37,690 matches
-
Enver Hoxha i-a mobilizat pe toscii din sud pentru a Învinge rezistența tribală a ghegilor din nord), complotul și violența nu erau doar o posibilitate printre altele, ci singura cale de acces la putere. Polonezii erau și ei predestinați sferei sovietice după al doilea război mondial: din cauza poziției geografice (Între Berlin și Moscova), din cauza istoriei lor de etern obstacol În calea ambițiilor imperiale ale Rusiei și, În fine, pentru că și În cazul Poloniei emergența spontană a unui guvern prosovietic din
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
civil grec a reizbucnit. Acest sprijin reflecta activismul Întrucâtva narcisist al lui Tito - Îi ajuta pe comuniștii greci să emuleze propriile lui succese - și era accentuat de un oarecare interes iugoslav pentru regiunile „slave” din Macedonia greacă. Dar Grecia aparținea sferei vestice de interes, așa cum Churchill și mai apoi Truman subliniaseră foarte clar. Stalin nu avea nici un interes să declanșeze un conflict cu Vestul din cauza Greciei: o chestiune, după el, secundară. În revolta lor, comuniștii greci au mizat cu naivitate pe
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
a interpretat greșit implicarea sovietică În Coreea, la fel și Stalin - informat corect de serviciile sale de spionaj despre proiectele Statelor Unite de Înarmare masivă - a presupus În mod eronat că americanii aveau și ei planuri de agresiune În estul Europei, sfera sa de influență. Aceste prezumții și erori de calcul păreau pe atunci fapte indubitabile, iar generalii și politicienii acționau pe baza precedentului istoric și a informațiilor limitate de care dispuneau. Amploarea reînarmării În Occident era Într-adevăr impresionantă. După ce președintele
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
exemplu, conform Planului Bianual introdus În 1946, muncitorii recalcitranți puteau fi trimiși În lagăre de muncă (deși, Într-adevăr, În 1946-1948, majoritatea judecătorilor cehi au refuzat să aplice astfel de sancțiuni). În faza inițială, așadar, intrarea Europei de Est În sfera de influență sovietică nu a reprezentat o schimbare atât de nedorită și brutală cum avea să pară ulterior - și nu ne referim la speranțele reale pe care câțiva tineri din Praga sau Varșovia și le puneau În viitorul comunist. Dar
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În KÎrgîzstan) care În 1960 Îi Încurajau pe țărani să-și facă norma de unt (arbitrară și irealizabilă) cumpărând În vrac de la băcănie... Epurările și procesele, cu corul aferent de plăsmuiri, au distrus În Est și ce mai rămăsese din sfera publică. Politica și administrația au devenit sinonime cu corupția și represiunea arbitrară practicate În folosul propriu de o clică venală, mânată la rândul ei de teamă și suspiciune. Nu era o experiență nouă În regiune. Dar anti-guvernarea comunistă se remarca
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
istoricii, dramaturgii sau regizorii care voiau să reamintească publicului de crimele „celeilalte” Germanii - câtă vreme respectau anumite tabuuri. Dintre relicvele Republicii de la Weimar, talente importante au migrat spre est. În parte pentru că intelectualii din Germania de Est, singurul stat din sfera sovietică cu un doppelgänger vestic, aveau, spre deosebire de scriitorii români sau polonezi, acces la un public occidental. Dacă cenzura și presiunea deveneau insuportabile, se puteau oricând Întoarce În Vest prin punctele de trecere din Berlin, cel puțin până În 1961, când a
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
pentru o definiție a culturii (1948), T.S. Eliot putea afirma „cu destulă Încredere că era noastră este una a declinului, că standardele culturale sunt inferioare celor de acum cincizeci de ani și că dovezile acestei decăderi sunt evidente În toate sferele activității umane”. Din motive similare, Radiodifuziunea Britanică a inaugurat În 1946 Programul Trei la radio: un produs elitist și sofisticat, cu scopul explicit de a stimula și disemina „calitatea”. Deși se adresa segmentului numit În Europa „intelighenție”, acesta evita Într-
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
la rândul lor de un eșalon mai tânăr, compus În general din americani, care se ocupa cu planificarea zilnică și administra activitățile CLC. În timp, CLC avea să deschidă birouri În 35 de țări din Întreaga lume, dar Europa rămânea sfera predilectă, mai cu seamă Franța, Italia și Germania. Scopul său era să solidarizeze, să anime și să catalizeze intelectualii și cercetătorii În lupta anticomunistă, Îndeosebi prin publicarea și distribuția unor periodice culturale: Encounter În Marea Britanie, Preuves În Franța, Tempo Presente
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
s-a Întors la Washington, autoritățile est-germane au Început să restricționeze libera circulație a posibililor emigranți. În replică, președintele american a reafirmat public angajamentul occidental În Berlinul de Vest, admițând astfel implicit că jumătatea estică a orașului se afla În sfera de influență sovietică. Rata exodului prin Berlin a crescut spectaculos: până În iulie au trecut În Vest 30.415 persoane; În prima săptămână din august 1961 le-au urmat alte 21.828, dintre care jumătate aveau sub 25 de ani. În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
