece, marxiștii și simpatizanții acestora se arătau critici la adresa argumentului realist că rivalitatea strategică ar putea fi separată de lupta dintre două sisteme sociale și perspective ideologice, cu toate că viziunea lor avea puțini adepți în rândul curentului principal de studiu al relațiilor internaționale
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
a formelor de dominație și a forțelor care lucrează împotriva lor. Unul dintre principalele rezultate ale unui angajament întârziat cu marxismul este că astfel de considerații sunt acum mult mai importante în teoria relațiilor internaționale. Însă investigația politică de inspirație marxistă constituie numai o ramură a teoriei critice contemporane. Abordări precum feminismul, postmodernismul și postcolonialismul tratează subiecte ca patriarhatul, construcțiile identității și alterității în contextul politicii naționale și globale, care nu s-au numărat printre dimensiunile centrale ale studiilor marxiste asupra
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
inspirație marxistă constituie numai o ramură a teoriei critice contemporane. Abordări precum feminismul, postmodernismul și postcolonialismul tratează subiecte ca patriarhatul, construcțiile identității și alterității în contextul politicii naționale și globale, care nu s-au numărat printre dimensiunile centrale ale studiilor marxiste asupra politicii mondiale. Cu toate acestea, versiunea de materialism istoric a lui Cox a luat în considerare recentul avânt al politicii identitare asociată cu națiunile minoritare și popoarele indigene; de asemenea, el a dat o importanță specială analizei consecințelor politice
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
și consensul nu trebuie niciodată impus -, le rămâne sarcina de a identifica un compromis echilibrat între poziții rivale (Habermas 1999). Două aspecte trebuie subliniate în legătură cu rezultatul reconstruirii materialismului istoric de către Habermas. În primul rând, Habermas a respins de timpuriu afirmațile marxiste clasice privind întâietatea producției și poziția centrală a conflictului de clasă în orice formă de viață. Ideea emancipării universale ca diminuare și eradicare a inegalității de clasă este depășită de o viziune a societății bune în care există o mai
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
bune în care există o mai mare înțelegere umană și în care nimeni nu îl privează "pe celălalt de alteritate" (Habermas 1994: 119-20). Logica din spatele acestui argument datorează mult "spiritului" lui Marx și marxismului, însă "litera" sa respinge ceea ce numeroși marxiști consideră esența poziției lor, respectiv întâietatea paradigmei producției. Aceasta ridică întrebarea cum ar trebui aceia care își găsesc afinități cu teoria critică marxistă să construiască pe baza moștenirii sale. Ne vom întoarce la această chestiune în secțiunea următoare. În al
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
Logica din spatele acestui argument datorează mult "spiritului" lui Marx și marxismului, însă "litera" sa respinge ceea ce numeroși marxiști consideră esența poziției lor, respectiv întâietatea paradigmei producției. Aceasta ridică întrebarea cum ar trebui aceia care își găsesc afinități cu teoria critică marxistă să construiască pe baza moștenirii sale. Ne vom întoarce la această chestiune în secțiunea următoare. În al doilea rând, fără a aduce atingere criticii sale la adresa marxismului, Habermas continuă să rămână în mare măsură dedicat proiectului iluminist de a crea
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
rămână în mare măsură dedicat proiectului iluminist de a crea o lume cosmopolită în care toate ființele umane se pot bucura de un grad sporit de libertate. După cum s-a recunoscut, această viziune nu include o apărare a idealurilor clasice marxiste, precum abolirea proprietății private, sfârșitul instrumentalizării muncii, proprietatea comună a mijloacelor de producție ș.a.m.d. Este o viziune care ține seama de diversitatea culturală sporită și incidența tot mai mare a conflictului moral în era post-europeană, însă este o
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
Marx în ceea ce privește natura societății bune. Ceea ce ni se oferă este viziunea unei lumi în care oamenii recurg la proceduri specifice pentru a dezvolta principii politice care le vor înlesni conviețuirea. În mod rezonabil, nu trebuie ca o persoană să fie marxistă pentru a sprijini această viziune a unei "comunități a comunicării universale". Este suficient să fii liberal sau să ai convingeri mai degrabă liberal-democratice. Pentru unii autori, aici se află una dintre cele mai mari probleme ale acestei tentative de a
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
viziune a unei "comunități a comunicării universale". Este suficient să fii liberal sau să ai convingeri mai degrabă liberal-democratice. Pentru unii autori, aici se află una dintre cele mai mari probleme ale acestei tentative de a construi pe baza tradiției marxiste a teoriei critice. La fel ca Marx și marxiștii clasici, Habermas este deja dedicat unei concepții occidentale a societății, în acest caz unei viziuni de democrație radicală atât la nivel național, cît și internațional, care este respinsă în numeroase regiuni
