3,752 matches
-
și o mutație epistemologică. Aceasta din urmă e dată de faptul că ideologia nu mai este legată de fenomenul dominației, nu mai apare ca un instrument de "falsificare" a realității pentru menținerea status-quo-ului aferent unei clase (celei burgheze, în interpretarea marxistă), ci apare ca un tip de cunoaștere specific oricărui grup, în funcție de mediul social care îi determină existența. c) Concepția pozitivă asupra ideologiei Dezvoltarea acestei concepții pleacă de la ideea că ceea ce putem extrage ca "pozitiv" din concepția negativă asupra ideologiei este
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
este faptul că, în sublinierea funcției de legitimare pe care ideologia o deține în mod fundamental, Ricoeur urmărește să evite "paradoxul lui Mannheim", rezultat din extinderea erorii epistemologice pe care a lăsat-o moștenire Marx, atunci când a opus ideologia științei marxiste. Paradoxul poate fi redat, simplu, prin ideea că, dacă orice sistem de idei care nu corespunde criteriilor de științificitate este o ideologie, atunci nu putem avea nicio certitudine că sistemul de idei care acuză ideologia de falsificare a realității nu
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
gândirea socio-politică este ea însăși dependentă de situația de viață a gânditorului, nu cumva conceptul de ideologie este absorbit de propriul său referent?"38. Punând în discuție premisele paradoxului, Ricoeur consideră că opoziția fundamentală care poate fi recuperată din gândirea marxistă este cea pe care Marx a analizat-o într-o primă etapă a gândirii sale, atunci când subliniat contrastul dintre ideologie și realitate. Odată recuperată această înțelegere, un alt pas ce trebuie făcut este cel de a o reformula și de
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
conservatorismului. Deloc întâmplător, în plan politic există și astăzi o anumită afinitate între ideile liberale și cele socialiste, pe când între conservatorism și socialism punctele de legătură sunt, practic, inexistente. În evoluția sa ideologică, începând cu socialismul utopic, continuând cu socialismul marxist, supranumit "științific", trecând prin cel "revizionist" al lui Bernstein și ajungând până la social-democrația contemporană, acest corpus de idei a cunoscut și derapaje condamnabile din punct de vedere moral și politic, fiind suficient să ne gândim la fenomenul concentraționar asociat totalitarismului
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
intereselor individuale cu cele colective, precum și în cazul altor forme de cooperare socio-politică63. Limitându-ne la problema relației dintre ideologie/ideologii și interese fie acestea individuale sau colective trebuie să observăm că, și în acest cadru, este necesară depășirea reducției marxiste a problemei interesului la cel asociat diverselor clase, în măsura în care aceasta se regăsește astăzi de-a lungul unor linii de demarcație pe criterii precum sunt cele de rasă, religie, etnicitate sau regiune de origine. Plecând de la ipoteze care sugerează că nucleul
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
de asemenea, le legitimează discursiv. O asemenea imagine exprimă, din punctul meu de vedere, ceea ce autori precum Cornelius Castoriadis au numit, în ultima parte a secolului trecut, "instituirea imaginară a societății"8, chiar dacă această situare s-a plasat împotriva tradiției marxiste de la care ei se revendicau, una în cadrul căreia "legătura dintre ideologie și imaginar a fost în gereneral subsumată unei opoziții suprapuse între realități și idei; ideologia și imaginarul aflându-se împreună de partea ideilor, constituind așadar un fel de mediu
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
