37,690 matches
-
empiric constituite de soluționare a diferitelor lor probleme sociale și umane. Științele sociale și umane oferă însă promisiunea unor cunoștințe și instrumente menite să dezvolte semnificativ aceste capacități. Exemplificarea dezvoltării. Informațiile despre încorporarea cu succes a științelor sociale în alte sfere ale vieții sociale sau de către alte părți ale lumii reprezintă o motivație de solicitare, de asemenea, importantă. Soluțiile sale nu sunt utopice, ci realizabile. Integrarea mai eficace a subsistemelor în sistemul social global. Societatea contemporană în general resimte o nevoie
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
În acest context devine tot mai clar în ultimul timp un nou tip de contribuție pe care sociologia o aduce la perfecționarea sistemelor sociale: inițierea de noi obiective. Pe lângă clarificarea obiectivelor difuz formulate, sociologul poate propune noi obiective, lărgind astfel sfera responsabilităților sistemelor, asigurând o integrare mai eficace a lor. Întreprinderea industrială ne oferă un bun exemplu. Întreprinderea capitalistă clasică avea ca unic obiectiv obținerea de profit. În contextul societății contemporane, întreprinderea este determinată să-și lărgească obiectivele. În primul rând
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
completă în raport cu timpul. Structura dacă..., atunci...” este din această cauză absolut specifică. Ea include tocmai ideea de posibil, excluzând orice referire la existent. Faptul că sunt științe ale posibilului le conferă universalitate. Ori de câte ori vom avea p, vom avea q. Toate sferele realității sunt acoperite de asemenea științe teoretice. Formularea de caracteristici generale ale lucrurilor și ale relațiilor dintre ele reprezintă o sarcină fundamentală a cunoașterii. Întrebarea care se poate pune este însă, dacă o asemenea cunoaștere e realmente suficientă. Idealul clasic
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
Raționalismul caracteristic filosofiei acestei epoci reprezenta un puternic sprijin pentru acest program. Rațiunea reprezintă izvorul universalității, al generalului din comportamentul uman. În măsura în care este rațional, omul va promova propria sa natură, universală și constantă, în variatele situații ale vieții. Și în sfera umanului știința este o cunoaștere a generalului. De aici și dezinteresul pentru istorie al filosofiei secolului al XVIII-lea. Variația istorică nu este interesantă în sine. Natura umană esteuniversală și ea reprezintă obiectul propriu-zis al cunoașterii. Restul reprezintă contingență. Punctul
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
este interesantă în sine. Natura umană esteuniversală și ea reprezintă obiectul propriu-zis al cunoașterii. Restul reprezintă contingență. Punctul critic în constituirea științelor umane îl reprezintă explicarea tocmai a variației comportamentului uman. Viziunea raționalistă tindea să împingă variația mai mult în sfera accidentalului, a întâmplării, dacă nu chiar a erorii. Ideea unei metodologii specifice disciplinelor umane s-a conturat în a doua jumătate a secolului al XIX-lea în Germania, în contextul unei filosofii de tip neokantian. Schimbarea de optică operată în cadrul
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
își pot avea sursa decât însubiectivitatea umană. A explica faptele umane înseamnă a pătrunde în semnificația lor subiectivă. Nu este întâmplător că în acest context a început să se cristalizeze ideea unei noi metodologii specifice realizării sarcinilor de cunoaștere din sfera umanului. În mod sistematic, ideea unei asemenea metodologii specifice a fost formulată de către Schleiermacher; preluând hermeneutica drept metodologie a interpretării, a determinării sensului actelor și produselor umane, el o ridică la rang de metodă generală, susceptibilă de a da unitate
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
este caracterizat printr-o anumită dinamică în timp, continuă, cumulativă, având un sens fundamental pozitivpentru om. Antichitatea, de exemplu, nu se putea aștepta la o dezvoltare tehnico-economică semnificativă în viitor. Viitorul putea fi asociat doar cu, eventual, acumularea în alte sfere, ca arta, filosofia, morala. În cazul societăților burgheze,fundate structural pe o economie de tip industrial dinamică, locul utopiei, ca formă de organizare socială mai bună, posibilă, dar nu și necesară, îl ia evoluția progresivă, economică a omenirii, ca un
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
niveluri de dezvoltare a tehnologiei, vom avea tipuri distincte de culturi. Eficiența tehnologiei reprezintă o variabilă măsurabilă. Ea are influențe multiple asupra profilului culturii. În acest sens, este interesantă teza lui White cu privire la relația cauzală a eficienței tehnologiei cu celelalte sfere ale culturii. El desprinde trei părți mari ale sistemelor socioculturale: subsistemele tehnico-economic, social și ideologic. Între aceste trei părți componente există o relație determinată: sistemele sociale sunt determinate de sistemele tehnologice, iar filosofia și arta exprimă experiența, așa cum este ea
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
