7,832 matches
-
Erzählsituationen, 61-62. Acești doi termeni au fost creați înainte de a face legătura cu eseul lui Spitzer intitulat "Zum Stil Marcel Prousts". În acest eseu Spitzer face o distincție similară atunci cînd vorbește despre "misterioasa dualitate a celor două "euri", "eul" narator superior și "eul" care trăiește amorțit, indiferent" din opera lui Proust. Stilstudien II, München 1928, 478. Vezi și B. Romberg, Studies in the Narrative Technique of the First-Person Novel, Stockholm 1962, 95-96. 489 Vezi Clemens Heselhaus, "Grimmelshausen, Der abenteuerliche Simplicissimus
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
analiza pe care L. Cerny o face romanelor la persoana întîi ale lui Dickens, Erinnerung bei Dickens, Amsterdam 1975, îndeosebi 59 ș.u., 144 ș.u., 204 ș.u. Cerny încearcă de asemenea să distingă forme specifice ale memoriei la naratorii la persoana întîi particulari, în baza procesului individual al memoriei. Aceste forme tipice sînt în mare parte identice atitudinilor narative. 497 Ibid, 95 ș.u. Pentru o discuție pe această temă în termeni generali, vezi Frances A. Yates, The Art
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
cel din opera lui Golding atenția ne este captată nu de privitor, ci de lucrurile care sînt privite. Autorul urmărește să ne facă să trăim cît de direct este posibil ceea ce este descris [...]. Nu sîntem niciodată un auditoriu pentru un narator, așa cum se întîmplă în romanul lui Defoe. Ne aflăm într-un cap, sîntem o pereche de ochi, o conștiință care percepe frica și durerea" (Mark Kinkead-Weekes și Ian Gregor, William Golding, a critical study, Londra 1967, 123-124). 527 N. Friedman
by Franz Karl Stanzel [Corola-publishinghouse/Science/1079_a_2587]
-
lui Fănuș Neagu și a lui Ștefan Bănulescu. Cu Oraș de provincie (1954) prozatorul trece în mica lume a „târgurilor unde se moare”, dar nu pentru a descoperi „moartea cotidiană”, ci tocmai pentru a semnala înfrângerea acesteia. Adoptând formula memorialistică, naratorul descrie un orășel bănățean, nu altul decât urbea natală a lui V., asemănătoare micilor localități pseudourbane din proza lui Mihail Sadoveanu, Cezar Petrescu, Ion Călugăru: târg prăpădit, amorțit în inerția unei patriarhalități somnolente, apăsat de cenușiul cotidian, dar care ar
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290580_a_291909]
-
persoana întâi), pe care a făcut-o Danilo Dolci 4, culegând biografii ale unor țărani sicilieni și, în fine, pe care a făcut-o Dacia Maraini 5 cu meticulozitate calvinistă, în splendidele Memorii ale unei hoațe 6. În acest caz, naratorul, deși are „stilul” unui artist „naiv”, nu are deloc tendința eufemistică a acestuia, teama sa reverențioasă, autolimitarea. El povestește; și, întrucât pentru el (ca să fim expeditivi) nomina sunt res, povestea sa transbordează în viață, restituindu-i fără efort „date” sfâșietoare
[Corola-publishinghouse/Science/2224_a_3549]
-
Părintele Vipera, care cu o încetineală și o rotunjime lingvistică demne de un dialog socratic-boccaccian joacă în celulă rolul avocatului diavolului (adică al Legalității și al Cumsecădeniei cel puțin pedagogice), nu este mai puțin feroce și lipsit de morală decât Naratorul. Dialogurile (în stilul Philosophie du boudoir) ce alternează cu narațiunea sunt perfect sacrilege, iar asta fără ca persoanele aflate în dialog să-și piardă vreodată calmul deplin și să se enerveze. Pe lângă elocvența tăcerii „mafiote”, mai există, am spus, și ambiguitatea
[Corola-publishinghouse/Science/2224_a_3549]
-
simultaneitatea limbajului, autorul utilizând un limbaj variat, în funcție de clasă socială din care face parte personajul, de varietatea locurilor și regiunilor, nu se mai folosește în exces limbajul direct, literar. Intrigă românului este înlocuită de intervenția directă a personajelor și a naratorilor, care devin vorbitori simultani. În ceea ce privește românul că ficțiune totală, este vorba de o ruptură de realitatea circumstanțiala, noii scriitori se lansează pe drumul imaginației și magiei, inventând locuri, nume și personaje, cu exemplul sugestiv al lui Márquez în O sută
[Corola-publishinghouse/Science/1473_a_2771]
-
pe care unii critici îl compară cu Cantos de Maldoror al lui Lautréamont, ambele de o frumusețe "veninoasa și malignă", creații fantastice și onirice, depozitare ale destinului tragic al ființei umane, dar și ale bunătății sale, unde autorul este uneori narator, alteori personaj, întotdeauna protagonist al scenelor pe care "creatorii lor smintiți le țes pentru a ilustra absurdul existenței umane"47. În mansarda friguroasa în care îl găzduia portarul anarhist de la Sorbona, unde noaptea se învelea cu colecțiile vechi ale oficiosului
[Corola-publishinghouse/Science/1473_a_2771]
-
