3,752 matches
-
Astfel, regimurile comuniste au constituit de obicei doar o minoritate a sistemelor cu un singur partid, chiar dacă includem printre ele țări precum Etiopia sau fostele colonii portugheze (Angola și Mozambic, de exemplu), care au adoptat pentru un timp o ideologie marxistă. Sistemele cu un singur partid sunt în orice caz privite deseori ca fiind în esență un fenomen al țărilor comuniste. Există și o justificare pentru această imagine, deoarece sistemele comuniste nu numai că au elaborat teoria conducerii partidului unic, dar
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
decât "monocentrice" (Wiatr, 1964: 281-90). Sistemele cu un singur partid impuse pe cale legală nu au existat doar în statele comuniste sau cvasi-comuniste precum Etiopia sau fostele colonii portugheze, care au adoptat pentru o vreme un sistem de guvernare în întregime marxist. Ele au apărut și în unele țări africane, conservatoare sau "progresiste", precum Zair și Malawi. În aceste cazuri, concepția partidului a fost uneori diferită de cea predominantă în țările comuniste în Malawi și Zair, fiecare cetățean era obligat să devină
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
și mai pronunțate, deși din anii '80 s-a produs o retragere de pe aceste poziții este cazul Algeriei, Zambiei și Tanzaniei. În sfârșit, un număr de regimuri precum Benin, Congo și Etiopia sunt sau au pretins o vreme a fi marxiste, dar aceste experimente au durat de obicei doar câțiva ani. Aceste sisteme cu un singur partid sunt sau au fost populiste datorită accentului pus atât pe dezvoltare cât și pe participare, deși în grad variat. Unele țări precum Tanzania au
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
mai vechi. În al treilea rând, în statele comuniste și în anumite țări "progresiste" din lumea a treia, constituțiile au dat prioritate scopurilor egalitare în fața restricțiilor liberale, primul exemplu fiind acela al Constituției Uniunii Sovietice din 1936. Pe baza ideologiei marxiste care punea accent pe întâietatea bazei economice în raport cu suprastructura politică, aceste documente făceau apel la politici care să genereze libertăți "pozitive" de exemplu, prin stipularea unor condiții limitative în care puteau fi exercitate libertățile tradiționale și prin însărcinarea partidelor comuniste
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
să le reamintească fără încetare drepturile și îndatoririle lor", pentru a folosi formularea Declarației franceze a drepturilor din 1789. Drepturile erau "explicitate"; ele erau "absolute" (cel puțin în versiunea franceză), "generale" și individuale. Modificările au survenit din criticarea acestor caracteristici. Marxiștii sugerau că astfel de declarații erau formaliste. Se pretindea că drepturile nu erau absolute, ci specifice unei anumite societăți, din moment ce existau doar în cadrul unei societăți și în relație cu acea societate. Ele nu trebuiau considerate generale, ci corespunzătoare într-un
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
a dus la controverse neconcludente între cei care credeau în întâietatea forțelor sociale și cei care evidențiau în primul rând influența indivizilor (Hook, 1955). Paradoxal, tocmai în regimurile cele mai atașate ideii că forțele socio-economice reprezintă motorul istoriei regimurile comuniste marxiste conducătorii individuali au jucat întotdeauna rolul cel mai proeminent. Este suficient să ne gândim la Lenin sau Mao și la Stalin sau Castro, pentru a numi doar pe cei mai cunoscuți dintre conducătorii comuniști. Din cauza acestor dificultăți conceptuale și empirice
by JEAN BLONDEL [Corola-publishinghouse/Science/953_a_2461]
-
