461 matches
-
la Văcărești pentru șantaj, ctitor de revistă, Ileana, de lux, era Tipul. Un tip e și Rosetti, trecînd prin istorie cu alinturi de mucalit. Cu o anume vocație a qui pro quo-ului, excelent dată de gol în pasajul despre (h)omonimii. O mică enciclopedie a pseudonimului, care încurcă treburile prin gazete și întreține fabula literară. Încheiată așa: "Și acu, dacă micul meu studiu v-a plăcut, să știți că eu mi's, cum zice Ardeleanul, Radu D. Rosetti. Dacă nu, - eu
Alintări by Simona Vasilache () [Corola-journal/Journalistic/9508_a_10833]
-
Rodica Zafiu Multe dintre împrumuturile recente din engleză sporesc numărul situațiilor de omonimie și polisemie din limba română. Existau deja, de exemplu, omonimele (totale) post „abținere - motivată religios - de la consumarea anumitor alimente” și post „funcție”, „loc special amenajat”, „instalație” etc.: ambele substantive neutre, cu pluralul în -uri; primul e un împrumut vechi din
Posturi by Rodica Zafiu () [Corola-journal/Journalistic/12980_a_14305]
-
motivată religios - de la consumarea anumitor alimente” și post „funcție”, „loc special amenajat”, „instalație” etc.: ambele substantive neutre, cu pluralul în -uri; primul e un împrumut vechi din slavă, cel de-al doilea, mai recent, fiind preluat din franceză. La această omonimie (complicată de polisemia bogată a neologismului post și de existența elementului de compunere post-, de origine latină) se adaugă acum un nou element: apărut în jargonul Internetului și folosit cu o frecvență care ar putea să-i asigure o viitoare
Posturi by Rodica Zafiu () [Corola-journal/Journalistic/12980_a_14305]
-
lexicală (poștal, poștaș). Spre deosebire de cazurile în care dublarea unor cuvinte deja existente poate să fie spontană și inconștientă (probabil că mulți din cei care folosesc forma topic nu cunosc termenul de specialitate mai vechi în limbă), pentru post riscul de omonimie e imposibil de ignorat de vorbitori, dar acest lucru nu pare să conteze prea mult. Conștiința existenței unor omonime ar putea totuși explica de ce se încearcă de multe ori o marcare suplimentară, prin cratimă. Atașarea desinențelor sau a articolului hotărît
Posturi by Rodica Zafiu () [Corola-journal/Journalistic/12980_a_14305]
-
voi, ci îi include atestările sub forma-titlu a vrea (cu un record de 36 de pagini de citate și descriere a sensurilor). Utilizarea mai frecventă la imperfect a fost explicată în mod foarte convingător prin necesitatea de a se evita omonimia supărătoare cu prezentul din paradigma verbului a vrea ("el vrea" = ‘el voia' și el ‘voiește'). În diferite lucrări normative și în manualele școlare din deceniile trecute s-a insistat destul de mult asupra caracterului nerecomandabil al formelor de tipul vroiam, sugerîndu-se
"Vroiam..." by Rodica Zafiu () [Corola-journal/Journalistic/10159_a_11484]
-
gestul atât de puțin academic făcut anterior, de fluturare a mâinii în dreptul tâmplei, adică... înțelegeți dumneavoastră. Cu toate acestea, afirmațiile de mai sus sunt adevărate sută la sută, ele nefiind decât câteva dintre surprizele pe care ni le oferă toponimia. Omonimii surpriză Locuri situate la mii de kilometri distanță, câteodată chiar pe continente diferite, dar care poartă același nume. Desigur, în foarte rare cazuri, acest lucru se datorează unor oameni care, în împrejurări deosebite, au dat, și aici, și acolo, peste
Agenda2003-34-03-a () [Corola-journal/Journalistic/281381_a_282710]
-
se datorează unor oameni care, în împrejurări deosebite, au dat, și aici, și acolo, peste mări și țări, aceeași denumire locurilor pe care le-au vizitat sau în care s-au stabilit. De cele mai multe ori este vorba de o simplă omonimie, dar parcă cu atât mai spectaculoase sunt aceste coincidențe. Iată, Bega noastră cea de toate zilele are o soră geamănă tocmai la antipozi. Situată în New South Wales (un alt exemplu geografic de toponimie „bivalentă“, denumirea provinciei australiene - Noua Țară
Agenda2003-34-03-a () [Corola-journal/Journalistic/281381_a_282710]
-
24) se transformă, logic, într-"o examinare a studiilor deja realizate" (2006, p. 37), iar formularea "până la consemnarea finală a lucrării elaborate" (2000, p. 40) devine "până la predarea lucrării elaborate" (2006, 40). Multe dintre alegerile greșite din prima versiune produceau omonimii sau ambiguități comice: Dacă veți fi făcut teza cu gust..." (2000, p. 200; în 2006, corect, " Dacă ați făcut teza cu plăcere", p. 262). Comică era și confuzia dintre cuvîntul italienesc lasso (din lat. lapsum), cu sensul "perioadă", și anglicismul
