38,095 matches
-
fără nici un discernământ. Voi continua să observ și să raportez despre evoluția molimei, așa cum am fost instruit s-o fac și la 1848"413. Peste câteva zile, la 10/22 august, consulul englez raporta lordului Clarendon că "holera bântuie printre trupe. Unul dintre săpătorii noștri englezi a murit de această boală azi dimineață"414. Încă de la 8/20 august, Mehmed Sadîk Pașa, comandantul trupelor turcești din Capitală, a adresat o întîmpinare Sfatului administrativ, spre a convoca de urgență Consiliul medical, completat
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
413. Peste câteva zile, la 10/22 august, consulul englez raporta lordului Clarendon că "holera bântuie printre trupe. Unul dintre săpătorii noștri englezi a murit de această boală azi dimineață"414. Încă de la 8/20 august, Mehmed Sadîk Pașa, comandantul trupelor turcești din Capitală, a adresat o întîmpinare Sfatului administrativ, spre a convoca de urgență Consiliul medical, completat cu "toți medicii de seamă, printre care d-nii Davila și Gutovski", medic de regiment, spre a adopta măsuri urgente de combatere a epidemiei
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
a mulțumit. El a pus să se expedieze rețetele mele în toate taberele din Bulgaria și până la Constantinopol. El însuși ia aceste picături, farmacistul face avere, iar eu am devenit popular"419. Situația din Principate s-a complicat prin intrarea trupelor austriece în Țara Românească și Moldova, la 10/22 august, în conformitate cu prevederile convenției austro-turce de la Boyadjy Keuy (14 iunie), având menirea să le neutralizeze și să împiedice desfășurarea ostilităților pe teritoriul lor. Trupele otomane ale lui Omer Pașa au ținut
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
din Principate s-a complicat prin intrarea trupelor austriece în Țara Românească și Moldova, la 10/22 august, în conformitate cu prevederile convenției austro-turce de la Boyadjy Keuy (14 iunie), având menirea să le neutralizeze și să împiedice desfășurarea ostilităților pe teritoriul lor. Trupele otomane ale lui Omer Pașa au ținut sub ocupație Principatul muntean, împreună cu cele austriece, până în decembrie 1854, când le lasă singure numai pe acestea din urmă, iar din Moldova se retrag în septembrie 1855; domnitorii Barbu Știrbei și Grigore al
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
ea atenuîndu-se pe măsura apropierii sezonului rece. Câteva date ne mai sunt furnizate - în mod curios! - de către oficialul ieșean "Gazeta de Moldavia". Astfel, în numărul din 6/18 septembrie al periodicului, se atestă doar că holera continuă să bântuie între trupele turcești de la Colentina, pentru ca în numărul din 9/21 septembrie să se precizeze că, până la 29 august/10 septembrie, în cadrul armatei otomane se înregistraseră 71 de cazuri de holeră. În sfârșit, în numărul din 13/25 septembrie se afirma: "De la
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
urmate de însănătoșire"421. În sfârșit, o scurtă notiță din "Telegraful romîn" de la Sibiu, din 17/29 noiembrie 1854, menționează că "în București iarăși grasase [bîntuise] holera, așijderea și în Craiova"422. Epidemia de holeră, de intensitate mică, adusă de trupele turcești în Capitală, a stârnit totuși unele îngrijorări legitime la începutul ei, în august 1854, deși n-a făcut în rândul populației civile, între 7-23 august/19 august-4 septembrie, decât o sută de victime, dintr-un total de 1 319
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
au fost atacați de îngrozitoarea molimă. Gheața aplicată extern și intern (!) a fost socotită în general ca (fiind) cel mai eficace remediu"79 bis. Treptat, epidemia s-a stins, nemaifiind afectați nici militarii (inclusiv cei austrieci), nici civilii, O dată cu evacuarea trupelor turcești din Țara Românească - rămasă numai sub ocupație austriacă -, în decembrie 1854, a dispărut și focarul de contagiune, care i-a afectat mai cu seamă pe locuitorii Bucureștilor. În vara anului 1855 s-a declanșat un alt val de holeră
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
se înapoieze sticluțele, spre a le umple din nou, de două până la trei ori"433. Remediul lui Davila a fost folosit cu succes și în Imperiul Otoman, în primul rând în Dobrogea, unde la acea vreme de război se aflau trupe otomane și contingente ale corpului expediționar francez. Inginerii de poduri și șosele Léon Lalanne și Jules Michel au fost trimiși, la începutul anului 1855, de către guvernul de la Paris spre a construi șoseaua strategică străbătând Dobrogea de la vest la est și
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
