3,801 matches
-
viața cuiva atunci când devine insuportabilă este admisibil, iar eutanasia este reglementată prin lege (Olanda, Belgia). Este permisă aproape peste tot împiedicarea apariției vieții prin avort, dar ea este și creată prin inseminare artificială. Când începe viața? Pentru unii, în momentul conceperii (ar fi răspunsul tradițional), experimentele pe embrioni ar echivala deci cu manipularea unei ființe umane în curs de formare. Alții pretind a avea alte valori (răspunsul postmodern), ca progresul științific sau vindecarea maladiilor incurabile. Ne aflăm aici în mijlocul opozițiilor și
by Rudolf Rezsohazy [Corola-publishinghouse/Science/1070_a_2578]
-
o resimte un „Eu”. Existența psihică este în mod primar realitatea ta însăți. Evenimentul întâlnirii este însăși realitatea propriu-zisă. „Existența sufletească” este determinată, după H. Tellenbach, de următoarele aspecte: „trupesc”, „lumesc”, „temporal”, „întâlnire” și „limbaj”. Unitatea acestor aspecte rezidă în conceperea psihicului ca pe o realitate bine conturată a existenței în lume a persoanei umane. Să analizăm aceste aspecte ale vieții sufletești. 1) Trupescul (Leiblichkeit) Existența (Dasein) umană în lume înseamnă, în primul rând, o existență trupească (Leib-sein). Datorită realității noastre
[Corola-publishinghouse/Science/2268_a_3593]
-
Work (1959), a spus că plata este o „nemulțumire” care nu îi va face pe angajați fericiți la locul de muncă, dar poate fi - și deseori chiar este - o sursă considerabilă de nemulțumire, ce constă în cele din urmă în conceperea planului de compensare. Deși modelul planului este determinat de aspecte cum ar fi filosofia plății, resursele companiei, competitivitatea sau limitele profitului , în cele din urmă, pentru angajat, totul se reduce la; „Cum voi fi plătit?”. Următoarele aspecte constituie câteva dintre
[Corola-publishinghouse/Science/2338_a_3663]
-
comunicării interlingvistice / 291 Reconstrucția textului în traducere / 295 Filozofia și poezia ca realizări individuale ale spiritului / 299 Trepte ale relației dintre filozofie și poezie / 302 Individualul ca generalitate / 309 Interpretarea diversificată a textului / 314 Tipuri în evoluția formelor culturii / 319 Conceperea generalului ca individual / 323 Nuanțe ale alterității / 326 Specificul limbajului filozofic / 331 Tentativa discursului filozofic particular / 334 Limba ca filozofie / 338 Limbă și orizont stilistic / 343 Determinarea filozofiei imanente a limbii / 345 Filozofia ca artă și filozofia ca știință / 348
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
da naștere la neînțelegere, iar în interiorul normei există o zonă mai redusă în care elementele izolate sînt stabilizate prin relații mutuale, reprezentînd sistemul, un al treilea nivel de abstractizare. Ulterior, lingvistul danez a reluat problemele, menținînd, cu unele modificări terminologice, conceperea tripartită a limbii: 1) ca formă pură sau ca schemă, definită independent de realizarea ei socială și de manifestarea ei materială, 2) ca formă materială sau ca normă, definită printr-o realizare socială dată, dar independentă de detaliul manifestării, 3
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
data aceasta, reprezentarea este construită mai întîi lingvistic și apoi este proiectată ca element al unei lumi imaginate. O perspectivă similară în atribuirea numelor se poate realiza în cazul intuițiilor, deși în legătură cu acestea nu există o manieră unanim acceptată în conceperea lor. În prin-cipiu însă, intuițiile sînt forme nemijlocite ale cunoașterii, spre deosebire de cunoașterea logică mijlocită. Potrivit filozofilor raționaliști, intuiția este chiar o cunoaștere nemijlocită a adevărurilor de la care pleacă deducțiile (Descartes, Spinoza) sau o "formă a priori a sensibilității" (Kant), încît
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
și "vorbirea este mai cuprinzătoare decît limba: în timp ce limba este în întregime conținută în vorbire, vorbirea nu este în întregime conținută în limbă"69. De aceea, consideră Coșeriu, "studiul limbii este studiul unui aspect al vorbirii". Desigur, această opinie înlesnește conceperea limbii ca activitate, dar din această formulare s-ar putea considera că limba însăși este una dintre realizările particulare ale vorbirii, una dintre vorbirile posibile, ceea ce intră în contradicție cu faptul că vorbirea înseamnă întotdeauna "a vorbi o limbă", fiindcă
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
Ca atare, acest lingvist a identificat șase funcții ale limbii: referențială, emotivă, conativă, fatică, metalingvistică și poetică; prin urmare a dublat numărul funcțiilor pe care le stabilise anterior Karl B ü h l e r (emotivă, conativă și referențială), prin conceperea unui model triunghiular ce avea în vîrfuri locutorul (persoana întîi), interlocutorul (persoana a doua) și obiectul (persoana a treia). Deoarece unele dintre funcțiile limbii stabilite de Roman Jakobson au fost contestate de cercetările ulterioare sau au fost parțial modificate, este
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
