38,095 matches
-
forțele de ocupație aplicînd tactici militare clasice, apelau la acțiunile de gherilă care se dovediseră atît de eficiente în Balcani în trecut. Forțele lor loveau în punctele slabe ale sistemului defensiv al Axei sau atacau detașamentele mici și izolate ale trupelor acesteia și indivizii. Asemeni tuturor conflictelor armate de gherilă, aceste metode duceau la mari pierderi de vieți și la atrocități de ambele părți, dar dădeau rezultate. Mișcarea avea de asemenea avantajul că autoritatea ei centrală era strîns unită, avea o
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
prioritate față de propria lui viață, avere sau țară. În urma acestor ordine, partizanii au întreprins într-adevăr mai multe acțiuni împotriva puterilor ocupante, atacuri cărora atît germanilor cît și italienilor le venea greu să le țină piept. O mare parte a trupelor germane a trebuit să fie transferată pe frontul rusesc, mai ales după eșecul primei ofensive. Depășite foarte mult numeric și neobișnuite cu luptele de gherilă, armatele de ocupație, fie ele germane, italiene sau bulgare, au adoptat politica represiunilor. Conform unei
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
de acord cu această poziție. Deși acceptaseră pînă atunci programul Kominternului, comuniștii iugoslavi au demonstrat ulterior că aveau păreri diferite. Atît Partidul Comunist din Bulgaria cît și cel din Iugoslavia se confruntaseră cu problema Macedoniei în primăvara anului 1941, cînd trupele bulgare au ocupat regiunea. Dacă macedonenii erau într-adevăr bulgari sau dacă reprezentau o naționalitate separată, atunci Partidul Comunist Bulgar putea spera să-și exercite autoritatea în Skopje. Metodiu Šatarov, secretarul Partidului Comunist Macedonean, care era o filială a celui
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
o orientare pro-occidentală și antisovietică, dorind totodată menținerea granițelor din 1941, care includeau regiunea Kosovo. În general, LNC se concentra asupra orașelor, iar Balli Kombëtar asupra mediului sătesc. Ele se deosebeau și în privința metodelor utilizate. Aici, ca și în Iugoslavia, trupele de gherilă ale comuniștilor nu erau îngrijorate de represalii, fiind de fapt convinse că atrocitățile comise de ocupanți contribuiau la creșterea numărului membrilor lor. Liderii mișcării Balli Kombëtar preferau acțiunile mai conservatoare și erau preocupați de represaliile organizate împotriva adepților
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
din timpul războiului erau stabilite prin intermediul misiunii militare britanice din Grecia, iar forțele grecești din Egipt constituiau singurul lui braț înarmat. După cucerirea Greciei, puterile victorioase și-au împărțit între ele responsabilitatea administrării țării (vezi harta 11). După cum am văzut, trupele bulgare și-au asumat îndatoririle ocupației în cea mai mare parte a Traciei și într-o parte a Macedoniei grecești. Atena și alte orașe importante erau ocupate de soldații germani; trupele de garnizoană italiene și albaneze controlau alte regiuni. Ca
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
responsabilitatea administrării țării (vezi harta 11). După cum am văzut, trupele bulgare și-au asumat îndatoririle ocupației în cea mai mare parte a Traciei și într-o parte a Macedoniei grecești. Atena și alte orașe importante erau ocupate de soldații germani; trupele de garnizoană italiene și albaneze controlau alte regiuni. Ca și în Serbia, în capitală a fost instituită o administrație care coopera cu Axa, condusă succesiv de generalul Tsolakoglou, I. Logothetopoulos și D. Rallis, care considerau drept prima lor îndatorire asigurarea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
o campanie militară în Africa de Nord. Cele mai importante linii de aprovizionarea ale germanilor din zona aceasta treceau prin Balcani. Pentru asigurarea întreruperii principalei căi ferate pe o perioadă mai lungă, la sfîrșitul lunii septembrie 1942 au fost trimise în Grecia trupe britanice de parașutiști. Ele i-au organizat pe partizanii din zonă într-un grup de gherilă care a reușit să arunce în aer viaductul de la Gorgopotamos de pe această linie ferată vitală. Ofițerii britanici implicați în această operațiune au rămas după
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
la vremea aceea, aceste acțiuni nu au fost organizate nici de EAM, nici de KKE, deși atît membrii Partidului Comunist cît și cei ai Partidului Republican făceau parte din conducerea lor. Existau de mai multă vreme mari nemulțumiri în rîndul trupelor. Chiar dacă răscoala a fost înăbușită de armata britanică, acest fapt însemna că guvernul monarhist s-a aflat o vreme lipsit total de sprijin militar. Era necesar să se întreprindă o epurare masivă a forțelor militare; aproape zece mii de ofițeri și
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