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
să fii liberal sau să ai convingeri mai degrabă liberal-democratice. Pentru unii autori, aici se află una dintre cele mai mari probleme ale acestei tentative de a construi pe baza tradiției marxiste a teoriei critice. La fel ca Marx și marxiștii clasici, Habermas este deja dedicat unei concepții occidentale a societății, în acest caz unei viziuni de democrație radicală atât la nivel național, cît și internațional, care este respinsă în numeroase regiuni ale lumii care nu aparțin spațiului occidental (și chiar
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
analiză serioasă a dezvoltării istoriei umane cu un studiu detaliat al evoluției capitalismului și cu reflecții despre modul în care s-ar putea ajunge la emancipare universală prin lupta de clasă. Atașamentul său pentru paradigma producției i-a făcut pe marxiști vulnerabili în fața acuzației de neglijare a inegalităților de rasă, etnice, religioase și de gen. Autori postmoderniști și feminiști au dezvoltat forme noi ale teoriei sociale critice care datorează foarte puțin marxismului, iar mulți resping ideea emancipării universale pe motivul că
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
acestor provocări la adresa marxismului și în urma revizuirilor marxismului este în ce măsură perspectiva de acum poate avea vreo contribuție la viitorul teoriei critice internaționale. Problema este dacă inițiativa, în cadrul acestei teorii, aparține unor abordări postmarxiste, sau se află de fapt în afara tradiției marxiste. Un răspuns este acela că marxismul clasic a fost depășit de noi forme ale teoriei critice care au abandonat ideea conform căreia istoria umană poate fi redusă la un singur fir narativ istoric major care evoluează spre o stare de
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
spațiul occidental. Ei erau convinși că imperialismul occidental și răspândirea capitalismului erau necesare în vederea eliberării "popoarelor lipsite de istorie" de miturile religioase și tirania tradiției. În acest stadiu al argumentării, este important să ne amintim cât de chinuitor era pentru marxiștii clasici să vorbească despre rolul mișcărilor de eliberare națională în lupta pentru socialism și despre locul ocupat de națiune în viitoarea ordine mondială socialistă. Curente mai recente ale teoriei critice au avut mai mult curaj să celebreze diversitatea umană și
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
institui comunitatea prin contract", utilizând "rațiunea și dezbaterea". Însă, împotriva lui Habermas, Lyotard subliniază pericolele inerente în privilegierea unei noțiuni idealizate de dialog, mai ales că diversitatea radicală va fi sacrificată în decursul tentativelor de a ajunge la un consens. Marxiștii se vor întreba dacă aceste viziuni despre o lume care avansează spre un dialog mai extins și spre diversitate își pun problema modului în care inegalitățile materiale împiedică instituirea comunităților bazate pe contract și consimțământ. Lucrările lui Jacques Derrida, fondatorul
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
cu mult mai importantă decât globalizarea economică și, de aceea, oamenii continuă să se bazeze pe statele-națiune pentru a li se garanta securitatea, mai degrabă decât să se străduiască în vederea unor noi forme de comunitate politică. Ei subliniază că internaționalismul marxist a fost sacrificat pe altarul politicii de putere în timpul Primului Război Mondial; astfel, el nu are nicio relevanță pentru o lume constituită din state. Argumentul dă naștere unor întrebări fundamentale privind scopul studierii relațiilor internaționale. Aici, nu poate încăpea nicio îndoială că
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
relațiilor internaționale au fost zăpăciți de aparentele noutăți niveluri crescute de globalizare economică, "căderea în desuetudine a forței" și altele. Aceste critici sunt îndreptate în special către liberali, cu toate că neorealiștii pretind că ele îi privesc în egală măsură și pe marxiști. Faptul că marxismul nu este nici măcar menționat în acest context se datorează cvasi-absenței sale din studiul american al relațiilor internaționale. Aceia care argumentează în favoarea luării în serios a marxismului nu vor pune neapărat sub semnul îndoielii aceste observații privind importanța
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
ordini sociale mai drepte. Parțial, acesta este un argument despre cum putem înțelege structura politicii mondiale; în parte, este o dezbatere despre modul în care această structură dă naștere la "învingători" și "învinși". În anii 1960 și 1970, unele abordări marxiste au înlocuit umanismul din scrierile timpurii ale lui Marx cu o analiză structurală seacă, ce a pierdut din vedere problemele etice care sunt miza politicii. Cu toate acestea, marxismul și-a intrat mereu în drepturi atunci când a combinat analiza empirică
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