orientarea filozofică denumită filozofie lingvistică, ce cuprindea și o altă componentă, a filozofiei limbajului comun sau a limbii comune, a Școlii de la Oxford, din care a făcut parte și John Austin. Aceste două forme ale filozofiei limbii au în comun conceperea filozofiei ca o activitate care urmărește elucidarea sensurilor limbii și cercetarea raportului limbii cu intelectul uman și cu natura. Dar, în vreme ce Wittgenstein și adepții săi erau interesați în principal de analiza lingvistică în vederea înlăturării confuziilor și paradoxurilor, Școala de la Oxford
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
în a asemăna funcționarea limbii cu jocul de șah, unde contează regulile, iar nu materialul din care sînt făcute piesele, mărimea pieselor etc. Punînd accent pe reguli, deci pe felul în care se desfășoară o activitate, ne aflăm în apropierea conceperii limbii ca enérgeia, așa cum au considerat-o Aristotel, Humboldt și Coșeriu. Dar, existența unor elemente date ca atare, în afara îndoielii, deci în afara acțiunii acestei activități, înseamnă o concesie făcută spiritului pozitiv, care trebuie să ia act de existența unor realități
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
limbii), fiindcă în domeniul cultural procesele sînt realizate prin actele intenționale și finaliste 204, dar concede că "finalitatea este un tip de motivație", iar motivația se încadrează în conceptul general de "cauză"205. De aceea, acest lingvist ar dori o concepere nuanțată a cauzei, în manieră aristotelică, cu manifestări și conținuturi diferențiate (cauză eficientă, cauză materială, cauză formală și cauză finală), și, în acest caz, finalitatea ar ține, desigur, de cauza finală. Se exclud însă prin aceasta oricare alte posibilități de
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
se pot constata în cele mai diferite laturi ale vieții culturale și sociale. Aici își găsesc explicația principală corespondențele ce se pot remarca între trăsăturile limbii unui popor și aspectul filozofiei create în limba respectivă, corespondență exagerată uneori pînă la conceperea unei dependențe a filozofiei față de limbă. Conștiința politică, apoi, este profund marcată de spiritul național, în cadrul căruia limba are un rol deosebit de important. La rîndul ei, conștiința culturală (artistică, în primul rînd) este dirijată de creațiile care au ca mijloc
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
C h o m s k y a lansat în 1965 (în lucrarea Aspects of the Theory of Syntax) conceptul de "competență" vizînd în special domeniul gramatical și, în parte, compatibilitățile combinatorii ale cuvintelor. Acest lingvist a ajuns astfel la conceperea gramaticii ca un dispozitiv capabil de a produce și de a interpreta orice enunț corect format într-o limbă dată256. Cu timpul, termenul competență și-a extins întrebuințarea vizînd principalele compartimente ale limbii, încît în prezent se vorbește despre o
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
Dar, în vreme ce manifestarea limbajului prin limbă presupune particularizare, limbile fiind diferite una de alta, iar concretizarea limbii în vorbire înseamnă o accentuare a particularismului, despre gîndire se crede că este cvasiuniversală, indiferent de nivelul care este avut în vedere. Această concepere a gîndirii este consecința reducerii ei la mecanismele formale, la ceea ce studiază logica formală, ca și cum formele nu ar avea și un conținut ce rezultă din cunoașterea realizată și stocată tot prin intermediul gîndirii. Această cunoaștere nu mai este însă universală, aceeași
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
această perspectivă de a exista versiuni și substitute ale unei stări de lucruri, în funcție de cel care redă starea respectivă și de mijloacele pe care le poate folosi sau le crede nimerite, iar această lecție s-ar putea formula în principiul conceperii unicului prin multiplu, în sensul că (aproximativ) aceeași informație se poate reda în mai multe moduri. Pe acest făgaș se înscrie și traducerea propriu-zisă, cea interlingvistică, care presupune transpunerea unui text în altă limbă decît cea în care a fost
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
ce se propune ca antropocosmos general și, ca atare, textul filozofic este și el particular, iar nu unul neutru, nemarcat, precum cel al științei. Dintr-o altă perspectivă, Paul R i c o e u r urmărește să demonstreze inoportunitatea conceperii unei distanțe mari între discursul speculativ (al filozofiei) și discursul poetic (al poeziei) care nu ar ține cont de prezența metaforicului (de tip analogic) în orice construcție ontologică, deși rămîne diferența dintre metafora filozofică și metafora poetică 348. Posibilitatea de
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
la nivelul creatorului de filozofie, o identificare într-un individ determinabil, poezia și filozofia populară se prezintă în mod necesar ca fiind creații comune, deși, de fapt, ele sînt comune numai ca reprezentativitate, iar nu și ca mod de realizare. Conceperea generalului prin individual O chestiune importantă în legătură cu producțiile alternative și individualizate este aceea a posibilității lor de a reprezenta generalul, de a se prezenta ca o proiecție a generalului prin individual. Din acest punct de vedere, situația ar fi în