"Teza este asemenea porcului..." by Rodica Zafiu () [Corola-journal/Journalistic/9775_a_11100]
-
vizibile care acoperă cam totul, atît prin diversitatea stilisticii, cît și prin repetatele schimbări de perspectivă. Dar dacă enciclopedismul narativ are, în articulațiile sale principale, o foarte puternică dominantă conservatoare, un amestec de nostalgie a originilor și viguroasă predispoziție profetică, omonimii lui din artele vizuale sînt mai degrabă reformatori și au o reală aplecare spre experiment. Chiar dacă tradiția este un reper permanent, fiind obligatoriu necesară măcar și numai pentru a o nega, ea nu constituie o obsesie în sine, ci doar
Mic inventar de comportamente culturale by Pavel Șușară () [Corola-journal/Journalistic/13554_a_14879]
-
total, adaptat doar, minimal, morfologic și fonetic - attachment - , calcul parțial de structură, formula hibridă care transpune atît verbul cît și sufixul - atașament -, dar și economicul (și adesea ludicul) ataș -, ba chiar și traducerea anexă. Atașament și ataș au dezavantajul unor omonimii supărătoare cu substantivele împrumutate mai de mult din franceză și care au sensul "afecțiune (puternică și durabilă) față de cineva sau ceva" (DEX), respectiv "anexă de metal prinsă lateral de o motocicletă, cu care se transportă obiecte sau persoane" (DEX); de
"Vă rog găsiți atașat..." by Rodica Zafiu () [Corola-journal/Journalistic/9496_a_10821]
-
imaginea se abstractizează și suprafața începe să prevaleze în raport cu planurile de adîncime. Acum pictorul creează, prin imagine, adevărate propoziții logice și construiește, cu gravitate și, în același timp, cu un anumit spirit ludic, jocuri ambigui, sprijinite pe forme tipice de omonimie plastică. Motivul ochiului, de pildă, este exploatat în regim decorativ prin motivul penei de păun, în regim magico-simbolic prin schematizarea și multiplicarea reperului anatomic și în regim spiritual prin aluzia la triunghiul mistic. Toate acestea, însă, se fundamentează pe o
Țuculescu by Pavel Șușară () [Corola-journal/Journalistic/14579_a_15904]
-
dsclex.ro) oferă, în indice, asemenea asocieri contrastante: cenzor, cardinal, mitropolit, cioban, hipnotizator, astrolog, filozof, moașă apar alături de confecționer gămălii chibrituri, colector și sortator păr sau înnobilator scândurele pentru creioane. Umorul listei provine în mare măsură din ambiguități (produse de omonimii și polisemii), care fac din profesionist un obiect - cap de masă, legător de păr, bătător în filatură - sau un practicant de activități stranii: aglomeratorist, ghemuitor, aburitor plută, arzător email, controlor tezaur, inspector telegrame. Fundamental e, totuși, conservatorismul listei: denumirile populare
Meserii by Rodica Zafiu () [Corola-journal/Journalistic/8788_a_10113]
-
se răspîndească foarte mult sînt în mod evident familiare, aparținînd jargonului meseriei. Un exemplu tipic este termenul piarist, format din inițialele PR (public relations), pronunțate în manieră engleză și cărora li se adaugă sufixul de agent -ist. Termenul creează o omonimie cu mai vechiul piarist - adjectiv și substantiv care desemnează un ordin catolic (germ. Piarist, folosit mai ales la plural - Piaristen; provenind de la o formă flexionară a lat. pius "pios"). Circulația cuvîntului e destul de mare, mai ales în Ardeal și în
Meserii by Rodica Zafiu () [Corola-journal/Journalistic/8788_a_10113]
-
acestui cadru înseamnă a ieși din poezie. Sau, sub forma unei întrebări: oare a ieși din această dublitate nu ar însemna a ieși din poezie? Firește, ceea ce se înțelege astăzi prin poezie a condus la nenumărate demultiplicări, chiar cu riscul omonimiei. Un spectacol în care avem deopotrivă sunete, fulgere, efecte tehnice, sintetizatoare și altele, mai este, oare, poezie? De ce nu?... Dar nu mai este ceea ce dintotdeauna s-a înțeles prin poezie: pentru că nu este un poem. A consemnat Luiza Palanciuc Prezentare
Michel Deguy:"Rațiunea care guvernează poemul este o rațiune pe care o numesc impură" by Luiza Palanciuc () [Corola-journal/Journalistic/9034_a_10359]
-