Progresivismul 93 7.4. Reacții față de "educația nouă" 97 8. TENDINȚE ÎN FILOSOFIA EDUCAȚIEI 100 8.1. Aspirația spre valorile "eterne" pedagogia culturii 100 8.2. O teorie spiritualistă asupra educației 104 9. AFIRMAREA UNEI TEORII PEDAGOGICE ÎNTEMEIATE PE IDEOLOGIA MARXISTĂ. CONSTITUIREA PEDAGOGIEI SOVIETICE 110 9.1. Pedagogia sovietică 110 10. PEDAGOGIA FASCISTĂ ȘI NAȚIONAL-SOCIALISTĂ 116 11. ȘCOALA ȘI PEDAGOGIA DIN ROMÂNIA ÎN PERIOADA DINTRE CELE DOUĂ RĂZBOAIE MONDIALE 118 11.1. Realizări și dificultăți în dezvoltarea învățămîntului 118 11.2
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
atent va fi făcut însă constatarea că de fapt cele mai de seamă progrese înregistrate în domeniul științelor educației, cele mai relevante ipoteze, idei și teorii pedagogice s-au produs pe alte meridiane decît pe acelea în care domină ideologia marxistă. Această ideologie pretindea să devină și devenise! criteriul unic în orientarea oricăror altor teorii. Este adevărat, o lucrare în care sînt expuse numeroase sisteme teoretice educative nu se poate limita doar la prezentarea tezelor fundamentale ale acestora; cititorul așteaptă ca
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
ultimă instanță, adoptarea acestor inovații este o chestiune de credință. În a doua jumătate a secolului XX școlile Waldorf au cunoscut o relativă extindere în Europa, inclusiv în România (v. nota 13). 9 AFIRMAREA UNEI TEORII PEDAGOGICE ÎNTEMEIATE PE IDEOLOGIA MARXISTĂ. CONSTITUIREA PEDAGOGIEI SOVIETICE 9.1. Pedagogia sovietică În urma războiului civil (1918-1920) și a propagandei comuniste s-a constituit primul stat comunist din lume U.R.S.S. (1922) în care Partidul Comunist (bolșevic) a pus în aplicare ideile "socialismului științific", idei elaborate
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
și a propagandei comuniste s-a constituit primul stat comunist din lume U.R.S.S. (1922) în care Partidul Comunist (bolșevic) a pus în aplicare ideile "socialismului științific", idei elaborate de Marx și Engels în secolul al XIX-lea. Potrivit teoriei marxiste, "motorul" evoluției societății îl constituie lupta de clasă; pe parcursul formațiunilor social-economice întemeiate pe "clase antagoniste" (sclavagism, feudalism și capitalism), omenirea a cunoscut o necontenită luptă între clasele dominate și clasele dominante. Statul însuși, în aceste formațiuni, este un instrument utilizat
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
omenirea a cunoscut o necontenită luptă între clasele dominate și clasele dominante. Statul însuși, în aceste formațiuni, este un instrument utilizat de clasa dominantă pentru asuprirea claselor dominate. În aceste condiții, educația însăși are un caracter de clasă. Potrivit teoriei marxiste, preluate de V. I. Lenin, la o educație nouă, care să cuprindă toate categoriile sociale cărora să li se asigure "dezvoltarea multilaterală" nu se poate ajunge decît prin transformarea revoluționară a societății. După aprecierea lui Lenin, școala este puternic legată
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
alții (unii pentru scurt timp), pînă ce în anii '30 au fost elaborate noi "directive" de partid și de stat care s-au constituit în fundamente "științifice" pentru "pedagogia sovietică". Dintre teoreticienii acelei perioade, cu contribuții la așezarea pe temelii marxiste a teoriei despre educație, amintim pe N. K. Krupskaia (1869-1939), A. V. Lunacearski (1875-1933) "comisar al poporului pentru învățămînt în perioada 1917-1929 -, P. P. Blonski (1881-1941), S. Ț. Șațki (1878-1934) și cel mai de seamă dintre toți Anton Semionovici Makarenko
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
1914-1917) și ai războiului civil ce i-a urmat. Realitatea îl obliga să adopte cerințele sociale drept criteriu al acțiunilor sale, așa cum erau ele formulate de forța politică în stat P.C.U.S. Căuta, în același timp, să se orienteze după tezele marxiste cu privire la educație. Acestea, avînd un caracter general, nu-i puteau fi suficiente pentru rezolvarea problemelor specifice cu care se confrunta; nici literatura pedagogică națională și universală nu-i putea fi de mare folos. În general, aprecia tînărul director, aceasta din