comanda directă a generalului britanic, Sir Ronald Scobie. Astfel că, în ciuda poziției mai mult decît dominante deținută de EAM/ELAS, ele au fost de acord să intre într-un guvern de coaliție și să-și subordoneze forțele armate controlului britanicilor. Trupele germane au început să se retragă din Grecia în septembrie 1944. Atena a fost evacuată în ziua de 12 octombrie, iar forța de ocupație britanică a intrat în oraș cîteva zile mai tîrziu. Comandamentul britanic era confruntat cu o situație
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
dădeau seama de această amenințare iminentă, au fost luate imediat măsuri de demobilizare a detașamentelor de partizani în vederea înființării unei armate naționale pentru sprijinirea poziției lor. În același timp, comandamentul britanic a adus mai multe forțe militare în țară, inclusiv trupe aeropurtate. Pe la mijlocul lui decembrie, el avea la dispoziție cincizeci de mii de soldați gata să intre în acțiune, plus unele unități grecești de nădejde programate să se întoarcă de peste hotare. În ciuda faptului că EAM fusese de acord cu demobilizarea, pretindea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
trimis o directivă lui Scobie la Atena prin care îi ordona să "nu ezitați să acționați ca și cum v-ați afla într-un oraș cucerit unde are loc o revoltă locală."14 Au fost aduse în grabă încă o serie de trupe. În ziua de 25 decembrie, atît Churchill cît și ministrul său de externe, Anthony Eden, au venit cu avionul la Atena, unde s-au întîlnit cu liderii tuturor partidelor, inclusiv ai celor de stînga. Trebuiau făcute unele concesii politice; Ghiorghios
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
situația era deci asemănătoare celei din anii '20 ai secolului trecut, cînd armata otomană nu i-a putut disloca din adăposturile lor fortificate pe luptătorii de gherilă. O altă problemă majoră cu care se confrunta guvernul era moralul scăzut al trupelor lui, care nu au luptat eficient la început. Misiunea militară britanică îi instruia pe soldați conform principiilor care duseseră la cîștigarea războiului împotriva Germaniei; acești ofițeri nu dispuneau de cunoștințele necesare predării tacticilor de gherilă. Soldații greci nu erau deci
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
cu guvernele țărilor vecine, care aveau toate pretenții asupra ținuturilor grecești, constituiseră întotdeauna un punct vulnerabil. Trebuie de asemenea să menționăm că macedonenii slavofoni, organizați în NOF (fost SNOF, adică Frontul Slavo-Macedonean de Eliberare Națională), alcătuiau o parte importantă a trupelor KKE. Numărul lor era apreciat ca fiind de 11.000 de oameni la începutul anului 1948 și de 14.000 spre sfîrșitul revoltei.15 Revolta s-a încheiat în cele din urmă în 1949. În ianuarie, generalul Papagos a preluat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
stăpînirea Austriei drept vitală pentru existența acesteia, pe care erau decise să o reinstituie ca stat independent. Din punctul ei de vedere, Uniunea Sovietică nu era interesată în urgentarea rezolvării statutului Austriei. Atît timp cît nu era încheiat un tratat, trupele sovietice puteau rămîne pe teritoriul ei și păstra linii de comunicație prin România și Ungaria, ținînd astfel aceste două state sub ocupație militară. În problema Triestului guvernul sovietic s-a dovedit pînă la urmă reticent să intre în conflict cu
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Tito îi făcuse totuși în septembrie 1944 o vizită secretă lui Stalin ca să negocieze trecerea armatei sovietice prin Iugoslavia. În ciuda entuziasmului inițial al Iugoslaviei pentru cooperarea cu marea putere comunistă, au apărut imediat probleme. În trecerea lor prin țările "eliberate", trupele sovietice au produs mari nemulțumiri prin violența și comportamentul lor nedisciplinat; frații și dușmanii au avut de suferit în egală măsură. Deși armata aceasta a străbătut numai colțul de nord-est al Iugoslaviei, Djilas nota că, printre alte delicte, au fost
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
fără limită [...] Chiar dacă partidele comuniste francez și italian au repurtat pînă acum succese mai mici decît PCI, acest fapt nu se datorează vreunor calități speciale ale PCI, ci în primul rînd din cauză că, după distrugerea cartierului general al partizanilor iugoslavi de către trupele de parașutiști germane, într-un moment cînd mișcarea de eliberare a poporului din Iugoslavia trecea printr-o criză serioasă, armata sovietică a venit în ajutorul poporului iugoslav, l-a zdrobit pe invadatorul german, a eliberat Belgradul și a creat astfel
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
măsuri pe plan intern. Cei doi oficiali de frunte care aveau simpatii pro-sovietice, Andrija Hebrang și Streten Žujović, fuseseră deja dați afară din partid și întemnițați încă din mai. În august, generalul Arso Jovanović, fostul șef al Statului Major al trupelor de partizani, a fost împușcat în timp ce încerca să treacă granița în România. Cei suspectați că ar fi adepți ai Kominformului din cadrul guvernului sau al partidului au fost destituiți și întemnițați. În iulie, la primul congres ținut după război, Tito a