social, imperativ categoric, piață liberă, stat minimal, sferă publică, sferă privată, libertate pozitivă, libertate negativă, individualism, egalitarism, universalism, meliorism, conservatorism, supoziții cognitive, nominalism, empirism, constructe mintale, inginerie socială, cunoaștere practică, cunoaștere tehnică, supoziții ontologice, supoziții morale, socialism, socialism utopic, socialism marxist, lupta de clasă, relații de clasă, dictatura proletariatului, comunism, creștin-democrație, autoritarism, totalitarism, autoritate, putere politică, ideologie fascistă, ideologie nazistă, ideologie comunistă, feminism, ecologism. > Autori: Eynedi Zsolt, Giovanni Sartori, Raymond Polin, Jacqueline Russ, Terrence Ball, Richard Dagger, Petre Andrei, Carl Friedrich
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
socialiste New Harmony, pe care a întemeiat-o în Statele Unite ale Americii. Aceste aplicații, însă, nu au rezistat, fapt ce a demonstrat încă de atunci caracterul utopic al unor astfel de concepții. În al doilea rând, putem vorbi despre socialimul marxist, ale cărui idei au fost dezvoltate, în principal, în lucarea Capitalul, în care Marx a desfășurat o serie de argumente filosofice și economice pentru a critica societatea capitalistă a vremii sale. Aceasta era acuzată de existența repetatelor crize economice, cauzate
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
existentă (prin greve, marșuri, boicoturi etc) urmărind dobândirea puterii politice, ceea ce va duce la dictatura proletariatului, care, în final, odată cu atingerea punctului ultim al evoluției societății umane, cel al comunimului, va determina dispariția statului. Aceste idei cuprind chintesența socialismului revoluționar marxist, care propune un proces radical de transformare socială, un proces evolutiv și redat, rezumativ, în șapte trepte: 1. crize economice; 2. pauperizarea proletariatului; 3. conștiința revoluționară de clasă; 4. dobândirea puterii de stat; 5. dictatura proletariatului; 6. instaurarea societății comuniste
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
evolutiv și redat, rezumativ, în șapte trepte: 1. crize economice; 2. pauperizarea proletariatului; 3. conștiința revoluționară de clasă; 4. dobândirea puterii de stat; 5. dictatura proletariatului; 6. instaurarea societății comuniste; 7. dispariția statului. În societatea comunistă, scopul ultim al socialismului marxist, producția va fi planificată, muncitorii nu vor mai fi nevoiți să-și înstrăineze munca, aici principiul dominant fiind "de la fiecare după capacități, fiecăruia după nevoi. Desigur, Marx însuși nu și-a imaginat niciodată ce avea să însemne încercarea de aplicare
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
Marx însuși nu și-a imaginat niciodată ce avea să însemne încercarea de aplicare a acestor idei. Apariția totalitarimului comunist, a dictaturii și cultului personalității, a fenomenului concentraționar, păreau a fi foarte departe de idealurile formal nobile ale socialismului revoluționar marxist. Cel de-al treilea curent ideologic este socialismul marxist-leninist, cunoscut și sub denumirea de comunism, ce reprezintă forma de aplicare a principiilor socialismului revoluționar, momentul apariției sale fiind cel al Revoluției din 1917, când a luat ființă Uniunea Sovietică. Având
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
de clasă, din moment ce puterea este atributul poporului. Contradicția devine, astfel, evidentă; b) perspectiva sociologiei empirice, care analizează problema clasei ce deține puterea și care, dacă în societatea capitalistă e numită de către marxisști burghezie, în societatea comunistă e numită de către aceiași marxiști birocrație. Dincolo însă de acești doi termeni, subliniază teoreticianul politic francez, "descoperim o problemă de fapt. Între aceste două tipuri de societate, există un mic număr de oameni ce se găsesc în vârful ierarhiei sociale, atât prin prestigiul de care
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
