35,543 matches
-
pentru Întoarcerea la un regim civil, nici un proiect pentru integrarea Greciei Într-o Comunitate Europeană În plină expansiune și dezvoltare 5. În plus, deși solid În patria lui, regimul era din ce În ce mai izolat În străinătate: În decembrie 1969, Consiliul Europei a votat În unanimitate pentru excluderea Greciei; două luni mai târziu, CEE a sistat orice negociere cu junta. Regimul coloneilor se baza exclusiv pe forță - ca și altele, dar cu mai multă neobrăzare. În mod previzibil, dictatura a căzut În cursul unei
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
revenea la Atena și iniția tranziția spre un regim civil. Tranziția s-a realizat neașteptat de ușor. Partidul lui Karamanlis, Noua Democrație, a triumfat În alegerile din noiembrie 1974, succes repetat trei ani mai târziu. În iunie 1975 a fost votată noua Constituție, deși partidele de opoziție au protestat inițial față de tenta prezidențială a regimului (post ocupat după 1980 de Însuși Karamanlis). Surprinzător de rapid, politica internă a adoptat un profil european, divizându-se aproape simetric În centru-dreapta (Noua Democrație) și
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
fie o „tranziție” revoluționară - dar nu pe amândouă. În februarie 1976, armata portugheză, care Încă mai controla țara la aproape doi ani după lovitura de stat, a predat oficial puterea autorităților civile. țara urma să fie guvernată conform unei Constituții votate În aprilie 1976 și care reflecta Încă retorica și elanurile din ’74: ea angaja Portugalia Într-o „tranziție spre socialism prin crearea condițiilor pentru exercițiul democratic al puterii de către clasele muncitoare”. În alegerile legislative din aceeași lună, socialiștii au ieșit
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
obținut doar 121 de locuri, iar toți ceilalți participanți la un loc - restul de 67 de fotolii parlamentare 14. Din multe puncte de vedere, era cel mai bun rezultat posibil: victoria lui Suárez Îi asigura pe conservatori (din care majoritatea votaseră pentru el) că nu urma o cotitură bruscă la stânga, În timp ce lipsa unei majorități clare impunea colaborarea cu deputații de stânga care Împărtășeau astfel responsabilitatea pentru noua Constituție pe care Adunarea urma să o redacteze. Această Constituție (validată printr-un al
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Fraga, un partid recent apărut care Își propunea să lupte cu „cei mai periculoși inamici ai Spaniei: comunismul și separatismul”, Însă În limitele legii. Tejero discreditase „cauza”, ceea ce, inițial, a dat parlamentului ocazia să taie din bugetul armatei și să voteze În sfârșit legalizarea divorțului. Dar majoritatea democrată de centru era acum prinsă Între o dreaptă naționalistă și clericalistă nemulțumită de ritmul alert al schimbărilor, tulburată de autonomia regională și jignită de moravurile relaxate ale noii Spanii, și o stângă socialistă
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
propriii suporteri În chestiunea apartenenței la NATO, pe care acum o susținea 18. Aceste schimbări de direcție l-au Înstrăinat pe González de socialiștii tradiționali, care simțeau că partidul se abate de la străvechea linie marxistă 19. Dar pentru un politician votat În special de oameni prea tineri ca să-și amintească războiul civil și al cărui scop declarat era să surmonteze Înapoierea Spaniei (faimosul atraso, „decalajul” care afecta peninsula de la sfârșitul Epocii de Aur), vechea stângă ideologică reprezenta o piedică, nu un
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
țările respective) fără a stârni interesul publicului. Conform așteptărilor, participarea la alegeri În Marea Britanie a fost scăzută - doar 31,6% - , Însă nici În alte părți nu era foarte mare: În Franța, doar trei din cinci electori s-au obosit să voteze, iar În Olanda chiar mai puțini. Aderarea la Comunitatea Europeană a celor trei țări din „zona nordică” nu a pus probleme, nici nou-veniților, nici membrilor mai vechi. Irlanda era o țară săracă, dar mică, În timp ce Danemarca și Marea Britanie erau bogate
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
partidului, puțin lideri Îl mai luau În serios. Statul asistențial britanic avea ca nucleu nu „colectivismul” economic, ci instituțiile sociale universalizate ale țării, ferm ancorate În reformismul de Început de secol al liberalilor contemporani cu Keynes. Pentru britanici, fie că votau cu dreapta sau cu stânga, importante erau nu planificarea economică sau proprietatea de stat, ci rețetele compensate, educația gratuită și transportul public subvenționat. Aceste facilități nu erau foarte bune - statul asistențial era, de fapt, mai puțin costisitor În Marea Britanie decât
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