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
În coloniile pe care le-a condus Maxim Gorki (1920-1928) și Comuna "F. E. Dzerjinski" (mai tîrziu "Colonia 1 Mai") 1927-1935 -, Makarenko a urmărit să realizeze, prin sistemul său educațional, un "om nou", pentru o "societate nouă", prin aplicarea teoriei marxiste. Părăsirea coloniei "M. Gorki" s-a datorat criticilor pe care oficialitățile ucrainene le-au formulat la adresa metodei sale de educație, considerată ca nesovietică. Societatea care se constituia atunci, ca și societatea socialistă în general, presupunea existența unor oameni care pun
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
Găvănescul, reduce socialul la profesie, privind omul ca forță de muncă și avînd în vedere realizarea unei "armonii productive" cu mediul. Concepția sa conduce, ca și a altora din acea perioadă, spre cultivarea armoniei sociale, opunîndu-se astfel teoriei de orientare marxistă, a luptei de clasă. Narly are dreptate cînd apreciază educația ca un fapt individual și social în același timp, relevînd unilateralitatea tendințelor excesiv psihologice sau sociologice. Mai mult, exprimă un punct de vedere mai puțin întîlnit în acea perioadă, cînd
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
în de curînd creata U.R.S.S. Prin articole publicate în presa de partid sau aflate sub influența partidului comunist, prin viu grai, cu prilejul unor dezbateri în diverse congrese ale corpului didactic se susținea o serie de idei specifice ideologiei marxiste: caracterul de clasă al educației, necesitatea cuceririi puterii politice de către proletariat pe calea revoluției violente ca o condiție a organizării unui învățămînt egal pentru toate straturile sociale, înlocuirea "culturii burgheze" cu o cultură nouă "cultura proletară". Deși perioada care a
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
a urmat imediat după primul război mondial era sub aspect social deosebit de tulbure, deși, sub influența celor petrecute în U.R.S.S., mișcarea socialistă și comunistă a cunoscut o oarecare extindere pînă în 1924, cînd partidul comunist a fost interzis -, propaganda marxistă a avut un slab ecou în rîndul personalului didactic. Dintre propagatorii concepției marxiste cu privire la educație s-au afirmat în anii '20 și '30 Petre Constantinescu-Iași (care un timp a fost profesor de istoria artei la Facultatea de Teologie de la Chișinău
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
deși, sub influența celor petrecute în U.R.S.S., mișcarea socialistă și comunistă a cunoscut o oarecare extindere pînă în 1924, cînd partidul comunist a fost interzis -, propaganda marxistă a avut un slab ecou în rîndul personalului didactic. Dintre propagatorii concepției marxiste cu privire la educație s-au afirmat în anii '20 și '30 Petre Constantinescu-Iași (care un timp a fost profesor de istoria artei la Facultatea de Teologie de la Chișinău) și Ilie Cristea profesor secundar la Brașov și în alte orașe din Transilvania
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
neîntemeiată rămîne legarea lor exclusivă de societatea de atunci, vinovată după opinia lui și a companionilor săi de toate păcatele școlii din acea vreme. Experiența "școlii socialiste" românești din deceniile trecute se constituie, astfel, într-un argument puternic împotriva tezei marxiste că schimbarea prin revoluție a societății duce la transformarea radicală și benefică a școlii. 12 EDUCAȚIA ȘI ÎNVĂȚĂMÎNTUL ÎN FAȚA MARILOR PROBLEME ALE LUMII ÎN A DOUA JUMĂTATE A SECOLULUI XX După înfrîngerea Germaniei fasciste și încheierea celui de al doilea
