504 matches
-
înrădăcinată. De fapt, perioada Renașterii nu este una a elitelor intelectuale, ci una cu rezonanță la nivelul omului concret, încercat de un nou mod de gândire, de intenția de a valorifica singur propriile energii fizice și spirituale, tentative pe care scolastica sistemului social anterior i le-a refulat. În locul meditației ascetice, propuse anterior ca novatoare și proprie credinței creștine, a avut loc retrezirea interesului față de cunoașterea fenomenelor naturale, a voinței și dorinței de a acționa transformator în lumea concretă a lucrurilor
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
Raționalismul acestei epoci este mai complet decât cel al gânditorilor antici, are o identitate proprie. În creația lor s-a conservat interesul pentru omul creștin, dar care acum, pe planul conștiinței individuale, încearcă să se debaraseze de mantaua greoaie a scolasticii. Renașterea a adus cu sine o nouă perspectivă asupra înțelegerii vieții psihice, i-a descoperit individualitatea. A făcut să crească interesul pentru detaliile vieții sufletești, ingenios reprezentată în arta plastică, în literatură. Corpul uman este redescoperit, fiind descris în cele
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
doar creator, de cunoaștere științifică propriu-zisă, ci și de depășire a anchilozării scolastice în credință, care s-a completat cu valențele morale ale unui nou umanism. Pe acest drum s-au deschis fronturile unor noi bătălii spirituale, conceptuale și metodologice, scolastica înregistrează înfrângeri pe plan spiritual, s-au făcut importante sacrificii pentru impunerea noului spirit renascentist, s-au dobândit și importante victorii. Istoria a arătat că toate acestea au fost decisive pentru fundamentarea psihologiei ca domeniu de cunoaștere distinct și autonom
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
considerate a fi de rang egal, cu substanțialitate proprie și independente una de alta, pe care doar dumnezeirea le poate uni. Un dualism evident, însă pe deplin justificat. Sistemul social istoric al acelor vremuri era încă puternic dominat de ideologia scolasticii, care susținea interesele medievale ale feudalilor, chiar cu mijloacele Inchiziției. În acest cadru și-a găsit loc modesta activitate productivă meșteșugărească, în cuprinsul căreia lucrurile și fenomenele au început să fie gândite dintr-o perspectivă nouă, mai largă. O nouă
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
O judecată a îndoielii pe care de atunci omului nu i-o va mai putea anula nimeni. Prin asta el există ca om: gândesc, deci sunt (om )Cogito, ergo sum. Cu acest punct de plecare, într-un compromis abil cu scolastica, ideologia dominantă a vremii, Descartes a demonstrat și existența dumnezeirii. A făcut-o, însă, doar după ce a demonstrat existența subiectului gânditor care, tocmai pentru că gândește, se instituie ca o esență independentă în unitatea sa cu natura și cu dumnezeirea, pentru
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
a ajuns John Locke(1632-1704). El a avut un rol decisiv în fundamentarea spirituală a puterii burgheze monarhice din Anglia. Concepția sa a reprezentat expresia disponibilității burgheziei engleze predispuse la compromisuri, pe plan ideologic și existențial, cu vechile suprastructuri ale scolasticii. 1. Cele două izvoare ale experienței Deja din start, sistemul lui Locke a purtat nota duplicității asupra experienței. El a susținut că toată știința noastră se bazează pe experiență, iar în cele din urmă, tot aici își are izvoarele. Dar
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
ceea ce-l privește pe om, asemenea psihologiei creștinătății, La Mettrie l-a așezat într-o poziție centrală în fața universului materiei, considerând că el reprezintă coroana dezvoltării naturii. Pentru toți gânditorii iluminiști, omul este produsul propriei sale creații. Ei înfruntă dogma scolasticii privind natura divină a omului și a vieții lui psihice, pentru a-l așeza pe o poziție care, anterior, revenea doar divinității. Această concepție reflecta optimismul iluminist caracteristic pentru burghezia acelor vremi. Cu acest optimism a fost formulată o detașare
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
reflecției conștiente gândite. Aceasta pleacă de la neconștiența însăși a reflexiei, pentru ca în final să se raporteze la activitatea conștientă a gândirii. În persoana lui Leibniz s-au întâlnit deopotrivă reprezentatul științelor naturii cu cel al metafizicii teleologice, cenzurat de ideologia scolasticii. Acolo unde primul a ajuns să-l domine pe al doilea au rezultat progrese importante pentru viitoarea știință a psihologiei. Trebuie menționat în acest sens faptul că Leibniz, împreună cu Newton, au prelucrat calculul matematic diferențial și integral, de care avea
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
