38,095 matches
-
La 17 aprilie a fost semnat la Belgrad armistițiul. Rezistența iugoslavă slăbise practic apărarea grecilor. Neavînd banii necesari construirii unui sistem defensiv eficient, guvernul grec se concentrase asupra fortificării graniței cu Bulgaria. Valea Vardarului a fost deci lăsată neapărată, iar trupele germane au trecut fulgerător prin această poartă deschisă. Koryzis, premierul Greciei s-a sinucis la 18 aprilie și a fost urmat de Emmanuel Tsouderos, care a încercat să continue lupta. Generalul Ghiorghios Tsolakoglou a semnat totuși un armistițiu la 20
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Forța expediționară britanică a fost evacuată în grabă. În acest timp, armata bulgară intrase în acțiune. Relațiile cu Iugoslavia au fost rupte la 15 aprilie, iar Skopje a fost ocupat în ziua de 19 aprilie. După încheierea campaniei din Peninsulă, trupele germane de parașutiști au cucerit în mai insula Creta. Între timp, pregătirile pentru Operațiunea Barbarossa continuau. Deși relațiile dintre Berlin și Moscova erau încă aparent amicale, semnele de dezacord dintre cele două state s-au înmulțit. În ziua de 5
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
adevăr că istoria se va repeta. Forțele germane au învins repede unitățile sovietice concentrate la graniță și au pătruns apoi pe teritoriul rusesc. Ele au reușit să ocupe aproximativ aceleași zone deținute de armata germană înaintea capitulării Rusiei din 1917. Trupele lui Hitler au ajuns la periferiile Moscovei, dar nu au reușit să cucerească nici acest oraș, nici Leningradul. În acest moment, ele au suferit ceea ce avea să se dovedească în cele din urmă a fi un dezastru fatal. În 1941
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
germanii depinseseră într-o mai mare măsură în trecut nu putea face față unor temperaturi atît de scăzute. Camioanele, tancurile, automobilele, artileria și toate celelalte arme ultramoderne pur și simplu nu funcționau. Învățate cu aceste condiții meteorologice și bine echipate, trupele rusești au reușit să lanseze contra-atacuri, în vreme ce inamicii lor rămîneau împotmoliți din cauza gheții și a zăpezii. Războiul a căpătat dimensiuni cu adevărat mondiale în ziua de 7 decembrie 1941, cînd Japonia a deschis ostilitățile împotriva Statelor Unite și a Marii Britanii printr-
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
anului 1942, atenția principală a rămas îndreptată spre frontul rusesc. În vară, armata germană și aliații ei au lansat o ofensivă masivă în sud. În august a început un atac asupra orașului Stalingrad, care era plasat într-o poziție strategică, trupele ajungînd la periferiile acestuia în septembrie. Forțele sovietice au contraatacat în octombrie; în februarie 1943, operînd în condiții de iarnă, ele au reușit să încercuiască Armata a șasea Germană concentrată în oraș și au obligat-o să se predea. Deși
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
pe teritoriul sovietic, Aliații occidentali s-au concentrat asupra altor regiuni. Cu toate cererile insistente și energice ale sovieticilor de deschidere a unui al doilea front într-o zonă care ar fi dus automat la retragerea unui mare număr de trupe germane de pe frontul de Răsărit, Marea Britanie și Statele Unite au preferat să ocupe mai întîi nordul Africii și apoi să înainteze în Sicilia. În Africa, luptele începuseră deja încă din 1940. Deși armatele Axei au reușit inițial să obțină unele victorii
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
și în aceeași lună Mussolini a fost răsturnat și înlocuit cu mareșalul Pietro Badoglio. Au fost imediat inițiate negocieri pentru încheierea unui armistițiu; documentul a fost semnat în septembrie. Capitularea Italiei a avut un efect imediat asupra Peninsulei Balcanice, unde trupele italiene dețineau responsabilități extinse în administrarea și ocupația teritoriilor cucerite. În ciuda faptului că Înaltul Comandament German continua să aibă efectiv sub control aceste regiuni, el nu putea împiedica trecerea unor cantități imense de armament italian în mîinile partizanilor. Forțele germane
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
în iunie 1944. Invazia din Europa Occidentală a început în aceeași lună, punctul de debarcare fiind plaja Normandiei. Totodată, forțele sovietice au continuat să repurteze mari victorii în Est, slăbind permanent capacitatea de luptă a armatei germane. În august 1944, trupele sovietice au ocupat România, urmîndu-și marșul spre Bulgaria, pe teritoriul căreia au intrat în septembrie. Belgradul a fost cucerit în octombrie printr-o acțiune comună a rușilor și a partizanilor iugoslavi. În ciuda acestor mari victorii ale Aliaților, războiul din Europa
