4,702 matches
-
la Padova, de au învățat carte den destul (cum s-au zis mai sus)” (Cronica Balenilor). Prea puțin ar fi de adăugat despre instruirea acestei personaj, care a învățat carte europeană (servindu-se și de biblioteca răsăriteană, și de cea apuseană), a ridicat biserici în țară și la Sfântul Munte și și-a uimit contemporanii prin fastul introdus la Curțile sale din țara Românească și din Moldova. își luase numele de „Corvin” („Radu Mihnea Corvin, din mila lui Dumnezeu domn și voievod
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
vol. I, Orăștie, 1923; Biblioteca poporală a „Tribunei”, Sibiu, 1887 (cu apariții semnate, în acel an, de G. Coșbuc, I.P. Lazăr, I. Moța, P. Dulfu); Petre Ispirescu, Snoave sau povești populare..., ediția a.II-a, București, 1879; Românii din Munții Apuseni (Moții), de Teofil Frâncu și George Candrea, București, 1888; Tudor Pamfile, Graiul vremurilor (povești), „Neamul Românesc”, Vălenii de Munte, 1909; Idem, Feți-frumoși de odinioară, București, [1910]; Ion al lui G. Sbiera, Povești poporale românești, Cernăuți, 1886. 440. Tudor Pamfile, op. cit
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
Candrea, București, 1888; Tudor Pamfile, Graiul vremurilor (povești), „Neamul Românesc”, Vălenii de Munte, 1909; Idem, Feți-frumoși de odinioară, București, [1910]; Ion al lui G. Sbiera, Povești poporale românești, Cernăuți, 1886. 440. Tudor Pamfile, op. cit., pp. 7-13. 441. Românii din Munții Apuseni (Moții), pp. 237-243. 442. Flori alese din poezia populară, ediție de Ioan Șerb, vol. II: Poezia obiceiurilor tradiționale, Editura pentru literatură, București, 1967, p. 276. 443. Op. cit., vol. II, p. 227. 444. Ibidem. 445. Balade populare românești (Cântece bătrânești), antologie
[Corola-publishinghouse/Science/2282_a_3607]
-
de documentare, al cărei rezultat va fi utilizat în articole de sociografie, sociologie, în broșuri și cărți cu titluri grăitoare: Sociografia românească (1928), Cum trăiesc 40 000 de moți (1928), Satele răzlețe ale României (1939), rod al studiilor despre Munții Apuseni, dar și în lucrări de interes cultural mai larg, legat de personalități și momente istorice importante: Frământările unui an - 1918 (1919), Revoluția din 1918 și Unirea Ardealului cu România (1926; răsplătită cu un premiu al Astrei), Dinastia românească a Corvinilor
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/286301_a_287630]
-
Satur (pentru partea stilistică), lucrarea Poids de la Moldo-Valachie dans la question d’Orient. În 1853 îi este tipărită, la Paris, sub pseudonimul-anagramă G. Chaïnoi, scrierea Dernière occupation des Principautés Danubiennes par la Russie, un fel de memoriu adresat marilor puteri apusene. Unul dintre capitole referă despre literatură și tendințele sale (De la littérature et de ses tendances). După înfăptuirea Unirii și înapoierea în țară, G. continuă să aibă intervenții pe teme politice, economice, sociale în „Independința” - publicație care era sub îndrumarea lui
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/287253_a_288582]
-
și cantine. * Funcționarea unei cantine și a unui cămin pentru studenții aflați în tranzit. * Repartizarea biletelor de odihnă și tratament. 4) În domeniul activității PAP, sport și turism: * Organizarea "Cupei de vară" (întreceri sportive). * Excursii în masivul Ceahlău, Gutâi, Munții Apuseni, Delta Dunării ș.a. * Acțiuni de marcare a traseelor turistice în masivele Giumalău-Rarău și Boiului. 5) În domeniul activității organizatorice, de muncă patriotică, pentru pregătirea deschiderii anului universitar: * Măsuri pentru constituirea brigăzilor ce vor participa pe șantierele naționale: Canalul Dunăre-Marea Neagră
[Corola-publishinghouse/Science/84949_a_85734]
-
avea înfățișarea sistematicului și comprehen¬sivului în ceea ce privește istoria și cultura acelui spațiu al Europei, Răsăritul, ce nu putea să înfățișeze altceva decât o etapă depășită, arsă, în evoluția către gloriosul spirit al modernității. Abia ceea ce s-a petrecut în filosofia apuseană a veacului XX a putut reprezenta o posibilitate de reală evaluare a gândului în înfățișarea sa bizantină. Este vorba, desigur, de reacția pe care fenomenologia și existențialismul au exprimat-o față de pretențiile ridicate de un model cultural ce se găsea
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
aceste orientări. În plus, evoluția hermeneuticii în termenii unei discipline deplin asumată de discursul filosofic, mai cu seamă în elaborarea oferită de Hans Georg Gadamer, a însemnat punerea la îndemână a unor instrumente adecvate sesizării specificul diferențelor între moștenirea spirituală apuseană și spiritualitatea bizantinilor. În acest mod apare tot mai limpede faptul că temele care erau mereu prezente în meditația bizantină se regăsesc pe coordonate apropiate în preocupările existențialiste a omului vremurilor din urmă. În bună parte acest lucru se datorează
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
