4,737 matches
-
o mare parte dintre subiecții fumători nu recunosc efectele acestui obicei, inclusiv riscurile pe care el le aduce [27]. Fumatul deține un rol important în aterogeneză (prin mecanisme directe și indirecte), inducând spasm coronarian, alterarea mecanismelor coagulării, creșterea oxidării LDL colesterolului, agregare plachetară, creșterea nivelului fibrinogenului, alterarea funcției endoteliale și a profilului lipidic (scăderea HDL-colesterolului) [22]. În general, fumatul este mai frecvent la sexul masculin [28] (spre exemplu, în Italia - prevalența fumatului la bărbați 31%, la femei 20%), dar din păcate
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
mai ales scăderea valorilor tensionale sub 130/80 mm Hg și valorile hemoglobinei glicate sub 7% [47]. Dislipidemia La cele două sexe există diferențe majore între valorile diferitelor fracțiuni lipidice, diferențe apărute la femei în special odată cu instalarea menopauzei. Rolul colesterolului total ca factor aterogenic este binecunoscut, femeile cu valori crescute ale colesterolului total având un risc ridicat de boală coronariană [6, 36]. În ultimele decenii s-a înregistrat o tendință de scădere a colesterolemiei la ambele sexe, indiferent de vârstă
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
hemoglobinei glicate sub 7% [47]. Dislipidemia La cele două sexe există diferențe majore între valorile diferitelor fracțiuni lipidice, diferențe apărute la femei în special odată cu instalarea menopauzei. Rolul colesterolului total ca factor aterogenic este binecunoscut, femeile cu valori crescute ale colesterolului total având un risc ridicat de boală coronariană [6, 36]. În ultimele decenii s-a înregistrat o tendință de scădere a colesterolemiei la ambele sexe, indiferent de vârstă, scăderea fiind însă mai importantă la sexul masculin [36]. LDL-colesterolul este principala
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
36]. LDL-colesterolul este principala lipoproteină implicată în apariția aterosclerozei, dar și principala țintă terapeutică. Nivelurile ridicate ale LDLcolesterolului reprezintă un predictor important al riscului cardiovascular la ambele sexe (în special la bărbați și la femeile în postmenopauză) [8]. Înainte de menopauză, colesterolul total și LDL colesterolul sunt în general mai scăzute la femei, în timp ce HDL-colesterolul este mai crescut [36]. Dacă după vârsta de 50 de ani, LDL colesterolul se menține relativ la același nivel la sexul masculin, la femei, odată cu apariția menopauzei, se
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
lipoproteină implicată în apariția aterosclerozei, dar și principala țintă terapeutică. Nivelurile ridicate ale LDLcolesterolului reprezintă un predictor important al riscului cardiovascular la ambele sexe (în special la bărbați și la femeile în postmenopauză) [8]. Înainte de menopauză, colesterolul total și LDL colesterolul sunt în general mai scăzute la femei, în timp ce HDL-colesterolul este mai crescut [36]. Dacă după vârsta de 50 de ani, LDL colesterolul se menține relativ la același nivel la sexul masculin, la femei, odată cu apariția menopauzei, se înregistrează o creștere importantă
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
ambele sexe (în special la bărbați și la femeile în postmenopauză) [8]. Înainte de menopauză, colesterolul total și LDL colesterolul sunt în general mai scăzute la femei, în timp ce HDL-colesterolul este mai crescut [36]. Dacă după vârsta de 50 de ani, LDL colesterolul se menține relativ la același nivel la sexul masculin, la femei, odată cu apariția menopauzei, se înregistrează o creștere importantă a acestuia (crește în medie cu aproximativ 10% comparativ cu nivelurile existente cu 6 luni înaintea instalării menopauzei) [52]. Valorile maxime sunt
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
