36,856 matches
-
ca o scânteie de foc o arse ceva la inimă"; însărcinată "din vedere", atrage asupra ei mânia părinților și este alungată într-o corăbioară, pe valurile apelor. La fel se întâmplă în basmul Busuioc și Musuioc [Stăncescu]. Situații similare se regăsesc și în basmele altor popoare. De exemplu, în incipitul basmului Degețica [Degețica și alte povești, Hans Christian Andersen] prezintă dorința unei femei de a avea un copil. O vrăjitoare, plătită cu un ban de argint, o sfătuiește să planteze în
?ACCEP?IILE VIE?II by Br?ndu?a ? Georgiana Popa () [Corola-publishinghouse/Science/83168_a_84493]
-
blestem părintesc. Distingem mai multe tipuri de vânătoare rituală: vânătoarea de întemeiere a unei țări (Țara Moldovei), a unei cetăți (Cetatea Sucevei, Cetatea Argeșului etc.), a unui sat eponim; vânătoarea sau raptul simbolic al miresei și vânătoarea pentru îmbelșugarea nunții; regăsim implicații ale actului vânătorii în muncile agricole sau pastorale (pornitul plugului, tânjaua, sâmbra oilor), ori în marile sărbători solstițiale (Crăciunul, Anul Nou) sau echinocțiale (Lăsatul Secului, Sânt Andrei). În Basmul cu Fata din Dafin [Teodorescu], feciorul de împărat pornește la
?ACCEP?IILE VIE?II by Br?ndu?a ? Georgiana Popa () [Corola-publishinghouse/Science/83168_a_84493]
-
practici care, alături de alte imagini și reprezentări sociale, pot da seama de complexitatea manifestărilor sacrului în mentalul social și individual. În teren, surprizele nu s-au lăsat așteptate: divinația este un fenomen mai întâlnit decât m-am așteptat. L-am regăsit în forme dintre cele mai diverse, de la banale credințe și superstiții, până la ritualuri destul de elaborate, ca practici populare, sub forma unui melanj sincretist sau, pur și simplu, ca kitsch. În esență, toate analizele mele au pendulat între dimensiunea umană și
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
mulțumită că am reușit să surprind în imagini o practică divinatorie extrem de rară: ritualul turnării cositorului în comuna Rediu, județul Neamț. Ca element de originalitate în acest sens aș aminti analiza materialelor filmate. Schemele de analiză (secvențială și transversală) se regăsesc, într-o formulă sintetică, exprimate în unități de analiză și interpretare la finalul lucrării, în anexele nr. 1-2. Ele pot fi întâlnite și sub formă de comentarii, nuanțări și concluzii pe tot cuprinsul lucrării și în secțiuni specifice precum: actorii
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
dintre ele a îmbogățit termenul cu noi conotații specifice timpului în care s-au manifestat. De aceea putem constata, în timp, o modificare a înțelesului originar al divinației. Divinația este o practică extrem de veche, ale cărei prime definiri explicite le regăsim în Antichitate. La greci este folosit termenul μαντική (mantică), iar la latini, divinatio. Termenul grecesc se raportează la un substantiv subînțeles, acela de știință sau artă. Platon propune următoarea etimologie: μαντική vine de la μανια, care înseamnă delir sau nebunie. Această
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
putea caracteriza sintetic destul de bine lumea modernă tributară progresului tehnic și cuceririlor științei și căreia îi place să se numească raționalistă și eficientă. Dacă rugurile s-au stins și Inchiziția a dispărut, magia și fenomenele divinatorii continuă să supraviețuiască. Le regăsim în cătune îndepărtate și uitate de lume, dar și în centrul metropolelor sau al marilor aglomerări urbane. Le practică bătrânii, țăranii, cei care mai moștenesc câte ceva din spiritul altor vremi, dar și intelectualii care au fost provocați de misterul acestora
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
clișee și stereotipii. Științele magice, oculte și anumite practici nu vor fi socotite neapărat ca diabolice, ci ca ritualuri sacre încărcate cu un incontestabil prestigiu. Practic, în lumea modernă fenomenul divinatoriu are o manifestare diferită în funcție de mediul în care se regăsește: rural sau urban. Diferențele de acest gen readuc în prim-plan problematica raportului dintre religia populară și religia savantă. "Religiozitatea populară este una vie, trăită căci ea corespunde dorinței oamenilor de a avea o legătură cu divinul, în relații mai
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
ortodoxii înțelegătoare și blânde, practicile magice și divinatorii l-au ajutat pe țăran să-și construiască o filosofie proprie de viață, un mod magico-religios de a trăi și de a se raporta la lume. Firește, faptul acesta nu se mai regăsește astăzi decât cu totul izolat. Totuși, fragmente din această mentalitate magică românească se manifestă din când în când, în zilele de sărbătoare (vezi Sânzienele, Sfântul Andrei, Anul Nou) în variate forme și practici. Amintim aici practicile de divinație maritală din
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
