891 matches
-
posibilitățile unor rezultate satisfăcătoare. Din punct de vedere comunicațional, mimo-gestualitatea îndeplinește diferite funcții: clarificarea ambiguităților limbii, realizarea unor nuanțe, economie de expresie, prin repartizarea sensului între cuvinte și gesturi etc. De aceea, se face distincție în mod obișnuit între gestualitatea referențială și cea afectivă, pe de o parte, și între gestualitatea de regularizare și de copilotaj interacțional, pe de altă parte. Gestualitatea referențială grupează gesturile cu statut de emblemă sau cvasilingvistice (echivalente cuvintelor sau expresiilor), gesturile deictice (temporale și spațiale) și
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
prin repartizarea sensului între cuvinte și gesturi etc. De aceea, se face distincție în mod obișnuit între gestualitatea referențială și cea afectivă, pe de o parte, și între gestualitatea de regularizare și de copilotaj interacțional, pe de altă parte. Gestualitatea referențială grupează gesturile cu statut de emblemă sau cvasilingvistice (echivalente cuvintelor sau expresiilor), gesturile deictice (temporale și spațiale) și gesturile iconice sau ilustrative (imitînd aspectul vizual al referentului). În gestualitatea afectivă se cuprind două categorii: afectele de bază, care trimit la
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
de reguli ale acestui joc, indiferent de materialul din care este confecționat. Aceasta arată că aspectul material al jocului de șah nu are importanță pentru identitatea lui, ci numai relațiile stabilite dintre piese. În analiza textului, se folosește denumirea identitate referențială (sau coreferință) pentru relația care se stabilește între expresiile referențiale (sintagme nominale determinate, nume proprii, pronume), adică între două unități dintr-un enunț care se interpretează ca referindu-se la aceeași entitate, care au, prin urmare, același referent. Identitatea referențială
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
referențială (sau coreferință) pentru relația care se stabilește între expresiile referențiale (sintagme nominale determinate, nume proprii, pronume), adică între două unități dintr-un enunț care se interpretează ca referindu-se la aceeași entitate, care au, prin urmare, același referent. Identitatea referențială nu se confundă cu sinonimia, dar se poate concretiza într-o relație apozitivă, deoarece este o relație extralingvistică, bazată pe cunoașterea lumii, iar nu pe limbă; ca atare, în vreme ce doamna X și profesoara de engleză pot fi sinonime, identitatea referențială
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
referențială nu se confundă cu sinonimia, dar se poate concretiza într-o relație apozitivă, deoarece este o relație extralingvistică, bazată pe cunoașterea lumii, iar nu pe limbă; ca atare, în vreme ce doamna X și profesoara de engleză pot fi sinonime, identitatea referențială se bazează pe cunoașterea realității. P. Ricoeur a demonstrat, în 1985, că numai narațiunea permite atribuirea unui conținut semnificant individului sau grupului uman pe care îl desemnează un antroponim. În lipsa acestei intermedieri, caracterizarea oricărui subiect rămîne în neclaritatea unei antinomii
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
CHARAUDEAU - MAINGUENEAU 2002; VARO - LINARES 2004. IO INFERENȚĂ. Pe terenul logicii, noțiunea "inferență" este de obicei considerată a fi sinonimă cu noțiunea "raționament", aplicîndu-se procesului de trecere de la premise la concluzie, astfel încît relația dintre premise și concluzie este una referențială și se concretizează în faptul că adevărul unei propoziții (sau unei judecăți) rezultă din relația cu alte propoziții (judecăți) al căror adevăr este recunoscut. De aici rezultă, pe de o parte, că inferența este o activitate de raționare care are
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
un anumit enunț, într-o anumită situație de discurs, este susceptibil de sensuri diferite, ce-i pot fi date efectiv. Doar semnificația frazei utilizate nu ne îngăduie să putem prevedea toate aceste sensuri; acestea depind, în primul rînd, de valoarea referențială a discursului, respectiv, de informațiile pe care acesta le oferă, în funcție de împrejurările în care este folosit. După Dominique Maingueneau, instanța pertinentă în materie de discurs este cuplul format din locutor și alocutor; prezentul enunțării nu aparține doar locutorului, ci este
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
morfeme, aparțin unor inventare nelimitate și deschise. Din perspectiva a n a l i z e i d i s c u r s u l u i, lexemul și cuvîntul sînt unități lexicale cu valoare denominativă, avînd o funcție referențială. Ceea ce le deosebește este faptul că lexemul aparține lexicului limbii, în timp ce cuvîntul este actualizarea unui lexem în cadrul discursului. Atunci cînd această distincție este trecută cu vederea, se folosește termenul neutru cuvînt, care desemnează orice unitate lexicală cu valoare denominativă. Majoritatea
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