nu a fost deloc remarcabilă, față de alte cazuri istorice. De fapt, sub conducerea ei, Partidul Conservator nu a obținut foarte multe voturi În plus. Nu atât a câștigat alegerile, cât a beneficiat de Înfrângerea laburiștilor: mulți simpatizanți ai stângii au votat pentru candidați liberali sau pur și simplu s-au abținut. Din acest punct de vedere, programul radical al doamnei Thatcher și hotărârea cu care l-a pus În practică pot părea disproporționate față de susținerea de care se bucura - o desprindere
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
și culturale șaizeciste. Stânga nu mai putea conta pe votul În masă al proletariatului. Dreapta nu mai era unificată de persoana și aura lui de Gaulle, care murise În 1970, iar măsura fundamentală a conservatorismului politic În Franța - cei care votau cu dreapta erau frecvent catolici practicanți - a fost afectată de declinul manifestărilor religioase În public, pe măsură ce bisericile din satele și orășelele franceze pierdeau din enoriași, și mai ales din copiii enoriașilor, plecați În centrele metropolitane. Dar se petrecea și o
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
la tentativele anterioare, În 1965 și 1974. Cruciale au fost Însă disciplina simpatizanților stângii (care În turul al doilea s-au solidarizat În jurul lui Mitterrand În loc să se abțină din Încăpățânare sectară) și opiniile Împărțite În sânul dreptei. Dintre cei care votaseră pentru Chirac În primul tur, 16% au preferat să voteze În al doilea tur cu Mitterrand decât să-l realeagă pe președintele În exercițiu Giscard d’Estaing, un om detestat de suporterii gaulliști ai lui Chirac. Fără dezbinarea dreptei, nu
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Însă disciplina simpatizanților stângii (care În turul al doilea s-au solidarizat În jurul lui Mitterrand În loc să se abțină din Încăpățânare sectară) și opiniile Împărțite În sânul dreptei. Dintre cei care votaseră pentru Chirac În primul tur, 16% au preferat să voteze În al doilea tur cu Mitterrand decât să-l realeagă pe președintele În exercițiu Giscard d’Estaing, un om detestat de suporterii gaulliști ai lui Chirac. Fără dezbinarea dreptei, nu ar fi existat un președinte Mitterrand, un triumf socialist la
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
cu misiunea de a stabiliza economia franceză 10, și chiar făcuse apel, Într-un faimos discurs din aprilie 1984, la o modernizare a Franței „În stil american”. Franța era de partea lui Mitterrand - În 1983, doar 23% dintre cei care votaseră cu socialiștii deplângeau faptul că „punerea socialismului În practică” eșuase. Ceea ce nu Înseamnă că țineau ca Mitterrand să „modernizeze” țara frenetic - dar modernizarea s-a produs oricum. Fără a se dezice de reformele timpurii mai puțin controversate - descentralizarea administrativă, reforma
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
rachete de croazieră de la Greenham Common, spre stupefacția greu-Încercatei garnizoane americane. Cea mai puternică opoziție s-a Înregistrat În Germania de Vest, unde cancelarul social-democrat Helmut Schmidt a fost forțat să demisioneze după ce aripa de stânga a propriului partid a votat Împotriva noilor rachete - aprobate și instalate ulterior de succesorul său creștin-democrat, Helmut Kohl6. Mirajul unei zone denuclearizate și neutre În centrul Europei Îi atrăgea Încă pe mulți germani, iar la apelurile oficiale din RDG Împotriva armelor nucleare și-au adăugat
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
reforme deliberat leniniste - ori „socialiste” - În intenție. Ba chiar e posibil ca el să fi fost mai consecvent din punct de vedere ideologic decât unii predecesori: dacă Nikita Hrușciov e faimos pentru afirmația că, dacă ar fi britanic, i-ar vota pe conservatori, Gorbaciov Îl prefera, dintre politicienii străini, pe spaniolul Felipe Gonzáles, al cărui model social-democratic avea să-i pară, cu timpul, cel mai apropiat de al său. Lumea Își punea speranțele În Gorbaciov și pentru că opoziția internă din URSS
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
se continua schimbarea - prin detronarea partidului, din ce În ce mai discreditat, din poziția sa privilegiată - nu puteau fi ignorate, chiar dacă Însuși Gorbaciov a șovăit la Început. Comuniștilor le aluneca printre degete monopolul puterii: la sugestia lui Gorbaciov, În februarie anul următor Congresul a votat eliminarea din Constituția sovietică a prevederii de bază - Articolul 6 -, care atribuia Partidului Comunist un „rol conducător”13. Răsturnările din politica internă sovietică Între 1985 și 1989 au fost facilitate de o mutație majoră În politica externă, petrecută sub Gorbaciov
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
acceptat inevitabilul: pe 12 septembrie 1989, Tadeusz Mazowiecki a fost confirmat În post - era primul prim-ministru necomunist al Poloniei postbelice (deși comuniștii păstrau controlul câtorva ministere-cheie). În același timp, printr-o mișcare politică abilă, grupul parlamentar al Solidarității a votat pentru numirea lui Jaruzelski ca șef de stat, cooptându-i practic pe comuniștii „moderați” În tranziția ce avea să urmeze și ștergându-le rușinea. În luna următoare, Guvernul Mazowiecki a anunțat planuri de creare a unei „economii de piață”, prezentate