în secolul XV, nu au diminuat importanța formării spirituale interioare, ci au propus alte înțelesuri ale acesteia. Rolul artelor și statutul artiștilor în Bizanț au fost cu totul altele decât în spațiul latin, mai cu seamă în raport cu Renașterea italiană. Pentru apuseanul renascentist, a dobândi abilități în exersarea diferitelor arte era înțeleasă ca o necesară completare a preocupărilor legate de disciplinele umaniste. Acest fapt trebuie pus în legătură cu noua perspectivă în care era văzută și înțeleasă realitatea ce se prezenta omului Renașterii apusene
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
apuseanul renascentist, a dobândi abilități în exersarea diferitelor arte era înțeleasă ca o necesară completare a preocupărilor legate de disciplinele umaniste. Acest fapt trebuie pus în legătură cu noua perspectivă în care era văzută și înțeleasă realitatea ce se prezenta omului Renașterii apusene. Ca să înțelegem prefacerea mentalului apusean la finele Evului Mediu este de folos să ne plimbăm prin sălile unui muzeu care expune arta acestui spațiu cultural între secolele XII și XVI. Astfel, începând cu secolul XIII vedem o necontenită prefacere a
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
în exersarea diferitelor arte era înțeleasă ca o necesară completare a preocupărilor legate de disciplinele umaniste. Acest fapt trebuie pus în legătură cu noua perspectivă în care era văzută și înțeleasă realitatea ce se prezenta omului Renașterii apusene. Ca să înțelegem prefacerea mentalului apusean la finele Evului Mediu este de folos să ne plimbăm prin sălile unui muzeu care expune arta acestui spațiu cultural între secolele XII și XVI. Astfel, începând cu secolul XIII vedem o necontenită prefacere a modalităților artistice de expresie, și
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
și recitirea textelor lui Platon și ale neoplatonicienilor ca și reevaluarea disciplinelor științifice constituiau exerciții de bază. Ducellier îl consideră pe Leon Matematicianul ca fiind adevăratul inițiator al Renașterii bizantine, poate și pentru asemănarea lui cu unii reprezentanți ai Renașterii apusene de mai târziu, în ceea ce privește entuziasmul care sfârșește prin a se pierde în cunoștințe îndoielnice. Mai pot fi amintite însă și alte nume care au marcat această perioadă. Mihail Psellos, care deja poate fi considerat un produs al acestei timpurii mișcări
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
și o făceau mai ales din dorința de a accentua trăsăturile care distingeau spiritul răsăritean. În același timp, au fost tentați de a scrie pe tema unei posibile rezolvări a diferenței doctrinare majore care se ivise vis-a-vis de Biserica creștină apuseană, problema filioque. Nu trebuie să vedem însă pe învățații umaniști ai Renașterii Bizantine ca solidari în a susține punctele de vedere ale unei orientări doctrinare de școală. Așa cum lasă să se vadă scrierile lor, acești gânditori prezentau o puternică tendință
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
traduce Summa contra gentiles a lui Toma D'Aquino care, deși nu are o circulație foarte largă, era bine cunoscută în cercurile intelectuale din Constantinopol. Mulți dintre umaniștii bizantini ai veacului XIV cunoșteau latina și aveau acces direct la sursele apusene. Din această perspectivă, deși controversa hesychastă a însemnat o dispută ce a antrenat ciocnirea umanismului bizantin de factură raționalistă cu realismul mistic al tradiției spirituale răsăritene, consecințele acestei dispute implică dimensiunea mai largă a relației între cultura și spiritualitatea răsăriteană
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
perspectivă, deși controversa hesychastă a însemnat o dispută ce a antrenat ciocnirea umanismului bizantin de factură raționalistă cu realismul mistic al tradiției spirituale răsăritene, consecințele acestei dispute implică dimensiunea mai largă a relației între cultura și spiritualitatea răsăriteană și cea apuseană. Participanții la dispută erau oameni de o solidă formație clasică, iar stadiul la care ajunseseră, pe de o parte, renașterea culturală bizantină și, pe de altă parte, combinația între apoteoza scolasticii și zorii Renașterii în Apus, permitea ducerea discuțiilor pe
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
și nominalist de inspirație occamiană. Dincolo de rezolvarea acestei chestiuni, important este faptul că tensiunile au apărut atunci când Varlaam a început să se pronunțe în chestiuni teologice. A făcut-o pe de o parte atât pentru a respinge demersurile gnoseologiei teologice apusene, cât și pretenția de a demonstra purcederea Duhului Sfânt de la Fiul, a latinilor, iar pe de altă parte ca respingând în genere posibilitatea cunoașterii lui Dumnezeu să suspende orice controversă pe tema filioque. Era o soluție pentru unirea Bisericilor. Această
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