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
s-a reflectat într-o serie de întîlniri între reprezentanții sovietici și omologii lor occidentali, în cadrul cărora s-a făcut încercarea de rezolvare a problemelor importante din Europa. În 1955 a fost semnat un Tratat de Stat cu Austria, iar trupele sovietice s-au retras din sectorul lor. Problema celor două regimuri germane și cea a statutului Berlinului continuau totuși să fie dificil de negociat. În ciuda faptului că relațiile Est-Vest s-au îmbunătățit într-adevăr, o confruntare majoră a avut loc
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
împărțită în două state în 1954, o puternică mișcare de gherilă sponsorizată de nordul comunist, care era la rîndul lui sprijinit de Uniunea Sovietică și de China, a continuat să acționeze în sud. După 1963 au fost trimise din ce în ce mai multe trupe americane și ajutoare de tot felul, dar acest sprijin masiv nu era suficient ca să salveze regimul pro-occidental. În 1973, după negocieri prelungite, Statele Unite s-au retras din regiune într-o acțiune care a marcat o înfrîngere serioasă a politicii duse
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
foarte multe nemulțumiri și tulburări serioase. Muncitorii din zona sovietică a Berlinului au declanșat în iunie 1953 o grevă, protestînd împotriva condițiilor lor de muncă; greva s-a răspîndit în toată Germania de est și a fost nevoie de intervenția trupelor sovietice staționate în țară. Au avut loc revolte și în Cehoslovacia. Impactul politicii sovietice post-staliniste s-a manifestat deosebit de puternic în Polonia și în Ungaria, unde conflictul dintre Tito și Stalin dusese la epurarea din partid a așa-ziselor elemente
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Varșovia, să introducă un sistem pluripartit și să se orienteze spre formele constituționale occidentale. Întrucît aceste acțiuni constituiau o provocare fățișă atît la adresa poziției militare și a controlului lui ideologic în regiune, guvernul sovietic a acționat prompt. În noiembrie 1956 trupele sovietice au intrat în Budapesta, au înăbușit mișcarea revoluționară și au instalat un guvern obedient sub conducerea lui János Kádar. Nagy a fost executat în 1958. Intervenția aceasta a produs o impresie puternică asupra țărilor europene occidentale și a celor
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
vecinelor ei, îngrijorate de faptul că acest stat ar fi putut ieși din blocul socialist. Au fost adresate proteste Moscovei, în special din partea guvernelor est-german și polonez, care se temeau de efectele asupra propriilor lor țări. În august 1968, împreună cu trupele Pactului de la Varșovia ale Germaniei de răsărit, Poloniei, Bulgariei și Ungariei, Uniunea Sovietică a ocupat Cehoslovacia și a schimbat cu forța guvernul acesteia. Această acțiune, pusă în aplicare în pofida faptului că guvernul cehoslovac nu amenințase cu ieșirea din Pactul de la
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Albania, Bulgaria, Cehoslovacia, Republica Democrată Germană, Ungaria, Polonia și România. Motivul oficial al înființării acestui tratat era reînarmarea Germaniei apusene și admiterea ei în NATO, cu toate că, așa cum am văzut, pactul prevedea avantajul suplimentar de a permite Uniunii Sovietice să mențină trupe în Ungaria și România după semnarea tratatului cu Austria. Chestiunea germană era totuși și ea vitală pentru guvernul sovietic, iar amenințarea "revanșardismului" Germaniei era util pentru menținerea unității blocului. Firește că Uniunea Sovietică nu avea deloc nevoie în anii de după
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
le-am întîlnit și în legătură cu Comecon (CAER). Toate statele semnatare doreau să participe la planurile militare comune, dar erau în același timp deosebit de preocupate de apărarea suveranității lor. Conducătorii acestora erau deci îngrijorați de existența autorităților supranaționale și de prezența trupelor străine pe pămîntul lor. Dominația sovietică a fost evidentă încă de la început. Comandantul șef al forțelor comune și șeful Statului Major General erau întotdeauna ruși; erau atașați ofițeri de legătură sovietici pe lîngă armatele blocului și ministerele lor de apărare
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
în cadrul blocului, în loc să se concentreze asupra apărării Europei de est împotriva unui atac din afară. Aceste temeri erau justificate; așa cum am văzut deja, Uniunea Sovietică a intervenit unilateral în afacerile interne ale statelor membre, iar în cazul Cehoslovaciei a apelat și la trupele altor națiuni din blocul socialist. Ca și în secolul al XIX-lea, strategia militară rusească s-a concentrat în secolul al XX-lea în primul rînd în direcția teritoriilor germane și poloneze situate pe drumul spre inima Rusiei. Liderii sovietici
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]