scape de „duhoarea stalinismului”, foști comuniști - precum poetul francez Claude Roy - și-au Întors „nările spre alte orizonturi”. După 1956, secretele istoriei nu mai puteau fi aflate În fabricile mohorâte și În colhozurile disfuncționale ale democrațiilor populare, ci În alte sfere, mai exotice. O minoritate În scădere de apologeți nereformați ai leninismului au rămas atașați de trecut; dar, de la Paris la Berlin, o nouă generație de progresiști occidentali căutau consolare și exemplu În afara Europei, În aspirațiile și frământările viitoarei Lumi a
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
cu suburbiile de cămine muncitorești din alte țări (așezământul de la Lazdynai, bunăoară, la marginea orașului Vilnius, În Lituania) decât cu stilul arhitectural indigen sau tradiția urbană a Franței. Ruptura cu trecutul era voită. „Stilul” european, atât de admirat În alte sfere ale vieții, strălucea prin absență. Era chiar evitat atent și deliberat. Arhitectura anilor ’50 și, mai ales, a anilor ’60 era declarat anistorică: se voia nouă prin design, dimensiuni și materiale (cu accent pe sticlă, oțel și beton armat)13
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
familie, pe străzi, În instituțiile de Învățământ, la locul de muncă, În media sau În politică, autoritatea nu era pusă sub semnul Întrebării. Însă zece ani mai târziu, bătrânii (Churchill, Adenauer, de Gaulle) erau morți. Autoritatea se estompase În cele mai multe sfere ale vieții sociale sau exista numai pentru a fi Încălcată. În anumite locuri - Franța, Italia - tranziția a fost absolut spectaculoasă. În altele - Marea Britanie, poate - tranziția a durat ani de zile, iar amploarea ei s-a văzut abia mai târziu 19
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
și proiectele generației șaizeciste au fost, după cum constatăm astăzi, cântecul ei de lebădă. În Europa de Est, interludiul „revizionist” și deznodământul său tragic au pus cruce ultimelor iluzii despre marxism ca practică. În Vest, teoriile marxiste și paramarxiste s-au Înălțat În sfera ideilor, pierzând legătura cu realitatea locală și descalificându-se astfel pentru viitor din orice dezbatere publică serioasă. În 1945, dreapta radicală se autodiscreditase ca vehicul legitim al exprimării politice. În 1970, stânga radicală avea toate datele să o ajungă din urmă
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
foarte populare, adoptate În linii mari de Întreaga comunitate intelectuală de atunci. Prima era că sursa puterii nu o constituie - cum crezuseră iluminiștii și, după ei, mai toată lumea - controlul resurselor naturale și umane, ci monopolul cunoașterii: cunoașterea lumii naturale, cunoașterea sferei publice, cunoașterea de sine și, mai ales, cunoașterea felului În care cunoașterea este produsă și legitimată. Păstrarea puterii depinde atunci de capacitatea celor care controlează cunoașterea de a menține acest control, suprimând alte tipuri „subversive” de cunoaștere. Această interpretare a
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
arena legislativă europeană: creșele, egalitatea salariilor, divorțul, contracepția, avortul, violența domestică. La acestea trebuie adăugată preocuparea unor grupuri mai radicale pentru drepturile lesbienelor și Îngrijorarea crescândă a feministelor În privința pornografiei. Aceasta din urmă ilustrează destul de bine noua geografie morală a sferei politice: filmul și literatura explicite sexual fuseseră abia recent (și parțial) eliberate de sub controlul cenzorilor, prin eforturile concertate ale vechilor liberali și ale Noii Stângi. În mai puțin de un deceniu, ele erau din nou vizate, de această dată de
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În pragul unei crize de nervi), Almodóvar ajunge să realizeze un convingător portret cinematografic al unei societăți moderne trepidante, disperată să recupereze timpul pierdut 21. Culmea ironiei e că aceste schimbări fuseseră posibile nu datorită unor inovatori sau radicali din sfera culturii ori a politicului, ci datorită unor oameni de stat conservatori aparținând chiar vechiului regim. Konstantinos Karamanlis, António de Spínola și Adolfo Suárez - asemenea lui Mihail Gorbaciov câțiva ani mai târziu - erau produse specifice ale sistemului pe care l-au
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
cazuri (mai ales În industria oțelului) companii profitabile, acest lucru s-a Întâmplat nu atât prin miracolul proprietății private, cât fiindcă guvernele doamnei Thatcher i-au despovărat de prețul ridicat al forței de muncă, transferând costul excedentului de muncitori În sfera „socialului”, sub formă de șomaj subvenționat de stat. Privatizarea anumitor industrii și servicii publice a fost utilă. Timp de mulți ani, bunuri economice vitale lânceziseră În sectorul public fără șanse de investiții sau modernizare. Erau mereu În criză de lichidități
