1,119 matches
-
devine portable (în urmă cu 15 ani, portable însemna ordinateur portable iată cum trece moda)". Christophe Grandsire, Le Réman, pe http://rainbow.conlang.free.fr: Autorul, care construiește o limbă romanică artificială numită remană, descrie în felul următor fenomenele de elipsă care au loc în această limbă: "Elipsa este omiterea unor cuvinte necesare din punct de vedere gramatical, dar, de fapt, complet inutile (și, uneori, chiar nefaste) pentru înțelegere, care primează printre toate regulile gramaticii". Sunt considerate elipse vocativul (prin "elipsa
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
portable însemna ordinateur portable iată cum trece moda)". Christophe Grandsire, Le Réman, pe http://rainbow.conlang.free.fr: Autorul, care construiește o limbă romanică artificială numită remană, descrie în felul următor fenomenele de elipsă care au loc în această limbă: "Elipsa este omiterea unor cuvinte necesare din punct de vedere gramatical, dar, de fapt, complet inutile (și, uneori, chiar nefaste) pentru înțelegere, care primează printre toate regulile gramaticii". Sunt considerate elipse vocativul (prin "elipsa" pronumelui), omiterea articolului nehotărât, suprimarea numeralelor mie
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
următor fenomenele de elipsă care au loc în această limbă: "Elipsa este omiterea unor cuvinte necesare din punct de vedere gramatical, dar, de fapt, complet inutile (și, uneori, chiar nefaste) pentru înțelegere, care primează printre toate regulile gramaticii". Sunt considerate elipse vocativul (prin "elipsa" pronumelui), omiterea articolului nehotărât, suprimarea numeralelor mie și sută în exprimarea anului, omiterea substantivului atunci când acesta a fost deja formulat, evitându-se astfel repetiția (vir ben e [vir] bel "bărbat bun și [bărbat] frumos") etc. Hasan Moh
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
elipsă care au loc în această limbă: "Elipsa este omiterea unor cuvinte necesare din punct de vedere gramatical, dar, de fapt, complet inutile (și, uneori, chiar nefaste) pentru înțelegere, care primează printre toate regulile gramaticii". Sunt considerate elipse vocativul (prin "elipsa" pronumelui), omiterea articolului nehotărât, suprimarea numeralelor mie și sută în exprimarea anului, omiterea substantivului atunci când acesta a fost deja formulat, evitându-se astfel repetiția (vir ben e [vir] bel "bărbat bun și [bărbat] frumos") etc. Hasan Moh'd Al-Aidaroos, Omission
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
a fost deja formulat, evitându-se astfel repetiția (vir ben e [vir] bel "bărbat bun și [bărbat] frumos") etc. Hasan Moh'd Al-Aidaroos, Omission of information. A study of Ellipsis in English, în "Yemen Times", vol. 13, 2003, nr. 663: Elipsa este "un fenomen lingvistic existent în toate limbile", "un proces foarte răspândit de omitere a informației redundante", prin care "vorbitorul lasă la o parte unul sau mai multe elemente ale propoziției, pe care interlocutorul urmează să le recupereze din contextul
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
un fenomen lingvistic existent în toate limbile", "un proces foarte răspândit de omitere a informației redundante", prin care "vorbitorul lasă la o parte unul sau mai multe elemente ale propoziției, pe care interlocutorul urmează să le recupereze din contextul lingvistic". Elipsa este folosită, "unde și când este posibil, pentru realizarea unei economii cât mai adecvate a expresiei". Pentru a demonstra că poate fi înlăturată orice parte de propoziție și chiar o propoziție întreagă, autorul dă exemple de dialog cum sunt cele
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
E] foarte [fierbinte]! (subiectul, verbul copulativ și numele predicativ adjectival al predicatului nominal); Câte mere vrei? (subiectul) [Vreau] trei [mere] (subiectul, predicatul și complementul). Autorul insistă asupra ideii că elementele omise trebuie să fie recuperabile din context; nu trebuie considerate elipse formulările de genul "mulțumesc" sau "(nu) sunt de acord" etc. ca replici la îndemnuri ca "ia o prăjitură", respectiv la aserțiuni ca "trebuie să economisim ca să o ducem mai bine", deoarece există multiple alte formulări posibile, astfel încât ceea ce lipsește nu
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
ca "trebuie să economisim ca să o ducem mai bine", deoarece există multiple alte formulări posibile, astfel încât ceea ce lipsește nu este deductibil din contextul lingvistic sau extralingvistic (situațional). Pușcariu, pp. 39-40: "Cel mai tipic caz de economie (a limbii n.n.) e elipsa (care nu trebuie însă identificată cu brevilocvența). Când o idee e atât de prezentă în mintea noastră, încât devine de la sine înțeleasă, ea poate rămâne neexprimată". Autorul dă ca exemple rom. nuiele < lat. novellae < [vites] novellae, văr < lat. [consobrinus 1