severă [57, 58]. Creșterea HDL-colesterolului a fost asociată cu scăderea incidenței bolii ischemice la femei, dar și cu scăderea mortalității [8]. Există diferite explicații pentru efectul antiaterogenic al HDL, printre cele mai importante fiind capacitatea sa de a crește transportul colesterolului la ficat, de a inhiba oxidarea LDL-colesterolului, de a stimula producția de prostaciclină, de a scădea apoptoza celulelor endoteliale și agregabilitatea plachetară, de a ameliora disfuncția endotelială [59, 60]. Menopauza influențează și valorile HDL, care scad gradual atât în ultimii
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
la bărbați [63]. Mecanismele implicate sunt incomplet elucidate, dar se presupune faptul că hipertrigliceridemia este frecvent însoțită de alte dereglări metabolice, în special creșterea rezistenței la insulină. Chiar dacă în ultimele decade s-a înregistrat un mai bun control al nivelurilor colesterolului total și al LDL-colesterolului (în special la bărbații peste 60 de ani și la femeile peste 50 ani), progresele în ceea ce privește atingerea țintelor optime de trigliceride au fost nesemnificative [64]. Deși țintele terapeutice ale fracțiunilor lipidice recomandate de diferitele ghiduri sunt
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
la bărbații peste 60 de ani și la femeile peste 50 ani), progresele în ceea ce privește atingerea țintelor optime de trigliceride au fost nesemnificative [64]. Deși țintele terapeutice ale fracțiunilor lipidice recomandate de diferitele ghiduri sunt similare pentru ambele sexe (cu excepția HDL colesterolului), femeile sunt subdiagnosticate și subtratate [65-67]. Doar 10,2% dintre femeile dislipidemice se află sub tratament (comparativ cu media generală a pacienților, de aproximativ 12%) [48], iar printre cele cu LDL-colesterol crescut, doar o treime primesc terapie [68]. Rata celor
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
dar studiile recente au arătat că ele răspund la fel de bine ca și bărbații la această medicație [54]. În concluzie, în ceea ce privește sexul feminin, fără îndoială, fracțiunile lipidice cele mai frecvent asociate cu creșterea riscului cardiovascular sunt reprezentate atât de creșterea LDL colesterolului, cât și de nivelurile scăzute ale HDL-colesterolului și crescute de trigliceride. Obezitatea/supraponderea În prezent, obezitatea afectează peste 300 milioane de persoane, prevalența sa fiind în continuă creștere [69]. Până la vârsta de 45 de ani obezitatea este mai frecvent întâlnită
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
femei apare și fenomenul de pierdere ponderală urmată de câștig ponderal, fenomen care se repetă în mod ciclic. Aceste fluctuații ale greutății se asociază cu creșterea riscului cardiovascular [36], explicația constând în faptul că ele ar determina scăderea nivelului HDL colesterolului [36]. Evident, scăderea ponderală determină scăderea riscului cardiovascular. În SUA, între anii 1999-2004, prevalența obezității la femei a fost de 33%, iar la bărbați de 31% [72]. Dintre aceste femei, 7%, respectiv 3% sufereau de obezitate extremă, având un index
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
84, 85]. De asemenea, în 2007, Ridker propunea scorul risc Reynolds de evaluare a riscului cardiovascular global la femei, utilizând formula: 0,0799 × vârsta + 3,137 × logaritm natural (tensiunea arterială sistolică) + 0,180 × logaritm natural (hsPCR) + 1,382 × logaritm natural (colesterol total) −1,172 × logaritm natural (HDL-colesterol) + 0,134 × hemoglobina A1c (%) (dacă există diabet zaharat) + 0,818 (dacă femeia e fumătoare) + 0,438 (dacă există antecedente heredocolaterale de infarct miocardic prematur) [86]. În concluzie, femeile sub 60 de ani prezintă un
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