de aceeași natură reflexă ca și cele neuronale. Învățătura sa a fost realizată în spiritul frământărilor sociale și ideologice din Cehia acelei vremi, însuflețită de ideea de eliberare națională, fiind expresia unui echilibru superior al relației cunoașterii științifice cu ideologia scolasticii. Prochaska a moștenit de la Descartes o serie de concepte interesante, dar care i s-au părut vagi și generice cum erau termenii de "spirit al vieții", "fluidele spiritului" ș,a. Aceștia puteau fi folosiți doar cu dificultate pentru explicarea obiectivă
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
a fost aleasă ca pretext de a fi atacat de unii adversari ai teoriei sale evoluționiste. Pentru aceștia era extrem de greu de conceput postulatul aducerii la același numitor a reactivităților emoționale ale animalelor și ale omului, dărâmarea zidului clădit de scolastică între viața psihică animală și cea umană. Acest zid a fost îndepărtat prin aplicarea metodei sale comparate, extinsă și la nivelul vieții psihice. Lucru realizat nu prin centrarea pe studierea propriu-ziselor stări subiective ca fapte de conștiință, ci prin studierea
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
psihologică implicită, care a formulat problema puterii sacre ce izvorăște din aceste interiorizări, susținută suprastructural de o instituție a bisericii tot mai puternică și de oameni cu chemare divină de preoți. Pentru mulți contemporani aceasta este doar teologie, ține de scolastică și nu este interesantă pentru psihologie; pentru alții, ceea ce se clădește prin asceză și se contopește cu puterea divină, de atunci încoace, oferă o șansă în plus să ridice în societate greutatea specifică a psihologiei. Însă disprețul cultivat pentru perspectiva
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
foarte bine de vechiul dicton al lui Bonaventura (1221-1274) Bestiae auguntur non agunt: doar omul putea fi capabil de voință și intenție, iar dacă ceva asemănător era observat la animale, acolo se putea produce doar după chipul și asemănarea omului. Scolastica așezase omul deasupra naturii, comportamentul oamenilor era ceva cu totul diferit față de cel al animalelor. Uimitor, dar aceeași idee se păstra și sub regimul dictaturii proletare, singura psihologie posibilă fiind cea umană. Slăvirea supremației omului asupra naturii, asupra relațiilor dintre
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
zeilor. A fost o epocă importantă pentru dezvoltarea cunoașterii psihologice, de completare a paradigmei sale de suport din perspectivă religioasă, teologică. În mod nedrept ea a fost și mai este tendențios desconsiderată și echivalată cu valențele negative și ideologice ale scolasticii, care, la un moment dat, au fost duse la îndeplinire cu mijloacele represive ale Inchiziției. Însemnătatea psihologică a acestei perioade provine însă din altă parte, din faptul că a putut conferi valori sacre interiorizărilor practicate, a celor din ritualul rugăciunii
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
oameni, prin care să se poată păstra aceiași peste generații. O contribuție cu influență decisivă pentru creșterea greutății specifice a psihologiei în explicarea fenomenelor sufletești ca naturale. Epoca iluministă care i-a urmat a reprezentat o completare și o întregire. Scolastica a fost leagănul în care s-au putut naște ideile strălucitoare despre posibilitatea de a putea gândi altfel decât deductiv, adică și inductiv, o tentativă decisivă pentru fundamentarea investigației științifice. A trebuit să existe această epocă a scolasticii unde s-
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
o întregire. Scolastica a fost leagănul în care s-au putut naște ideile strălucitoare despre posibilitatea de a putea gândi altfel decât deductiv, adică și inductiv, o tentativă decisivă pentru fundamentarea investigației științifice. A trebuit să existe această epocă a scolasticii unde s-a putut naște conceptual îndoiala cu privire la adevărurile despre lucruri și fenomene, care a influențat modul de gândire al oamenilor. A se putea îndoi de un anume adevăr, în acea perioadă, a devenit un nou mod de cugetare și
by MIHAI -IOSIF MIHAI [Corola-publishinghouse/Science/970_a_2478]
-
în istoria gândirii occidentale, revoluție care în Europa de Sud-Est avea să fie declanșată de nu mai puțin celebrul Georgios Gemistos Plethon, promotorul filosofiei neoplatoniciene. Socotit „al doilea Augustin” al catolicismului, Toma d’Aquino a fost o personalitate covârșitoare a scolasticii medievale, în scrisul lui prevalând raționalismul care avea să deschidă nesfârșitul câmp de manifestare al umanismului renascentist. Opera sa capitală, Summa Theologiae, a fost comparată, pe bună dreptate, cu „glorioasa arhitectură a catedralelor gotice contemporane, mai ales datorită expunerii sistematice
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
Benedict Baruh Spinoza și al lui Moses Mendelssohn. Opera sa filosofică poartă titlul Dalalat-al Hairin (Călăuza șovăielnicilor) și ea a exercitat o influență covârșitoare asupra mozaismului, căruia a încercat să-i raționalizeze dogmele, asupra mișcării filosofice iudaice, cât și asupra scolasticii medievale. Concepția sa face un pas înainte, respinge dogmatismul steril. Maimonide este un vizionar care, descoperind cauzele stării de înapoiere a societății contemporane sieși, pledează cu măsură și bun-simț pentru o adevărată cunoaștere a umanității și a divinității, ca și