ordonarea societăților de la cea mai primitivă la cea mai evoluată, iar pe de altă parte, are și o importantă forță predictivă. În jurul acestui criteriu se poate dezvolta o teorie care să încerce stabilirea consecințelor nivelurilor de dezvoltare tehnologică asupra diferitelor sfere socioculturale. Cu ajutorul unei asemenea teorii se pot face previziuni asupra orientării generale a societăților la un anumit nivel de dezvoltare tehnologică. Teoria lui Marx asupra societății comuniste reprezintă un exemplu tipic pentru asemenea posibilități. În orice caz, utilizarea unui astfel
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
criteriile umane. Subiectivitatea este o expresie a condițiilor obiective, și nu ceva complet independent. Același lucru este valabil și în legătură cu sistemul de valori. Valorileumane sunt expresii ale unor necesități obiective. Din această cauză, subiectul și valoarea nu sunt excluse din sfera cercetării științifice, ci, dimpotrivă, sunt considerate ca obiecte perfect legitime ale cercetării. În măsura în care progresul se raportează la valorile umane, nu există nici un motiv de a-l exclude din sfera cercetării științifice riguroase. În fine, marxismul nu operează o ruptură între
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
obiective. Din această cauză, subiectul și valoarea nu sunt excluse din sfera cercetării științifice, ci, dimpotrivă, sunt considerate ca obiecte perfect legitime ale cercetării. În măsura în care progresul se raportează la valorile umane, nu există nici un motiv de a-l exclude din sfera cercetării științifice riguroase. În fine, marxismul nu operează o ruptură între social și uman. Există o corespondență structurală între cele două. Dezvoltarea societății aredrept consecință și asigurarea unor condiții mai bune pentru satisfacerea necesităților umane. Nu trebuie, desigur, să gândim
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
semnificative din alte puncte de vedere, și o serie de gânditori nemarxiști. De exemplu, teoria societății postindustriale (Bell, 1973) reprezintăo tentativă de elaborare a unui model explicativ și predictiv al istorieiumane. Teza fundamentală a acestei orientări este că economicul reprezintă sfera fundamentală a societății, de gradul de dezvoltare al căreia depinde dezvoltarea societății îngeneral. Spre deosebire de teoria marxistă, această orientare ia în considerație doar capacitatea economică abstractă a unei societăți. Istoria poate fi împărțită încâteva etape mari, în funcție de eficacitatea generală a procesului
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
Prestigiul cu care este învestită tradiția poate fi interpretat deci ca având o importantă sursă în mecanismele de apărare împotriva incertitudinii. Analizând societățile arhaice, Nadel (1968, p. 403) înregistrează ca un faptstabilit cu claritate raritatea inovațiilor tehnice. Tehnicile din toate sferele de activitate, începând cu cele productive și sfârșind cu cele artistice, „se perpetuează atât timp cât ele reprezintă un mijloc adecvat pentru realizarea scopurilor respective”. Aceasta nu se explică printr-un conservatorism de principiu, ci prin faptul că „popoarele primitive sunt neinteresate
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
economicul determină profilul întregii societăți. Capitalul reprezintă, din acest punct de vedere, o analiză excepțională. Nici Marx, nici Engels și din păcate nici unul dintre continuatori nu a reușit să producă analize similare din punctul de vedere al complexității ale celorlalte sfere ale vieții sociale - politică, morală etc. De abia în ultimele decenii cercetările sociale marxiste au intrat într-o fază promițătoare pentru o dezvoltare rapidă și creatoare a perspectivei marxiste asupra societății. Caracterul de sistem al vieții sociale implică alte câteva
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
politica nu reprezintă o expresie exclusivă a economicului, cu atât mai puțin celelalte elemente. Funcția lor trebuie înțeleasă în cadrul sistemului social global, al cărui profil structural este dat de economic. Din această cauză, încercarea de a explica prin economic celelalte sfere ale vieții sociale reprezintă un reducționism care nu este propriu concepției marxiste asupra societății. Dar raportarea la sistemul social global poate constitui o bază de analiză. De exemplu, religia nu poate fi determinată doar ca formă ideologică de promovare a
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
termenul de natural, Lenin intenționa să sublinieze existența ontologică a istoriei societății, similară cu cea a naturii. În primul rând, obiectivitatea istoriei societății umane este conferită de activitatea economică. Aceasta prezintă o particularitate care îi sporește caracterul obiectiv. Toate celelalte sfere sunt mai mult sau mai puțin determinate de puterea omului de a concepe, de a proiecta forme de organizare, de a și le însuși și transmite. Viața economică nu mai depinde însă de posibilitatea „instantanee” (adică într-o secțiune de
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
oamenilor și, prin urmare, relațiilor lor sociale” (Marx și Engels, 1968, p. 414). În acest sens, istoria omului este determinată în mod fundamental de istoria forțelor sale productive. Aici continuitatea este necesară. Salturi spectaculoase nu se pot face. Toate celelalte sfere ale vieții sociale se organizează în funcție de această sferă care este într-un fel dată. Dar nu numai sfera economicului reprezintă un proces obiectiv, desfășurat în timp, ci și prin numeroasele sale implicații ea determină toate celelalte sfere ale vieții sociale