odată ce trebuie "justificat", se impune dintre mai multe moduri de viață alternative. O astfel de înțelegere a ideologiei, chiar dacă pare generală și neutră, încearcă în fapt să se constituie într-o explicație alternativă la cea care conferă ideologiei în tradiție marxistă caracterul negativ: "Acolo unde comentatorii nemarxiști au reținut dubla conotație peiorativă asociată accepțiunii metaforice inițiale a termenului, ei au generalizat-o și au oferit o varietate de explicații suplimentare pentru distorsionarea sistematică a cunoașterii și manipularea interesată a convingerilor, pe
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
activității practice"; cu aceasta începe adevărata știință pozitivă" Philosophy and Myth in Karl Marx (Cambridge: Cambridge University Press, 1961), 180-1. 21 Ehud Sprinzak, "Marx's historical conception of ideology and science," în Politics & Society (vol. 5, 1975), 397. 22 "Concepția marxistă despre ideologie, doar parțial explicitată de Marx, reprezintă, la nivelul premiselor sale de bază, o nouă abordare a domeniului culturii. Operele culturale nu mai sunt privite ca entități sui generis de un anumit tip, nici doar ca "reprezentări" ale căror
by Daniel Şandru [Corola-publishinghouse/Science/1080_a_2588]
-
lui Williams despre statul liberal drept singurul stat legitim în condițiile modernității, teză fundamentală pentru acest argument. Iar unii realiști au chestionat, într-adevăr, interpretarea modernității oferită de Williams. Raymond Geuss este, deloc surprinzător, date fiind înclinațiile și preferințele sale marxiste, unul dintre acești realiști 35. Un altul este Robert Jubb, care a atacat teza lui Williams aducând în atenție faptul că statele asiatice moderne (și chiar unele dintre statele post-comuniste europene) sunt acceptate de cei mai mulți dintre cetățenii lor fără ca ele
[Corola-publishinghouse/Science/84953_a_85738]
-
mai mult ca principiu ex ante decât ca principiu ex post. Vezi Huzum, " Despre baza principiului egalității", pp. 3-4. 4 După știința mea, doar Raymond Geuss face excepție de la această regulă, el fiind un realist cu preferințe politice de sorginte marxistă. Orice defecte ar avea el, marxismul este totuși un curent care poate fi considerat în mod legitim drept o interpretare (mai bună sau mai rea) a principiului egalității și libertății umane fundamentale sau/și a principiului tratării tuturor cetățenilor ca
[Corola-publishinghouse/Science/84953_a_85738]
-
speciei umane. Anchetele de teren documentează relațiile schimburi- alianță-putere cu o asemenea precizie încât orice generalizare devine dificilă, fără ca totuși teza ultrarelativistă să fie încurajată. În Franța, antropologii care se interesează de faptele economice au plecat adesea de la premisele teoretice marxiste sau influențate de marxism, încercând să articuleze într-o analiză globală economicul, rudenia, politicul și ideologicul. Dacă relativ puțini autori pleacă de la antropologia economică ca atare, numărul publicațiilor despre aceste problematici se află într-o curbă exponențială, cu atât mai
Antropologia by Marc Augé, Jean-Paul Colleyn [Corola-publishinghouse/Science/887_a_2395]
-
unanim. Dar astăzi nimeni nu mai crede că este posibil să privești societatea ca un ansamblu omogen. Diviziunea sacru/profan, crucială în argumentarea Formelor elementare, continuă să suscite dezbateri, deoarece nu a apărut niciodată nici un consens privind definiția sacrului. Analiza marxistă se înscrie și ea într-un cadru funcționalist, dar cu o dimensiune suplimentară, ignorată de Durkheim: religia este înțeleasă aici ca "opiumul poporului", ca o armă ideologică în mâinile claselor dominante. Actualmente, un neofuncționalism apreciază religia într-un mod mai
Antropologia by Marc Augé, Jean-Paul Colleyn [Corola-publishinghouse/Science/887_a_2395]
-
prezintă, fiecare, avantaje și incoveniente. Aceeași societate poate fi studiată din două perspective diferite, de exemplu, populația Pathâns din Pakistan: studiată de Frederik Barth, plecând de la individ și de la teoria jocurilor; de A. Assad, conform unei teorii sistemice de inspirație marxistă. Sunt două abordări diferite asupra aceluiași obiect, două modele a căror pertinență poate fi discutată. A opune demersul inductiv celui deductiv înseamnă să deschizi o ceartă urâtă, deoarece un bun antropolog le folosește în mod evident pe amândouă. El intră
