4,702 matches
-
o critică specializată a confruntărilor de putere care au dus la separarea lumii în blocuri ideologice opuse și analiza cauzelor și efectelor acestor confruntări fără a se omite actorii principali ai acestora, totuși ținta rămâne în mare parte imperialismul discursiv apusean și mai puțin cel ideologic comunist. Și aceasta pentru că neo-marxismul sau post-marxismul cosmetizat este bine instalat în mediile intelectuale occidentale în timp ce în Răsărit pare să subziste neschimbat atât sub aspect teoretic cât și practic. "Cartea neagră" a comunismului, fie ea
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
interpretarea, alterarea, aplicarea și exploatarea marxismului în Estul european în general și în România în special. Din asemenea demersuri lipsește în cele mai multe ca-zuri și discutarea relațiilor de putere (conflicte, colaborări, negocieri, soluții de compromis, tratate) care au implicat ambele părți, apuseană și răsăriteană, ale viitoarei diviziuni europene și au favorizat instalarea comunismului în Est sub patronaj sovietic, aspecte interesante pentru discipline moderne precum istoria și filosofia politică sau relații internaționale. Studiul sistemic al Războiului Rece presupune cunoașterea cauzelor și efectelor, a
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
confruntare de putere între două sisteme politico-economice opuse. Am înțeles această realitate dură de abia după 1989, când, o dată cu libera circulație a ideilor și informațiilor, am constatat și noi că ideologia marxistă este foarte răspândită în mediile intelectuale și politice apusene, iar despărțirea lumii în două blocuri ideologice opuse a fost doar o figură de stil pe harta grafică și discursivă a globului. Din acest motiv, nu putem să așteptăm ca procesul comunismului și marxismului să fie inițiat în Occident, ci
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
Limbajul își pierde astfel funcția esențială de a asigura comunicarea interumană. El de-vine doar sursă, instrument și loc al puterii. Dacă analiza sociologului neo-marxist este aplicată societății capitaliste, acesta nici nu putea să bănuiască faptul că, asemeni altor intelectuali apuseni de stânga, oferea un model metodologic și conceptual cât se poate de util deconstrucției a însuși sistemului social-politic comunist. Ce altceva decât capital economic, cultural și simbolic își doreau cu ardoare elitele intelectuale conjuncturale imediat după instaurarea comunismului? Ce altceva
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
fericire oare? de moștenirea orientală care slăbește virilitatea agresivă a balcanicului, ademenindu-l cu dulceața nepăsării, delăsării și supunerii. Geniul poetic al românului și autenticitatea trăirilor sale sunt contrabalansate de geniul diabolic al femeii care își pân-dește victima, bărbatul apusean, rațional și moral. Și toate acestea vor fi de fapt România. Națiunii i se vor atașa toate trăsăturile de gen, geneză și genialitate, râvnite sau respinse de apusean. După prăbușirea Cortinei de Fier, România nu mai reprezintă epicentrul răului, dar
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
contrabalansate de geniul diabolic al femeii care își pân-dește victima, bărbatul apusean, rațional și moral. Și toate acestea vor fi de fapt România. Națiunii i se vor atașa toate trăsăturile de gen, geneză și genialitate, râvnite sau respinse de apusean. După prăbușirea Cortinei de Fier, România nu mai reprezintă epicentrul răului, dar nici nu concentrează ceea ce este valorizat ca bine în Apus. Binele și răul sunt acum amestecate dând naștere unor imagini mereu colorate în cenușiu, lipsite de individualitate, stabilitate
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
caracter și onestitate. Judecățile etice devin o problemă serioasă atunci când luăm în considerare modul în care evaluarea ierarhică conduce la trăsături negative esențializate, la această vină absolută a Celuilalt, care este determinată istoric și genetic o dată pentru totdeauna în imaginile apusene despre România. Nimic nu este ceea ce pare în România, astfel încât scriitorii apuseni oscilează între sentimente și opinii extreme. Cu toate acestea, ei continuă să caute România adevărată, iar această căutare devine în același timp o căutare psihologică (a Celuilalt și
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
considerare modul în care evaluarea ierarhică conduce la trăsături negative esențializate, la această vină absolută a Celuilalt, care este determinată istoric și genetic o dată pentru totdeauna în imaginile apusene despre România. Nimic nu este ceea ce pare în România, astfel încât scriitorii apuseni oscilează între sentimente și opinii extreme. Cu toate acestea, ei continuă să caute România adevărată, iar această căutare devine în același timp o căutare psihologică (a Celuilalt și, în același timp, a sinelui angajat într-o experiență inițiatică) și o
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
