3,801 matches
-
formale și nonformale, familii, rase, diferențe de gen), • în determinările economice (pentru formarea competențelor, a pregătirii pentru viața profesională), • în nevoia realizării interculturale a dezvoltării (în înțelegerea și promovarea tradițiilor culturale variate), • în sprijinirea dezvoltării spirituale (educația confesională diversificată), • în conceperea managementului (soluții variate administrative, organizatorice, proiective, metodologice), • în problematica politicii educaționale (rezolvarea așteptărilor diferitelor grupuri sociale, culturale), • în respectarea principiilor ecologice, ale dezvoltării durabile ale mediului, • în diversificarea instituțiilor educative, alături de cele oficiale (clasicul sens al alternativelor educaționale). Paradigma alternativelor
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
de la situație la situație, de punere în balanță a mai multe explicații, argumente și modele sau de combinare a lor. Dar faptul acesta confirmă tocmai tendința logică de dominare a unei paradigme bazate pe interpretarea specifică a datelor aceea a conceperii, verificării și aplicării de alternative metodologice, în orice aspect al practicii educaționale. Acestea au deschis drumul schimbării de paradigmă aici, ilustrând teoretic și practic posibilități noi de abordare a educației, ca reacție față de cea din școala standard, ca soluții conceptuale
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
științifice prin cercetare-acțiune prin alte abordări. 1.6.2. Diversitatea posibilităților aplicative Alternativa metodologică exprimă în esență altă abordare față de educația tradițională sau convențională sau standardizată și se referă la numeroase variante de modelare, aplicații din diverse perspective implicate în conceperea și rezolvarea educației. Practic, aproape orice problemă a educației tradiționale își poate găsi cel puțin o alternativă, completă sau parțială, argumentată științific sau empiric, oficială sau privată, indiferent de vârsta educaților și se concretizează la nivelul fiecărui element al procesului
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
a unității în diversitate (În SUA sunt deosebit de multe astfel de programe de instruire, construite pe diferite abordări ale educației, inclusiv programe-master pentru formarea și perfecționarea educatorilor). Modele alternative, la care să adere sau să le dezvolte însuși educatorul, în conceperea și realizarea educației, pot rezulta variat prin juxtapunerea, prin asocierea, prin combinarea rațională, elementară sau întâmplătoare sau reversibilă a altor soluții cunoscute experiențial sau prin studiu sau prin cercetare metodologică. Ca orice altă paradigmă în abordarea educației și aceasta poate
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
genera modele proprii de autoformare și acțiune ale educatorului, tocmai pentru că el va forma chiar pe educați în spiritul acestei alternanțe, pe care s-o aplice apoi în integrarea lor științifică, socio-profesională, culturală. Doar amintind câteva dintre modele alternative pentru conceperea educației practice, identificăm dificultatea activității sale, dar și nevoia schimbării metodologiei formării, diversificării însăși a competențelor sale: modelul behaviorist, modelul umanist, modelul tradiționalist (personalist), modelul orientat spre succes/performanță, modelul bazat pe competențe, modelul tehnicist, modelul profesorului reflexiv-orientat spre cercetare
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
prioritare a competențelor, cercetătorii BIEF (Roegiers și De Ketele, 2001, pp. 7-12) propun ca acest proces educativ în acord cu paradigma competențelor astfel concepută să se realizeze progresiv în școală, chiar din ciclul primar (competențe de bază). Dar schimbările în conceperea și realizarea învățământului, care să corespundă unei pedagogii a integrării progresive și în sistem a achizițiilor mobilizabile apoi, în integrarea reală socio-profesională, s-ar referi la: elaborarea unui curriculum reconstruit astfel, reconceperea formării profesorilor, efectuarea de cercetări-acțiune, elaborarea de instrumente
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
integrării acestora devine o soluție didactică pentru sinteze în vederea pregătirii competențelor necesare în rezolvarea situațiilor reale socio-profesionale ulterioare. Ceea ce trebuie să se reflecte și în curriculum: definirea finalităților, a conținuturilor, a tipurilor de cunoștințe și capacități, a noului mod de concepere a programelor și manualelor, a organizării activităților, a evaluării în situații complexe. 2.3. Conceptul de competență nuanțări actuale Abordarea conturată astfel determină un mod superior de concepere a formării pentru integrarea eficientă postșcolară și dezvoltare profesională ulterioară: nu este
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
a conținuturilor, a tipurilor de cunoștințe și capacități, a noului mod de concepere a programelor și manualelor, a organizării activităților, a evaluării în situații complexe. 2.3. Conceptul de competență nuanțări actuale Abordarea conturată astfel determină un mod superior de concepere a formării pentru integrarea eficientă postșcolară și dezvoltare profesională ulterioară: nu este simpla formare a priceperilor profesional-aplicative sau de orientare profesională sau de achiziție de cunoștințe generale și de specialitate sau de motivare profesională sau de afirmare a unor deprinderi
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