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
succesorii lui au permis apariția Fidesz (Alianța Tinerilor Democrați, un grup de tineri disidenți comuniști și necomuniști), ba mai mult, În noiembrie 1988 au autorizat În mod oficial apariția partidelor politice independente. În primele luni din 1989, parlamentul comunist a votat o serie de măsuri, cum ar fi recunoașterea dreptului la liberă asociere, oficializarea „tranziției” către un sistem pluripartit și, În aprilie, eliminarea „centralismului democratic” din viața de partid. O inițiativă cu impact și mai mare - o recunoaștere tacită a faptului
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
martie a anului următor, iar pe 7 octombrie comuniștii - Partidul Muncitoresc Socialist Ungar - și-au schimbat numele În Partidul Socialist Ungar. Pe 23 octombrie, parlamentul, compus Încă În majoritate din deputați comuniști aleși sub vechiul regim al partidului unic, a votat schimbarea numelui țării În Republica Ungară. „Revoluția” maghiară din 1989 a avut două trăsături distinctive. Prima, așa cum am văzut, este că a fost singurul caz În care tranziția de la un regim comunist la un adevărat sistem pluralist s-a făcut
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
a fost chiar mai mare decât căderea regimului. În haosul de după căderea Zidului, Partidului Socialist Unit din Germania (Sozialistische Einheitspartei Deutschland - SED) i s-au făcut ultimele rânduieli, ca oricărui partid comunist muribund. Pe 1 decembrie, Volkskammer (parlamentul RDG) a votat În unanimitate (420 de voturi pentru și 5 abțineri) pentru Îndepărtarea din Constituția RDG a clauzei care stipula că statul este „condus de clasa muncitoare și partidul său marxist-leninist”. Patru zile mai târziu, conducerea a demisionat din nou, fiind ales
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
extrem de eficient pentru a-i face pe est-germani să rămână pe teritoriul unde locuiau, dar cu consecințe dramatice pe termen lung pentru slujbele lor și pentru bugetul Germaniei de Vest. Pe 23 august, printr-un preacord cu Bonnul, Volkskammer a votat pentru alipirea la Republica Federală. O săptămână mai târziu, a fost semnat un tratat de unificare prin care RDG era absorbită de RFG - unificare aprobată de electori prin votul exprimat la alegerile din martie și permisă de articolul 23 al
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
sentimentului național. La alegerile pentru Sovietul Suprem ucrainean din martie 1990, comuniștii au obținut o majoritate clară; RUKH a câștigat mai puțin de un sfert din locuri. Drept urmare, inițiativa le-a aparținut nu naționaliștilor ucraineni, ci chiar comuniștilor. Ei au votat la 16 iulie 1990 proclamarea „suveranității” ucrainene, afirmând primatul legilor locale și dreptul republicii la o armată proprie. Sub conducerea lui Leonid Kravciuk - aparatcic și fost „secretar pentru probleme ideologice” al Partidului Comunist -, ucrainenii au participat la un referendum organizat
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
12 iunie 1991, Elțîn, care Îl Întrecuse de mult pe Gorbaciov ca popularitate, a fost ales președinte al Republicii Sovietice Ruse - primul lider al Rusiei ales pe cale democratică 16. Luna următoare, pe 12 iulie, Sovietul Suprem al Uniunii Sovietice a votat În favoarea unei noi Uniuni: descentralizată și acordând o libertate considerabilă statelor membre aflate În dezacord. Acest lucru, alături de succesul lui Elțîn (acum declarat anticomunist) În alegeri, a Înclinat În sfârșit balanța. Conservatorii din partid erau disperați și un grup de
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
au avut SUA În această situație. Contrar poveștii flatante care s-a impus În conștiința publică americană, Washingtonul nu a „distrus” comunismul; acesta s-a dizolvat de la sine. În schimb, dacă poporul ucrainean a ignorat sfatul lui Bush și a votat câteva luni mai târziu pentru desprinderea de Uniune, aceasta nu s-a Întâmplat dintr-un acces de entuziasm patriotic. Independența În Ucraina, Moldova sau chiar Georgia viza nu autodeterminarea, ci autoconservarea: o bază sănătoasă pentru formarea unui stat, cum s-
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
eforturi inutile și pornim fiecare pe calea lui”. Slovacii, care aparent primeau ce Își doriseră, au căzut În capcana consimțământului, deși mulți dintre ei știau că nu e lucrul cel mai Înțelept. Pe 17 iulie 1992, Consiliul Național Slovac a votat pentru adoptarea unui nou drapel, a unei noi Constituții și a unui nou nume: Republica Slovacă. O săptămână mai târziu, Klaus și Mečiar (cel din urmă Încă sub șocul „succesului”) au convenit ca divizarea țării să intre În vigoare la
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]