736 matches
-
la lucru conștiința auctorială de care dădea dovadă, raportându-se la ciclurile carolingian și breton. Orlando, nimeni altcineva decât cunoscutul Roland din cântecul de gestă al lui Carol cel Mare și reprezentat de literatura medievală drept un simbol al eroismului cavaleresc, apărător al Sacrului Imperiu Roman și al Bisericii, pe care dușmanii reușesc să-l răpună cu prețul a mii de vieți și doar pentru că îi ucid prietenul cel mai bun, pe Olivier, pe câmpul de luptă, va fi înfrânt de
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
împovărat 224 deschizând prin asta calea parodiilor -, rămâne totuși un semn al neputinței, al fatalității destinului): "Să nu pară, seniori, minune/ Orlando-ndrăgostit cântându-l stanța,/ Fiindc'Amor mândriei jugul pune/ Când cineva i-a înfruntat speranța". Mândria, mobilul atâtor lupte cavalerești, este aici destituită din funcțiile ei medievale. Iar elementele războinice, care fuseseră, în Cântecul lui Roland, dublate de puteri miraculoase, ca în basme ("Roland străbate câmpul de bătaie/ Cu Durendal ce sfârtecă și taie/ Măcelu-n sarazini este cumplit/ De morți
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
văzură-așa o frumusețe.../ Și orice nobil, prinț creștin, stăpânii,/ Spre partea-aceea și-au întors privirea;/ Nu mai zăcură pe covor păgânii,/ Ci fiecare, cunoscând uimirea,/ Voi să-i vadă chipul, albul mâinii". Punctul nevralgic detectat de Boiardo în poemele cavalerești este deci miraculosul, pe care îl pune în slujba unor forțe mai puțin demne, chiar oculte, după cum le înfățișează istorisirea pe scurt a personajului feminin ("El, ce Uberto dal Leone este,/ de stirpe nobilă și-naltă fală,/ fu izgonit din
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
prin comicul singular al scriiturii ariostești: "Ariosto nu cântă isprăvile lui Agramante sau ale lui Carol și nici furiile lui Orlando sau iubirea lui Ruggiero și Bradamante; isprăvile sunt pentru el doar un punct fix în jurul căruia se desfășoară lumea cavalerească, sunt nu episoade, pentru că nu există o acțiune unică și centrală, ci părți importante ale acelei imense totalități care se numește lumea cavalerească"231. Din lumea cavalerească, Ariosto a păstrat aici numai renumele, înclinând balanța în favoarea comicului, dar a unui
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
lui Ruggiero și Bradamante; isprăvile sunt pentru el doar un punct fix în jurul căruia se desfășoară lumea cavalerească, sunt nu episoade, pentru că nu există o acțiune unică și centrală, ci părți importante ale acelei imense totalități care se numește lumea cavalerească"231. Din lumea cavalerească, Ariosto a păstrat aici numai renumele, înclinând balanța în favoarea comicului, dar a unui comic net superior înaintașilor. Renume care, cu surle și trâmbițe, deschide primul cânt al poemului prin imaginea luptei cavalerești pentru eliberarea Parisului. Parisul
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
isprăvile sunt pentru el doar un punct fix în jurul căruia se desfășoară lumea cavalerească, sunt nu episoade, pentru că nu există o acțiune unică și centrală, ci părți importante ale acelei imense totalități care se numește lumea cavalerească"231. Din lumea cavalerească, Ariosto a păstrat aici numai renumele, înclinând balanța în favoarea comicului, dar a unui comic net superior înaintașilor. Renume care, cu surle și trâmbițe, deschide primul cânt al poemului prin imaginea luptei cavalerești pentru eliberarea Parisului. Parisul este "nodul principal al
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
care se numește lumea cavalerească"231. Din lumea cavalerească, Ariosto a păstrat aici numai renumele, înclinând balanța în favoarea comicului, dar a unui comic net superior înaintașilor. Renume care, cu surle și trâmbițe, deschide primul cânt al poemului prin imaginea luptei cavalerești pentru eliberarea Parisului. Parisul este "nodul principal al acțiunii",la fel ca mai târziu, în romanele postmoderne. Asediat, orașul așteaptă protecția lui Carol cel Mare și a paladinilor săi, însă aceștia sunt preocupați mai mult de viața intimă, decât de
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
le înșiruie cu umor pe parcursul primului volum. Scriitorul spaniol e mai generos cu modelele, dar generozitatea lui e doar o capcană, pentru că își afirmă tezist intenția de a "trezi oroarea cititorilor pentru istoriile închipuite și pline de insanități din cărțile cavalerești". Nu doar aluziile la circulația romanelor cavalerești sunt transparente în operă ("începu să i se pară cu cale, și chiar trebuincios, atât pentru faima bunului său nume, cât și pentru folosul țării sale, să se facă nici mai mult nici
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