cu o terminologie ce însemna o conotare modificată a terme¬nilor. Situația aceasta era rezultatul atât al evoluției pe care cultura bizantină o înregistra încă din secolul XIII, cât și a preluării unor accepțiuni și sensuri terminologice din spațiul cultural apusean. De aceea este important să subliniem, așa cum o face și Runciman, că amândouă taberele erau sincere în pozițiile lor și aveau în vedere rezolvarea a ceea ce însemna justificarea posibilității experienței spirituale. Faptul este evident în cazul poziției luate de Nicephorus
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
mai adecvată a mediului spiritual și cultural în care aceasta s-a ivit și s-a manifestat. Filosofia bizantină nu a vrut niciodată caracterul unui discurs autonomizat, lucru ce nu trebuie interpretat ca o situație de inferioritate în raport cu istoria culturală apuseană, ci trebuie raportat la idealurile societății bizantine, la modul în care omul bizantin înțelegea desăvârșirea de sine. 3. Tipul de filosofare bizantin Existența unei tradiții filosofice reale și autentice în Bizanț este un subiect controversat, ca să nu mai amintim faptul
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
se gândi în acest orizont nu se încadra în nici una din exigențele sub care putea fi recunoscut demersul filosofic. În afara reproșului lipsei autonomiei discursului, nu au putut fi recunoscute și descrise ca atare principalele domenii ale filosofiei în accepțiunea sa apuseană, post- renascentistă, și mai ales contururile unei metafizici. Lipsa a ceea ce spiritul modern recunoaște a fi originalitate în gândul bizantinului a reprezentat un aspect la fel de important, ca să nu mai menționăm nemanifestarea gândirii sistematice, a sistemului, în filosofia Răsăritului. Ceea ce s-
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
intelectualitatea rusă din exilul francez de după revoluția bolșevică. Vladimir Lossky cu al său Essai sur Theologie Mystique de l'Eglise d'Orient este cel mai bun exemplu. Însuși titlul lucrării apărute la Paris în 1944 reprezenta o provocare pentru mentalul apusean. A pune mistica în legătură directă cu teologia era o manieră surprinzătoare și în afara atitudinii latine de a trata atât teologia cât și mistica. Lucrările care au mai fost publicate de aceeași emigrație rusă au adus în mod constant în
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
de aceeași emigrație rusă au adus în mod constant în atenție o altă folosire a termenilor, o manieră inedită de punere în legătură a cuvintelor și ideilor, care aducea în atenție existența unei alte raționalități în spațiul european decât cea apuseană, care era de altfel considerată până atunci singura existentă și validă. Un al doilea aspect este o importantă schimbare a instrumentelor hermeneutice cu care a început să se ope¬reze în a doua jumătate a veacului XX. Direcția inaugurată de
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
tratat discursul teologic în Apus, uneltele filosofiei operând și în câmpul discursului inspirat. Din această cauză chiar și interpreții moderni, au avut un handicap interpretativ atunci când au vrut să înțeleagă atitudinea bizantină față de filosofie. Ceea ce îi apărea în fața unui interpret apusean când citea textele bizantine care pomeneau sau implicau filosofia era folosirea necritică și indistinctă a acestui concept, fiind mereu prezentă îndoiala dacă în acest spațiu cultural s-a mai înțeles în mod adecvat sensul pe care clasicismul grec l-a
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
pot adăuga oricând noi înțelesuri. În general, nu s-a ținut cont de această situație a înțelesului bizantin de filosofie și exegeții moderni au implicat că este valabilă semantica pe care conceptul a primit-o în accepțiunile pe care creștinismul apusean i le-a împrumutat, în mod similar cu ceea ce s-a întâmplat în precizarea înțelesului termenului de teologie. În Apus, prin filosofie interioară, în primul sens menționat în spațiul bizantin, se înțelegea teologia dogmatică și revelată. De aici neînțelegerea uzanței
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
a existat o adevărată viață intelectuală în Bizanț, ci s-ar putea mai degrabă vorbi de un mediu propice doar supraviețuirii și conservării clasicismului grec. Meritul bizantinilor ar consta, în această perspectivă, în aceea de a fi putut oferi Renașterii apusene un prilej de elan spiritual nemaiîntâlnit din Antichi¬tate, prin contactul cu operele pierdute (pentru apuseni) ale clasicilor. Consecința a fost că nu a putut să se găsească un loc pentru gândirea bizantină în tratatele de istoria filosofiei decât cu
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]
-
un mediu propice doar supraviețuirii și conservării clasicismului grec. Meritul bizantinilor ar consta, în această perspectivă, în aceea de a fi putut oferi Renașterii apusene un prilej de elan spiritual nemaiîntâlnit din Antichi¬tate, prin contactul cu operele pierdute (pentru apuseni) ale clasicilor. Consecința a fost că nu a putut să se găsească un loc pentru gândirea bizantină în tratatele de istoria filosofiei decât cu greu, și doar cu titlul de exercițiu intelectual de valoare secundă. Toată problema stă în grila
Dan CHIŢOIU by Repere în filosofia bizantină () [Corola-publishinghouse/Science/91598_a_92852]