mici, luna, noile dimineți, supă de pui, viața la trei săptămâni, aerul, frica, chicco, nurofen, baia, vorbele mari ale omului, alăptarea, musafiri, măr cu biscuiți, plapuma, jucării, pampers, degețica, tatăl (după cinci zile), începutul. Există, pe lângă multiplicitățile de sensuri, și omonimii, de vreme ce titlul unui poem se pretează la repetiție. Vom avea, așadar, în ce privește poemul de dragoste, două determinări. Nuanțele merită puse sub lentilă etimologică. La propriu: "noi suntem părinții marei// și noi, părinții marei, doar uneori// și doar foarte scurt// ne
Exiguum Etimologicum by Cosmin Ciotloș () [Corola-journal/Journalistic/7173_a_8498]
-
simțite ca învechite. La 3 pl. limba literară actuală a reținut însă exclusiv forma cu -ră" (M. Avram, Gramatica pentru toți, ed. a II-a, 1997, p. 230). În continuarea paragrafului, autoarea explica această diferență prin nevoia de a evita omonimii, dar mai ales "prin impresia de dezacord în număr pe care o dă persoana a III-a pl. de tipul ei adunase". Impunerea normei este așadar legată de o sensibilitate a vorbitorilor limbii române față de așa-numitul dezacord: la persoana
Conjugasem, conjugaserăm... by Rodica Zafiu () [Corola-journal/Journalistic/9683_a_11008]
-
de Ion Barbu, devenite (în ciuda dificultății sale evidente) subiect de bacalaureat: elevul trebuie să găsească două sinonime, să explice două virgule care izolează un vocativ, să propună (din afara textului) două locuțiuni care conțin cuvîntul inimă, să ilustreze prin două enunțuri omonimia cuvîntului unde, să transcrie "două structuri lexicale care conțin imagini artistice vizuale" (lucru cam greu, căci aproape toate imaginile sînt abstracte), să explice "semnificația unei figuri de stil identificate în strofa a doua", dar și semnificația titlului (deloc ușor; titlul
Păcate ale școlii by Rodica Zafiu () [Corola-journal/Journalistic/8426_a_9751]
-
sintaxa logică, sofismul nu are valoare de adevăr cu toate că simulează (corectitudine aparentă) principiul identității, al non-contradicției, al terțului exclus și al rațiunii suficiente, aceleași relații dintre propoziții (contradicție, contrarietate, subcontrarietate, subordonare) și se formulează cu elocință ca dilemă, ca tautologie, omonimie etc., de unde și subtilitățile imputate lui. Alomorfismul sofismului se vede în limbaj, în argumentare, în relevanță, în apel la autoritate și în atacul la persoană. Venind din perspectivă dionisiacă, sofiștii vor cuprinde în retorica greacă mai întâi asianismul și mai
Destine literare by Editura Destine Literare () [Corola-journal/Science/98_a_277]
-
-lea și al XV-lea (autoarea observă atent exagerarea manieristă ori regula de aur a phan tastikonului) fără a ocoli argumentele din care logica trebuie să servească tuturor științelor, inclusiv lingvisticii, și ea atentă asupra unor aspecte ale echivocației, ale omonimiei, ale raporturilor sintactice conjunctive și disjunctive etc. Sofismele sunt de natură speculativă, iar adevărul lor este unul tendențios înșelător cu atât mai mult cu cât, paradigmatic, urmează tiparul raționamentelor de judecare determi nativă, inducția și analogia, își MANIERISMUL LOGIC ȘI
Destine literare by Editura Destine Literare () [Corola-journal/Science/98_a_277]
-
în intenționalitate, își întrețin eristica în nădejdea unui scontat profit direct, indiferent de natura lui, iar teza destul de veche că limbajul urmează gândirea se mai confirmă încă o dată fără ca lingvistica să fie prejudiciată cumva în menirea ei. Așa de pildă omonimia implică echivocul (fallacia) pe care, formal, lingvistica îl elucidează cel mai adesea cu mijloacele proprii, apoi amfibolia de la originea numeroaselor metafore, compoziția și diviziunea produse prin neglijarea unor norme sintactice ori de punctuație, dar și așa-zisele figura dictionis, în
Destine literare by Editura Destine Literare () [Corola-journal/Science/98_a_277]
-
urgență, a ținut sub o lupă severă intimitatea. Nu simpla circulație a unor date era problematică pentru Direcția comunistă a Presei și Tipăriturilor, ci însăși eventualitatea emiterii de păreri contrare puterii. Cenzură în România carlistă, cenzură și în R.S.R. Curată omonimie! O întâmplare doar a făcut ca două realități atât de diferite să se înscrie, firesc, în aceeași formă lingvistică. Deși le cunoaște suficient pe ambele, Ioan Lăcustă le omogenizează, se pare, nepermis de mult. Deprindere - scuzabilă - de prozator pursânge.
