7,087 matches
-
pentru istoricul literar. Aceste premise sunt cu atât mai necesare cu cât, ocupându-ne de bestiarul lui Dimitrie Cantemir, intrăm într-o zonă în care imaginarul și cunoașterea se suprapun. Sursele lui Cantemir nu făceau această dinstincție între real și imaginar, care pentru noi, azi, ține de evidență. Imaginarul făcea parte, avertizează același Michel Pastoureau, "din realitatea cea mai comună"5. Prin urmare, acest lucru trebuie bine înțeles și strict aplicat când interpretăm bestiarele medievale. Ceea ce pentru noi se situează într-
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
în limbile latină, respectiv slavonă. Oricum, indiferent de etimonul în care circula, cert este că în spațiul românesc Alexandria a avut o influență decisivă. Povestind cuceririle și isprăvile lui Alexandru, textul, indiferent de versiunile sale, amestecă date istorice cu scene imaginare, evenimente reale cu descinderi fantastice într-o geografie fabuloasă, mitologică. Firește, eroul este creștinizat, devenind un soldat al lui Dumnezeu. Prin intermediul Alexandriei pătrund în imaginarul românesc tot felul de ființe stranii, "fabuloase", cum le numim noi astăzi în mod nepotrivit
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
cu hibrizii săi, cu monștrii săi nu venea, deci, pe un teren virgin. Rolul Alexandriei este acela de a fi conturat o tradiție nu doar discursivă (rudimentară, dacă o comparăm cu performanețele narative ale Istoriei ieroglifice), ci mai ales una imaginară. O altă carte populară care a contribuit decisiv la implementarea unui bestiar în cultura română a fost, fără doar și poate, Esopia. Figură celebră, legendară, Esop, căruia i se atribuie probabil cea mai celebră culegere de fabule (imitate conștiincios, în
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
conta era potențialul său simbolic. Petru un medieval, cutare animal exista pentru că figura în Biblie sau pentru că el er descris în legende, mituri ori pur și simplu în Fiziolog. Dată fiind funcția covârșitoare a reprezentărilor animaliere, întregul spațiu, concret sau imaginar, era înțesat cu astfel de semne, al căror rost nu era unul pur decorativ; imaginea unui animal avea ea însăși un sens pe care i-l conferea tradiția simbolică. Acest proces de constituire a unui limbaj al imaginilor și semnelor
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
având în titlu sintagma "animale fabuloase": Nu este cazul nici să acordăm o importanță prea mare distincției care pare fundamentală între animalele reale și fabuloase: oamenii Evului Mediu nu făceau nici o diferență între animalele reale, familiare sau exotice și monștrii imaginari. Aceeași pasăre, acvila, poate fi reală sau poate deveni himerică atunci când e bicefală. După cum scria Sfântul Augustin, interpretul gândirii creștine pre-științifice, important pentru noi este să medităm la semnificația obiectelor, nu să le discutăm autenticitatea. Dacă aplicăm acest raționament la
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
pentru ei nu exista o demarcare clară între lumi sau asemenea probleme nu îi preocupau. Între "aici" și "dincolo" existau multiple legături, iar animalele jucau și acest rol de intermediari. Într-o carte de pionierat, Robert Delort consideră că animalele imaginare, pe care astăzi le percepem noi astfel, care s-au dovedit inexistente, nu sunt apariții întâmplătoare în imaginarul medieval. Este interesant de văzut, scrie el, dacă la început, nu a fost vorba de observații retransmise greșit"58; susținând originea unei
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
nici o dovadă concretă că ar exista, dar care nu este descris doar în majoritatea cărților de morală creștină, ci beneficiază și de opt menționări în Biblie. Pamela Gravestock se întreabă, într-un excelent studiu, dacă au existat în realitate animalele imaginare: În ce măsură au crezut oamenii medievali că aceste creaturi chiar existau? Ca moderni, noi tindem să separăm animalele reale de cele imaginare în bestiare și credem că și cititorii medievali recunoașteau aceleași categorii. Dar este aceasta o ipoteză corectă? Când medievalii
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
de opt menționări în Biblie. Pamela Gravestock se întreabă, într-un excelent studiu, dacă au existat în realitate animalele imaginare: În ce măsură au crezut oamenii medievali că aceste creaturi chiar existau? Ca moderni, noi tindem să separăm animalele reale de cele imaginare în bestiare și credem că și cititorii medievali recunoașteau aceleași categorii. Dar este aceasta o ipoteză corectă? Când medievalii vedeau în bestiare animalele imaginare alături de animale cunoscute, făceau ei o distincție atât de clară?"63 Desigur că nu, de vreme ce ambele
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