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Armistițiul a fost semnat la 2 septembrie 1945. PARTICIPAREA BALCANILOR LA RĂZBOI Aceste campanii erau foarte atent urmărite în capitalele balcanice, unde guvernele luau decizii în funcție de situația militară și politică din restul Europei. România Ca unic stat balcanic ale cărui trupe luptau activ alături de cele ale unei puteri beligerante, România a suferit toate tragediile unei națiuni aflate în stare de război. Deciziile inițiale nu au fost lipsite de popularitate. Războiul împotriva Uniunii Sovietice a fost purtat evident pentru recuperarea și apărarea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
și-a asumat un rol major în campania Germaniei. 30 de divizii românești au participat la invazia inițială din 1941. Principalul lor teatru de operațiuni era sudul Rusiei, unde au jucat un rol important în cucerirea Odessei și a Crimeei. Trupele române au luptat și la Stalingrad; Armata a III-a și a Armata a IV-a, precum și Prima Divizie de Tancuri Române au luat parte la acest dezastru; se apreciază că au murit circa 80.000 de oameni. Conform acordului
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
un acord cu Aliații care să le permită să păstreze Basarabia și Bucovina. Evenimentele războiului duseseră la mărirea temerilor și a ostilității românilor față de Uniunea Sovietică. La modul ideal, le-ar fi plăcut ca negocierile să fie însoțite de sosirea trupelor occidentale în România. Această acțiune nu numai că ar fi servit ca obstacol în calea sovieticilor, dar ar fi împiedicat și ocuparea țării de către germani, cum se întîmplase în Italia după ce aceasta încheiase armistițiul. Puterile occidentale nu erau însă de
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
război. El prefera totuși ca țara să urmeze exemplul Finlandei, care a anunțat mai întîi Germania de intențiile sale. Recunoscînd că această acțiune nu era practică, deoarece nu ar fi făcut decît să amîne luarea unei decizii și să dea trupelor germane posibilitatea de a ocupa Bucureștiul, regele a luat hotărîrea să ia măsuri. În ziua de 23 august, regele l-a primit în audiență pe Antonescu, care tocmai se întorsese din Germania. Generalul a fost destituit, dezarmat și închis. Această
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
și Grigore Niculescu-Buzești, iar acțiunea nu a întîmpinat nici o rezistență. Mihai I a vorbit imediat la radio, anunțînd acordul față de condițiile stabilite anterior de către Aliați. Nu s-a făcut nici o concesie specială. Dorința românilor în privința sosirii în țară a unor trupe aeriene aliate era imposibil de îndeplinit și era foarte limpede că armata sovietică va ocupa țara. Să menționăm că lovitura a fost finalizată de conducerea tradițională. Cu toate că existase o oarecare activitate a Partidului Comunist pe durata războiului, majoritatea membrilor proeminenți
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
făcute unele aranjamente politice în vederea concilierii cu sovieticii. Noul guvern s-a confruntat apoi cu sarcina dificilă de a întoarce armele și de a negocia termenii armistițiului. În urma insistențelor Aliaților, România a declarat la 24 august război Germaniei, dar majoritatea trupelor germane erau deja izgonite din țară. Cu toate acestea, soldații români aveau în față încă multe luni de luptat în Europa Centrală, perioadă în care vor suferi încă 170.000 de pierderi de vieți omenești. Între timp, armata sovietică intrase
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
000 de pierderi de vieți omenești. Între timp, armata sovietică intrase pe teritoriul României. La 12 septembrie a fost semnat la Moscova un armistițiu care obliga guvernul român să plătească despăgubiri în valoare de 300 milioane de dolari, plus întreținerea trupelor de ocupație sovietice. Deși, teoretic, țara se afla sub supravegherea Comisiei Aliate de Control, din care făceau parte atît reprezentanți americani și britanici, cît și sovietici, guvernul sovietic avea practic controlul deplin. În acest timp, Aliații occidentali căzuseră de acord
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
poate de cea mai bună situație în timpul războiului. Spre deosebire de omologul lui român, soldatul bulgar nu a participat la campania sîngeroasă de pe teritoriul sovietic. Contribuțiile lui la eforturile războiului s-au limitat la asigurarea serviciilor de garnizoană în teritoriile cucerite de trupele germane și italiene. Bulgaria era și ea o sursă importantă de materii prime, mai ales de grîne, pentru Berlin. Ocuparea Macedoniei și Traciei de către bulgari a stîrnit un mare entuziasm la început. Naționaliștii obținuseră astfel ceea ce ei considerau drept granițele
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