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
se afla sub influența nenumăratelor argumente venite dinspre filosofii religiilor, dinspre tradițiile religioase îmbrăcate în haină rațională, reflecția sa ducând la o religie raționalizată; filosofia lui este în esență o teologie, cum afirma Ernst Cassirer, ea demonstrând o continuitate între scolastică și gândirea quattrocento-ul italian. Tot așa însă, apropierea de contemporanii săi, Nicolaus Cusanus și Georgios Gemistos Plethon, și punțile pe care le întinde prin Leon Evreul și Spinoza până dincolo de Renaștere fac din opera sa un permanent punct de
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
formulate, sunt supuse arbitrajului rațiunii, morala întemeindu-se pe înțelegerea mai îngăduitoare a omului. Să spunem că mulțimea confluențelor cu Orientul, cu tradițiile acestuia, dar și receptarea influențelor venite dinspre Italia renascentistă și postrenascentistă, confruntarea cu sistemul ideatic promovat de scolastica medievală ori de Reforma premodernă creează un echilibru de care vom încerca să ținem seama în înțelegerea cât mai temeinică a mișcării ideilor din această parte a continentului. Același lucru l-am avut în vedere și atunci când am ratașat semnificația
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
Introducere la logica lui Aristotel și în Comentarii la Metafizică, Theofil Corydaleu are în primul rând o importanță pedagogică. Întreaga sa operă este legată de noul sistem de învățământ. Ea apare după lungi secole de obscurantism; este o reacție în fața scolasticii medievale. Ideile filosofului, cunoscute și îmbrățișate de discipolii săi, fie în Universitatea ateniană (al cărei fondator era), fie în Academia constantinopolitană, fie în școlile grecești din Cephalonia și Zante, îmbogățesc cultura laică, o reformează, prezintă aristotelismul ca o filosofie care
[Corola-publishinghouse/Science/2253_a_3578]
-
ricerca pedagogica. Essendo, infatti l'unica scienza în grado di sollecitare e guidare la crescita di tutta la persona, la pedagogia è oggi chiamata ad impegnarsi per ritessere criticamente i nodi delle ragioni e dei valori della formazione (da quella scolastica a quella professionale) e guidare i soggetti ad agire con competenza educativa nei contești nazionali ed internazionali di vită e di lavoro.3 Puntare sulla competenza educativa vuol orientare la formazione a costruire, nel senso della bildung pedagogica 4 persone
[Corola-publishinghouse/Science/84978_a_85763]
-
textul integral, publicat inedit, în Ion Dur, Hîrtia de turnesol, ed. cit., pp. 331-439; eseul este în prezent în Arhiva Cioran de la Biblioteca Academiei Române. 96 Ibidem, p. 331. 97 Ibid., p. 338. 98 Ibidem, p. 342. 99 v. analiza din "Scolastica, principiu dizolvant al metafizicii", în Nae Ionescu, Curs de metafizică, Editura Humanitas, București, 1991, pp. 76-83. 100 Nae Ionescu, Tratat de metafizică, Curs inedit, stenografiat și transcris de Dumitru Neacșu, Editura Roza Vânturilor, București, 1999, pp. 18-19. 101 Emil Cioran
Cel de-al treilea sens by Ion Dur [Corola-publishinghouse/Science/911_a_2419]
-
acestei lungi letargii impuse de Biserică spiritului omenesc, mereu frământat de întrebări și însetat de certitudini. Este mai folositor să amintim, poate, compromisurile benigne, smulse cu dificultate de martirii cunoașterii omenești. Cel mai important pare să fi fost realizat de scolastică și de marii ei maeștri. Lor li se datorează reinserția gândirii platonice și aristotelice în circuitul culturii europene. Este drept că datorăm redescoperirea celor mai mari gânditori ai elinilor contribuției migăloase și oneste a arabilor. Au existat cel puțin două
[Corola-publishinghouse/Science/2254_a_3579]
-
s-a aflat că învățații arabi readuseseră la lumină operele lui Platon și Aristotel, le traduseseră și le studiau cu migală în școlile lor de la Medina, Bagdad și Damasc. Mai întâi, învățații dascăli constantinopolitani și, mai apoi, marii maeștri ai scolasticii au înțeles ce mari foloase ar putea aduce Logica lui Aristotel Bisericii creștine. Alungată cu pietre de către primii creștini și de apologeți, filosofia a fost reprimită în Civitas Dei; desigur, nu cu fala de altădată, din vremurile elenismului, ci doar
[Corola-publishinghouse/Science/2254_a_3579]
-
în concepția lui, erau cele „cinci mari diviziuni ale vieții omului” (five great divisions of the life of man). „Ferestrele sufletului” erau: aritmetica, geografia, istoria, gramatica și literatura. Contemporanii au considerat că teoria lui Harris era o reîntoarcere conservatoristă la scolastică. Impresia a fost accentuată de recomandările metodice ale lui Harris, care considera că tehnici precum recitările și memorările mecanice pot „deschide” și „lărgi” ferestrele sufletului. Mutând accentul pe metode și discipline, Harris abandona direcția psihologizantă anterioară. Rigorismul și magistrocentrismul scolastic
[Corola-publishinghouse/Science/2254_a_3579]