Romanul cenzurii by Cosmin Ciotloș () [Corola-journal/Journalistic/8956_a_10281]
-
otrăvită cu lumânărică sau laptele-cucului“, „a speria vânatul luându-l la goană“ și „a mâna vitele“. Apropiată de doctrina lui Schuchardt este, din multe puncte de vedere, concepția lui J. Gilliéron, creatorul geografiei lingvistice. El acordă un rol de seamă omonimiei (identitatea de formă a două sau mai multe cuvinte) și etimologiei populare în producerea modificărilor din limbă, ambele fenomene fiind importante pentru stabilirea corectă a unei etimologii. Lucrările lui Gilliéron au zdruncinat teza evoluției normale și mecanice, care era fundamentală
101 cuvinte moştenite, împrumutate şi create by Marius Sala () [Corola-publishinghouse/Administrative/1361_a_2705]
-
cuvânt cu două sensuri în limba primară îi corespundeau două cuvinte). Slavii așezați în nordul Rusiei aveau un singur termen pentru „armăsar“; din cauză că finlandezii aveau doi termeni, slavii au împrumutat cuvântul varža, pentru a exprima sensul „armăsar tânăr și prost“. Omonimia „dăunătoare“ J. Gilliéron, creatorul geografiei lingvistice franceze, a analizat zeci de cazuri când cuvinte cu etimoane diferite sau de origini diferite au ajuns să aibă în franceză aceeași formă (să se pronunțe la fel), adică să devină omonime. Pentru înlăturarea
101 cuvinte moştenite, împrumutate şi create by Marius Sala () [Corola-publishinghouse/Administrative/1361_a_2705]
-
dăunătoare“ J. Gilliéron, creatorul geografiei lingvistice franceze, a analizat zeci de cazuri când cuvinte cu etimoane diferite sau de origini diferite au ajuns să aibă în franceză aceeași formă (să se pronunțe la fel), adică să devină omonime. Pentru înlăturarea omonimiilor supărătoare, s-a apelat la împrumutarea unor cuvinte străine. Exemplul devenit clasic se referă la doi termeni latinești, carrum (forma de acuzativ a lui carrus) „căruță“ și carnem (forma de acuzativ a lui caro) „carne“, care, în urma transformărilor fonetice suferite
101 cuvinte moştenite, împrumutate şi create by Marius Sala () [Corola-publishinghouse/Administrative/1361_a_2705]
-
se referă la doi termeni latinești, carrum (forma de acuzativ a lui carrus) „căruță“ și carnem (forma de acuzativ a lui caro) „carne“, care, în urma transformărilor fonetice suferite, ajung să aibă aceeași formă în dialectul loren din Vosgi. Pentru evitarea omonimiei, au fost împrumutați, pentru ambele semnificații, termenii francezi literari: voiture, respectiv viande. Același raționament a fost aplicat de unii lingviști și pentru a explica înlocuirea, în dacoromână, a cuvântului arat „plug“ < lat. aratrum cu termenul plug, împrumut slav: substativul arat
101 cuvinte moştenite, împrumutate şi create by Marius Sala () [Corola-publishinghouse/Administrative/1361_a_2705]