Antropologia by Marc Augé, Jean-Paul Colleyn [Corola-publishinghouse/Science/887_a_2395]
-
caracteristic fenomenului globalizării faptul de a fi de necontrolat, el scăpând de sub controlul guvernelor, al elitelor politice sau al diferitelor organisme sociale. Procesul globalizării este deopotrivă criticat și analizat la modul pozitiv, în funcție de curentul de analiză. Astfel, analiștii de sorginte marxistă (conflictualistă), sunt deosebit de critici asupra termenului în sine și asupra conotațiilor acestuia, accentuând procesele de distrugere a culturilor locale, de omogenizare, de deteriorare a mediului înconjurător, de subordonare tot mai accentuată a țărilor și zonelor defavorizate celor mai puternice. Ei
by Adela Elena Popa [Corola-publishinghouse/Science/1048_a_2556]
-
o analiză exhaustivă a aspectelor ce circumscriu identitatea culturală. Înainte de a trece la analiza propriu-zisă, este utilă o scurtă analiză a proceselor de construire și menținere a identității culturale a diverselor segmente ale populației în contextul regimului comunist. Fidel tradiției marxiste, acesta transformă cultura în ideologie și în instrument de propagandă. O parte din valorile și manifestările culturale sunt ignorate, altele înăbușite, altele chiar interzise (de exemplu religia și manifestările acesteia). Valorile culturale tradiționale, cu precădere cele din rural, sunt pervertite
by Adela Elena Popa [Corola-publishinghouse/Science/1048_a_2556]
-
Alina Mungiu și Gabriel Andreescu, Andrei Cornea și Sorin Antohi, Stelian Tănase și Dan Pavel și alții. Toți au schimbat, în mod profund și cu evidentă eficacitate, modul de gândire și exprimare al comentariului ideologic. Un progres considerabil față de compilațiile marxiste anterioare. Dar și față de tezele naționalismului și iraționalismului interbelic, revenite masiv la suprafață, fără însă nici o recepție critică serioasă. Două convingeri, simple și profunde, inspiră această culegere organizată de texte din perioada anilor '80 și '90. Ele se resimt, în
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
recuperări al regimului Ceaușescu, alături de Blaga, de mulți alții. Reputația sa internațională constituia un argument foarte serios, mai ales într-o perioadă în care dictatorul multiplica vizitele și deschiderile spre exterior. Proiectul se lovea însă de rezistența furibundă a vechilor marxiști, colegi de generație, dintre care Gogu Rădulescu și Miron Constantinescu au jucat rolul cel mai nefast. Inclusiv prin demersuri personale, directe, la cabinetul nr. 1. O serie întreagă de intervenții și proteste, de oscilații și contradicții, de aprobări urmate de
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
cea culturală și artistică. De unde al doilea aspect al culturii totalitare: caracterul propagandistic, îndoctrinarea sistematică, educația zisă patriotică, politizarea întregii culturi, citatele rituale și manipulările grosolane de texte, fapte și date istorice. A gândi în același timp ceaușist, naționalist și marxist, într-o sinteză grotescă ce va trebui într-o zi analizată pe larg, a fost obiectivul principal generalizat în proporții de masă. învățământul ideologic a fost expresia cea mai caracteristică a acestei operații de spălare a creierelor. Că ea n-
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
țară, transformată într-o vastă închisoare, poate fi totuși fericită. Sau că oricine ignoră sau recunoaște ca inexistente limitele exterioare poate fi fericit etc. în acest punct, Noica reia, în realitate, regretăm că facem și astfel de descoperiri teza pur marxistă a libertății ca necesitate înțeleasă. înțeleg că trebuie să stau în lanțuri. Și atunci sunt împăcat cu existența, pot fi chiar fericit etc. Cazuri limită, extreme, posibile totuși. Să admitem. A generaliza însă o astfel de filozofie a limitelor ar
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]