7,100 matches
-
Wellek și Warren sînt foarte apropiate. De fapt și atitudinea lor generală este aceeași, de analiză globală, întrunind toate modalitățile de abordare posibilă și armonioasă, cumpănită și imparțială. In Logica frumosului (Cluj, 1946) Li viu Rusu afirmă existența obiectivă a frumosului, dialectica și unitatea lui internă, sinteză unică între obiectiv si subiectiv, rațiune si sentiment etc. Al. Dima în Gîndirea românească în estetică, Sibiu, 1943, și mai ales Domeniul esteticii, București, 1947, prezintă probleme estetice din sfera naturii, civilizației si a
[Corola-publishinghouse/Science/85060_a_85847]
-
în viziunea lui Ovid Densusianu, conducătorul și teoreticianul revistei, curentul simbolist. V.n. va milita, în descendența „Literatorului” lui Alexandru Macedonski (pe care chiar l-a suplinit în perioada de întrerupere a apariției, 1905-1918), în numele unei concepții lărgite privind trăirea și frumosul în artă, pentru desprinderea de estetica numită „veche”, cea care subordona, restrângător, fenomenul artistic convingerilor politice, naționalismului și sentimentalismului. În articolul-program Rătăciri literare, Densusianu, filolog și folclorist de o cuprindere totală și o înțelegere profundă a fondului popular, recomanda scriitorilor
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/290552_a_291881]
-
lui slăbiciune îl obligă să i se încredințeze, în lipsă de altceva. Arta numită magică era astfel în mod involuntar, iar cel care a sculptat-o pe Venus la Willendorf sau la Lespugue nu-și spunea, cu siguranță, că "întotdeauna frumosul este bizar"**. Fecunditatea femeilor din clanul său era suficientă ca să-l facă fericit. N-am da magiei locul ce i se cuvine dacă am limita-o la profesioniștii tarotului și ai paselor magnetice. Am ignora pur și simplu cât sunt
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
poate ea conține sau sugera din spațiu, umbră, profunzime; brutul care se interpune între modelul ideal și emanația lui vizuală. Reflectarea nous-ului, elementul spiritual, este singurul lucru real din ea. Restul este materie pură, adică neființă vidă"40. Teoretizând Frumosul ideal, Renașterea a continuat, în umbra semeață a Ideii, să facă din materie polul negativ și masiv al lucrării formelor. Din obstacol, ea a devenit, în cel mai bun caz, receptacul. Michelangelo, sculptând Noaptea, "extrage forma pură din masa de
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
crom deschis și de roșu aprins". Excepția străunchilor Revoluția industrială nu a modificat partitura sau împărțirea studiilor. Chiar dacă a dat deplin avânt artelor industriale și apoi a inventat, după 1910, "estetica industrială" pentru a celebra însoțirea creației cu producția, a Frumosului cu Utilul, ea a lăsat în aceeași stare ancestrala fractură. Câmpul discursurilor nobile despre imagine a continuat în secolul al XIX-lea să se distribuie între incantația literară și interpretarea speculativă, critica de artă și filosofia artei marginalizând curiozitatea pentru
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
Critica facultății de judecare de Immanuel Kant în lumina secolului XX, nu a secolului al XVIII-lea. Nu o lectură filosofică a acestei filosofii pentru a aprecia ce o distinge în mod avantajos de propria ei epocă, teoria clasică a Frumosului și speculațiile despre Ființă, clasicismul francez și idealismul german; ci o lectură a Luminilor prin prisma "artei contemporane": Immanuel Kant revăzut prin intermediul lui Leo Castelli 49. Lectură injustă, decalată, deliberat anacronică, de vreme ce filosoful și comerciantul nu reflectează la aceleași obiecte
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
aproape deloc despre ea. Modelul "profesorilor-jurați de estetică", după cum îi numea Heinrich Heine, nu este niciun estet, niciun cunoscător. Cartea lui nu tratează despre Artă (deși evocă ici și acolo, nu fără umor, "artele frumoase"), ci despre Frumos și Sublim. Frumosul nu e ilustrat prin imagini sau opere, ci prin cântecul păsărelelor și crinii imaculați (sic). Cât despre Sublim, acesta apare acolo unde orice figură dispare, "unde simțurile nu mai văd nimic în fața lor"*, în fața spectacolului infinitului: bolta înstelată, Sinaiul sau
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
înstelată, Sinaiul sau Legea morală. Obiectelor de artă Kant le preferă spectacolul Naturii. La drept vorbind, însăși posibilitatea obiectelor este eliminată aici prin revoluția coperniciană. Estetul se învârte în jurul obiectelor de artă; filosoful face obiectul să se învârtă în jurul subiectului, Frumosul nefiind determinabil prin principii a priori. Nu-l putem deduce sau produce după bunul plac, căci principiul lui determinant nu este un concept, ci într-un sentiment subiectiv. Tocmai prin acest lucru a rupt Kant tradiția Frumosului ideal. Frumosul nu