și, în același timp, a sinelui angajat într-o experiență inițiatică) și o investigație polițistă cu privire la un personaj al cărui destin este în strânsă legătură cu autorul și cu România. Oscilația între registrele Orientalismului, Balcanismului și Europenismului complică analiza imaginilor apusene despre România comunistă sau post-comunistă, în cărți precum: Room Service. Povestiri din Europa de Est (Room Service. Berättelser fran det östra Europa) de Richard Swartz 228, Frica lui Canetti (Canettis Angst) de Rüdiger Wischembart 229, Foreign Faces (Chipuri străine) de V.S. Pritchet
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
Dincolo de Cortina de Fier pășește "în afara Europei, în gol", căci "unde se termină Europa încep basmele Orientului"246, acolo în "zonele de cezură de la marginea Europei"247. Este spațiul de viețuire a "balcanicului" cu tot ce semnifică acesta în imaginarul apusean: "așadar dezordinea, impenetrabilitatea, labirinticul", mască sub care se ascundea "strategia celui inferior față de o îndepărtat superioară, intangibilă, nemiloasă și adesea crudă stăpânire", care este dictatura de tip balcanic. Diferența imuabilă dintre Europa și Balcani (diferență ce se materializează în spațiul
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
căscată în fața adaptabilității lor inteligente"249..Cu toate acestea, constată autorul, România a devenit "cel mai convențional și rigid dintre statele comuniste", deși recunoaște că "dominația rusească a păstrat măcar liniștea în Balcani"250. Aflată deci între sfera de influență apuseană și cea sovietică, nici măcar comunismul pe care l-a construit această țară nu este autentic, ci o adaptare locală, sau cel puțin așa cum îi reproșează marxiștii occidentali, aceștia având două observații mai importante: "1) că regimul este sever și restrictiv
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
Mooney, Barbara Wilson, Dervla Murphy, de pildă, despre Balcani în general, despre România comunistă în particular, și despre continuitatea unor stări de fapt la scurt timp după Revoluția din 1989, sunt ambivalente 252. În căutarea adevărurilor esențiale despre români, călătorii apuseni identifică urmele greșelilor și viciilor acestora fie în mereu repetabila lor istorie, fie în moștenirea lor genetică. Sortiți să fie bântuiți pentru totdeauna de spectrele istoriei, de tiranii întorcându-se în viața lor sub diferite deghizări, de genele lor balcanice
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
tiranii întorcându-se în viața lor sub diferite deghizări, de genele lor balcanice sau orientale, barbare sau primitive, românii nu au mari speranțe pentru viitor. Nici o revoluție nu poate să le schimbe acest destin absurd, un clișeu comun în reprezentările apusene și în auto-reprezentările românești. Iată de ce reprezentările acestea despre România nu sunt povești cu happy end. Iubirea sfârșește în moarte, adevărul cochetează cu minciună, normalitatea cu paranoia, speranța cu sinuciderea, evidența cu conspirația, iar visele de libertate în coșmaruri. În
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
pentru călător este provocarea : va reuși să îmblânzească și să asimileze alteritatea radicală sau exotică 254, să o facă imaginabilă, comprehensivă, definibilă și clasificabilă folosind valori și criterii familiare? Exercitarea puterii asupra Celuilalt devine un succes: tot ce rezistă tiparelor apusene va rămâne alteritatea exotică, ușor de a fi convenabil acuzată și pedepsită la nevoie pentru binele umanității. Inițial, călătoarea britanică Dervla Murphy și-a propus să urmeze pașii înaintașilor săi, Patrick Leigh Fermor și Walter Starkie în Transilvania antebelică și
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
și resemnarea, ar putea proveni din tradiția bizantină, conchide fără nici un drept la apel, Dervla Murphy: "Istoria răsăriteană este influențată de faptul că a primit Creștinismul de la Bizanț, care era rigid și muribund, iar nu de la tânăra și dinamica civilizație apuseană. Aceasta nu a făcut decât să influențeze profund istoria ulterioară a Răsăritului"263 . Singurele trăsături pozitive pe care Dervla Murphy este gata să le evidențieze, ar fi: "statornicia", "bunătatea fără margini", "generozitatea dezinteresată"264, calități ce nu sunt avantajoase, totuși
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
ciocnit aici, de "genele" lor balcanice sau orientale, europene sau primitive, românii nu pot avea prea mari speranțe pentru viitor. Nici măcar Revoluția nu putea să le schimbe această soartă absurdă și imutabilă, iată un clișeu comun, de fapt, în reprezentările apusene despre români și în autoreprezentările acestora din urmă. Cine a preluat de la cine aceste stereotipuri, apusenii de la români, ori românii de la apuseni? Se pot evoca preocupările (filosofice, antropologice, etnologice, culturale, începând cu secolul al XIX-lea) ale românilor în legătură cu misterul
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
mari speranțe pentru viitor. Nici măcar Revoluția nu putea să le schimbe această soartă absurdă și imutabilă, iată un clișeu comun, de fapt, în reprezentările apusene despre români și în autoreprezentările acestora din urmă. Cine a preluat de la cine aceste stereotipuri, apusenii de la români, ori românii de la apuseni? Se pot evoca preocupările (filosofice, antropologice, etnologice, culturale, începând cu secolul al XIX-lea) ale românilor în legătură cu misterul identității lor, căutarea rădăcinii răului și binelui (absolut) în sufletul românesc și identificarea tuturor stereotipurilor negative