cu focarul în Dobrogea și la sud de Dunăre și, în sfârșit, asupra Transilvaniei, între august-septembrie 1855, cu focarele provenind din centrul Europei și Țara Românească. Totodată, în timpul ocupației ruse au apărut mai mult cazuri sporadice de holerină, afectând atât trupele țariste, cât și pe localnici. În Dobrogea au fost afectate de holeră trupele otomane, dar mai ales contingentele din corpul expediționar francez, decimate de virulenta epidemie din iulie-septembrie 1854. Oricum, populația din Țara Românească, Moldova și Transilvania a suferit destul de
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
Transilvaniei, între august-septembrie 1855, cu focarele provenind din centrul Europei și Țara Românească. Totodată, în timpul ocupației ruse au apărut mai mult cazuri sporadice de holerină, afectând atât trupele țariste, cât și pe localnici. În Dobrogea au fost afectate de holeră trupele otomane, dar mai ales contingentele din corpul expediționar francez, decimate de virulenta epidemie din iulie-septembrie 1854. Oricum, populația din Țara Românească, Moldova și Transilvania a suferit destul de puțin de pe urma acestui accident epidemiologic, care a afectat într-o anumită măsură doar
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
căci, o vreme, echipa sa conlucrase la San Stefano cu un spital de holerici turcesc 522. Tot astfel, raportul publicat de Mihai Ciucă, Constantin Ionescu-Mihăiești și Titu Vasiliu, membrii "Misiunii bateriologice romîne", care, la cererea guvernului bulgar, a acordat asistență trupelor și populației bulgare din regiunea Iamboli la sfârșitul lui 1912 și începutul lui 1913, conținea suficiente informații despre pericolul potențial reprezentat pentru țara noastră de infecția holerică activă peste Dunăre 523. 2. Infestarea trupelor române din Bulgaria După izbucnirea, la
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
cererea guvernului bulgar, a acordat asistență trupelor și populației bulgare din regiunea Iamboli la sfârșitul lui 1912 și începutul lui 1913, conținea suficiente informații despre pericolul potențial reprezentat pentru țara noastră de infecția holerică activă peste Dunăre 523. 2. Infestarea trupelor române din Bulgaria După izbucnirea, la 16/29 iunie 1913, a celei de-a doua conflagrații balcanice, România a declarat, la 27 iunie/10 iulie, război Bulgariei. Trupele noastre au trecut în grabă Dunărea, fiind însă prea puțin pregătite să
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
pentru țara noastră de infecția holerică activă peste Dunăre 523. 2. Infestarea trupelor române din Bulgaria După izbucnirea, la 16/29 iunie 1913, a celei de-a doua conflagrații balcanice, România a declarat, la 27 iunie/10 iulie, război Bulgariei. Trupele noastre au trecut în grabă Dunărea, fiind însă prea puțin pregătite să înfrunte și primejdia molimei care bântuia în Peninsula Balcanică. Generalul doctor C. Papillian reamintea, într-un studiu critic, publicat mai târziu, că direcția Serviciului Sanitar militar din perioada
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
privitoare la combaterea boalelor contagioase"524. Înfruntarea armată nu s-a prelungit, căci curând s-a încheiat un armistițiu, iar la 16/29 iulie s-a deschis la București conferința diplomatică menită să pună capăt războiului balcanic. Dar în Bulgaria, trupele noastre se și întîlniseră cu holera, căreia, într-o primă etapă, cu greu i-au făcut față. Într-o comunicare despre Holera în armata română de ocupațiune și în țară, prezentată la ședința Academiei din 1 noiembrie 1913, profesorul Victor
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
devenit localitatea Orhania, unde-și avea sediul comandamentul Corpului I de Armată. Caracteristică pentru epidemia izbucnită printre ostașii noștri, remarca savantul, a fost "mica mortalitate a celor atinși. Într-adevăr, mortalitatea [azi am spune letalitatea] abia a întrecut 10%, cu toate că trupa a fost rău nutrită și obosită prin marșurile forțate, îngrijirea bolnavilor era insuficientă și lipsea ajutorul medical suficient... În astfel de împrejurări, mortalitatea trebuia să fie de peste 50%, cum era și în populațiunea civilă ( 5 700 de cazuri, cu 3
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
explica altfel decât presupunând că mulți bolnavi de alte boale ușoare au fost luați drept holerici"525. Neapărat trebuie însă avut în vedere, pentru explicarea acestei letalități foarte reduse, faptul că destul de curând se trecuse la vaccinarea în masă a trupelor din focarul holeric, vaccinare ce s-a dovedit benefică chiar pentru persoanele aflate în perioada de incubație a bolii. Deficiențele de care amintește Babeș ale asistenței curativo-profilactice acordate corpului nostru expediționar, mai ales în faza de început, nu pot fi
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
cu totul desconsiderate, merită amintit un episod petrecut în localitatea Orhania, unde poposise coloana sanitară din care făcea parte și doctorul Argetoianu: "A doua zi după sosirea noastră - zi nenorocită de 13 - au început să vie veștile de holeră de pe la trupele cantonate și bivuacate în jurul Orhaniei și chiar de la cele din Divizia I, care se contaminaseră probabil și ele în Vrața și în Orhania. Se cereau medici pretutindeni, dar medicii erau neputincioși. Vor fi putut face mai mult, prin măsuri profilactice
