1,491 matches
-
posibil un al treilea răspuns: ni se deschide înainte calea transmodernității. Între deism și panteism, Părintele Stăniloae lucrează cu un nou concept de lume, în perspectiva unui nou antropocentrism solidar cu teologia patristică și ortodoxă, în general, dar și cu ontologia lupasciană a celor trei materii, absorbită azi de ethosul transdisciplinarității. E aici și o consecință a creștinismului cosmic răsăritean și cu precădere cel românesc, despre care s-a pronunțat și Mircea Eliade. Cu ochi detașat, din afară, Maciej Bielawski a
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
că lumea e în sine, cum ne asigură filosofii hazardului, făcând casă bună cu materialismul, ci că lumea e în continuă prefacere, căci creația e încheiată doar în plan divin, nu și-n ființa lumii. Faptul fusese confirmat încă de ontologia arheității eminesciene, vecină, din acest punct de vedere, și cu arheologia lui Michel Foucault, fără, însă, echivocul sofistic al acesteia. Creația divină înseamnă arheitate, adică seminare, care li se arată postmodernilor ca di-seminare, lucrătoare ca hazard. Or, în "hazard" se
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
Acest aspect profund îl apropie pe Părintele Stăniloae de viziunea lui Emmanuel Lévinas din Tolalité et Infini (1961), cu a sa curbură a spațiului intersubiectiv 25, dar, și mai tulburător, de teoria dublului binom, al bilateralității eurilor, ca rezultantă a ontologiei arheului din gândirea eminesciană 26. Filosofii diferenței și ai diferanței, constatând lipsa unității ontologice din lume, au fost tentați, simultan, să elimine unitatea numită cosmos cu diversitatea scindată numită haosmos. Într-adevăr, în lumea fără lumen, totul e scindat și
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
trimitere Vattimo. În paradoxul diferenței ontologice, s-ar putea ca "ateul" să fie, în realitate, mai aproape de Dumnezeu decât fanaticul religios. Când filosoful italian își motivează respingerea oricărei lecturi religioase a lui Heidegger, atitudinea lui este în perfectă concordanță cu ontologia postmodernismului. El crede că o lectură "religioasă" a lui Heidegger ar ignora înțelegerea ființei ca Dasein, în istoricitatea ei, "reducându-l la momentul certitudinii de sine" și suprimând ceea ce Dasein-ul are mai pur în subiectiv: "De aceea umanismul tradiției metafizice
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
referință ateist și descoperim, în teologia Părintelui Stăniloae, subiectivitatea personalistă (nerepresivă), izvorând din Dumnezeul personal în Treime, ceea ce nu contrazice Dasein-ul heideggerian, ci îi dă suportul ontologic al unității dialogice a lumii ca lumen, sprijin care trimite, în definitiv, la ontologia fundamentală de după Kehre, când Heidegger însuși va sfârși prin a afirma, în ultimul său interviu, că "Numai un Dumnezeu ne mai poate salva". Nu încape îndoială, metafizica și teologia trebuiau să fie depășite, dar pentru clișeele lor, care au împins
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
înseamnă "desubiectivizare", "o încercare permanentă de a nu mai fi același"111. Acesta e și sensul diseminării lui Derrida. Poate că va fi instructiv să o confruntăm cu filosofia seminării eminesciene. Poetul român dezvoltă o filosofie a semințelor, care e ontologia arheului. Arheii eminescieni sunt și ei "semințe", "urme", iar arheul producător de arhei își poate avea corespondent în arhi-urma lui Derrida, conotând ceva din diferanță, care e principiul misterios care face posibilă diferența, multiplicarea. Eminescu are, la rându-i un
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
a schimbat radical relația educator-elev, eliminând orice "distanță" dintre ei, într-o "familiaritate" sans rivages. Dar, zice Lyotard, "Orice educație este inumană pentru că nu reușește fără constrângere"121. În Explicarea omului și în alte texte, Mihai Ralea punea problema unei ontologii a obstacolului, căci numai "constrângerile", obstacolele de trecut dă consistență ființei umane în calea instinctelor brutei. Desigur, nici Lyotard nu aderă la "metodele" terorii înseriate de Freud sub numele de castrare, "mai puțin pedagogice", dar lipsa oricărei constrângeri (Ralea îi
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
a misterului prin încercare, paradisul fiind însuși acest muzeu nelimitat de simulacre. Respingând erezia manieristă a simulacrelor, Lyotard nu mai crede necesară nici ipoteza morții lui Dumnezeu, ceea ce deschide o fereastră spre transmodernitate. Interesant că pentru aceasta el inventează o ontologie a arheilor, dar, evident, pe urmele monadologiei lui Leibniz. Cu această monadologie improvizată ad-hoc, oarecum la modul diletantistic, Lyotard ridică o chestiune vitală pentru umanitate: cum va putea inteligența umană supraviețui catastrofei cosmice care va avea loc, după calculul savanților
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
