36,856 matches
-
Iată de ce trebuie abandonată orice convingere privind o Europă închegată, clară, distinctă, armonioasă, trebuie respinsă orice idee a unei esențe sau substanțe europene primordiale, trebuie alungat gîndul unei realități europene ce precede diviziunea și antagonismul. Dimpotrivă, Europa trebuie să se regăsească în acestea. În mod concret, explozia Creștinătății a făcut posibilă apariția acestor realități europene prin origine pe care le reprezintă statele-națiuni, umanismul și știința, iar în cadrul diviziunilor și antagonismelor dintre statele-națiune se va răspîndi și impune noțiunea de Europă. Iată
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
a fi caduc, îndemnul la unire și motivația sa profundă s-a extins la scara întregii Europe, trecînd chiar dincolo de frontierele istorice ale acesteia. * Noul an zero al Germaniei a devenit ipso facto noul an zero al Europei, care se regăsește într-un soi de no man's land între trecut și viitor, prin însuși faptul că își recuperează deopotrivă trecutul pe care l-a lăsat totuși în urmă și viitorul încă nedefinit. Ba mai mult chiar, asistăm la descompunerea acestui
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
musulmană, care s-a reactivat în secolele al XV-lea și al XVI-lea în teama față de turci. Ulterior, în perioada contemporană, pornind de la vechea închidere, Europa laicizată și lumea islamică s-au închis din nou una pentru alta, Islamul regăsindu-și vigoarea în rezistența față de eu-ropenizarea moravurilor, care corupe identitatea popoarelor musulmane. Dezbinarea creștină Europa medievală este Europa creștină. Și totuși, această Europă creștină este dezbinată și eterogenă. Mai întîi, Europa unificată de Creștinătate este ruptă în două de însăși
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
o atotputernicie politico-militară și o atotputernicie mitico-religioasă. Statul-națiune dispune nu numai de puterea de coerciție implacabilă a administrației sale, a poliției sale, a armatei sale, ci și de întreaga măreție a Sacrului, a Ritului, a Tabuului. Din acest moment, individul regăsește temelia identității sale deopotrivă în mediul său familial, etnic, regional și în filiația mitologică / reală care îl leagă de Națiunea sa. Această identitate, înrădăcinată într-o Glie-Mamă, se nutrește dintr-o Istorie foarte bogată în Încercări și Biruințe, care provoacă
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
euro-organizat. La fel ca un ecosistem, Europa n-a avut niciodată un cap, un creier, un centru, ci milioane de creiere și nenumărați centri. Așa cum un ecosistem ia naștere din inter-retro-acțiunile care îl țes, retro-acționează asupra componentelor sale și se regăsește în interiorul ființelor care îl alcătuiesc, tot așa Europa se regăsește nevăzută în interiorul a tot ceea ce este european. Lucrurile se desfășoară ca și cum în secolul al XV-lea ar fi apărut un vîrtej istoric care, ca orice vîrtej, s-a format și
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
niciodată un cap, un creier, un centru, ci milioane de creiere și nenumărați centri. Așa cum un ecosistem ia naștere din inter-retro-acțiunile care îl țes, retro-acționează asupra componentelor sale și se regăsește în interiorul ființelor care îl alcătuiesc, tot așa Europa se regăsește nevăzută în interiorul a tot ceea ce este european. Lucrurile se desfășoară ca și cum în secolul al XV-lea ar fi apărut un vîrtej istoric care, ca orice vîrtej, s-a format și s-a menținut plecînd de la întîlnirea unor fluxuri contrare, în
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
a dezlănțuirii, a Europei comerciale în Europa industrială, a Europei Apogeului în Europa Abisului, a Europei stăpîne a lumii în Europa-provincie aflată sub tutelă. Iată de ce identitatea sa nu se definește în ciuda metamorfozelor, ci în interiorul metamorfozelor. Această identitate metamorfică se regăsește întîi de toate în acest proces care se accelerează el însuși și care caracterizează, în mod unic și prolific, istoria europeană începînd din secolul al XV-lea și pînă la ciclonul devastator al secolului XX. Europa modernă a luat ființă
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
Revoluția franceză se contopesc într-un vîrtej, adesea în aceleași conștiințe. Hegel este gînditorul cheie al acestui moment zbuciumat. În el se reunesc antagonismul raționalismului și cel al romantismului. El înfruntă contradicția, și-o asumă, încearcă să o depășească, o regăsește mereu, o așează în centrul gîndirii sale. Aceasta este complexitatea însăși, căci prin acceptarea contradicției și menținerea raționalității, ea depășește limitările rațiunii clasice, instituind, în sînul "rațiunii dialectice", lupta și împreunarea simultane dintre rațional și iraționalizabil. Oricît ar fi de
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