Marcat de această experiență, se sinucide. Prozator pe deplin stăpân pe procedeele comice, P. izbutește să creeze o foarte personală „saga” umoristică. În Orbit de prea multă dragoste (1972), prima sa carte, personajele sunt membrii familiei Mirmidon: capul familiei, personaj- narator în mai multe proze, Florentina, soția sa, Marius, fiul cel mare. Lor li se vor adăuga în cărțile următoare Alexandru și Constantin, băieții mai mici. Zece texte independente alcătuiesc o carte inedită, vădind un parodist superior. Calitățile și defectele protagoniștilor
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288626_a_289955]
-
de seamă despre modul de a fi al unor personaje aparținând unei „protipendade” de mahala, studențimii, presei. Petreceri stupide, preocupări și discuții derizorii, un orizont meschin, o agitație fără înțeles și o vulgaritate sufocantă constituie mediul natural al acestor indivizi. Naratorul pare un naturalist pus pe observarea speciei, notând exact ce vede și ce aude. Spre pildă, în Reportaj marin, într-un peisaj apăsat de o căldură cețoasă, pe o plajă cu o jalnică ambianță comercială și distractivă, se înghesuie în
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288758_a_290087]
-
faze este un roman al adolescenței plasat spre finalul anilor ’70 ai secolului trecut și rezultă din multe suprapuneri, interferențe și coincidențe cu biografia lui V., care avea, în momentul acțiunii romanești, vârsta și statutul personajului ales să preia sarcina naratorului. Tinuț este elev în clasa a IX-a, îi place muzica rock, îi place Hari, colega sa, și trăiește toate „fazele” vieții de liceu în atmosfera specifică epocii, dar și ale acestei vârste în general. Autorul are inspirația de a
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290488_a_291817]
-
noapte de război, romanul lui Camil Petrescu, se amestecă printre creaturile fictive ale prozatorului, ambiguizând demarcațiile dintre literatură și viață. Scriitorul își deconspiră genealogia în chiar momentul când își încheie conturile cu ea. Fluența scriiturii camilpetresciene este total compromisă. Pretenția naratorului de a-și recompune trecutul ca pe un puzzle, convertind o serie de incidente într-un Destin - și, de ce nu, într-o Carte -, e sortită eșecului. Ipotezele narative ale scriitorului nu deconstruiesc doar literatura, ci și viața. Transgresarea literaturii nu
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/287446_a_288775]
-
uneori obiect al povestirilor. Numele generic pe care i-l dă autorul însuși este acela de Martor. Din calitatea de martor a protagonistului său decurg câteva dintre trăsăturile esențiale ale scrisului lui H. Lipsit de intenția de a simula transparența, naratorul se interpune decis între universul prozei și lector, preferând să-și dirijeze povestirile cu mână forte. Martorul asistă, la fel de exigent și autoritar, și la geneza propriului scris, în măsura în care acesta este doar un fapt de viață ca oricare altul. Prozele scurte
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/287446_a_288775]
-
iar căutarea unui nou punct de vedere despre sine, în lumina satirică, plină de haz a reprezentărilor lumii, devine posibilă o dată cu Satyricon-ul lui Petronius, care marchează și trecerea de la narațiunea impersonală la cea în care se pune semnul egalității între narator și personaje, pe-atunci extrem de îndrăzneață. Discursul erudit al autorilor împrumută, în plus, mult din personalitatea culturii populare (cazul Saturnaliilor în literatura latină și specificul acelui Italum acetum). Academiile în care se practică parodia, chiar și ca simplu exercițiu de
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
aduce cu el limbajul vorbit". O strategie datând încă din romanele lui Rabelais sau Cervantes, pentru că autorul nu și-a putut asuma, în toate epocile, libertatea "să-și rostească direct cuvântul". Prin urmare, acesta se vede nevoit să-și desemneze naratori hâtri și mereu puși pe glume precum acel "abstrăgător de chintesență" rabelaisian sau nu mai puțin conspirativul Cide Hamete Benengeli cervantesc, pe care Wayne C. Booth îi va numi, în Retorica romanului, "naratori creditabili ca purtători de cuvânt dramatizați ai
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
acesta se vede nevoit să-și desemneze naratori hâtri și mereu puși pe glume precum acel "abstrăgător de chintesență" rabelaisian sau nu mai puțin conspirativul Cide Hamete Benengeli cervantesc, pe care Wayne C. Booth îi va numi, în Retorica romanului, "naratori creditabili ca purtători de cuvânt dramatizați ai autorului implicat": "Ca și în stilizare, autorul vorbește prin cuvântul altuia, dar, spre deosebire de stilizare, introduce în acest cuvânt un înțeles cu o orientare diametral opusă orientării străine"38. Cele două planuri relaționate prin
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
generic satirei menippee, precum Apokolokintosis a lui Seneca, iau naștere idei fundamentale în evoluția ulterioară a parodiei literare: amestecul genurilor și al stilurilor, prezența antieroului, formele citării incluzând o atitudine de frondă a autorului (în cazul mai sus- menționat și narator). Circulația acestor forme hibride prezintă importanță pentru studiul de față și din motive ce țin de sociologia lecturii. Parodiile au fost și vor fi, probabil, iscate întotdeauna într-un context istoric specific. S-a observat deja că, în principiu, acestea