echivalează cu o moarte ritualică și cu o renaștere ce ar avea ca efect instaurarea stării de bine. Acesta este și motivul pentru care se va folosi numele unei persoane sănătoase, viguroase, longevive și norocoase. În general, la români se regăsesc unele credințe și superstiții de genul celor prezentate mai sus. Nu prea am întâlnit aici cazuri de divinație cledono-mantică propriu-zisă, în sensul unei rostiri instinctuale cu trimitere la fapte concrete. Dacă există, atunci ele funcționează, probabil, mai mult la nivelul
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
nume extrem de sugestive: ușă, vatră, casă, mormânt, cuțit, zeu, fluviu, stavilă, răspântie etc. Astrologia avea să modifice vechea imagine a grecilor privind hieroscopia. Se considera că planetele au diverse influențe și că ele corespund anumitor părți ale corpului. Ideea se regăsește și astăzi în cadrul unor practici medicale neconvenționale. 3.1.1.6. Morfoscopia Practica presupune prezicerea după formele corpului uman. La greci, aceasta se numea fiziognomonie și era una dintre științele care l-au preocupat mult pe Aristotel. Parafrazând o străveche
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
focului. De exemplu, focurile din ajunul Sfântului Gheorghe pot proteja peste an familia celui care le aprinde și le veghează. Nerespectarea unei sărbători precum Foca poate abate asupra familiei, sau a comunității, o seamă de pericole: incendii, grindină, trăsnet etc. Regăsim focul ca element principal și într-o seamă de ritualuri magice, descântece, vrăji, la nivelul obiceiurilor și superstițiilor. Cert este că în jurul acestui element, atât de puternic, s-a construit un întreg păienjeniș de credințe și mituri menit să-i
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
punct de vedere, democrațiile târzii au reușit, puțin câte puțin, să oculteze prezența zeului în cetate. Procedeul tragerii la sorți nu mai ascunde azi voința divină. El poate fi explicat, de exemplu, prin teoria hazardului și a probabilității. Îl mai regăsim doar în anumite medii populare sub forma unor practici divinatorii discutabile și a superstițiilor. La fel se întâmplă și cu divinația meteorologică. 3.1.4. Divinația meteorologică Are drept scop interpretarea fenomenelor meteorologice (tunetul, fulgerul, trăsnetul, ploaia, furtuna, norii sau
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
au aplecat cu mult interes asupra acestei forme a divinației. Ea a fost socotită de unii autori drept o veritabilă știință. Motivul pentru care descifrarea semnelor cerului a fost și a rămas un fapt destul de serios, cu greutate științifică, îl regăsim exprimat în opera lui Mircea Eliade: "Cerul dezvăluie în mod direct, "natural", distanța nesfârșită și transcendența zeului (...). Simpla contemplare a boltei cerești este suficientă pentru a declanșa o experiență religioasă. Cerul se vădește infinit, transcendent. Față de acest nimic pe care
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
menționăm doar inițialele numelui, vârsta și locul din care provin. Tehnica interviului s-a dovedit extrem de importantă și atunci când am dorit să testăm credința oamenilor în anumite semne naturale. Am aflat astfel, cu surprindere, că unele informații pe care le regăsim semnalate de unii autori precum Moses Gaster 128, Artur Gorovei, Nicolae Cartojan 129, S. Florea Marian, Tudor Pamfile și alții mai recenți sunt extrem de actuale mai ales în spațiul rural. Semnele cerului și ale naturii 130 sunt încă, pentru unii
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
pe care-l cercetează și interpretează). Între toate acestea este doar o separare formală, teoretizantă, una care nu-și găsește aplicarea concretă în actul observației filmice. Cel mai adesea corpul uman este surprins împreună cu întregul dispozitiv material în care se regăsește. Pentru cei mai mulți, imaginea corporală formează un tot împreună cu activitățile pe care acesta le prestează și, firește, cu obiectele pe care le manipulează. Utilizarea frigărilor (este vorba de ustensilele folosite la ritualul stingerii cositorului) se realizează într-un întreg context gestual
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
principiu, divinația și magia nu pot fi întotdeauna clar deosebite în aplicare. Foarte multe metode divinatorii constau în interpretarea efectelor miraculoase produse mai înainte de rețetele magice"155. Deși autorul francez continuă să afirme că, practic, în orice act divinatoriu se regăsește un "element magic", este destul de greu să ne pronunțăm pentru a subsuma o practică alteia. Am putea găsi oricând suficiente argumente care, de pildă, ar putea demonstra foarte bine că în orice act magic divinația este o părticică, o componentă
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
magiei în contexte socio-culturale distincte; pe de altă parte, stabilirea asemănărilor și a deosebirilor dintre ele pe baza unor criterii clare. Pentru realizarea acestui demers vom ține seama de faptul că, deși prezintă o serie ce caracteristici distincte, divinația se regăsește mai întotdeauna în compania practicilor magice. Deoarece ea poate fi asociată domeniului mai amplu al magiei, vom face trimitere și la elementul magic. Demersul este cu atât mai interesant dacă avem în atenție diferitele apelative care i-au fost atașate