din noi înșine, ci ne cere să o înțelegem și să dialogăm cu ea. Spiritul rațional a fost și este universal. Grecia a creat discursul rațional. Europa a produs rațiunea dialogică, deopotrivă critică, constructivă și mitologică. În cuvîntul rațiune se regăsește partea cea mai bună și partea cea mai rea a culturii europene. Sub egida rațiunii s-au desfășurat dominația dezlănțuită și disprețul orb față de culturile neeuropene. Însă exercițiul raționalității este cel care ne permite să criticăm rațiunea europeană și să
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
continuă să "pompeze" inteligențele europene în domeniul cercetării științifice, iar universitățile lor invită savanți, profesori, scriitori și artiști europeni de toate felurile. New York-ul este orașul care se deosebește cel mai mult de toate orașele europene, și totuși aici se regăsește întreaga Europă sub formă microcosmică: mănăstirile romane, da Vinci, Rembrandt, operele, dirijorii, vinurile, pizza, croissant-ul, suvlaki-ul, gulașul... Într-o zi am avut senzația năucitoare că dacă Europa s-ar scufunda în adîncuri asemenea Atlantidei, nici o fărîmă din comorile sale
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
produsele ei. În cultura europeană sînt importante nu doar ideile călăuzitoare (creștinism, umanism, rațiune, știință), ci și contrariile acestora. Geniul european nu rezidă numai în pluralitate și în schimbare, ci și în dialogica pluralităților care produce schimbarea. El nu se regăsește în producerea noului ca atare, ci în antagonismul dintre vechi și nou (noul de dragul noului se degradează în modă, superficialitate, snobism și conformism). Cu alte cuvinte, lucrul cel mai important în viața și devenirea culturii europene este întîlnirea fecundatoare între
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
exsanguu, au conservat o oarecare ardoare meta-națională în ideea europeană, iar bătrîna social-democrație și-a păstrat încă imunologia dinainte de război cu privire la bolșevism, iar apoi la stalinism. Creștin-democrația se ivește în germene în Germania și Italia, pe rămășițele nazismului și fascismului, regăsind întrucîtva spiritul transnațional al Creștinătății europene. Acest dublu suflu ideologic și politic este prea slab pentru a crea o mișcare europeană populară, însă suficient de puternic pentru a le furniza ciment cîtorva econocrați și tehnocrați care vor deveni artizanii unei
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
cronometrice, atomizante, artificiale ale marilor aglomerări, mai întîi cei privilegiați, iar apoi populații din ce în ce mai numeroase au intrat într-o viață dublă, una a serviciului, cealaltă a week-end-urilor și vacanțelor, cînd se merge la ferma ex-rurală, se poartă haine neo-rustice, se regăsește apetitul pentru specialitățile locale și cînd se emigrează spre cluburi vilegiaturiste pentru a trăi într-o economie extra-monetară. Se dezvoltă astfel în anii '60 un neo-arhaism, un neo-ruralism, un neo-naturism24 care, pe măsură ce introduc în vechile construcții de lemn, sub bîrnele
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
în noi, și este singurul dușman cu care ne putem confrunta direct și pe față. Dușmanul principal se află efectiv în noi: este futilitatea noastră, viața noastră trăită "din zi în zi", catalepsia noastră, descompunerea noastră, fatalismul nostru. El se regăsește în aceeași măsură în optimismul nostru neghiob și în deznădejdea noastră resemnată. El se regăsește în incapacitatea noastră de a reflecta asupra destinului nostru și de a ne asuma comunitatea de destin. La fel, principalul dușman al cetăților grecești în
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
Dușmanul principal se află efectiv în noi: este futilitatea noastră, viața noastră trăită "din zi în zi", catalepsia noastră, descompunerea noastră, fatalismul nostru. El se regăsește în aceeași măsură în optimismul nostru neghiob și în deznădejdea noastră resemnată. El se regăsește în incapacitatea noastră de a reflecta asupra destinului nostru și de a ne asuma comunitatea de destin. La fel, principalul dușman al cetăților grecești în lupta lor cu Alexandru Macedon a fost incapacitatea lor de a înțelege și de a
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
învață să înfruntăm Incertitudinea și Angoasa Destinului. Problematizarea generalizată ne invită să reîncepem aventura europeană, însă cu o nouă deschidere asupra lumii. O parte a intelectualilor este sortită utopiei delirante. Însă grosul acestora rămîne într-o stare de realism somnambulic. Regăsim paradoxul dublului joc între conștiința noastră și inconștiența noastră. Va trebui să încercăm să ne jucăm rolul de cataliză și să spunem Europei să se trezească, elaborînd și asociind un discurs Meta-Națiunii europene, un discurs pentru cultura europeană și, în
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