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
ivește pe șoseaua vecină un lung șir de care, și din ele ieșeau numai vaiete... Erau bolnavi de holeră de la Divizia I, trimiși la spital la Orhania și îndesați în carele destinate să aducă [la înapoiere] pâine de la Orhania la trupe. "Să nu meargă carele goale", fu explicația care mi se dete! Dacă n-am fi văzut noi întîmplător convoiul, pâinea oamenilor era să fie transportată în care spurcate prin dejecțiile holericilor. Și se mai întrebau unii pentru ce molima se
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
nopții. Îi încărcau cum se găseau și, punîndu-i unii peste alții, îi duceau la gropi mari comune, pline cu var, unde îi îngropau fără sicriu și fără Dumnezeu"531. Un martor ocular de excepție al dramei dezlănțuirii holerei în rândurile trupelor române acționând în Bulgaria a fost Nicolae Iorga, prezent pe aceste meleaguri, îmbrăcat în uniformă de sergent, pentru a ridica moralul corpului nostru expediționar. Vom desprinde doar câteva din numeroasele referiri din jurnalul său în legătură cu efectele apariției flagelului în unitățile
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
vorba de un vaccin polivalent, în compoziția căruia intrau 25 de varietăți provenind din epidemia care tocmai bîntuia 540. Prepararea vaccinului se baza pe tehnica recomandată de W. Kolb, dar cu modificări rezultând din experiența recentă a imunizărilor antiholerice. Printre trupele noastre din Bulgaria, holera începuse să bântuie la Vrața în ziua de 13 iulie. Până la 21 iulie se înregistraseră 2 500 de cazuri, progresiunea epidemiei făcîndu-se cu câte 300 de cazuri noi pe zi. Cantacuzino a dispus atunci încetarea deplasării
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
se menține până seara. Colici intestinale. Febră musculară, care cuprinde mușchii spatelui și ai abdomenului... Urinez puțin. Către seară mă simt mai bine"545. În jurnal abundă însemnările privitoare la panica de care erau cuprinși nu numai comandanții militari sau trupa, dar chiar și ziariștii, constatând progresele molimei. Iată cum descria Cantacuzino, la 2 august, un spital de izolare: " Vreo sută de holerici stau pe jos, culcați pe dolmane, în dezordine, unii grămădiți, câte doi sau trei, în mici corturi individuale
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
de porumb din vecinătate, mai multe cadavre în râul mare ce curge în apropiere. Alții au fugit și n-au putut fi regăsiți". Una din stăruitoarele nemulțumiri ale profesorului era dezordinea care domnea la punctele de înapoiere în România a trupelor ce-și încheiaseră misiunea peste Dunăre. Datele convenite pentru asigurarea unei atente revizii sanitare a soldaților nu erau luate în seamă de autoritățile militare, care se călăuzeau doar după principiul unei cât mai grabnice părăsiri a teritoriului bulgăresc, ca și cum n-
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
că ne scapă orice posibilitate de a organiza o poliție sanitară rațională". Curând, debandada a sporit. Însemnările din 7 august debutează patetic: "Îți poți pierde capul. Ordinele - contraordinele, nerespectarea hotărârilor luate sunt regula. Etapele stabilite de Statul major pentru întoarcerea trupelor sunt literă moartă. Divizia a II-a rezervă trebuia să înceapă a trece din nou Dunărea mîine: ea a trecut-o de-acum două zile... Ordinele date cu privire la triajul bolnavilor la capul podului nu au fost comunicate nicăieri. Trupa sosește
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
întoarcerea trupelor sunt literă moartă. Divizia a II-a rezervă trebuia să înceapă a trece din nou Dunărea mîine: ea a trecut-o de-acum două zile... Ordinele date cu privire la triajul bolnavilor la capul podului nu au fost comunicate nicăieri. Trupa sosește, năvălește la pod, declară că nu are nici un caz suspect; odată trecută pe celălalt mal se află că holera o decimează... Medici din funcțiile sanitare se ascund la București, fără să se știe cum. Cea mai mare parte au
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]
-
holeră". Mai grav era că asemenea sabotări ale regulamentelor sanitare se petreceau ca urmare a complicității stabilite între șefii militari și medicii militari. La 11 august, Cantacuzino consemnează: "Comandanții unităților încep să ascundă cazurile de holeră care se produc printre trupe pentru a nu se întîrzia dislocarea, găsind pentru aceasta adeseori și spijinul medicilor militari. Așa se face că un regiment din Corpul V a scos din rândurile sale șase holerici, înainte de a se îmbarca pentru Galați, fără să-i declare
Biciul holerei pe pământ românesc by Gheorghe Brătescu și Paul Cernovodeanu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295567_a_296896]