36,856 matches
-
cel mult să o bănuim prin mijlocirea semnelor sale. În consecință, avînd în vedere că "nu există nici o cale de a înțelege fiat-ul efectiv în termenii esenței lui Dumnezeu, nu există nici o cale dinspre creaturi către Dumnezeu" [Kolakowski, 1993:22]. Regăsim, în această observație, actul kenozei, al coborîrii lui Dumnezeu prin creație în spațiul și timpul cosmic, al concretizării în creaturile sale; căci, cum spune Sf. Grigore Palama: ""Fire mai presus de fire", Dumnezeu nu are a sui mai sus la
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
aștepte. Nici măcar teama de a muri nu-i putea spune mare lucru, de vreme ce nu avea încă conștiința morții reale, și, cu atît mai puțin, pe aceea a morții simbolice. Germenii unei prime "mistificări a cuvîntului", prin utilizarea lui simbolic-conotativă, se regăsesc acum în utilizarea amenințării cu "moartea". Desigur că, pentru a fi fost cu adevărat explicit, Dumnezeu ar fi trebuit să utilizeze expresii denotative precum: dacă vei greși, vei fi alungat din rai, vei fi blestemat să muncești cu trudă pămîntul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
simbolizează desprinderea sa din trupul bărbatului; căci, așa cum Adam însuși spune: Aceasta este acum os din oasele mele și carne din carnea mea; ea se va chema femeie [ishshah], căci din bărbat [ish] a fost luată" [Facerea, 2:22-23]. Se regăsește aici mitul arhetipal al androginului, prin care Platon sugera zbuciumul celui hărăzit să își caute întreaga viață jumătatea (partea), pentru a se întregi ca entitate. c) Geneza femeii este legată de înzestrarea ei cu o funcție esențială (pentru existența viitoare
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
om și lume, o extragere a ființei din "sînul firii" în favoarea cercetării ei din afară, în scopul de a stăpîni și poseda deplin natura, prin mistificarea chipul ei. Căci, imaginea biblică a "pămîntului netocmit și gol" [Facerea, 1:2] se regăsește la nivelul tot mai multor fețe ale unui Pămînt posedat de "minciuna tehnologiei"; minciună pentru că, ceea ce azi pare a fi benefic, poate determina mîine, prin dezechilibrele ecologice generate, catastrofale consecințe. Prin această încărcătură semantică, pe care simbolistica biblică o sugerează
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
aceea femeia, socotind că rodul pomului e bun de mîncat și plăcut ochilor la vedere și vrednic de dorit, pentru că dă știință, a luat din el și a mîncat ... " [Facerea, 3:7]. Așa cum observă Jean Kovalewski, trei pofte vicioase se regăsesc în această atitudine a femeii: posesia trupească inclusiv ("socotind că rodul pomului e bun de mîncat", plăcerea ("plăcut ochilor") și puterea ("vrednic de dorit pentru că dă știința") [1996:153-157]. Aceste "pasiuni esențiale" ale sufletului primordial ar sta la baza tuturor
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
le va interzice oamenilor căzuți în păcat, începînd de la cel al facerii din sine un idol pînă la poftirea bunului aproapelui. Cum a încercat omul să își mascheze alegerea răului în defavoarea binelui pe care Dumnezeu i-l propusese? Ascunzîndu-se, desigur. Regăsim în formele simbolice ale ascunderii dinaintea lui Dumnezeu expresia unei arhetipale relații cauzale: minciuna naște minciuna. Scenariul biblic consemnează următoarea succesiune de momente simbolice, prin care conștiința păcatului originar s-a instaurat în lume: constatarea efectelor actului comis, prin deschiderea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
totuși că în orice rău se ascunde și un anume bine. Astfel, ideea de felix culpa poate fi interpretată astfel: fără de cădere, omul nu ar fi avut nici un motiv de mișcare, de autodevenire, de perfectare. La o altă scară se regăsește aici situația definitorie pentru relația lui Dumnezeu cu lumea. Fără de negativitate, devenirea progresivă nu ar fi fost posibilă. Dacă Dumnezeu ar fi prevenit păcatul, libertatea omului ar fi fost de-a pururi nulă. În consecință, soluția care s-a impus
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cunoscută; chiar și atunci sau poate mai ales atunci cînd vorbim de minciună. Extrapolînd această din urmă concluzie, am putea spune că toate formele esențiale ale înșelăciunii, pe care o sociologie a minciunii le relevă la nivelul societății omenești, se regăsesc în arhetipala poveste biblică. Și, de la ea încoace, într-o mulțime de alte mituri ale minciunii; căci, așa cum mitul facerii lumii în cele cîteva zile cosmogonia biblică reprezintă arhetipul oricărei alte creații, așa și simbolistica păcatului biblic se regăsește cu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
se regăsesc în arhetipala poveste biblică. Și, de la ea încoace, într-o mulțime de alte mituri ale minciunii; căci, așa cum mitul facerii lumii în cele cîteva zile cosmogonia biblică reprezintă arhetipul oricărei alte creații, așa și simbolistica păcatului biblic se regăsește cu aceleași conotații profunde atît în textele mitice, cît și în cele culte. Este suficient să ne amintim, în acest context, că mitica Pandora modelată asemeni lui Adam din țărînă de către vestitul Hephaistos simbolizează etalonul ispitelor artificiale și nefaste pe