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
verificăm, cea de metodă, nu ridică mari probleme. La fel ca în cazul științelor moderne, divinația și magia posedă un arsenal de tehnici extrem de bine dezvoltat. De la observație până la experiment, adăugând, în plus, intuiția și imaginația, trăirea interioară, toate se regăsesc în demersul magico-divinatoriu. Cei mai îndrăzneți au numit divinația protoștiință. Credem că în acest caz s-au avut în atenție, în primul rând, aspecte legate de metodele folosite în practicile divinatorii. Observația atentă dar și efortul interpretativ sunt metode întâlnite
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
au dispărut. Unele s-au adaptat timpului (de exemplu, se folosesc programe speciale pe calculator care să permită alcătuirea hărții astrale), altele mai puțin (ne referim aici la practicile populare de previziune). Iată cum componenta magico-religioasă a existenței umane se regăsește chiar și într-o epocă dominată de spiritul raționalist și pozitivist. Mircea Eliade arată că "...sacrul și profanul constituie două modalități de a fi în lume, două situații existențiale asumate de om de-a lungul istoriei. Aceste moduri de a
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
cuantică arată că practicile divinatorii, în special astrologia, pot fi explicate convingător pe baza modelului fractalic. Or, acesta nu presupune corelații, ci structuri de autosimulare. Ideea este că tehnologia avansată a reușit să pună în evidență faptul că întregul se regăsește în fiecare parte și această reproducere este infinită.198 Imaginile generate pe calculator demonstrează acest fapt. Will Keepin susține că toate rezultatele conduc la ideea că în întregul univers există o ordine subtilă. Ea ar echivala în limbaj religios cu
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
de adevăr"209, neînțeles. Este limpede că, în aceste condiții, bărbatului îi este tolerat accesul la anumite forme de cunoaștere, în timp ce femeia beneficiază de un tratament special: persecuții, stigmat social, oprobriu public, moarte violentă. Aceeași reprezentare duală și contradictorie o regăsim în multe lucrări de specialitate. Dintre acestea, Malleus Maleficarum, cel mai cunoscut și uzitat manual de demonologie, atestă clar faptul că femeile sunt mai vulnerabile la acuzația de magie și vrăjitorie. Ele sunt suspectate, din diverse motive, de a colabora
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
persoane ce dețin o serie de abilități specifice. Cu toate acestea, rezultatele cercetărilor noastre de teren ne demonstrează că femeia continuă să fie asociată cu supraviețuirea acestor practici. Este un semn că vechile mituri și reprezentări n-au dispărut. Se regăsesc în expresii sociale mai blânde și discrete. În cele din urmă, ele vor continua să ne locuiască la modul cel mai perfect cu putință. Mentalul colectiv a reușit să genereze o multitudine de imagini și reprezentări privind specialiștii practicilor divinatorii
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
de vedere statutar. Nu putem trece cu vederea faptul că manifestarea înclinației de a divina mai mult în rândul femeilor ar putea fi manifestarea târzie, camuflată, a unor străvechi legături între femeie și sacru/divinitate. Astfel de motive pot fi regăsite cu ușurință în miturile și credințele celor vechi 218. C.G. Jung aprecia că acestea ar funcționa astăzi, la nivelul inconștientului colectiv, asemenea unor arhetipuri. Toate imaginile și reprezentările femeii-prezicător nu ar fi decât o haină de suprafață a unor motive
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
general, ei refuză să se numească prezicători sau ghicitori. Își spun cel mai adesea parapsihologi, astrologi, clarvăzători, bioenergeticieni, văzători etc. În momentul actual, nu există o contabilizare exactă a numărului acestora. Existența lor este atestată de reclamele pe care le regăsim în ziare și în alte medii de informare în masă. Ei reprezintă o aripă mai modernistă a acestei tagme și sunt puternic preocupați de scientizarea și impunerea practicii divinatorii ca o preocupare "serioasă". Așadar, prezicătorii se înscriu în două tendințe
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
Despre ele se crede, în primul rând, că "sunt niște tradiții vechi". Așadar, mentalitatea urbană este încă influențată de o serie de idei care fac trimitere la spațiul tradițional românesc. Ele nu mai au consistența și vigoarea pe care o regăsim, de pildă, în răspunsurile la chestionarele lui Hasdeu. Totuși, funcționează la nivelul mentalului colectiv creând o serie de predispoziții specifice. Nu putem trece cu vederea în acest sens faptul că 69,5% dintre ieșenii investigați cred în destin. Ce este
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]