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
textul de origine. Ghilimele intenționale nu lipsesc din nici un roman parodic latin; atunci când parodia apare doar secundar, când întâlnim, de pildă, texte lirice cu referent literar specificat, ele sunt anunțate prin vocea naratorială. Când se parodiază episoade epopeice cunoscute, același narator pus pe șotii ne avertizează în privința modelului, iar principalii protagoniști ale acestora îi portretizează, sub o formă sau alta, pe cei deja amintiți, precum Ulise sau Hercule, alăturându-le, în cazul Satyricon-ului spre exemplu, figura lui Socrate. Parodia apare în
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
și odată, ei, care îl ridică în slava cerului pe Claudius în fiecare an, în fiecare lună de când a fost făcut principe"143. Asupra aspectului parodic al narațiunii suntem avertizați chiar din start, prin intervenția promptă a unui tip de narator auctorial care își afirmă răspicat independența în fața celor povestite și indiferența cu privire la virtualii cititori/ critici etc. Seneca practică astfel cu succes ulterior denumita tematizare a naratorului, procedeu eminamente parodic trimițând la ideea unei poetici răsturnate ce s-ar găsi înglobată
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
al narațiunii suntem avertizați chiar din start, prin intervenția promptă a unui tip de narator auctorial care își afirmă răspicat independența în fața celor povestite și indiferența cu privire la virtualii cititori/ critici etc. Seneca practică astfel cu succes ulterior denumita tematizare a naratorului, procedeu eminamente parodic trimițând la ideea unei poetici răsturnate ce s-ar găsi înglobată, de fapt, în orice narațiune de gen. Cel care narează aici o face la modul ludic, jucându-se, pentru început, cu principiul verosimilității, luând în derâdere
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
ideea că Seneca sprijinea aici politica lui Nero de întoarcere la un veac de aur (felicissimum saeculum), dispariția lui Claudius venind în sprijinul reinstaurării ideii de principat aparținându-i lui Augustus. Narațiunea este scrisă, atenție, sub masca adevărului incontestabil, iar naratorul, în calitatea sa de martor implicat în evenimentele prezentate, ține să-și aroge un statut de superioritate, ba chiar atotputernicie în fața oricăror posibile întrebări: Nu se va da curs nici resentimentului și nici recunoștinței. Aceste lucruri sunt adevărate ca atare
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
scrierile lor făcând, apoi, deliciul cititorilor: "Însă, dacă îmi va fi pe plac să răspund, am să spun ce-mi va veni la gură. Cine a cerut vreodată martori sub jurământ de la un istoric?"145. Totuși, procedeul inovator al tematizării naratorului joacă un rol apropiat celui de captatio benevolentiae, respectând riguroasele cerințe ale retorismului latin, de care parodia, cum am văzut, nu era străină. Iar atunci când simte nevoia introducerii unei doze de sarcasm în opera lui, Seneca găsește de cuviință să
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
regatul,/ Iarna cea hâdă lipsea de odoarele-i mândre bogata/ Toamnă și-n vreme ce Bacchus tot îmbătrânea la poruncă,/ Culegătorul zăbavnic strângea mult răritul ciorchine"). Versurile cad însă pradă unui descriptivism idilizant, slujind doar pregătirii unei noi intervenții a naratorului de persoana întâi. Printr-un ironic "socot că mă fac mai bine înțeles dacă voi spune: era luna octombrie", se închide superfluul spațiu liric și se reintră în spațiul prozaic al existenței concrete a personajelor, deranjate doar de intervenția Parcelor
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
ca și mine/ Fără a-mi fi mai prejos în cântare sau voce [...] Soarele contemplă lumea cu fală/ Și dintre țarcuri își scoate afară îndată telega,/ Astfel apare și Cezar, pe-un astfel de Nero admiră/ Roma"). Acestea îi oferă naratorului prilejul să fie martor și la repudierea generalizată a lui Claudius de către zei, întruchipată, se pare, prin intertext cu un vers din tragedia lui Euripide 148, Cresphontes, astăzi pierdută: "În ce-l privește pe Claudius însă, toate porunciră-ntr-un
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
Părinții tăi cine-s? (s.n.)" (preluare din Homer, Odiseea, I, 170). Cultura lui Claudius oferă și posibilitatea replicii de asemenea livrești, intertextuale ("Tocmai din Ilion vântul m-a dus pân... la tărâmul ciconic" Homer, Odiseea, IX, 39), remarcate și de naratorul care, implicit, își declamă, printre rânduri, intențiile parodice: "Însă versul următor, în egală măsură homeric (s.n.), ar fi fost mai adevărat: Ilion unde surpat-am cetatea, stârpind pe localnici (s.n.)"150 (Homer, Odiseea, IX, 40). Insistența cu care Seneca punctează
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]