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
nu putea să le schimbe această soartă absurdă și imutabilă, iată un clișeu comun, de fapt, în reprezentările apusene despre români și în autoreprezentările acestora din urmă. Cine a preluat de la cine aceste stereotipuri, apusenii de la români, ori românii de la apuseni? Se pot evoca preocupările (filosofice, antropologice, etnologice, culturale, începând cu secolul al XIX-lea) ale românilor în legătură cu misterul identității lor, căutarea rădăcinii răului și binelui (absolut) în sufletul românesc și identificarea tuturor stereotipurilor negative, balcanice sau orientale, în discursul despre
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
tandră, iar la nivelul culturii populare, ceva între sentimentalismul dulceag al manelelor și bășcălia tupeistă a postmodernismului de sorginte românească). Cred că nu se poate vorbi despre o preluare (inconștientă sau voită) a stereotipurilor balcanice din discursul românesc în cel apusean, ținând cont, de pildă, de faptul că britanicii nu erau deloc interesați și nici nu aveau cu cine discuta despre aceste lucruri în secolul al XIX-lea, de-a lungul itinerarului lor prestabilit pe la curți nobiliare sau domnești. Nu aveau
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
nu este; Celălalt este imaginea repudiată a sinelui, reflectând ceea ce sinele refuză să fie; Celălalt este imaginea râvnită a sinelui, reflectând ceea ce sinele ar dori să fie: refulări, vise, miraje, angoase, proiecții etc. Acest proces de raportare la sine (subiectul apusean al cunoașterii și reprezentării, superior, rațional, activ) în tentativa de reprezentare a Celuilalt răsăritean sau oriental (inferior, imaginativ, contemplativ, pasiv) se încadrează în analiza relației de putere, explicită sau implicită, ce stă la baza construirii discursului orientalist sau balcanist. Acesta
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
sau post-comunistă, orientalitatea (efeminare, lascivitate, atracție) sau balcanitatea (barbarie, corupție, înclinații spre violență, virilitate agresivă) sunt rareori explicite în discurs, fiind mai degrabă sugerate metaforic și atenuate prin literarizare : ca în basmele orientale, femeia româncă reprezintă același pericol pentru bărbatul apusean, însă strategia ei este motivată de dorința sa de a se elibera din ghearele unui regim opresiv, devenind astfel un personaj care atrage înțelegerea și compasiunea autorului, simbolizând însăși condiția României la porțile Europei, obligată să atragă atenția Apusului prin
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
lungul principalelor linii de divizare geopolitică, sau este începutul unei perioade în care unele dintre realizările asumate ca atare în Europa occidentală pot fi în sfâr-șit îndeplinite"269. Pacea nu s-a instalat însă definitiv în Balcani și nici intervențiile apusene în acest spațiu nu sunt mai dezinteresate față de trecut. A pornit avalanșa fărâmițării Balcanilor, cu acordul preferențial al puterilor apusene care dau o mână de ajutor pentru ca mitul tribalizării balcanice să devină o realitate. Capitolul 5 România țara dizidenței anticomuniste
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
Europa occidentală pot fi în sfâr-șit îndeplinite"269. Pacea nu s-a instalat însă definitiv în Balcani și nici intervențiile apusene în acest spațiu nu sunt mai dezinteresate față de trecut. A pornit avalanșa fărâmițării Balcanilor, cu acordul preferențial al puterilor apusene care dau o mână de ajutor pentru ca mitul tribalizării balcanice să devină o realitate. Capitolul 5 România țara dizidenței anticomuniste și/sau țara utopică a dictatorului comunist dizident 270 Spre deosebire de Dervla Murphy și de alți autori sus-menționați, ziarista Jessica Douglas-Home
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
de intelectuali români de înaltă ținută morală, ce îi fuseseră recomandați, printre care, Mariana Celac (soția lui Mihai Botez, plecat deja în Statele Unite), căreia ziarista îi împărtășește planul de a fonda o "universitate clandestină", o rețea de intelectuali români și apuseni în care Mariana Celac urma să "îndeplinească rolul de punct focal"274. Este primită la Păltiniș de Noica, a cărui misiune "era de a da sens vieții filosofului, oferind un exemplu de capacitatea omului de a ajunge la pacea interioară
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]
-
În ciuda tuturor evidențelor, imaginea lui Ceaușescu de socialist luminat era încă în general acceptată în lumea anglo-saxonă"278. Din păcate, eforturile acestor personalități au fost doar picături într-o mare de dezinformare, când Ceaușescu era privit cu simpatie de Europa apuseană și de Statele Unite. Puțini universitari apuseni erau dornici să plece în România pentru a stabili contacte cu intelectualii dizidenți. Totuși, David Selbourne s-a încumetat să facă o vizită. Revenit în Anglia, "descurajat de cele trăite", el a publicat în
by CARMEN ANDRAŞ [Corola-publishinghouse/Science/947_a_2455]