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
învârtă în jurul subiectului, Frumosul nefiind determinabil prin principii a priori. Nu-l putem deduce sau produce după bunul plac, căci principiul lui determinant nu este un concept, ci într-un sentiment subiectiv. Tocmai prin acest lucru a rupt Kant tradiția Frumosului ideal. Frumosul nu este nicio idee, nicio proprietate, el este în noi, iar vorbind despre el vorbesc doar despre mine. Nici substanță, nici esență, cum spuneau grecii și, pe urmele lor, doctrinarii clasicismului, Frumosul este corelatul unei judecăți singulare pe
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
subiectului, Frumosul nefiind determinabil prin principii a priori. Nu-l putem deduce sau produce după bunul plac, căci principiul lui determinant nu este un concept, ci într-un sentiment subiectiv. Tocmai prin acest lucru a rupt Kant tradiția Frumosului ideal. Frumosul nu este nicio idee, nicio proprietate, el este în noi, iar vorbind despre el vorbesc doar despre mine. Nici substanță, nici esență, cum spuneau grecii și, pe urmele lor, doctrinarii clasicismului, Frumosul este corelatul unei judecăți singulare pe care el
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
acest lucru a rupt Kant tradiția Frumosului ideal. Frumosul nu este nicio idee, nicio proprietate, el este în noi, iar vorbind despre el vorbesc doar despre mine. Nici substanță, nici esență, cum spuneau grecii și, pe urmele lor, doctrinarii clasicismului, Frumosul este corelatul unei judecăți singulare pe care el o numește judecată de gust, intermediar între două facultăți ale cunoașterii și dorinței (sensibilitate sui generis care justifică o Critică singulară, autonomă față de Rațiunea teoretică și Rațiunea practică). Această modestie fermă are
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
educare, în felul mai prozaic al învățătorilor poporului, în stil iacobin sau bolșevic: dublă negație care dă originalitatea operei kantiene față de cele care au precedat-o sau au urmat-o. Inconvenientul este însă evacuarea totală a lucrurilor însele. Din fericire, Frumosul nu este nicio metafizică, nicio morală; din nefericire, astfel subiectivat, el pierde pe parcurs orice realitate fizică. Desigur, Frumosul despre care e vorba aici nu este cel pe care îl fabrică artistul, ci acela care-l satisface pe omul de
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
kantiene față de cele care au precedat-o sau au urmat-o. Inconvenientul este însă evacuarea totală a lucrurilor însele. Din fericire, Frumosul nu este nicio metafizică, nicio morală; din nefericire, astfel subiectivat, el pierde pe parcurs orice realitate fizică. Desigur, Frumosul despre care e vorba aici nu este cel pe care îl fabrică artistul, ci acela care-l satisface pe omul de gust. Ni se propune o estetică a receptării, nu a creației: arta din perspectiva vizitatorului. Dar, așa cum morala kantiană
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
și surorile ei, o ramură a filosofiei, însă cea a lui Kant nu iese din trunchi. Castelli regretă această ariditate dar, hotărât să facă un efort, ar vrea să treacă în revistă și în ordine cele patru momente ale "definirii Frumosului", nu fără a-și pune probleme în legătură cu această majusculă. În ochii lui, ca și într-ai noștri, nu există iubire, ci dovezi de iubire; nu există Frumos, ci opere frumoase. Acestea fac Frumosul, nu invers. Această schimbare a unui calificativ
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
în ordine cele patru momente ale "definirii Frumosului", nu fără a-și pune probleme în legătură cu această majusculă. În ochii lui, ca și într-ai noștri, nu există iubire, ci dovezi de iubire; nu există Frumos, ci opere frumoase. Acestea fac Frumosul, nu invers. Această schimbare a unui calificativ în substantiv l-ar face să zâmbească prin naivitatea ei, dacă nu și-ar aminti că procedeul e clasic la speculatorii din trecut. El se întreabă, în trecere, unde ar trebui plasate acele
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
deliberat urâte și violente apărute în siajul expresionismului german, ale lui Baselitz și Schönebeck sau chiar Nolde și Kieffer, care se vând atât de bine astăzi. Estetica urâtului, arta deșeului și bad-painting să nu mai fie oare artă? Primul moment: Frumosul este "un obiect al unei satisfacții lipsite de orice interes"*. Astfel frumosul se distinge de agreabil, care place simțurilor în senzație, și de bine, care se raportează la un scop. Doresc fizic agreabilul și binele, pentru a mă bucura sau
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