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
și Engels, 1968, p. 414). În acest sens, istoria omului este determinată în mod fundamental de istoria forțelor sale productive. Aici continuitatea este necesară. Salturi spectaculoase nu se pot face. Toate celelalte sfere ale vieții sociale se organizează în funcție de această sferă care este într-un fel dată. Dar nu numai sfera economicului reprezintă un proces obiectiv, desfășurat în timp, ci și prin numeroasele sale implicații ea determină toate celelalte sfere ale vieții sociale. Implicații metodologice. Din acest model teoretic al organizării
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
este determinată în mod fundamental de istoria forțelor sale productive. Aici continuitatea este necesară. Salturi spectaculoase nu se pot face. Toate celelalte sfere ale vieții sociale se organizează în funcție de această sferă care este într-un fel dată. Dar nu numai sfera economicului reprezintă un proces obiectiv, desfășurat în timp, ci și prin numeroasele sale implicații ea determină toate celelalte sfere ale vieții sociale. Implicații metodologice. Din acest model teoretic al organizării sociale decurg o serie de implicații metodologice fundamentale pentru analiza
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
face. Toate celelalte sfere ale vieții sociale se organizează în funcție de această sferă care este într-un fel dată. Dar nu numai sfera economicului reprezintă un proces obiectiv, desfășurat în timp, ci și prin numeroasele sale implicații ea determină toate celelalte sfere ale vieții sociale. Implicații metodologice. Din acest model teoretic al organizării sociale decurg o serie de implicații metodologice fundamentale pentru analiza fiecărei sfere a vieții sociale. În primul rând, dat fiind acest model teoretic, analiza unui element al vieții sociale
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
reprezintă un proces obiectiv, desfășurat în timp, ci și prin numeroasele sale implicații ea determină toate celelalte sfere ale vieții sociale. Implicații metodologice. Din acest model teoretic al organizării sociale decurg o serie de implicații metodologice fundamentale pentru analiza fiecărei sfere a vieții sociale. În primul rând, dat fiind acest model teoretic, analiza unui element al vieții sociale ne poate oferi o privire asupra celorlalte sfere. Fiecare fragment de organizare socială cuprinde în el o indicație asupra organizării întregii societăți. În
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
model teoretic al organizării sociale decurg o serie de implicații metodologice fundamentale pentru analiza fiecărei sfere a vieții sociale. În primul rând, dat fiind acest model teoretic, analiza unui element al vieții sociale ne poate oferi o privire asupra celorlalte sfere. Fiecare fragment de organizare socială cuprinde în el o indicație asupra organizării întregii societăți. În al doilea rând, fenomenul economic are o anumită independență relativă, în virtutea căreia, în anumite condiții, poate fi analizat făcându-se abstracție de influența celorlalte sfere
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
sfere. Fiecare fragment de organizare socială cuprinde în el o indicație asupra organizării întregii societăți. În al doilea rând, fenomenul economic are o anumită independență relativă, în virtutea căreia, în anumite condiții, poate fi analizat făcându-se abstracție de influența celorlalte sfere ale vieții sociale. Dimpotrivă, fenomenele suprastructurale nu pot fi analizate dacă nu se pornește de la baza materială care le dă profilul lor ultim. Desigur, se pot face analize în sine ale fenomenului politic, juridic, filosofic etc., dar dacă este vorba
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
fenomenului politic, juridic, filosofic etc., dar dacă este vorba de o analiză adâncă, suficient de completă a respectivelor fenomene, considerarea organizării economice reprezintă o condiție necesară. Această exigență metodologică este specifică marxismului. Pe de altă parte, din cauza faptului că fiecare sferă a vieții sociale se întrepătrunde, se intercondiționează cu celelalte, organizarea ei particulară nu poate fi explicată numai prin economic, ci recurgându-se la această interacțiune multiplu determinată. De la economic se poate determina doar caracterul foarte abstract al sistemului politic sau
[Corola-publishinghouse/Science/2238_a_3563]
-
epocă. Comentatorul prinde pulsul sălilor de expoziții, reține noutățile care survin la „Salonul oficial”, prestigiul unor expozanți (pe care îi va urmări în timp), cota în creștere sau în scădere a acestora la „bursa” vremii. Treptat, preocupările se diversifică, integrând sfera esteticii ambientale - arhitectură, grupuri sculpturale - sau artele așa-zise „minore” și decorative, în „vădit progres” (țesături, broderii, cusături naționale, ceramică, gravură, metaloplastie, mobilier). Când e spontan, dezinhibat, D. face constatări interesante (caricatura „este epigrama, umorul în pictură”, remarcă într-un
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/286772_a_288101]