să plece într-o călătorie cosmică într-o stare noncorporală, spre a se stabili în alt sistem solar, pe o planetă primitoare, cum a fost Pământul. Desigur, se pot face corelații tentante între noua monadologie informațională a lui Lyotard și ontologia arheilor eminescieni, Archaeus, ca arheu al arheilor însemnând înmagazinarea tuturor ființelor umane trecute prezente și viitoare. Monada-computer a lui Lyotard adună în sine toate inteligențele lumii spre a fi capabilă să călătorească în univers ca Luceafărul eminescian. Pentru înțelegerea provocării
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
este atât de inextricabil, încât orice încercare de a descurca ițele s-ar dovedi iluzorie"139. Într-adevăr, există o mare doză de risc în încercarea să descâlcești taina antitezelor, fiindcă în ele zace "diferența ontologică", marea cruce dintotdeauna a ontologiei. Virgil Nemoianu, însă, are curajul să se aventureze între antitezele sale, cum îi stă bine unui veritabil filosof, chiar cu riscul de a cădea în ideologie, în sensul de a ține partea uneia dintre ele. Decizia sa, sugerată încă din
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
obsedanta lipsă a temeiului. Azi, vorbește Rorty în numele unei minorități intelectuale, dar cu convingerea că reprezintă întreaga lume, se trăiește într-o cultură în care intelectualii sunt conștienți de lipsa de archai, de telos, de teologic, de teleologie și de ontologie 187. Cuvintele "științific" și "obiectiv" nu mai au nici un sens. Conceptele de urmă și différance la Derrida ar fi un pas mai departe decât Dasein-ul heideggerian și decât "diferența ontologică". Pretenția aceasta a fost chiar a lui Derrida, jocul urmei
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
modernului și a postmodernului este cea transdisciplinară, dovedită de d-l Negoiță însuși în postură de cibernetician avangardist. El, de fapt, se-ntâlnește nu numai cu logica nicasiană a lui Hermes, ci și cu logica trivalentă a stării T din ontologia lui Ștefan Lupașcu, care fundează transdisciplinaritatea teoretizată în ultimii ani de Basarab Nicolescu, de Edgar Morin și de alții. Eminescu, în plină ascensiune a modernului de tip liberal, nu este doar un "premodern", ci și un transmodern, deși nu s-
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
de felul celei engleze, pe care o și invocă. De altfel, d-l Negoiță are întreaga admirație pentru geniul lui Eminescu, interpretând Glossă în cheia logicii fuzzy și o face foarte bine. În schimb, n-a putut fi atent la ontologia arheului, o impresionantă confirmare a filosofiei vagului coroborată chiar cu ceea ce contemporanul nostru numește pullback (retragere). Din această perspectivă i-a atras atenția misteriosul Alef borgesian. Vagul înseamnă retragere conceptuală spre origini. Gândire cibernetică, în plasma mulțimilor transfinite. Cu cât
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
se apropie cu mai multă perspicacitate de poziția de intermediar ontologic și gnoseologic între abordarea culturală și cea teologică. Deocamdată, putem decide, cel puțin din unghiul prezentei abordări perfectibile, că premisele românești principale întru întemeierea doctrinei "noului antropocentrism" transmodern sunt ontologia arheității lui Eminescu, filosofia lui Blaga și cea a lui Noica, teologia Părintelui Stăniloae și antitetica filosofiei lui Ștefan Lupașcu, la care se aliază și logica fuzzy a lui Constantin Virgil Negoiță. În aceeași zonă vom putea include o nouă
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
lui Ștefan Lupașcu, la care se aliază și logica fuzzy a lui Constantin Virgil Negoiță. În aceeași zonă vom putea include o nouă lectură a gândirii lui Nietzsche, arhetipologia lui Mircea Eliade și pe cea a lui C. G. Jung, ontologia fundamentală a lui Heidegger, elemente din gândirea lui René Girard, a lui Maurice Blanchot, a lui Paul Ricoeur, din cronotopologia lui Mihail Bahtin, părți din "critica totală" a lui Ibrăileanu și G. Călinescu, ontologia stilurilor colective a lui Edgar Papu
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
cea a lui C. G. Jung, ontologia fundamentală a lui Heidegger, elemente din gândirea lui René Girard, a lui Maurice Blanchot, a lui Paul Ricoeur, din cronotopologia lui Mihail Bahtin, părți din "critica totală" a lui Ibrăileanu și G. Călinescu, ontologia stilurilor colective a lui Edgar Papu, noologia sociologului Ilie Bădescu etc. Practic, orice gând al transparențelor abisale poate intra în dialogul transmodernității. Mai mult, orice acces spre zonele abisale trece și prin "complexele de cultură". Cât îi privește pe creatorii
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
spirit) "ne trag în direcții opuse în spațiu și timp". Ethosul transmodernist constă în efortul de a le face coerente, în contra tendințelor dezintegratoare din nihilismul modernității și al postmodernității. În loc de paranoia ego-ului, metanoia tuturor eurilor. Dar deja ne reîntâlnim cu ontologia arheului, care ontologie este "dialogică", dincolo de monismele și dualismele metafizicii tradiționale. Propozițiile celei mai timpurii cugetări eminesciene sunt: "Oare eu, tu, el nu e totuna? Oare atunci nu se confundă într-unul întreg, într-un individ, când într-un Apollon