din structurile verbale pasive; 2) substituția formelor verbale personale prin forme verbale impersonale; 3) nominalitatea, constînd în predominanața numelor substantive (abstracte); 4) determinare nominală frecventă (prin intermediul adjectivelor, în special); 5) terminologie nespecifică; 6) prezența clișeelor și a sloganurilor; 7) opacitate referențială; 8) ritualizarea limbajului. Dar caracteristica de bază a discursului politic, mediatic, administrativ, birocratic constă în repetitivitatea faptelor de limbă, fenomen pe care a n a l i z a d i s c u r s u l u i
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
modalizare" și "enunțare", cea din urmă fiind definită drept atitudine a subiectului vorbitor față de propriul său enunț. Perspectiva restrînsă, cea care separă cele două noțiuni, definește modalizarea drept una dintre dimensiunile enunțării care le integrează pe celelalte, în particular dimensiunea referențială. Pentru P. Charaudeau, de exemplu, modalizarea nu este decît o parte a fenomenului enunțării, dar ea constituie pivotul în măsură să expliciteze poziția subiectului vorbitor în raport cu interlocutorul său, cu el însuși și cu enunțarea sa. Pentru a n a l
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
loc și are un rol în sistemul luat ca întreg. De aceea, un astfel de model integrator încearcă să explice în totalitate organizarea discursului. În viziunea actuală, modelul distinge dimensiunile discursului, corespunzînd la cinci module (sintactic, lexical, ierarhic, interacțional și referențial) și formele de organizare, care pot fi elementare (rezultînd din asocierea informațiilor date de module) sau complexe (rezultînd din asocierea informațiilor de module și/sau de formele de organizare elementare). Acest model integrator ridică totuși unele probleme, legate în special
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
selecționeze pentru aceasta una dintre programele de sens posibile și trebuie să opereze reglări ale sensului care depind de viziunea lui, dar, în egală măsură, de determinările contextuale reperate ca fiind convenabile și non-contradictorii. Reglarea sensului vizat are o destinație referențială, prin care se operează o punere în relație a reprezentării lumii în limbă cu realitatea însăși. Sensurile astfel actualizate în discurs vin să încarce astfel cîmpurile semantice deja construite în limbă și le augmentează prin neologia de sens, deplasîndu-le sub
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
ce nu este perceptibil decît prin rezultat, căci numai sensul produs este constatabil, procesul producerii realizîndu-se inconștient. Producerea sensului antrenează însă reglarea socială prin reprezentările comune ale realului, fără de care nu s-ar putea realiza. Ea este subînțeleasă prin intenționalitatea referențială a enunțătorului, care nu este avută în vedere de analiza întreprinsă de Ferdinand de Saussure, dar praxematica s-a născut tocmai din necesitatea de a recunoaște rolul realității în producerea sensului și de a propune o analiză în care reprezentarea
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
producerii lui. Astfel, producerea sensului relevă o relație între cuvinte, discurs, lume, subiect și ceilalți (cu care subiectul comunică) și, de aceea, sensul nu poate fi înțeles decît ținînd cont de poziționarea subiectului în raport cu cuvintele și cu ceilalți, în funcție de intenția referențială. Dacă producerea sensului se manifestă prin regulile discursive selecționate după o viziune referențială specifică, iar rezultatul produs prin confruntarea dintre propria perspectivă asupra lumii și perspectiva altora, a n a l i z a d i s c u r
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
și ceilalți (cu care subiectul comunică) și, de aceea, sensul nu poate fi înțeles decît ținînd cont de poziționarea subiectului în raport cu cuvintele și cu ceilalți, în funcție de intenția referențială. Dacă producerea sensului se manifestă prin regulile discursive selecționate după o viziune referențială specifică, iar rezultatul produs prin confruntarea dintre propria perspectivă asupra lumii și perspectiva altora, a n a l i z a d i s c u r s u l u i presupune în mod deosebit identificarea și explicarea acestor
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
posibile, căci în special obținerea obiectului ar putea fi reprezentată ca fiind realizată, suspendată, abandonată sau zădărnicită. Programul și schema narativă nu sînt rezultatul proprietăților combinatorii ale unei logici a acțiunii, ci reprezintă principiile selective care fac diferența dintre acțiunea referențială și diversele ei reprezentări narative posibile. De aceea, deși se poate raporta la tipologia actanților, realizată de V. J. Propp și A. J. Greimas, praxematica urmărește să evidențieze dimensiunea temporală a narativității și să instituie expansiunea frazei în povestire ca
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
mod deosebit pentru contribuția ei la gestionarea interacțiunii conversaționale: sistemul gestiunii participărilor la discuție și reglarea vorbirii, punerea în evidență a informației, sincronizarea diferiților parametri prozodici (înălțime, ritm) între vorbitori etc. În această viziune, mărcile prozodice nu au un sens referențial precis, ele primesc sens în context, fiindcă sînt indici de contextualizare ce se combină cu alte modalități prin care locutorii semnalează și alocutorii interpretează natura activității în desfășurare, maniera de înțelegere a conținutului trebuind a fi înțeleasă deopotrivă cu maniera