Scriitorul spaniol e mai generos cu modelele, dar generozitatea lui e doar o capcană, pentru că își afirmă tezist intenția de a "trezi oroarea cititorilor pentru istoriile închipuite și pline de insanități din cărțile cavalerești". Nu doar aluziile la circulația romanelor cavalerești sunt transparente în operă ("începu să i se pară cu cale, și chiar trebuincios, atât pentru faima bunului său nume, cât și pentru folosul țării sale, să se facă nici mai mult nici mai puțin decât cavaler rătăcitor și s-
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
Carpio pentru că, în trecătoarea Rorcesvalles, pusese capăt zilelor lui Roldan cel Fermecat"233), dar și modele epice mai apropiate precum Amadís de Gaula, a cărui ediție princeps (1508) fusese semnată de Garci Ordónez de Montalbo 234 și reproducea tiparul romanelor cavalerești franceze din ciclul breton ("care să fi fost mai plin de virtute cavaler: Palmerin al Engliterei sau Amadís de Gaula?"235). Punctul de plecare al romanului Don Quijote l-ar putea constitui, de fapt, orice operă din registrul celor ce valorizează
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
breton ("care să fi fost mai plin de virtute cavaler: Palmerin al Engliterei sau Amadís de Gaula?"235). Punctul de plecare al romanului Don Quijote l-ar putea constitui, de fapt, orice operă din registrul celor ce valorizează codul de comportament cavaleresc, dar dincolo de acestea, există numeroase pasaje, episoade și situații care depășesc cu mult intențiile declarate ale autorului, parodia simțindu-se la ea acasă în lumea ficțională "de gradul al patrulea" cum avea să numească Mariana Neț imaginarul personajului Don Quijote, considerându
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
pe care de altfel îi parodiază, de multe ori chiar în timpul dialogurilor dintre Don Quijote și Sancho Panza), dar și să caute să se revendică dintr-o tradiție, dintr-o literatură de succes la public, așa cum pe deplin a fost literatura cavalerească. Am enumerat doar câteva dintre motivele pentru care Cervantes, prin opoziție fățișă la alți autori ai vremii sale și nu numai, scrie acest Prolog preferând să spună mai degrabă ce nu va face, decât ce va face cu adevărat în
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
minuni de-ale sfinților". Miza romanului este de altfel expusă limpede în Prolog și sub auspiciile ei se vede nevoit autorul să-și scrie cartea: Dacă ți-este ținta să dai de pământ cu arsenalul prost alcătuit al cărților ăstora cavalerești, urâte de aâția și suite-n slăvi de și mai mulți, dacă asta țintești, nu la puțin lucru ai țintit!". Tot astfel, iată-ne avertizați de preacinstitul autor, trebuie ea citită. Dar de aici și până la a-i urma sfatul
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
de gradul al treilea, și perspectiva personajului Don Quijote, cavalerul rătăcitor și "rătăcit". "Lumii de gradul întâi a Spaniei renascentiste", detaliază Mariana Neț în subcapitolul "Parodia rezultat al discrepanței perspectivelor" din volumul O poetică a atmosferei: "Don Quijote îi aplică structuratorii romanelor cavalerești, deci ai unei lumi de gradul al doilea, aflată în competența sa culturală, căreia personajul (asumă că) îi aparține explicit și care, ca urmare a acestui act, devine o realitate". Dar o realitate pe care aproape toate personajele secundare, dintre
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
clasic englez (cu precădere în Tom Jones al lui Fielding și în Tristram Shandy) și cel spaniol, consideră că Don Quijote se transformă într-o autentică graniță a romanului modern tocmai prin delimitarea parodică de romanele precedente ce abordau aventurosul lumii cavalerești. Delimitarea, deși pe alocuri ironică, nu se face cu malițiozitate, căci Cervantes "nu a urmărit atât să nimicească acest gen de roman, cât să-l reformeze"242, însă rezultatul e surprinzător: deși recunoaște ca punct de pornire, ca inspirație romanele
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
Delimitarea, deși pe alocuri ironică, nu se face cu malițiozitate, căci Cervantes "nu a urmărit atât să nimicească acest gen de roman, cât să-l reformeze"242, însă rezultatul e surprinzător: deși recunoaște ca punct de pornire, ca inspirație romanele cavalerești, opera cervantescă se transformă într-o creație de prim rang, care aproape că face uitate celelalte scrieri cu care autorul ei intrase într-o constructivă polemică. Astfel, "Cervantes nu a reformat romanul cavaleresc, ci a făurit un roman nou". Șklovski
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
ca punct de pornire, ca inspirație romanele cavalerești, opera cervantescă se transformă într-o creație de prim rang, care aproape că face uitate celelalte scrieri cu care autorul ei intrase într-o constructivă polemică. Astfel, "Cervantes nu a reformat romanul cavaleresc, ci a făurit un roman nou". Șklovski insistă mai mult asupra efortului constructiv al autorilor discutați și mai puțin asupra caracterului distructiv pe care l-ar implica scrierile lor. În baza acestor celebre exemple, ia naștere o teorie ce va