explicațiile vieții sociale nu sunt niciodată la fel de obiective și inocente pe cât par. Aplicat politicii internaționale, argumentul spune că analiza realităților fundamentale și imuabile poate ignora mult prea ușor relațiile de putere și inegalitate nu între state, ci între indivizi. Curentele marxiste dominante au adoptat opinia că una dintre pricipalele funcții ale cercetării este să înțeleagă principalele forme de dominație și să imagineze o ordine mondială dedicată diminuării inegalităților materiale. Această poziție critică față de politica mondială nu mai poate fi catalogată simplu
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
dominante au adoptat opinia că una dintre pricipalele funcții ale cercetării este să înțeleagă principalele forme de dominație și să imagineze o ordine mondială dedicată diminuării inegalităților materiale. Această poziție critică față de politica mondială nu mai poate fi catalogată simplu "marxistă", în sensul perimat de utilizare a paradigmei producției pentru analizarea inegalităților de clasă. Cu toate acestea, ea poate rămâne fidelă "spiritului marxist" prin combinarea analizei empirice a formelor dominante de putere și inegalitate cu o viziune morală a unei ordini
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
ordine mondială dedicată diminuării inegalităților materiale. Această poziție critică față de politica mondială nu mai poate fi catalogată simplu "marxistă", în sensul perimat de utilizare a paradigmei producției pentru analizarea inegalităților de clasă. Cu toate acestea, ea poate rămâne fidelă "spiritului marxist" prin combinarea analizei empirice a formelor dominante de putere și inegalitate cu o viziune morală a unei ordini mondiale mai drepte. Această abordare critică poate fi extinsă dincolo de analiza globalizării capitaliste și a inegalităților internaționale din ce în ce mai mari, până la modurile în
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
cunoașterea vieții politice și sociale. Două aspecte merită amintite în această privință: în primul rând, ideea kantiană că reflecția asupra limitelor a ceea ce putem cunoaște este o parte fundamentală a teoretizării și, în al doilea rând, o idee hegeliană și marxistă conform căreia cunoașterea este întotdeauna și în mod ireductibil condiționată de contextul material și istoric; în cuvintele lui Mark Rupert (2003: 186), este întotdeauna "cunoaștere situațională". Deoarece teoria critică ia societatea în sine ca obiect de analiză și deoarece teoriile
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
una dintre ideile durabile ale lui Marx este că "spațiile economice aparent apolitice generate de capitalism în interiorul și între statele delimitate juridic sunt îmbibate de relații structurate de putere socială cu consecințe extrem de importante pentru viața politică". Din această perspectivă marxistă, relațiile internaționale moderne, atâta timp cât combină sistemul politic al statelor suverane și sistemul economic al capitalismului de piață, sunt o formă de excludere în care interesele unei anumite clase se prezintă ca fiind universale. De aceea, problema statului suveran este că
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
structurile pot modela comportamentul actorilor politici și sociali, fie ei indivizi sau state, constructiviștii susțin că structurile normative sau ideaționale sunt la fel de importante ca și structurile materiale. Acolo unde neorealiștii scot în evidență structura materială a echilibrului puterii militare, iar marxiștii susțin structura materială a economiei mondiale capitaliste, constructiviștii argumentează că sistemele de idei, credințe și valori împărtășite au și ele caracteristici structurale, și că exercită o influență puternică asupra acțiunii sociale și politice. Există două motive pentru care ei acordă
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
conștiente ale acelor actori. Accentul pus de Wendt pe puterea "de a surveni" a structurilor și predilecția multor constructiviști către studiul modului în care normele formează comportamentul sugerează că de fapt constructiviștii sunt structuraliști, ca și omologii lor neorealiști și marxiști. Totuși, la o privire mai atentă, constructiviștii pot fi mai degrabă considerați drept structuraționiști, deoarece subliniază impactul structurilor non-materiale asupra identităților și intereselor, dar, la fel de important, și rolul practicilor în menținerea și transformarea acestor structuri. Normele și ideile instituționalizate "definesc
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]
-
promoveze emanciparea (Laferrière 1996; Laferrière și Stoett 1999). Alături de această respingere normativă a sistemului de state apare și o respingere a unei disocieri empirice clare între politica internă și cea internațională, întâlnită la pluraliști ca John Burton, dar și la marxiști, teoreticieni critici și feminiști. Astfel, ecologiștii nu consideră util să gândească, spre exemplu, în termeni de "niveluri de analiză", o formă de gândire predominantă în realism, pentru că astfel s-ar separa în mod arbitar arenele acțiunii politice, care ar trebui
by Scott Burchill, Richard Devetak, Jacqui True [Corola-publishinghouse/Science/1081_a_2589]