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
lingviștilor americani E. Sapir și B. L. Whorf, nu există însă posibilitatea de a disocia între reprezentarea lumii și sistemul lingvistic, astfel încît lumea nu este receptată decît prin prisma limbii, neexistînd referenți autonomi. De asemenea, din perspectiva praxematicii, universul referențial nu este accesibil direct în măsura în care logosfera sau glosocosmosul (universul reprezentat de limbă) se substituie universului referențial. Cu toate acestea, folosirea semnelor în vorbire trimite în mod clar la referenți extralingvistici, încît se poate constata că mijlocirea de către limbă a universului
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
nu este accesibil direct în măsura în care logosfera sau glosocosmosul (universul reprezentat de limbă) se substituie universului referențial. Cu toate acestea, folosirea semnelor în vorbire trimite în mod clar la referenți extralingvistici, încît se poate constata că mijlocirea de către limbă a universului referențial nu presupune ascunderea lui, ci, dimpotrivă, afirmarea conștiinței că el există. V. actualizare, dialectică, referință, reprezentare, semn. DUBOIS 1973; GREIMAS - COURTES 1993; MOESCHLER - REBOUL 1994; DUCROT - SCHAEFFER 1995; DETRIE - SIBLOT - VERINE 2001; VARO - LINARES 2002. IO REFERINȚĂ. Implicarea referinței în
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
cognitiv, ele sînt raportabile la domenii de referință, la spațiile în care unitățile componente își au referenții. Analiza discursivă stabilește, din acest motiv, mai întîi, domeniul de referință al discursului avut în vedere, pentru ca, apoi, să se poată evalua statutul referențial al unităților (semnelor) lingvistice. Domeniul de referință creează astfel un univers de discurs, care poate fi și unul imaginar în măsura în care își păstrează statutul de obiect al discursului, situație favorizată de faptul că referința este făcută la un obiect al realității
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
lexicale ce nu au referință semantică, sînt totuși raportabile la ea, dar în alt mod. Astfel, există o referință anaforică, care se regăsește în contextul lingvistic, sub forma unui antecedent ce aduce un supliment de informație, adică a unui cuvînt referențial autonom legat de elementul anaforic printr-o relație cu dublă funcție, de coreferință și de reluare, și împrumută elementului anaforic referința lui actualizată. În cazul cataforei, situația este similară, dar are particularitatea că elementul lexical autonom urmează celui neautonom. Atunci
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
celui neautonom. Atunci cînd referentul se află direct în anturajul fizic, fiind precizat printr-un gest indicativ sau printr-o determinare (parțială) prin completări atașate cuvîntului deictic se realizează o referință deictică. Există și o referință demonstrativă, atunci cînd termenii referențiali nu sînt specifici și nu au autonomie referențială (fiindcă au slabă saturație semantică). V. actualizare, anaforă, cataforă, coreferință, deducție, denominație, discurs, inducție, nume, semn, semnificație. DUBOIS 1973; MOESCHLER - REBOUL 1994; CHARAUDEAU - MAINGUENEAU 2002, VARO - LINARES 2004; ESCANDELL VIDAL 2004. IO
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
în anturajul fizic, fiind precizat printr-un gest indicativ sau printr-o determinare (parțială) prin completări atașate cuvîntului deictic se realizează o referință deictică. Există și o referință demonstrativă, atunci cînd termenii referențiali nu sînt specifici și nu au autonomie referențială (fiindcă au slabă saturație semantică). V. actualizare, anaforă, cataforă, coreferință, deducție, denominație, discurs, inducție, nume, semn, semnificație. DUBOIS 1973; MOESCHLER - REBOUL 1994; CHARAUDEAU - MAINGUENEAU 2002, VARO - LINARES 2004; ESCANDELL VIDAL 2004. IO REFORMULARE (argumentativă). Caracterul segmentelor enunțiative care participă prin
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
în raport cu interlocutorii și cu situația de comunicare, și este considerată o echivalență de sens între două enunțuri. Este vorba de o echivalență dinamică, inerentă, pentru că ea nu cuprinde valori, care, în afara unui context, să arate o aceeași semnificație sau identitate referențială. Noile tendințe arată că parafraza este un fapt de limbă, generat de fenomenul echivalenței semantice la nivelul sistemului, o relație pe care toți vorbitorii unei limbi, în orice circumstanță, sînt în măsură să o recunoască și să o actualizeze, în interiorul
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]
-
interacțiunii, cît și unitate superioară intervenției și actului de vorbire. Lucrările recente oferă o structură modulară în care schimbul, alături de intervenție și act, reprezintă unul dintre cele trei componente ale modelului ierarhic interacțional, treptele superioare interacțiunea și secvența aparținînd modulului referențial. Schimbul este alcătuit în opinia majorității analiștilor din minimum două intervenții, una inițiativă și una reactivă. C. Kerbrat-Orecchioni distinge însă și schimbul trunchiat, adică schimbul alcătuit dintr-o intervenție inițiativă care nu atrage după sine o intervenție reactivă verbală sau
[Corola-publishinghouse/Science/84947_a_85732]