aceasta au constituit, în bună parte, cauza tensiunii puternice dintre Bulgaria și Grecia de după război. După cum era de așteptat, atacul german asupra Uniunii Sovietice a provocat consternare la Sofia. Așteptîndu-se la un război fulger, guvernul german nu a solicitat participarea trupelor bulgare. Acestea erau necesare în menținerea ordinii în Balcani, iar oficialii germani erau la curent cu simpatiile pro-ruse ale populației țării. Bineînțeles, atunci cînd războiul a început să se deruleze contrar așteptărilor, reprezentanții Germaniei au pretins un ajutor economic și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de ocupație din teritoriul cucerit. Guvernului bulgar îi era teamă că Italia intenționa să creeze un stat albanez întins, care urma să includă mari porțiuni din Macedonia de vest revendicată de el. În august 1942 au avut loc ciocniri între trupele bulgare și soldații albanezi și italieni. O mediere germană a dat cîștig de cauză pretențiilor bulgarilor. Ca și în cazul divergențelor dintre pozițiile românilor și ungurilor în problema Transilvaniei, oficialii germani au putut profita de rivalitățile asupra Macedoniei în propriul
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
sovieticilor. Unul dintre motivele relativei slăbiciuni a poziției bulgarilor era eșecul partidului, în special în comparație cu rivalul lui iugoslav, în organizarea unor mișcări de rezistență eficientă. Conducerea Bulgariei își desfășura bineînțeles activitatea în condiții foarte dificile. Bulgaria era aliata Germaniei; puținele trupe germane din țară nu produceau nici o problemă. Atîta vreme cît Axa a repurtat victorii, a existat o mare satisfacție populară față de această stare de lucruri. Teritoriile istorice fuseseră ocupate; satele prosperau datorită cererii crescute de produse agricole. Mai mult, dacă
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
bulgar nu se aștepta ca țara să fie ocupată. Liderii sovietici erau la curent cu evenimentele de la Sofia deoarece avuseseră o misiune în orașul-capitală pe toată durata războiului. La 5 septembrie sovieticii au declarat război Bulgariei, iar la 8 septembrie trupele lor au intrat în țară. Acțiunea aceasta a fost întreprinsă fără consultarea Britaniei sau a Statelor Unite, care au fost anunțate de acest lucru cu foarte puțin timp înainte. Aflată într-o situație fără ieșire, guvernul bulgar a dat instrucțiuni trupelor
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
trupele lor au intrat în țară. Acțiunea aceasta a fost întreprinsă fără consultarea Britaniei sau a Statelor Unite, care au fost anunțate de acest lucru cu foarte puțin timp înainte. Aflată într-o situație fără ieșire, guvernul bulgar a dat instrucțiuni trupelor lui să nu opună rezistență. Relațiile cu Germania au fost rupte imediat. La 8 septembrie, războiul cu Uniunea Sovietică s-a încheiat printr-un acord de încetare a focului. Acesta a fost momentul în care Frontul Patriei a intrat în
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
din care făceau parte și comuniștii, să preia controlul. Trebuie să menționăm și faptul că dorința sovieticilor ca armatele română și bulgară să participe la războiul împotriva Germaniei a dus la plecarea din țările lor a unui efectiv masiv de trupe într-o perioadă crucială pentru viitorul politic al acestor state. A fost astfel practic îndepărtat un element tradițional de sprijin al regimurilor conservatoare. Iugoslavia După capitularea armatei iugoslave și fuga regelui, țara a trecut sub controlul puterilor victorioase, Germania și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Eforturile lor au constituit un eșec total; prin iulie 1941 țara era cuprinsă de revolte. Dat fiind că unui număr de unități muntenegrene li se dăduse voie să-și păstreze armele, rebelii erau echipați corespunzător. Cu toate acestea, cu ajutorul albanezilor, trupele italiene au reușit prin iunie 1942 să ocupe din nou regiunea. Au urmat represalii masive, zona aceasta îndepărtată și muntoasă rămînînd centrul unor frecvente tulburări și răzvrătiri. Cel mai controversat act politic al acestei perioade a fost crearea statului independent
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
revoltelor. Acțiunile regimului Pavelić și declanșarea ostilităților violente între naționalități i-au determinat pe mulți să se înroleze în detașamentele înarmate ca să se apere. Situația din Iugoslavia contrasta deci puternic cu cea din România și Bulgaria, unde administrația oficială și trupele regulate ale armatei au deținut controlul pe toată durata războiului și unde nu existau trupe inamice de ocupație. În mai 1941, imediat după capitulare, colonelul Mihailović și un grup restrîns de ofițeri sîrbi s-au retras în zonele de deal
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
să se înroleze în detașamentele înarmate ca să se apere. Situația din Iugoslavia contrasta deci puternic cu cea din România și Bulgaria, unde administrația oficială și trupele regulate ale armatei au deținut controlul pe toată durata războiului și unde nu existau trupe inamice de ocupație. În mai 1941, imediat după capitulare, colonelul Mihailović și un grup restrîns de ofițeri sîrbi s-au retras în zonele de deal și au organizat un centru de rezistență. Mihailović și-a numit forțele Detașamentele de Cetnici
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]