în funcție de sex și de vârstă. Legat de aceste diferențieri, investigatorii au studiat riscul de mortalitate derivat din combinațiile diferite de criterii diagnostice. La femeile tinere, cea mai frecventă asociere de criterii diagnostice (4,2%) a fost reprezentată de hipertrigliceridemie, HDL colesterol scăzut și circumferința abdominală cu valori patologice, în timp ce la bărbații din aceeași categorie de vârstă, diagnosticul sindromului s-a bazat cu o frecvență de 4,8% pe hipertrigliceridemie, HDL-colesterol scăzut și hipertensiune arterială (fig. 1.3.1). La vârstnicii de
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
α adrenergici, în timp ce la femei estrogenii controlează lipoliza, prin up-reglarea numărului de receptori α-2A adrenergici antilipolitici în țesutul adipos, având ca efect scăderea lipolizei stimulate de noradrenalină [12]. Nivelul lipidelor circulante și semnificația acestora sunt diferite, de asemenea, în funcție de sex. Colesterolul total, LDL-colesterolul și triacilglicerolii au un nivel mai scăzut, iar HDL colesterolul are valori mai mari la femeile premenopauzale față de bărbați. Odată cu vârsta, masa grasă viscerală în exces conduce la creșterea sintezei de VLDL-colesterol, având drept consecință creșterea triacilglicerolilor à
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
receptori α-2A adrenergici antilipolitici în țesutul adipos, având ca efect scăderea lipolizei stimulate de noradrenalină [12]. Nivelul lipidelor circulante și semnificația acestora sunt diferite, de asemenea, în funcție de sex. Colesterolul total, LDL-colesterolul și triacilglicerolii au un nivel mai scăzut, iar HDL colesterolul are valori mai mari la femeile premenopauzale față de bărbați. Odată cu vârsta, masa grasă viscerală în exces conduce la creșterea sintezei de VLDL-colesterol, având drept consecință creșterea triacilglicerolilor à jeun și un profil lipidic de tip masculin. Datele actuale sugerează că
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
adiponectinemia. Aceasta este invers proporțională cu masa grasă abdominală, fiind scăzută la femeile cu acest tip de distribuție a țesutului adipos, așadar mai ales la femeile post-menopauzale [47]. Dintre parametrii lipidici, adiponectina se corelează pozitiv cu HDL-colesterolul și negativ cu colesterolul total. Un rol important în menținerea balanței ponderale, prin acțiunea asupra centrilor hipotalamici, îl are leptina. Hiperleptinemia este corelată cu insulinorezistența, obezitatea și diabetul zaharat, inducând în timp un status de rezistență tisulară la leptină analog insulinorezistenței; de asemenea, această
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
ajustarea cu factorii de risc tradiționali, aceasta nu a mai reprezentat un factor semnificativ din punct de vedere statistic în predicția riscului de boală coronariană [30]. Apolipoproteina E Apolipoproteina E (APOE) reprezintă o componentă a lipoproteinelor implicată în modularea nivelului colesterolului total și a LDL colesterolului [20]. Nivelurile de apolipoproteină E sunt mai crescute la femeile în menopauză față de cele în premenopauză și față de bărbați [20]. Studii recente au consemnat că polimorfismul APOE poate să reprezinte un predictor sex-specific al bolii
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
tradiționali, aceasta nu a mai reprezentat un factor semnificativ din punct de vedere statistic în predicția riscului de boală coronariană [30]. Apolipoproteina E Apolipoproteina E (APOE) reprezintă o componentă a lipoproteinelor implicată în modularea nivelului colesterolului total și a LDL colesterolului [20]. Nivelurile de apolipoproteină E sunt mai crescute la femeile în menopauză față de cele în premenopauză și față de bărbați [20]. Studii recente au consemnat că polimorfismul APOE poate să reprezinte un predictor sex-specific al bolii cardiovasculare (risc crescut la bărbații
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