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
zestrea culturală pe care calea "inconștientului colectiv" a distribuit-o în toate timpurile și locurile. Pentru a argumenta o atare ipoteză nu trebuie decît să amintim cele 31 de funcții (constante) ale "structurii profunde" care, potrivit lui Vladimir Propp, s-ar regăsi în orice variantă de basm popular pentru a releva uimitoarea lor corespondență cu momentele scenariului biblic. Pentru a nu fi acuzați de afirmații "înșelătoare", pur speculative sau fără de suport empiric, să le luăm consemnăm în manieră comparativă pe primele nouă
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Propp, 1970:30-42]: 1) absența (plecarea de acasă a eroului, înstrăinarea, moartea etc.) poate fi simbolic echivalată cu creația însăși (cu exterioritatea, cu alteritatea lui Dumnezeu în creatură, cu jertfirea); 2) interdicția (eroului i se specifică o poruncă interdictivă) se regăsește în imperativul adresat omului de a nu mînca din fructul cunoașterii; 3) iscodirea (un răufăcător încearcă să afle cum stau lucrurile) echivalează cu intrarea în scenă a șarpelui; 4) divulgarea (răufăcătorul obține informații cu privire la victimele sale) se realizează prin dialogul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
hotărîrea alungării lor din rai. Acest moment mijlocește trecerea către o altă etapă a desfășurării povestirii biblice, cuprinzînd alte secvențe arhetipale (completînd de la 10 pînă la 31 funcțiile pe care Propp le-a evidențiat la nivelul basmului laic). Acestea se regăsesc în forme aproape identice atît la nivelul simbolisticii biblice, cît și la acela al basmului. Comparația lor poate face obiectul unei hermeneutici de sine stătătoare. Sociologia minciunii ar fi implicit ancorată într-un atare exercițiu, avînd ca limbaj-obiect modurile de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
dintre bine și rău, dintre adevăr și neadevăr. Întrucît prezentul cadru nu mai îngăduie însă dezvoltarea acestei foarte interesante analize comparative, vom consemna doar faptul că și celelalte funcții consemnate de Propp în Morfologia basmului (de la 10 la 28) se regăsesc aproape aidoma și în simbolistica primelor cărți ale Vechiului Testament: Exodul, Leviticul, Numeri, Deuteronomul. Ele vizează încercările la care "neamul ales" avînd ca erou principal pe Moise le suportă în tentativele de înălțare din starea de "păcătoasă înșelăciune" la aceea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Biblia reprezentînd, din acest punct de vedere, cu adevărat cea mai mare "carte de înțelepciune și profeție" a umanității. O dată mai mult se poate argumenta existența unui straniu principiu holografic al Creației, care activează parcă intenția Creatorului de a se regăsi în toate, după chipul și asemănarea sa. Această regăsire face ca partea să reproducă (repete) arhetipal întregul, în următoarea succesiune de etape: • în plan ontologic: creația divină -› cosmogeneza -› antropogeneza -› sociogeneza -› filogeneza -› ontogeneza -› logogeneza -› culturogeneza; • în plan gnoseologic: arhetipul biblic -› succesiunea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
eroina". Încercînd să explicăm această optimistă convingere, vom constata încă o dată că întreaga conduită (creatoare inclusiv) a omului încearcă să o repete, într-un anume sens, pe aceea a divinității. În această succesiune repetitivă, în care fiecare etapă ulterioară se regăsește în cea anterioară, rolul dinamizator al "negativității" (în forma minciunii inclusiv) nu poate și nu trebuie a fi ignorat. Tocmai această rațiune ne-a stimulat, de fapt, să deschidem prefața lucrării lui J. A. Barnes cu o greu de încheiat
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
că ontogeneza repetă filogeneza, respectiv că cei mici învață să mintă (în timp) tot așa cum au învățat protopărinții și mai apoi părinții lor. Potrivit modului în care omul se raportează mistificărilor (minciunilor) mai mari sau mai mici ale istoriei, putem regăsi cele trei orizonturi temporale asociate de Lucian Blaga [1969:52] cu destinul comunităților etnice: timpul cascadă, în care colectivitatea este orientată către minciunile (păcatele) înaintașilor (ale protopărinților, conform scenariului biblic al vechilor evreilor, sau ale epocii de aur în care
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pentru efectele minciunii (ale semnificatului), respectiv pentru îndeplinirea scopului pe care mincinosul îl urmărește de la bun început. Este suficient să rostim șoptit o informație, sau dimpotrivă, cu trîmbițe și surle la intersecția tuturor drumurilor, pentru ca ea să fie automat crezută. Regăsim aici o elementară definiție a zvonului (mincinos), al cărui mesaj pare receptorului mai credibil prin forma lui (prin semnificant, prin felul în care se lansează), decît prin esența lui (semnificat, conținut informațional). Aceasta se întîmplă pentru că "recunoașterea unui zvon nu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