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
altă parte, elementele lingvistice de bază, numele, funcționează ca nume atît pentru o întreagă clasă de realități cu trăsături comune, la nivelul limbii, cît și pentru fiecare dintre aceste realități, în vorbire. Din acest motiv, lecția limbii deprinde spiritul cu conceperea multiplului prin unic, deoarece, în comunicare, se oferă de obicei informații despre obiecte singulare, dar faptul că aceste informații sînt înțelese se datorează cunoașterii deja existente despre obiecte în general. Textul filozofic și cel poetic reprezintă singularități ce nu se
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
perpetuă insistență asupra problemei cunoașterii, deși numeroase precizări încearcă o delimitare de acest sistem în varianta lui originară. Este frecventă și încercarea de delimitare față de concepția postkantianului Ernst Cassirer, dar modelul acestuia este detectabil în distingerea formelor culturale și în conceperea investigației filozofice a limbii ca o continuare (și o încununare) a cercetării lingvistice teoretice. Această situare de principiu pe temeiuri scientiste și critice l-a ajutat pe Blaga să urmeze cu metodă și cu realizări treptate un plan menit să
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
efortul susținut întru cucerirea unui stil"386. Care este profilul acestui "stil" din perspectiva discursului lui Blaga și din perspectiva concepției sale despre modul de a scrie filozofie este un aspect destul de complex, ținînd cont, pe de o parte, de conceperea filozofiei ca un complementar al științei și de predispoziția de a antrena în structura textului filozofic, alături de împrumuturi neologice, un mare număr de cuvinte vechi și populare, deseori în structuri sintagmatice care le conferă nuanțe conotative. Deși poet și deși
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
nou și nici neobișnuit în secolul al XX-lea (el este cultivat în parte de gînditori precum Jacques Derrida și Hans-Georg Gadamer), dar îmbinările sintagmatice realizate îi sînt pro-prii și îl individualizează. De altfel, procedeul se poate înscrie și în conceperea filozofiei ca o continuare a teoriei științifice în general și a teoriei lingvistice în special, printr-o trecere în alt registru al interpretării realității și al exprimării acestei interpretări. Ceea ce particularizează în mod deosebit discursul lui Blaga este însă structura
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
maniera de realizare a filozofiei) și discursul filozofic (particularizarea stilului filozofic prin realizările individuale, la nivelul vorbirii). Din neînțelegerea manifestării acestor relații decurg atît interminabilele clasificări în care discursul individual, tipul de discurs și stilul sînt privite nediferențiat, cît și conceperea textului filozofic ca fiind ceva incomparabil cu scriitura caracteristică altor tipuri de opere culturale. Particularizarea scrisului filozofic după învățații alcătuitori de sisteme se realizează în mod eficient, nu prin diferențele pasionale, volitive sau de fantezie, ci prin manierele diversificate și
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
ale comportamentului internațional (Waltz, 1979). Totuși, potrivit lui Keohane ș.a., este necesar să recunoaștem că teoriile existente sunt în prea mică măsură specificate pentru a permite testarea riguroasă a ipotezelor. Așadar, adoptăm recomandarea din Keohane ș.a., de a folosi teoriile pentru conceperea unor cadre cu scopul construirii unor cercetări empirice mai sofisticate (Keohane ș.a., 1993, p. 7). De asemenea potrivit lui Keohane ș.a., vom utiliza modelul neorealist, modelul instituționalist și cel liberal (Keohane ș.a., 1993, pp. 3-6). Kenneth Waltz (1979) a formulat sistematic
by Ewan Harrison [Corola-publishinghouse/Science/1059_a_2567]
-
să efectueze prin virtuțile ei intrinseci, orice alegere între solicitări diferite sau contrare. Voința este ridicată la rang de liber arbitru al actelor umane. „ Sunt liber, fiindcă fac ce vreau „ - va spune orgolios personalistul Charles Renouvier, dând o formulare șocantă conceperii liberului arbitru. Mai precis însă, cum remarcă Maxime Glausdorff în: . Liberul arbitru n-ar fi deci, în fond, nimic altceva decât facultatea umană de a decide între mai multe posibilități de acțiune, neechivalente , grație capacității voinței de a nu se
Conceptul de libertate în filosofia modernă by Irina-Elena Aporcăriţei () [Corola-publishinghouse/Science/663_a_1310]
-
adepții săi contemporani. Afirmația potrivit căreia libertatea este întemeiată de lege și prin lege își găsește în Rousseau în cel mai bun caz suporterul cel mai intransigent. Rousseau era atât de ferm în această privință, încât nu putea accepta nici măcar concepere legislativă a legii în interiorul unei structuri constituționale ( așa cum a fost propusă de Montesquieu), deoarece această soluție permitea modificarea legilor, în vreme ce Rousseau dorea o Lege fundamentală imuabilă. A vorbit vreodată Rousseau de libertatea ca autonomie? Întradevăr, în Contractul social el face
Conceptul de libertate în filosofia modernă by Irina-Elena Aporcăriţei () [Corola-publishinghouse/Science/663_a_1310]