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
ia naștere o teorie ce va promova nu atât rolul dinamitar al operelor parodice, cât ideea de necesară evoluție, de înnoire reformatoare a claselor de subiecte, procedee și tehnici literare la adăpostul ideii de modificare a formei literare. Chiar dacă lumea cavalerească și-a pierdut din densitate în urma deriziunii cervantești, câștigul pe plan formal s-a dovedit enorm. Astăzi, granița dintre poemele eroi-comice ale Renașterii și romanele secolului XX pare să se fi șters. Istoria literară are însă obligația de a o
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
Cronici populare erau construite pe schema romanului de aventuri medieval, narând "peripețiile" unei familii de uriași, de astă dată buni (nu căpcăunii consacrați de basme), a cărei apariție fusese posibilă mulțumită farmecelor vrăjitorului Merlin, aflat la mare preț în literatura cavalerească, cel puțin în privința motivației unei largi sfere de fenomene miraculoase. De fapt, introducerea acestei instanțe cu puteri magice juca aici rolul de a o erija într-o continuare a romanelor cavalerești din ciclul breton, care se bucuraseră, în secolul al
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
farmecelor vrăjitorului Merlin, aflat la mare preț în literatura cavalerească, cel puțin în privința motivației unei largi sfere de fenomene miraculoase. De fapt, introducerea acestei instanțe cu puteri magice juca aici rolul de a o erija într-o continuare a romanelor cavalerești din ciclul breton, care se bucuraseră, în secolul al XII-lea, de autoritatea lui Chrétien de Troyes și își păstraseră avantajul de a fi citite cu interes și în versiunile în proză; prin urmare, afilierea la o scriere de succes
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
pornește în căutarea Sfintei Butelci, al cărei oracol este, pare-se, unicul capabil să dea un verdict valabil în privința virtualului mariaj al lui Panurge -, cât și a războiului troian, înlocuit aici cu lupta împotriva scrumbiilor. Motivul căutării Graalului din romanele cavalerești ale ciclului arthurian este și el parodiat în A cincea și cea din urmă carte, a cărei apariție postumă a suscitat problema paternității operei, unii dintre contemporanii lui Rabelais îndoindu-se de autenticitatea textului. De astă dată, motivul călătoriei pe
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
care compartimentarea genului epic lăsa mult de dorit. Până atunci, în genul epic se încadrau, de pildă, Aucassin et Nicolette, numit și chantefable, în fapt o narațiune în care se intercalează cuplete destinate recitării, les chansons de geste sau romanele cavalerești; dominau deci toposul idilic și cel de aventuri. În opera de față însă, parodia este dublată de punerea în practică narativă vezi prezența numeroaselor dialoguri de această factură a unor filozofii existențiale, cum este epicurismul adoptat din plin de personajele
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
populare"256, dar trebuie să luăm în calcul dificultatea descoperirii ei, factor generat de perseverența cu care textul s-a impus, în timp, ca operă de sine stătătoare. Pe lângă episoadele proprii pe care le-a introdus pentru a parodia romanele cavalerești, folosind aceeași limbă populară drept o continuare a latinei vulgare, dominată de dialectisme 257, dar adăugându-i termeni de specialitate din limbajul medical, Rabelais preia, tot în cheie parodică, și secvențe din Orlando furioso al lui Ariosto sau Morgante Maggiore
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
a cititorilor contemporani autorului, cât și de gradul de complexitate al universului construit de Rabelais prin continuări succesive în marja unei versiuni populare, ea însăși o istorisire cu pretenția de a fi continuat narația de acolo de unde o lăsaseră romanele cavalerești medievale. Stratificarea tematică de excepție a operei face și ea dificilă referirea exclusiv la sfera parodiei. Nici registrele stilistice nu le ușurează sarcina celor interesați, fiind obligatorie, pentru înțelegerea parodiei stilistice, o exemplificare uzând de originalul în limba franceză. Vom
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]
-
sute de pagini. Cartea întâi, Preaînfricoșata viață a Marelui Gargantua, tatăl lui Pantagruel, așa cum a fost alcătuită mai demult de domnul Alcofribas, abstrăgător de chintesență, scriere plină de pantagruelism, este și cea care dezvoltă o suculentă parodie a romanelor medievale cavalerești. În primul rând, miraculosul ca element central al literaturii medievale este din start desființat, negat: aducerea pe lume a eroilor medievali grație unor gesturi dirijate de ființe supranaturale se supune, în secvența nașterii lui Gargantua, regulilor omenescului, acesta fiind purtat
by Livia Iacob [Corola-publishinghouse/Science/1021_a_2529]