efectuarea cu succes a diferitelor acțiuni practice complexe, cu caracter problematizat, ca un scop esențial al educației, pentru carieră, conducere efectivă. Așadar trebuie corect înțeles ce sunt și ce nu sunt competențele, ca resursă umană și care solicită o anumită concepere a curriculumului și o perfecționată metodologie de formare, ele fiind legate mai ales de conceptul de performanță. Obținerea lor presupune anumite acțiuni specifice de integrare, anumite sarcini de efectuat integrativ, anumite rezultate așteptate și apreciate prin evaluare sumativ-integrativă, care depind
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
lumii contemporane și "ar marca apusul uceniciei romantice" în formarea pentru inserția socio-profesională de performanță. În consecință și curriculumul trebuie să echilibreze elementele care conduc la integrarea a ceea ce se învață, la construirea experiențelor în formarea competențelor, încât noua sa concepere va trece de la centrarea pe cunoștințe la integrarea elementelor: obiective-conținuturi-resurse-strategii-evaluare-management. Va fi ca un concept integrator al acestora, ca proces de formare, ca instrument și proiectat în modele alternative (tipuri) și complementare, de integrare curriculară, conform specificului combinativ al lor
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
afirmării competențelor, Ph. Perrenoud (în Bosman, Gerard și Roegiers, 2003, pp. 21-42) constată că una după alta, țările dezvoltate își reformulează programele de studii în termeni de competențe. Și care pot fi problemele? În primul rând, se schimbă și metodologia conceperii și formării lor, pentru că se modifică rolul și sensul aprecierii valorii cunoștințelor, care acum trebuie mobilizate altfel în situații complexe viitoare socio-profesionale, să fie combinate, integrate, adaptate. Competența a devenit acum prioritară, din motive socio-profesionale și de afirmare personalizată în
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
trei dimensiuni ale curriculumului prin semnificații: obiective formative versus cunoștințe, capacități versus priceperi, abilități și competențe, mai ales cele transversale versus cunoștințe, dar alături de alte obiective formativ-educative. În această dispută, se conturează clar valoarea esenței schimbării de paradigmă aici, pentru conceperea unui curriculum eficace: dacă spre 1980 în curriculum a apărut termenul de "obiectiv global terminal" (în sensul precizării distincte a elementelor educației, utilizabile astfel în diferite situații normale de aplicare), acum se referă la situații complexe, dinamice de integrare, cât
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
europeană, pentru a-și continua achizițiile științifice, estetice, tehnologice, sociale, pentru a rezolva probleme tot mai complexe, pentru a exersa un stil de viață necesar integrării eficiente. La nivelul Consiliului Europei sunt recomandate, în acest context și alte consecințe în conceperea unui curriculum și introducerea de măsuri în sistemele educative europene (Council of Europe, 2003, pp. 13-26): • prioritatea condițiilor pentru învățarea constructivistă, • pentru evaluarea acestor abilități în situații reale, • la care să se revadă formarea educatorilor pentru aceste capacități și competențe
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
dificultăților majore în trecerea de la paradigmă la construcția de modele alternative de concretizare efectivă, apoi la aplicare eficientă și la reconstrucție, sub influența efectelor praxisului, ale evoluției determinanților, ale valorizării situațiilor, a experiențelor de învățare. Ar rezulta atunci și posibilitatea conceperii unui model multidimensional, analizat din mai multe perspective (structurală, procesuală, ca produs), care să sprijine înțelegerea și rezolvarea practică a problematicii elementelor sale componente, a proceselor implicate și a concretizării în documente curriculare specifice. În fond, cercetarea problematicii curriculumului este
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
și înțelegere a problematicii dezbătute, la nivelul acțiunilor, experiențelor, competențelor afirmate (ca aspect de epistemologie). Dar desprindem și un aspect al naturii acestei cunoașteri, în legătură cu realitatea obiectivă (ontologie) și cu realizarea ei (metodologie) sau găsim mutații cu efecte considerabile în conceperea și realizarea educației, a formării educaților, în diferite contexte multiplu determinate. În anumite momente istorice, o paradigmă particulară poate să domine alte paradigme de același nivel, ceea ce explică curentele teoretice, conceptele, credințele, valorile, tehnicile care sunt introduse de către aceasta, în
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
propune: • să identifice care sunt problemele sale critice, • să formuleze întrebări generale și particulare privind natura sau structura lui, • să organizeze verificări de ipoteze asupra eficienței și calității definirii lui, • să identifice care sunt problemele lui practice în toate fazele conceperii și aplicării, • să argumenteze bazele lui academice și practice, • să analizeze aspectele modului de cunoaștere în practica realizării sale, • să aprecieze competiția între diferite domenii prevăzute, • să studieze critic diferitele acțiuni și procese curriculare, • să cerceteze mentalitățile variate în contextul
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
interdisciplinară sau axiologică sau praxiologică sau managerială sau sociologică sau psihologică sau demografică sau ecologică ș.a. Desigur că în cadrul fiecăreia dintre aceste abordări, sunt manifeste diferitele lor concepții specifice, încât poate fi consemnată o mare diversitate de microparadigme formulate asupra conceperii și realizării curriculumului și care își așteaptă verificarea în complexitatea faptelor educaționale, ca și consensul confirmării sau deciziile politice adecvate. Dar poate sugera, după scopul urmărit, și posibilitatea cercetării combinate, ceea ce se regăsește efectiv în fundamentarea unui model propus spre