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
vites] novellae, văr < lat. [consobrinus 1 verus, sp. hermano < lat. [consobrinus] germanus "frate din aceiași părinți", dar și următorul dialog: "Vii și tu, Floreo? De ce să nu?", unde "lipsește din răspuns "viu", pentru că propoziția e perfect inteligibilă și așa". DEX: Elipsa este o "figură de stil care constă în omiterea din vorbire sau din scris a unor elemente care se subînțeleg sau nu sunt absolut necesare pentru înțelesul comunicării". GLR II, p. 397: Elipsa constă în "omiterea unor elemente necesare din
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
propoziția e perfect inteligibilă și așa". DEX: Elipsa este o "figură de stil care constă în omiterea din vorbire sau din scris a unor elemente care se subînțeleg sau nu sunt absolut necesare pentru înțelesul comunicării". GLR II, p. 397: Elipsa constă în "omiterea unor elemente necesare din punct de vedere gramatical sau lexical, pe care vorbitorii le au în minte, fără să fi fost exprimate mai înainte". Graur, GA, pp. 218-219: "Elipsa este suprimarea din propoziție sau din frază a
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
necesare pentru înțelesul comunicării". GLR II, p. 397: Elipsa constă în "omiterea unor elemente necesare din punct de vedere gramatical sau lexical, pe care vorbitorii le au în minte, fără să fi fost exprimate mai înainte". Graur, GA, pp. 218-219: "Elipsa este suprimarea din propoziție sau din frază a unei părți a cărei lipsă poate fi ușor suplinită mulțumită contextului. Prin aceasta se realizează o economie de energie, la vorbitor și la ascultător, dar în același timp se obține un plus
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
propoziție sau din frază a unei părți a cărei lipsă poate fi ușor suplinită mulțumită contextului. Prin aceasta se realizează o economie de energie, la vorbitor și la ascultător, dar în același timp se obține un plus de expresivitate. (...) Adesea elipsa e posibilă pentru că cuvintele neexprimate se leagă oarecum automat de cele exprimate, de exemplu stau pe Moșilor (se subînțelege strada, fără care genitivul e de neînțeles). Acum câteva decenii bucureștenii se plimbau pe cale (era clar că era vorba de Calea Victoriei
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
posibilă pentru că cuvintele neexprimate se leagă oarecum automat de cele exprimate, de exemplu stau pe Moșilor (se subînțelege strada, fără care genitivul e de neînțeles). Acum câteva decenii bucureștenii se plimbau pe cale (era clar că era vorba de Calea Victoriei). Dacă elipsa este foarte des repetată, cuvintele menținute își pot schimba înțelesul, preluându-l pe al celor absente: roșii, vinete înseamnă "pătlăgele roșii", "pătlăgele vinete", iar bună ziua e în loc de "doresc să-ți fie bună ziua", fără să mai simțim că lipsește ceva. Cum
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
menținute își pot schimba înțelesul, preluându-l pe al celor absente: roșii, vinete înseamnă "pătlăgele roșii", "pătlăgele vinete", iar bună ziua e în loc de "doresc să-ți fie bună ziua", fără să mai simțim că lipsește ceva. Cum se vede din ultimul exemplu, elipsa poate afecta o propoziție și chiar o frază; alte exemple: n-am când, n-am cum (se subînțelege "să fac cutare acțiune")". Al. Graur, Puțină gramatică, vol. II, București, 1988, p. 229: Scriind despre "pleonasme și elipse", autorul afirmă că
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
din ultimul exemplu, elipsa poate afecta o propoziție și chiar o frază; alte exemple: n-am când, n-am cum (se subînțelege "să fac cutare acțiune")". Al. Graur, Puțină gramatică, vol. II, București, 1988, p. 229: Scriind despre "pleonasme și elipse", autorul afirmă că "există și cazul contrar (pleonasmului n.n.), verbe care trebuie folosite numai cu complement și care apar (greșit n.n.) singure", cu elipsa complementului: a prejudicia trebuie să aibă neapărat complement. "Exact pe aceeași linie este a cauza, care
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
cutare acțiune")". Al. Graur, Puțină gramatică, vol. II, București, 1988, p. 229: Scriind despre "pleonasme și elipse", autorul afirmă că "există și cazul contrar (pleonasmului n.n.), verbe care trebuie folosite numai cu complement și care apar (greșit n.n.) singure", cu elipsa complementului: a prejudicia trebuie să aibă neapărat complement. "Exact pe aceeași linie este a cauza, care e sinonim cu a provoca, dar a fost înțeles ca "a face rău", de aceea se aude Nu stau în frig, pentru că îmi cauzează
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
mai înainte), dă naștere unor construcții sintactice cu caracter expresiv, care, fiind folosite frecvent, ajung expresii curente ale limbii (de exemplu: ți-ai găsit, cum (să) nu, da de unde, nici vorbă etc.). În felul acesta, un procedeu de natură sintactică, elipsa, are repercusiuni asupra lexicului". Dobridor, s.v.: Elipsa constă în "omiterea din vorbire sau din scriere a unor cuvinte sau chiar a unor propoziții, care se subînțeleg sau care nu sunt absolut necesare pentru înțelesul comunicării. Ea se datorește nevoii de