dintre semnele minciunii și actorii care operează cu ele; • analiza situațională, îngăduită de utilizarea hexagonului sau a grafului semiotic, cadru metodologic pe care studiul de față îl valorifică efectiv. Ne facem datoria să precizăm că toate aceste modalități analitice se regăsesc mai amplu sau mai puțin amplu angajate în redefinirea dimensiunilor ascunse ale minciunii. Căci, semiotica reprezintă, pe de o parte, arta de descoperi ce se ascunde dincolo de aparența semnelor; iar după semnele minciunii, desigur că în mod obișnuit doar o
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
și, în consecință, supusă eșecului, deoarece: cunoașterea deplină a "limbajului-obiect" (nesfîrșitele chipuri ale minciunii, în cazul nostru) a cărui prefacere în "metalimbaj" (o teorie atotcuprinzătoare asupra minciunii) se intenționează, este imposibil de împlinit în realitate; istoria unei manifestări care se regăsește pretutindeni în istoria a omenirii (cazul minciunii este cît se poate de relevant în acest sens), condiționînd-o adesea, este cu neputință de descris exhaustiv; transformarea oricărei realități de referință (minciuna efectivă) în semnul ei (minciuna conceptualizată) echivalează cu trecerea de la
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
al textului prefațat poate să șocheze, atunci cînd nu răspunde nivelului minim de așteptare cu care lectorul grăbit frunzărește de obicei paginile unei prefețe. Or, încercarea de a transforma această introducere în "altceva" decît cartea prezentată impune, pare a se regăsi în propriul nostru exercițiu intelectual; căci, în mod obișnuit, o prefață standard preia cele mai interesante elemente de conținut ale textului, eventual le rezumă, comentîndu-le, aducînd completări critice cu privire la autor etc. Trebuie să mărturisim că, nerespectînd aceste canoane, "introducerea" noastră
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
o crede adevărată". Pe de altă parte, el avertizează conducătorii partidelor de pericolul faptului de "a crede în propriile minciuni; ceea ce s-a dovedit că are Consecințe dăunătoare..." (Arbuthnot 1712:18, 19; Pollard 1897:119, 120). Părerile lui Arbuthnot se regăsesc în secolul XX în ideile lui Hannah Arendt (1968:227) care își începe analiza asupra "Adevărului și politicii" prin afirmația intransigentă: "minciunile au fost întotdeauna considerate unelte necesare nu numai de către politicieni sau demagogi, ci și de către oameni de stat
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
În special asistentele medicale ar trebui instruite în această privință; deși nu este un lucru greu de realizat, sinceritatea absolută este rar întîlnită la această categorie de persoane, probabil din cauza educației insuficiente sau a situației de dependență. Părerile ei se regăsesc în lucrările psihologului francez Gabriel Compayré, care a publicat la sfîrșitul secolului al XIX-lea. El sugerează existența minciunii de ambele părți, spunînd că "pentru un copil este ușor de simțit că adevărul nu este întotdeauna respectat în conversațiile dintre
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
conflictele interioare trăite în viața reală de către femeile consultate de Werth și Flaherty. Orwell afirmă că "acțiunea esențială a Partidului este de a folosi minciuna conștientă, păstrînd fermitatea scopului care însoțește sinceritatea absolută". Fermitatea scopului este departe de a se regăsi în starea tensionată trăită de acele femei, iar conflictele lor interioare lipsesc din psihicul membrului de partid cu creierul spălat, care nu resimte nici o urmă de vinovăție cînd minte cu bună știință. De asemenea, Branch (1982), care scrie despre homosexualitatea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
1969:172) că ființele umane pot tolera realitatea numai într-o anumită măsură. Afirmația lui Eliot este, poate, aplicabilă sincerității din cadrul relațiilor maritale, deși eu cred că alpiniștii ar opta pentru o încredere și onestitate absolută. Părerile lui Eliot se regăsesc în viziunea exprimată anterior lui de către H.L. Mencken (1924:275) care susținea că "adevărul este ceva prea aspru și răscolitor pentru a fi suportat de majoritatea oamenilor". Mai recent, antropologul american Elizabeth Colson (1989:2) a observat că "oamenii reacționează
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
îl poartă face obiectul de interes al unei lucrări de sine stătătoare, prefigurată deja în ideile sale majore [Stănciulescu, 1996:44-46]. 10 O dată mai mult, vom înțelege că tot ceea ce omul a descoperit ca fiind valabil pentru timpurile actuale, se regăsește ca germene în adevărurile sau practicile timpurilor originare. 11 Potrivit exegeților, textul ebraic original nu conține noțiunea de "coastă" (prezența sa în Septuaginta datorîndu-se unei erori de traducere), ci pe aceea de "parte" (din esența omului): "Atunci El Yahweh a
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]