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
în direcții opuse în spațiu și timp". Ethosul transmodernist constă în efortul de a le face coerente, în contra tendințelor dezintegratoare din nihilismul modernității și al postmodernității. În loc de paranoia ego-ului, metanoia tuturor eurilor. Dar deja ne reîntâlnim cu ontologia arheului, care ontologie este "dialogică", dincolo de monismele și dualismele metafizicii tradiționale. Propozițiile celei mai timpurii cugetări eminesciene sunt: "Oare eu, tu, el nu e totuna? Oare atunci nu se confundă într-unul întreg, într-un individ, când într-un Apollon, oare trecutul și
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
va fi deloc. Cred că Europa intră în cea mai importantă eră a evoluției sale istorice, aceea în care ar trebui să fie "avangardă" a transmodernității. Încă Noica a intuit necesitatea acestui rol, în plin război rece. Filosoful a creat ontologia devenirii întru ființă și a logicii lui Hermes în spiritul unui ethos transmodern, într-o vreme când modernismul și postmodernismul erau la apogeu. Va trebui să-l recitim pe Noica și să descoperim că, alături de Ștefan Lupașcu, el este unul
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
ale feminismului, dualist din punct de vedere ontologic, este imposibil. Suntem cu atât mai departe de un ethos transmodern. Acesta rămâne de decriptat, la nivel teologic, în dogma Sfintei Treimi, pe când, la nivel filosofic, vom încerca să-l identificăm în ontologia triadică lupasciană. 4. Ontologia triadică. Al treilea mare gânditor român, adoptat, ca și Eliade, de mediul occidental, este Ștefan Lupașcu. El pare a avea posteritatea cea mai fericită, căci a fecundat direct începuturile erei transmoderne, fiind recunoscut ca mentor al
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
punct de vedere ontologic, este imposibil. Suntem cu atât mai departe de un ethos transmodern. Acesta rămâne de decriptat, la nivel teologic, în dogma Sfintei Treimi, pe când, la nivel filosofic, vom încerca să-l identificăm în ontologia triadică lupasciană. 4. Ontologia triadică. Al treilea mare gânditor român, adoptat, ca și Eliade, de mediul occidental, este Ștefan Lupașcu. El pare a avea posteritatea cea mai fericită, căci a fecundat direct începuturile erei transmoderne, fiind recunoscut ca mentor al transdisciplinarității încă din timpul
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
și continuând cu complementaritatea lui Niels Bohr, cu principiul excluziunii lui Pauli sau cu relațiile de incertitudine ale lui Werner Heisenberg, pentru ca din filosofie și din psihologie să reinterpreteze critic intuiționismul bergsonian, fenomenologia lui Husserl, psihanaliza etc. Până la Ștefan Lupașcu, ontologia a fost monistă, în primul rând, sau dualistă, ca în cazul lui Descartes. Revolta lui Nietzsche împotriva monismului divin a deschis calea postmodernă a filosofiilor post-identitare, ființa nemaifiind repetiția Unului, ci totdeauna repetiție cu diferență. Din păcate, filosofiile postmoderniste ale
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
și din măștile nietzscheene) pierd onticitatea lumii, înlocuind omogenul (cosmosul) cu o eterogenitate nestăvilită ca haosmos. Autonomizate, ambele direcții alunecă spre extreme. Or, trionticitatea lupasciană depășește în chip remarcabil orice formă de metafizică autarhică, reapropiindu-se de spiritul Treimii creștine. În ontologia lupasciană, atât monismul, cât și dualismul sunt abolite în favoarea unui triunghi ontologic, al celor trei materii: macrofizică, a mineralului și a omogenului, dominantă în universul nostru, supusă celui de al doilea principiu al termodinamicii, tinzând către entropie maximă; materia biologică
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
excluziunii descoperit de Wolfgang Pauli; în fine, materia microfizică, a psihicului, transcendându-le pe celelalte două, fără a fi, hegelian vorbind, sinteza lor, ci având drept caracteristică fundamentală contradicția dinamică a semiactualizării și a semipotențializării, acel misterios echilibru între antiteze din ontologia eminesciană. Revenind la teoria simulacrelor postmoderniste, este limpede acum că ele lucrează în zona biologicului, evocând "lanțul lui Markov", ca reduplicare și diversificare fără limite, dar reducând starea T la antiteza primei materii lupasciene. În realitate, este vorba de o
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
scutită de morbidități, principalele pericole fiind neputința trecerii din imaginar în dinamismul contradictorial și, drept consecință, proliferarea excesivă a imaginarului, fie spre schizofrenie, fie spre paranoia. Dar caracteristica fundamentală a stării T este afectivitatea. Dacă se poate vorbi de o ontologie lupasciană, aceasta se desparte de raționalismul tradițional al metafizicii, trionticitatea având drept corolar în starea T afectivul. Filosoful vorbește de ecuația Dumnezeu-afectivitate, de un misterios orgasm divin, erosul uman nefiind altceva decât o "ebrietate ontologică a orgasmului"312. Interesant că
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]