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
oficială ca pe o extensie a intereselor private și pentru care piața era arbitrul necesar și suficient al valorilor și rezultatelor. Vremurile nu erau foarte grele nici pentru conservatorii tradiționali de pe continent: pentru ei, măsura binelui și a răului În sfera umană rămânea ancorată În norme religioase și convenții sociale, zdruncinate, dar nu complet desființate de veritabilul tsunami cultural al anilor ’60. Stânga progresistă, În schimb, care domina Încă scena politică și culturală europeană, avea nevoie urgent de un scenariu diferit
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
-lea anglo-american, cu un accent extrem de contemporan asupra obligației statului de a satisface o gamă de revendicări mici și mari, de la dreptul la viață până la dreptul la „corecta informare În publicitate”. Retorica legală a drepturilor individuale a fost propulsată În sfera politicii reale mulțumită coincidenței dintre decăderea marxismului și Conferința pentru Securitate și Cooperare În Europa, inaugurată la Helsinki În același an În care Arhipelagul Gulag vedea lumina tiparului la Paris. Până atunci, intelectualii europeni de stânga evitau subiectul „drepturilor” În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
de a forma un front comun. Trei ani mai târziu, În decembrie 1979, intelectualii din conducerea KOR (evrei, catolici, foști comuniști sau necomuniști) aveau să formuleze și să publice o „Cartă a Drepturilor Muncitorilor”. Crearea - sau mai degrabă afirmarea - unei sfere civile autonome În Polonia a pornit așadar de la conflictul social. În Cehoslovacia, În circumstanțe politice și mai puțin promițătoare, ea s-a născut dintr-o Împrejurare juridică favorabilă. În ianuarie 1977, un grup de cetățeni cehoslovaci au semnat un document
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
deturnate” pentru uzul personal de muncitorii din Întreprinderi și se poate vedea cum comunismul de tip sovietic - ca și capitalismul italian, de altfel - supraviețuia grație unei economii paralele 12. Relația era simbiotică: statul comunist Își susținea monopolul oficial canalizând În sfera privată toate activitățile și nevoile pe care nu le putea nici suprima, nici satisface, În timp ce economia secundară avea nevoie de cea oficială pentru materiale, dar mai ales pentru ineficiența sectorului public, care Îi garanta o piață și Îi ridica artificial
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
democrații mai cuprinzătoare, trecând peste autoritatea conservatorilor din partid și adresându-se direct Întregii națiuni. În 1987, nouă gospodării sovietice din zece dețineau un televizor, astfel că tactica lui Gorbaciov a avut la Început un succes fulgerător: creând concret o sferă publică pentru dezbaterea parțial deschisă a problemelor țării și spărgând monopolul castei conducătoare asupra informației, el forța partidul să-i urmeze exemplul - și oferea astfel un cadru sigur În care reformatorii din interiorul sistemului, până atunci tăcuți, puteau să se
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
indivizi nu numai că se priveau reciproc cu suspiciune și erau sceptici față de orice afirmație și promisiune oficială, ci nu erau familiarizați cu inițiativa colectivă sau individuală și lipsiți de o bază solidă În funcție de care să facă alegeri conștiente În sfera vieții publice. Cea mai importantă ințiativă jurnalistică din statele postsovietice a fost apariția ziarelor dedicate publicării unor informații concrete: Fapte și Argumente În Moscova și Fapte În Kiev. Vârstnicii erau cei mai nepregătiți pentru tranziția spre o societate deschisă. Generația
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
fostului regim au fost reciclați pe tăcute și readuși la putere: sub Vladimir Putin, siloviki epocii comuniste (procurori, polițiști, personal militar și de securitate) formau mai mult de jumătate din cabinetul neoficial al președintelui. În Germania, revelațiile despre dimensiunile și sfera de influență ale aparatului securității de stat uluiseră Întreaga națiune. S-a dovedit că, pe lângă cei 85.000 de angajați, Stasi avusese aproximativ 60.000 de „colaboratori neoficiali”, 110.000 de informatori obișnuiți și peste o jumătate de milion de
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
sfârșitul secolului XX, ca și Înainte de 1914, sistemele de comerț internațional favorizau interesele celor puternici și bogați. Privirile Însă dintr-o perspectivă europeană, recentele transformări din economia mondială se deosebeau Într-un aspect important. La sfârșitul secolului al XIX-lea, sfera de influență a statelor europene abia Începuse să crească: cu timpul, multe aveau să dețină, să conducă și să reglementeze sectoare largi ale economiei. Cheltuielile guvernamentale - finanțate de noi impozite pe venit, tot mai mari - aveau să crească brusc, În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]