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
al ideilor expuse sintetic în lucrarea Deschooling Society (Deșcolarizarea societății, 1971). Teoria sa cu privire la deșcolarizare se întemeiază pe sesizarea unora dintre slăbiciunile educației din epoca noastră, slăbiciuni interpretate însă de pe poziții rousseauist-anarhice și exprimate, uneori, în termeni împrumutați din literatura marxistă. Illich face parte din acea categorie de teoreticieni care, ca și J.-J. Rousseau, văd "epoca de aur" a omenirii în trecutul îndepărtat al societății. Nu întîmplător vrea el să înlocuiască mitul lui Prometeu "cel ce privește înainte" și care
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
în acest secol neotomismul, personalismul, existențialismul ș.a. care, considerîndu-se expresii ale umanismului contemporan, și-au elaborat o teorie asupra devenirii ființei umane și a educației sale; cum afirmarea acestor teorii s-a produs într-o perioadă de puseu al filosofiei marxiste, ele au cel mai adesea un pronunțat caracter antimaterialist. 14.1. Neotomismul dezvoltarea omului ca expresie a unei voințe transcendente A doua jumătate a secolului al XIX-lea poate fi caracterizată, pe plan filosofic, ca o revenire la concepții mai
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
iubire și caritate. Pentru Mounier, ca și pentru ceilalți personaliști, mai întîi are loc "revoluția personalistă" care pregătește "revoluția comunitară", întîi transformarea persoanei și apoi, pe această bază, transformarea socială. "Educația trebuie să prepare terenul" spune Mounier (15), inversînd relația marxistă dintre "bază" și "suprastructură". Em. Mounier, ca întreaga filosofie personalistă, a căutat să depășească explicarea unilaterală a devenirii ființei umane fie numai prin factori interni, fie numai prin factori externi. În concepția sa, devenirea este un proces simultan de auto
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
semn al divinității. "Soluția spiritualistă" transcende așadar lumea reală atunci cînd stabilește factorii devenirii umane. Autoformarea însăși este, în aceste condiții, o eteroformare. Em. Mounier este departe de a acorda condițiilor materiale locul pe care acestea îl ocupă în filosofia marxistă. Progresul, ține el să precizeze, "nu este o acumulare de lucruri (bani, putere, confort), ci drumul către perfecționarea ființei (17, pp. 182-199). Mounier face din transformarea persoanei premisa "revoluției comunitare", ("afirmăm că nu este revoluție materială fecundă care să nu
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
chiar într-o perioadă în care se vorbește mult de egalitatea de șanse în învățămînt, aceasta este departe de a se realiza. Teoria acestor doi sociologi francezi, cu implicații în domeniul educației, lasă impresia că își are rădăcinile în ideologia marxistă. În realitate, ea a împrumutat numai unii termeni, fără a conduce la concluzia răsturnării prin revoluție a ordinii sociale. Așa se explică unele obiecții exprimate în anii '70 la adresa teoriei reproducției culturale și atribuirea calificativelor de: "sociologie sterilă" (6), "funcționalism
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]
-
Pe de altă parte, stilul greoi, în care autorii respectivi își redactează lucrările, face lectura dificilă și restrînsă la un cerc cultural inițiat în limbajul universitar (ibidem). b) Doi economiști americani S. BOWLES și H. GINTIS -, întemeindu-se pe concepția marxistă, dar folosind și contribuțiile sociologiei structural-funcționaliste ale lui T. Parsons (care-și propune să explice procesul de sociologizare a individului), au cercetat rădăcinile istorice ale sistemului de educație din S.U.A., pentru a înțelege cadrul în care se produc schimbarea socială
by Ion Gh. Stanciu [Corola-publishinghouse/Science/957_a_2465]