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
cu caracter expresiv, care, fiind folosite frecvent, ajung expresii curente ale limbii (de exemplu: ți-ai găsit, cum (să) nu, da de unde, nici vorbă etc.). În felul acesta, un procedeu de natură sintactică, elipsa, are repercusiuni asupra lexicului". Dobridor, s.v.: Elipsa constă în "omiterea din vorbire sau din scriere a unor cuvinte sau chiar a unor propoziții, care se subînțeleg sau care nu sunt absolut necesare pentru înțelesul comunicării. Ea se datorește nevoii de conciziune, de scurtare a exprimării, a grabei
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
necesare pentru înțelesul comunicării. Ea se datorește nevoii de conciziune, de scurtare a exprimării, a grabei în exprimare și mai ales nevoii de expresivitate, motiv pentru care e foarte frecventă în vorbirea afectivă și în limba vorbită". Ca exemple de elipsă lexicală, "care vizează elemente de ordin lexical (cuvinte) din cadrul unor sintagme, locuțiuni, expresii sau formule de diferite tipuri care preiau sensul cuvintelor omise", se dau roșie (< pătlăgea roșie), vânătă (< pătlăgea vânătă), o turcească (o cafea turcească), tânăr de condiție (< tînăr
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
cum să nu fac), nici vorbă (< nici vorbă nu poate fi), ce mai (< ce mai la deal, la vale), n-are încotro (< n-are încotro merge), bată-te să te bată (< bată-te să te bată norocul, nevoia). În schimb, elipsa gramaticală "vizează elementele de ordin gramatical, unitățile sintactice care nu sunt strict indispensabile pentru a fi exprimate în comunicare (inclusiv o propoziție întreagă)"; se exemplifică prin I-am făcut eu o mulțime de meșteșuguri și degeaba (se subînțelege că degeaba
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
exemplifică prin I-am făcut eu o mulțime de meșteșuguri și degeaba (se subînțelege că degeaba i le-am făcut); Da-ncotro, flăcăule? (în sensul de da-ncotro mergi, flăcăule). Dicționar de termeni literari, București, Editura Academiei R.S.R., 1976, s.v.: "Elipsa este o figură de stil ce se definește drept subînțelegerea unuia sau mai multor cuvinte omise într-un context". Aurel Nicolescu, Probleme de sintaxă a propoziției, București, 1970, p. 14: Un aspect sintactic opus celui care se bazează pe repetare
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
de stil ce se definește drept subînțelegerea unuia sau mai multor cuvinte omise într-un context". Aurel Nicolescu, Probleme de sintaxă a propoziției, București, 1970, p. 14: Un aspect sintactic opus celui care se bazează pe repetare sau reluare este elipsa. Se socotește eliptică partea de propoziție necesară din punct de vedere gramatical, dar omisă din text. Elipsa nu este totuna cu subînțelegerea, unde elementul omis a fost enunțat mai înainte. Elipsa este opusul prezenței unui termen, pe când subînțelegerea se opune
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
Nicolescu, Probleme de sintaxă a propoziției, București, 1970, p. 14: Un aspect sintactic opus celui care se bazează pe repetare sau reluare este elipsa. Se socotește eliptică partea de propoziție necesară din punct de vedere gramatical, dar omisă din text. Elipsa nu este totuna cu subînțelegerea, unde elementul omis a fost enunțat mai înainte. Elipsa este opusul prezenței unui termen, pe când subînțelegerea se opune repetiției. Dunărea bătrână, biruită de părinții tăi, îți sărută poala și îți aduce avuții din ținuturile de unde
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
celui care se bazează pe repetare sau reluare este elipsa. Se socotește eliptică partea de propoziție necesară din punct de vedere gramatical, dar omisă din text. Elipsa nu este totuna cu subînțelegerea, unde elementul omis a fost enunțat mai înainte. Elipsa este opusul prezenței unui termen, pe când subînțelegerea se opune repetiției. Dunărea bătrână, biruită de părinții tăi, îți sărută poala și îți aduce avuții din ținuturile de unde soarele răsare, și de unde soarele apune (A. Russo). În a doua propoziție, subiectul Dunărea
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
subiect subînțeles. În zare zurgălăii de sănii... Suflet nins... (I. Pillat). În acest poem într-un vers sunt două propoziții eliptice de predicat. Prezența subiectului zurgălăii în prima propoziție și a complementului direct suflet, în a doua, pun în evidență elipsa celor două predicate, care pot fi: sună și am. Așa cum rezultă din exemplul dat, elipsa provocată din nevoia de concizie și din dorința poetului de a obține un plus de expresivitate nu afectează comunicarea, deoarece înțelesul global reiese din contextul
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]