648 matches
-
de specialiști ca una dintre dificultățile majore ce stau în calea adoptării și implementării conceptului dezvoltării durabile. Pot fi remarcate unele evoluții interesante: dintr-un obiect al interesului academic al psihologilor și, mai apoi, al celorlalți specialiști din domeniul științelor socioumane, atitudinile tind să devină obiect de interes pentru forțele politice, agențiile guvernamentale și publicul larg. Spre exemplu, referirile din mass-media la „mentalități” sau „educație” sunt foarte adesea modalități de referire la atitudini, drept cauze ale diferitelor evenimente sau evoluții sociale
[Corola-publishinghouse/Science/2159_a_3484]
-
timp foarte scurt, Centrul de Studii și Cercetări Psihologice din Timișoara (cu sediul în str. Paris, nr. 1) a devenit nu doar un simplu spațiu de învățământ și cercetare, ci și un spațiu al întâlnirilor universitare importante în domeniul științelor socioumane aplicate. Toți invitații noștri, români și străini, au apreciat foarte mult viziunea, strategia și disponibilitatea conducerii Universității de Vest din Timișoara față de construcția și realizările Centrului de Studii și Cercetări Psihologice din Timișoara. Acest spațiu și-a câștigat propria identitate
[Corola-publishinghouse/Science/2159_a_3484]
-
conflicte interne. Dag Hammarskjold spunea chiar că ONU reprezintă „o organizație vie, capabilă să-și adapteze normele constituționale în funcție de diverse nevoi”. Dacă inspirata piramidă a trebuințelor (motivelor) a lui H. Maslow a devenit un fel de reper universal pentru științele socioumane, tot astfel statuarea și respectarea regulilor devine condiția sine qua non în acorduri, negocieri, diplomație. Importanța normelor. Dată fiind cruzimea războaielor civile, ca și rolul factorului etnic în izbucnirea conflictelor, eforturile de apărare a drepturilor omului au căpătat o importanță
[Corola-publishinghouse/Science/2159_a_3484]
-
menționăm că acest item care solicita un listing de tip apreciere personală a calităților necesare activității diplomatice a fost cel mai bine saturat în răspunsuri. Interesant este și modul în care au fost ierarhizate problemele din activitatea diplomatică și calitățile socioumane. Pe primul nivel (rang I) a fost așezată „nevoia continuă de informare cu seriozitate” asupra problemelor complexe din țara respectivă. Rangul II a fost saturat de ideea statuării unui set de relații cu partenerii străini, iar pe locul III s-
[Corola-publishinghouse/Science/2159_a_3484]
-
operă” de transformare poate deveni funcțională doar printr-o informare continuă, prin înmulțirea departamentelor de cercetare și valorificare a rezultatelor acestora, prin imaginarea unor programe de documentare permanentă; realizarea unor cursuri de profil de tip postuniversitar, cu accent pe științele socioumane (de exemplu, sistemul Master și cursurile deja structurate în cadrul Academiei Diplomatice a MAE), ca și printr-un efort concertat de realizare a unei evaluări periodice, dar continue, atât a angajaților ministerului, cât și a activităților. Generic, se impune implementarea unui
[Corola-publishinghouse/Science/2159_a_3484]
-
începând încă din anii ’70, profesorul clujean Ion Radu, sub coordonarea căruia a și apărut, în 1994, primul manual de psihologie socială modern în țara noastră, eliberat fiind de chingile dogmei marxist-leniniste care, chiar dacă mai puțin decât în alte discipline socioumane, a afectat serios și puținele, de altfel, realizări de psihologie socială din România anterioară evenimentelor din 1989. Dar limitările cu privire la producțiile psihosociale ante-’89 nu au ținut numai, sau poate nu în primul rând, de factorul ideologic, ci și de
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
și predicția mentalităților și conduitelor individuale și grupale. Cu atât mai mult nu poate fi ignorat conceptul de valoare în cunoașterea marilor colectivități umane (popoare, grupuri etnice, clase sociale). Există o varietate de definiții și interpretări date valorii. În disciplinele socioumane, accepțiunea cea mai frecventă este aceea de principii generale și abstracte despre ceea ce este important și de prețuit în viață, despre cum trebuie oamenii să se comporte și să aprecieze (în termeni de bun/rău, drept/nedrept, urât/frumos etc.