nu poartă în sine nici un alt adevăr în afară de acela că întreține democrația. Astfel, Democrația nu are un fundament de Valoare și de Certitudine. Pentru a masca această lipsă de fundament și acest vid, potrivit unei tendințe proprii gîndirii europene care regăsește mitul atunci cînd îl alungă, mitul infailibilității populare (care presupune mitul unanimității) a venit să umple acest vid, pervertind însă ideea de democrație pe care pretindea a o susține. Începînd cu Rousseau, mitul unanimității capătă formă în ideea de "voință
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
Europei numite de Est, adică sistemul vasal al pseudo-democrațiilor populare, se descompune, ci și chipul URSS, al cărei "sovietism" se fisurează și se fărîmițează pretutindeni, lăsînd să se întrevadă singularitățile etnice, religioase și naționale, începînd cu Rusia mare, care își regăsește identitatea milenară; este vorba și despre chipul Europei de Vest, care își descompune însăși occidentalitatea sa pentru a se lărgi curînd spre Centru și spre Est. Odată cu prăbușirea zidului Berlinului, dublul oraș frontieră între două lumi a redevenit deja centrul
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
ne-a eliberat de regimul Aparatului și de amenințarea marelui Imperiu, Europa începutului de an 1990 se pune în mișcare haotic, deopotrivă către trecutul și către viitorul său. Națiunile din Centru și din Est, inclusiv Rusia, așa cum am menționat, se regăsesc, se revitalizează, se reînră-dăcinează, însă nu se poate încă ști dacă eruperea pretutindeni a sevelor naționale, inclusiv și mai cu seamă în Germania, nu va provoca puseuri virulente de naționalism, susceptibile a sfărîma solidaritățile instituite forțat (CAER*, Pactul de la Varșovia
Gîndind Europa by Edgar Morin [Corola-publishinghouse/Science/1421_a_2663]
-
uman și nu are nimeni dreptul de a sacrifica generații întregi de dragul unui viitor ipotetic. Viitorul acesta, moloh insațiabil, a distrus atâta lume într-un secol răscolit de excese. Am plătit noi înșine, ca popor, un preț grozav. Ne-am regăsit însă și trebuie să facem astfel ca asemenea experimente să nu mai poată avea loc niciodată. Cerul ne surâde iarăși, acum când se încheie nu doar un ciclu calendaristic, ci o întreagă epocă de tristă memorie. Convorbiri literare, ed. specială
[Corola-publishinghouse/Science/1451_a_2749]
-
valoarea morală a acțiunii sale, exemplaritatea ei pentru noile generații. Venim aici, declara tânărul istoric, pentru a suge puterea ce susține în lupta pentru bine și adevăr, putere ce izvorăște pe la mormântul oamenilor mari." Desigur, figura lui Ștefan se putea regăsi în sufletul colectiv, "cel mai mândru dintre izvoarele amintirii", dar ea trebuia să lucreze acum programatic, îndeosebi asupra celor chemați să îndrume poporul, să-i călăuzească pașii spre triada inextricabilă a binelui, adevărului și frumosului. Ca și alți fruntași ai
[Corola-publishinghouse/Science/1451_a_2749]
-
istoric" spunea Leibniz, la o altă turnantă a istoriei, când nu se putea întrezări încă uluitoarea cadență de mai târziu. Epoca noastră a impus un adevăr al ei, care nu poate fi altul decât ieșirea din utopia totalitară pentru a regăsi cât mai deplin demnitatea omului. Ea a smerit pe trufașii abuzivi și i-a înălțat pe cei care multă verme au stat cu fruntea în pulbere, apăsați de vicisitudini, victimizați și terorizați. O nouă istorie, aceea a maselor tăcute, în
[Corola-publishinghouse/Science/1451_a_2749]
-
aceasta trebuie studiată sub toate formele, aspectele, devenirile ei. Istoria ce tinde să o descrie, să o explice, nu exclude nimic, ci integrează totul într-un orizont care e al vieții însăși în mișcarea ei fără istov. Depășind evenimentul, ea regăsește solidaritatea devenirii umane în fapte de civilizație și cultură, adică în idei, mentalități, valori, tehnici surprinse în inepuizabila lor diversitate. F. Braudel a făcut, chiar, undeva, elogiul eterogenului în istorie, pledând pentru pluralism și toleranță. "Din parte-mi, spunea el
[Corola-publishinghouse/Science/1451_a_2749]
-
exista, suspiciunile se înmulțesc, neîncrederea se instalează între părți, buna judecată se întunecă. Cum să nu te gândești la terifianta imagine din tabloul lui Goya? Opinia, II (26 martie 1990) p. 1, 2 PRO MEMORIA Ne-a fost dat să regăsim ritmul lumii la un ceas de solstițiu, care era totodată și unul crepuscular, de inevitabilă scadență a regimului adus cu forța și menținut, decenii în șir, prin teroare. Impresia de miracol era aproape unanimă, deși atâtea semne prevestiseră o iminentă
[Corola-publishinghouse/Science/1451_a_2749]
-
sociale, unde perfida restaurație din ultimul timp a produs mânie și consternare. Ea poate acum să recunoască mai bine măștile sub care se ascunde Satana. Vade retro! Se întâmplă astfel în momente de răscruce, când umiliții și ofensații istoriei își regăsesc pentru o clipă reflexele defensive, demnitatea lor ancestrală. Kogălniceanu dădea expresie acestui tip de reacție atunci când se adresa, în preajma Unirii, ex-domnitorului care dorea să-și adjudece din nou puterea: "Ce cauți, ce vrei, umbră neputincioasă a nopții? Tu ai avut
[Corola-publishinghouse/Science/1451_a_2749]