medievali că aceste creaturi chiar existau? Ca moderni, noi tindem să separăm animalele reale de cele imaginare în bestiare și credem că și cititorii medievali recunoașteau aceleași categorii. Dar este aceasta o ipoteză corectă? Când medievalii vedeau în bestiare animalele imaginare alături de animale cunoscute, făceau ei o distincție atât de clară?"63 Desigur că nu, de vreme ce ambele categorii, care în ochii noștri par distincte, beneficiau, în enciclopedii, tratate de morală, bestiare, în fine, în iconografie de un tratament egal. Dar autoarea
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
care clericii o aveau față de tot ce este pomenit în Scripturi. Dând exemplul lui Albertus Magnus și al lui Edward Topsell (autor al unei lucrări intitluate The Histoire of Foure-footed Beasts apărută în 1606 -), autoarea sesizează că "a demitiza animalele imaginare putea la acea vreme să intre în conflict cu importanța acelei creaturi ca simbol religios sau ca simplu fapt menționat în Biblie"64. Din acest punct de vedere, modul în care Edward Topsell rezolvă enigma existenței sau nonexistenței unicornului este
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
simbolică, decât rolul său pedagogic. Răspunsul nu trebuie căutat cu ajutorul unor practici arheo-zoologice, ci în istoria culturii și a mentalităților. Pe scurt, pentru medievali, ele au existat sau cel puțin ei au pretins mereu că acești hibrizi, acești monștri există. "Imaginare", "fantastice", "fabuloase" au devenit pentru noi, care raportăm totul la experiența directă, pentru care imaginarul nu mai face parte din instrumentele de cunoaștere, pentru care lumea reală nu este decât ceea ce se lasă explicat, catalogat, clasificat, ierarhizat, pe scurt: asumat
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
cu mentalitățile sale specifice. Insist: varianta inorogului ispitit de o fecioară aparține prioritar mentalității medievale, obișnuită să caute un înțeles simbolic și un potențial alegoric în orice discurs, să citească semnele scenariului hristic în orice manifestare a lumii reale sau imaginare (fără a face o distincție netă între cele două). Cea de a doua versiune caracterizează mentalitatea renascentistă, care caută soluții pentru om și nevoile sale, care cercetează și, în cele din urmă, ajnge să-și dărâme propriile mituri sau pe
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
lupta sa cu Corbul și deznodământul narațiunii există o inadecvare fundamentală, căci în final ținta nu este atinsă, cu alte cuvinte eroul "nu-și îndeplinește misiunea" și nu-și biruiește dușmanul, deși contrariul este afirmat, declarat, anticipat pe toate "căile" imaginarului și ale retoricii"90. Inorogul acceptă să se împace cu tiranul Corb și se consolează prompt cu o poziție diplomatic avantajoasă, dar oricum nu categoric victorioasă. Este un compromis, dar e limpede că mai mult nu e posibil într-o
Inorogul la porţile Orientului - Bestiarul lui Dimitrie Cantemir: studiu comparativ by Bogdan Creţu [Corola-publishinghouse/Science/897_a_2405]
-
constituie o introducere în partea analitică a științelor sociale. Două dintre cursuri discută modelarea cauzală, iar celelalte trei, modelarea bazată pe alegerile raționale. În particular, acest curs discută elementele principale ale relației cauzale formulate în ipoteză. Începe cu un model imaginar de proiect de cercetare cauzală care pune accentul pe deciziile mai importante cu care se confruntă cercetătorul când își stabilește design-ul proiectului. Apoi este definită cauzalitatea în funcție de patru elemente - covariație, direcționalitate, non-falsitate (non-spuriouness) și plauzibilitate. Cursul discută mai apoi
[Corola-publishinghouse/Science/2240_a_3565]
-
pentru inferența validă. După toate aceste alegeri, fiecare putând fi critică pentru rezultatele pe care urma să le generez, am ajuns să efectuez testele, să interpretez rezultatele și să extrag concluziile. În treacăt fie spus - ca să închei cu acest exemplu imaginar - ipoteza mea s-a dovedit incorectă. Pornind de la premisa că specificarea modelului meu, colectarea de date și aplicarea testării au fost toate credibile, concluzia este că nu există un impact sesizabil al carnivorilor asupra succesului în război. Apoi am luat
[Corola-publishinghouse/Science/2240_a_3565]
-
dintre convențiile de testare științifică validă. În al șaselea rând, proiectul a fost aventuros din punct de vedere intelectual prin faptul că s-a axat pe o problemă critică pentru experiența umană - relația dintre biologie și comportament. În ciuda existenței sale imaginare, la baza design-ului de cercetare a stat deplina înțelegere a faptului că indivizii umani sunt simultan mașini fizice și factori de decizie psihologică precum și a faptului că noi, oamenii de știință, avem totuși o înțelegere limitată a legăturilor dintre
[Corola-publishinghouse/Science/2240_a_3565]
-