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
model propus spre validare a unei alternative de curriculum, ca în cazul celui actual, prioritar cerut cel centrat pe formarea de competențe sau în alte abordări concretizate în diferite modele de construcție: ► Paradigma tradiționalistă (clasică) a constituit vreme îndelungată baza conceperii și realizării curriculumului centrat pe însușirea unui conținut informațional, de la momentul afirmării sale în practica educațională și până în epoca modernă, mai ales postmodernă. Prima lui reprezentare îl definește ca materie de studiat, pentru transmiterea culturii acumulate de generațiile anterioare, organizată
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
superioare atinse acum a spiralei dezvoltării abordării curriculumului, procesul continuând ca și realitatea cunoașterii, a vieții sociale, dar accentuându-se tot mai mult complexitatea, ca și instrumentele de cuprindere a ei. Poate este momentul să reactualizăm comparația (Short, 1991) între conceperea curriculumului în era industrială (accentul pe inteligența înnăscută, transmiterea de modele externe de cunoaștere și rațiune, afirmarea de comportamente subiective, uniformitatea pregătirii, evaluarea externă, motivarea extrinsecă) și curriculumul în era cunoașterii (bazat pe efortul propriu de învățare, prin construirea înțelegerii
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
rezolvare a problemelor date ca sarcini. Rezolvându-se în clasă asemenea situații-problemă, ca expresie a integrării achizițiilor, ele devin instrumente astfel pentru exersarea diferitelor capacități, competențe cerute de asemenea situații reale, ca favorizante pentru utilizarea integrării achizițiilor, devenind situații-țintă în conceperea și realizarea curriculumului, în exersarea competențelor. Tot în concepția actuală și alte câteva probleme practice se conturează în aplicarea schimbării de paradigmă în curriculum, fiind divergențe reale între baza teoretică și modul cum se poate ea respecta în construcția și
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
sistemelor de criterii). Procedând la o sinteză, putem completa un tablou al problemelor actuale ale definirii, luării de decizii și aplicării unui curriculum eficient, în raport cu așteptările societății, ale educaților, care fac obiectul cercetării pedagogice implicate. Tabel 4: Sensuri actuale în conceperea unui curriculum • Orientarea umanistă dominantă în interpretarea curriculumului. • Accentuarea caracterului diferențiat. Aducerea în prim plan a valorilor din diferitele domenii. Prevederea explicită a condițiilor pentru construirea învățării. Includerea progresivă a noilor mijloace de informare, comunicare. • Trecerea de la un curriculum ascuns
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
prezentat în texte explicite care precizează relația curriculum-educat-educator (planuri, programe, proiecte), cu evidențierea a trei categorii de acțiuni (de elaborare, de realizare, de evaluare), cu un aspect descriptiv în derularea acțiunilor. ► Poate fi elaborat în mai multe moduri (fie prin conceperea unui nou curriculum, fie prin modificarea celui precedent în profunzime a elementelor sale, fie construirea prin juxtapunerea a curricula existente, fie prin adaptare și negociere, fie prin selecționarea unui curriculum din mai multe oferite, fie prin combinare variată între ele
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
ei actuală și de perspectivă, găsindu-și și variate aplicații, după contextele specifice. Astfel, că această concretizare a putut deveni reală (Glanz, 2000) când: • s-a determinat care sunt categoriile de competențe de bază și specifice, conform profilului așteptat, necesare conceperii, înțelegerii, abordării, rezolvării diferitelor situații și contexte, • s-a trecut de la cunoștințe doar declarative la cuplarea, echilibrarea lor în sistem cu cele procedurale, acționale, condiționale, instrumentale necesare rezolvării interși transdisciplinare a situațiilor reale problematice, complexe, • s-a acordat atenția cuvenită
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
axe precizate mai sus în definirea categoriilor de obiective, până la evaluarea sumativă, finală. Dar evaluarea va rămâne dependentă de nivelul obiectivului, al sarcinii, al conținutului, de poziția lor în matricea de definire a curriculumului, de unde și modificări în metodologia de concepere, realizare și valorificare a ei. În construcția unui asemenea curriculum se pot identifica mai multe paradigme particularizate (microparadigme) din cea generală, în funcție de zonele privilegiate pentru grupări de obiective, după anumite criterii ale domeniului formării specifice (doar cunoștințe declarative sau doar
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]
-
curriculumului pentru profesori, în găsirea soluțiilor metodologice adecvate. ► La fel de importantă este și problema respectării unor etape în definirea unui curriculum și literatura problemei trece în revistă diferite demersuri ale procesului, între care reținem și propunerea unui model de procedură de concepere a unui asemenea curriculum abordat prin competențe, ca obiective terminale pentru integrare, în patru pași (Roegiers și De Ketele, 2001; Demeuse, 2006, pp. 61-135). În prima fază, se delimitează un asemenea obiectiv terminal, prin precizarea unui profil pentru sfârșitul ciclului
by ELENA JOIŢA [Corola-publishinghouse/Science/1005_a_2513]