și Schönebeck sau chiar Nolde și Kieffer, care se vând atât de bine astăzi. Estetica urâtului, arta deșeului și bad-painting să nu mai fie oare artă? Primul moment: Frumosul este "un obiect al unei satisfacții lipsite de orice interes"*. Astfel frumosul se distinge de agreabil, care place simțurilor în senzație, și de bine, care se raportează la un scop. Doresc fizic agreabilul și binele, pentru a mă bucura sau a mă folosi de ele. Aici nu există nici înclinație sensibilă, nici
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
și de bine, care se raportează la un scop. Doresc fizic agreabilul și binele, pentru a mă bucura sau a mă folosi de ele. Aici nu există nici înclinație sensibilă, nici apetit vulgar: am avea atunci patologie, nu estetică. Reprezentarea frumosului trebuie să fie suficientă, fără vreo dorință de posesie sau calcul de interes. Castelli, care întotdeauna a calculat prețurile și și-a dorit să posede nu doar operele care-l satisfac, ci și pe artiștii înșiși (în profitul clientelei sale
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
ruga la biserică în fața unui retablu medieval și apoi să-l admire în voie. Bisericile sunt totodată muzee. Acest dublu uz face din separația frumos/nefrumos, pur/impur o operație strict intelectuală, fără corespondent în trăire. Al doilea moment al frumosului: "Ceea ce place universal fără concept..."52. Tot atâta perplexitate câte cuvinte. "A plăcea..." Dacă arta ar fi mereu și imediat plăcută, Castelli n-ar mai avea nimic de vândut, criticii n-ar mai avea artiști de "apărat", iar artiștii n-
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
anti-arta" și-a făcut o datorie explicită. Care artist "serios" nu s-a gândit la el ca la un gropar al artei și în primul rând al artiștilor plăcuți și celebri care l-au precedat (care, la rândul lor etc.). Frumosul modern e întotdeauna nou, iar noul nu pare întotdeauna urât? Leo Castelli se întreabă dacă filosoful acesta a ieșit vreodată din casă. "Universal", frumos laconism. Căci filosoful nu ignora, evident, arbitrariul "gusturilor și culorilor". El știe bine că realitatea sociologică
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
înseamnă a presupune că el nu este astfel numai pentru mine, că în el ceva trebuie și poate să se adreseze oricui, că este comunicabil tuturor. Pariu demn de Iluminism: individul, în forul lui interior, este cel care decide asupra frumosului, dar decizia aceasta, miracol al naturii umane, este valabilă pentru toți. Deși salută acest optimism al asentimentului general, care este și al lui și, în fond, al tuturor esteților (mai generoși decât ar crede-o vulgarii), Leo Castelli este silit
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
cu obstinație în afara pieței). Firește, Occidentul nu are exclusivitatea plăcerii estetice, dar tradiția imaginii de aici nu coincide, în mod evident, cu cea a Islamului, a Indiei sau a Africii. Universalul kantian pare să fie certat cu istoria și geografia, Frumosul lui nu e un fapt de cultură. În plus, chiar în interiorul tradiției noastre, promotorul nu găsește, din experiența lui, nimic care să verifice această dorință binevoitoare de separație. Kant are, poate, dreptate să spună că ceea ce este frumos numai pentru
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
logică. Conceptele privesc cunoașterea, arta ține de sentiment, iar de la concept nu se poate trece la sentiment. Altfel, toate marile minți ale logicii formale ar avea gust, ceea ce nu pare să se întâmple (și Kant însuși...). Înseamnă asta că sentimentul frumosului este natural și imediat? Pare mai curând că sensibilitatea trebuie organizată. De altfel, a și fost dintotdeauna, ca și comunicarea efectivă a judecăților de gust, care nu circulă de la sine între un om și altul. Trebuie împinse. Universalitatea este, poate
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
în forma ei a putut să-și schimbe aura, felul în care este privită și prețul. Nu "oglinda artei" o plimbăm prin toată lumea, ci un aparat care extrage, captează, elimină și transformă toate imaginile după imaginea noastră. Comunitatea receptorilor de frumos este mai puțin pasivă decât își închipuie ea însăși: receptarea înseamnă producere, iar opera de artă, o operație în care magia rezultatului ascunde munca de furnici a mediatorilor care l-au făcut posibil. Al treilea moment: "Frumusețea este forma finalității
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
din nou dogma inutilității, la care Kant este constrâns de scopul său, acela de a fonda în drept cosmopolitismul gustului. Scopurile fiind barbare și particulare, ca atracțiile și emoțiile, gustul va trebui să fie independent de ele pentru a permite Frumosului să se afirme ca universal. Obiectul frumos trebuie să fie propriul lui scop, fără concept de utilitate exterioară. Putem oricând, bineînțeles, să facem din Kant inventatorul designului, care pune în concordanță forma unui obiect cu funcționalitatea lui internă. Dar aici
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]