totuși o înțelegere limitată a legăturilor dintre acestea. Trebuie să avem mereu în vedere faptul că cercetarea constituie în mod esențial un proces intelectual. II. Considerații asupra cauzalității și modelării cauzaletc "II. Considerații asupra cauzalității și modelării cauzale" Exemplul meu imaginar a specificat și testat o legătură sugerată între două fenomene din lume, consumul de carne și succesul în război. Ipoteza nu era doar că cele două apar împreună, dar preciza în plus că un consum ridicat ar fi o cauză
[Corola-publishinghouse/Science/2240_a_3565]
-
nu are loc). Mai precis, ne așteptăm să găsim un tipar de relații în care cu cât X variază mai mult față de media sa, cu atât mai mult va prezenta schimbări sistematice și variabila Y față de media sa. În exemplul imaginar a fost emisă ipoteza că există un tipar de covariație pozitivă și astfel creșterea consumului de carne și creșterea succesului în război apar conjugate în mod constant. Totuși, covariația sistematică nu este suficientă pentru a stabili cauzalitatea. Într-o relație
[Corola-publishinghouse/Science/2240_a_3565]
-
centrală a datelor arată dacă acest tipar de supra-reprezentare este sau nu tipic pentru cazurile înregistrate. În paralel cu modul în ceea ce privește datele categoriale univariate, aceasta ne arată care dintre relațiile diagonale conține procentul cel mai mare de apariții. În raport cu datele imaginare prezentate mai sus, tendința centrală este în direcția prezisă de către ipoteză. Marea majoritate a stângacilor intervievați sunt absolvenți de facultate și marea majoritate a celor dreptaci nu sunt absolvenți de facultate. Apare astfel un tipar direcțional pentru cazurile tipice și
[Corola-publishinghouse/Science/2240_a_3565]
-
participat în vreun război. Mai mult, în măsura în care impactul ipotetic al lui X asupra lui T este susținut în general în condițiile J, relația trebuie să fie adevărată pentru cazurile trecute sau viitoare, și nu numai pentru cele prezente, pentru realitățile imaginare și contrafăcute, și nu numai pentru o lume așa cum există deja. Populațiile nu se lasă ușor cercetate - dar asta nu trebuie în nici un caz să ne împiedice să facem inferențe cvasi-experimentale. O parte a problemei poate fi rezolvată prin faptul
[Corola-publishinghouse/Science/2240_a_3565]
-
dacă tiparul care apare din date este suficient de diferit de unul care ar fi putut apărea dacă nu ar exista nici o relație de covariație în cadrul populației de bază. În Cursul 10, de exemplu, am discutat un proiect de cercetare imaginar care împărțea indivizii după două dimensiuni, dreptaci și stângaci, absolvenți de universitate și non-absolvenți. Am avut 100 de stângaci în eșantion și 68,0% dintre aceștia au fost absolvenți de universitate; am avut 300 de dreptaci în eșantion și 42
[Corola-publishinghouse/Science/2240_a_3565]
-
cercetarea calitativă trebuie, de aceea, concepută astfel încât să asigure nu doar variația lui X, dar și să mențină toate celelalte cât se poate de egale. Aceasta este o cerință fundamentală. Nu este suficient să se indice, folosindu-ne de exemplul imaginar, faptul că Polonia, Ungaria și România ar reprezenta trei scenarii diferite de investiție străină post-comunistă și că tipul de scenariu de investiție covariază empiric cu suportul popular față de tranziția spre capitalism. Este necesar, de asemenea, să se indice că aceste
[Corola-publishinghouse/Science/2240_a_3565]
-
reale care să prezinte variație la nivelul variabilei independente, pentru a putea examina efectul real al lui X și non-X asupra lui Y. Uneori însă, în cercetările cu număr n mic, observațiile reale nu sunt corespunzătoare nevoilor comparațiilor potrivite. Observațiile imaginare pot servi mult mai bine. Studiile de caz „contra factuale” sunt comparații ipotetice în care observarea contrastantă este o proiecție a ceea ce s-ar fi întâmplat, probabil, dacă valoarea variabilei independente ar fi fost diferită. Acestea necesită o foarte bună
[Corola-publishinghouse/Science/2240_a_3565]
-
proiecție a ceea ce s-ar fi întâmplat, probabil, dacă valoarea variabilei independente ar fi fost diferită. Acestea necesită o foarte bună cunoaștere de ansamblu a situației, actorilor, intereselor și a influențelor, pentru a permite construirea unui scenariu alternativ plauzibil. Alternativa imaginară trebuie structurată astfel încât să manipuleze doar un singur aspect din explicație, important din punct de vedere teoretic. Această alternativă trebuie să fie credibilă, astfel ca aspectul respectiv să se schimbe, dar toți ceilalți factori să rămână cu adevărat constanți. Dacă
[Corola-publishinghouse/Science/2240_a_3565]
-
Republicii Franceze (1988) și Ordinul Serviciul Credincios în rang de Cavaler (2001). Ca poet, S. ilustrează o obsedantă dorință de ubicuitate, o metodică necesitate de a călători cât mai mult, în orice anotimp, de a străbate neîncetat spații reale și imaginare. Motivul drumurilor înseamnă, ca în canonul epocii, a coborî în istorie pentru a învăța patriotismul, a se întoarce în sat pentru a-și potoli nostalgia, a se pierde în natură pentru a-și înțelege esența cosmică sau pentru a-și
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289951_a_291280]