se știe că ameliorarea capacității de efort scade mortalitatea generală și prin boli cardiovasculare. Antrenamentul fizic sporește toleranța la efort, demonstrată prin creșterea duratei efortului cu 21%. Un program de recuperare de 14 săptămâni a realizat o creștere a HDL colesterolului cu 5% (dar fără a influența semnificativ ceilalți parametri lipidici), o ameliorare a valorilor tensionale și mai ales o creștere a scorului de calitate a vieții. Pe termen lung, rezultatele recuperării sunt mai evidente: după un program de recuperare de
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
fără a influența semnificativ ceilalți parametri lipidici), o ameliorare a valorilor tensionale și mai ales o creștere a scorului de calitate a vieții. Pe termen lung, rezultatele recuperării sunt mai evidente: după un program de recuperare de cinci ani, HDL colesterolul a crescut cu 20% la femei comparativ cu 5% la bărbați, iar LDL-colesterolul a scăzut cu 34% față de 15% la bărbați. Rezultatele se explică atât prin efectele pozitive ale antrenamentului fizic, cât și prin participarea mai bună la măsurile de
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
sunt sfătuite să urmeze o dietă bogată în fructe și vegetale; să aleagă alimente cu cereale integrale, bogate în fibre; să consume pește, în special pește gras, de cel puțin 2 ori pe săptămână; să limiteze aportul de grăsimi saturate, colesterol, alcool, sodiu și zahăr; să evite acizii grași de tip trans (clasa I, nivel de evidență B). Femeile gravide vor evita peștele cu potențial mare de contaminare cu mercur (exemplu rechin, pește sabie, macrou). Recomandările de mai sus sunt o
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
mazărea, fasolea, soia, lintea, cel puțin patru porții pe săptămână, reduce riscul cardiovascular cu 20%, conform unui studiu efectuat timp de 19 ani asupra unei populații de aproape 10 000 persoane sănătoase, peste jumătate fiind femei. Proteinele din soia reduc colesterolul seric, LDL-colesterolul și trigliceridele. Conținutul crescut de fibre din legume favorizează digestia și aportul de glucide cu index glicemic mic. În plus reprezintă o sursă importantă de acid folic și vitamina B12, influențând nivelurile homocisteinei [48]. Nucile, alunele, migdalele constituie
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
unei restricții sodate duce la o mai mare scădere tensională (până la 11 mm Hg la hipertensivi) [60]. Dislipidemia În vederea atingerii unui nivel optim de protecție cardiovasculară, ghidul recomandă următoarele ținte ale nivelurilor lipidelor serice: LDLcolesterol sub 100 mg/dl, HDL colesterol sub 50 mg/dl, trigliceride sub 150 mg/dl și non/HDL-colesterol (colesterol total minus HDL) sub 130 mg/dl (clasa I, nivel de evidență B). Măsurile de dietă au fost detaliate în secțiunea dedicată acestui subiect. Astfel, cantitatea de
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
Hg la hipertensivi) [60]. Dislipidemia În vederea atingerii unui nivel optim de protecție cardiovasculară, ghidul recomandă următoarele ținte ale nivelurilor lipidelor serice: LDLcolesterol sub 100 mg/dl, HDL colesterol sub 50 mg/dl, trigliceride sub 150 mg/dl și non/HDL-colesterol (colesterol total minus HDL) sub 130 mg/dl (clasa I, nivel de evidență B). Măsurile de dietă au fost detaliate în secțiunea dedicată acestui subiect. Astfel, cantitatea de grăsimi indicată este de 25-35% din totalul de calorii, grăsimile saturate nu trebuie
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]
-
clasa I, nivel de evidență B). Măsurile de dietă au fost detaliate în secțiunea dedicată acestui subiect. Astfel, cantitatea de grăsimi indicată este de 25-35% din totalul de calorii, grăsimile saturate nu trebuie să depășească 7% din totalul caloriilor, iar colesterolul în dietă să fie sub 200 mg zilnic; grăsimile de tip trans vor fi evitate. Diabetul zaharat La femeile cu diabet zaharat se recomandă măsuri de stil de viață și terapie farmacologică pentru a atinge un nivel de HbA1c sub
Particularități ale bolilor cardiovasculare la femei by Florin Mițu, Dana Pop, Dumitru Zdrenghea () [Corola-publishinghouse/Science/435_a_1449]