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
lor nu poate fi negată. Absorbția axiologică totală a individului de către grup face imposibilă creația individuală în domeniul valorilor. Teoriile ce mizează pe astfel de mecanisme se potrivesc, eventual, contextelor socioculturale mai simple și standardizate, și nu celor cu structuri socioumane complexe și variate. Nu putem stabili o corespondență punct cu punct între valorile, motivele umane și planul pragmatic al adaptării, conservării biologice sau al intereselor economico-sociale restrânse. Unele valori - chiar în afara celor ce transcriu mai rafinat interese fundamentale - nu sunt
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
genuri de judecăți ca extreme ale unui continuum (logic și axiologic), și nu ca doi poli opuși. Actualmente se acutizează discuția privind raportul dintre propozițiile de valoare ca universale și ceea ce se numește „contextualismul”. Acesta din urmă, promovat de disciplinele socioumane, în particular de sociologie și psihologia socială, arată, pe baza cercetărilor de teren și experimentale, că practicarea concretă a valorilor și normelor diferă atât de mult de la situație la situație, încât își pierd eficiența epistemică de principii universale. Mulți analiști
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
propriu-zisă, care are loc în copilărie și prin care individul, născut doar cu potențialități pentru viața socială, devine un membru efectiv al ei, achiziționând cunoștințe, deprinderi, atitudini și comportamente umane. Se interiorizează lumea socială, se cristalizează versiunea subiectivă a realității (socioumane) obiective. Agenții ce mediază această interiorizare (internalizare) sunt în primul rând persoanele semnificative (significant others, Mead, 1934) și, întrucât copilul se naște într-o structură socială dată, persoanele semnificative (dintre care părinții ocupă locul central) îi sunt oarecum impuse, predefinite
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
rămas același de zeci de mii de ani. Să evidențiem și în acest caz o fundamentală inconsecvență logică: dacă totul sau aproape totul trebuie explicat prin datul natural-biologic, cum a fost posibilă apariția - determinată de acest dat - a unor structuri socioumane incompatibile cu el? În fine, viziunea biologistă nu poate da seama pentru larga gamă a comportamentelor individuale (la primatele nonumane, standardizarea este incomparabil mai mare decât la om) și, mai ales, nu poate explica extraordinara variabilitate socioculturală a valorilor. Dacă
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
că sunt funcționale și utile. În final, să punem în relief două idei subîntinse în studiul de față, dar nu suficient de explicite: 1) Problematica valorilor, ca principii înalte de coordonare a vieții, a devenit pregnantă în prezent în științele socioumane, în particular în psihosociologie, pentru că în epoca postmodernă oamenii înșiși, la scară statistică, și în primul rând în cultura euroamericană, se conduc în mai mare măsură potrivit unor asemenea crezuri. Numeroase cercetări de psihologie socială arată cum accentul s-a
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
au avut de multă vreme ca temă importantă raportul dintre ceea ce oamenii simt (și gândesc), ceea ce spun și ceea ce ei fac. De la experimentul lui La Piere (1934), respectiva temă a devenit una centrală și pentru abordările sistematice din câmpul disciplinelor socioumane, în particular din psihologia socială. Ea figurează aici ca raportul dintre atitudine și comportament, dar, dacă ținem seama că atitudinea este măsurată prin opinii, atunci transcrierea problemei din limbajul comun este: atitudini (ceea ce oamenii simt și gândesc), opinii declarate (ceea ce
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
de vedere social. Deși dezirabilitatea înseamnă și reacții spontane de apărare a eului, grija de a apărea într-o lumină favorabilă (în acord cu valorile grupale și societale) în fața propriilor ochi (vezi, pe larg, Iluț, 1985), pentru teme foarte sensibile sociouman (egalitate, dreptate, relații interetnice, relații dintre bărbat și femeie ș.a.), ea înseamnă și că pur și simplu respondenții nu declară intenționat atitudinea adevărată. Acest lucru a fost demonstrat experimental cu ajutorul metodei falsului dispozitiv de detectare a atitudinilor (bogus pipeline), conceput
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
de credințe”. (Ca echivalent denominativ, mulți autori folosesc „context ideologic” sau „context social”. Voi arăta mai încolo motivele opțiunii mele.) Termenul belief, utilizat ca descriptor eficient mai întâi în antropologia culturală americană, a fost repede preluat și în alte discipline socioumane. El se traduce prin „credință”, cu specificarea că în engleză nu are conotația religioasă pe care o deține în limba română. Am propus echivalarea în românește prin „crez” sau „credință” (Iluț, 1985), varianta din urmă impunându-se și, prin aceasta
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
câștigarea existenței și, eventual, a unui trai mai bun prin mijloace ilegale și agresive funcționează ca standard de viață. Cei care s-au ocupat însă de problematica subculturii violenței - denumire sub care această stare a intrat în argoul din disciplinele socioumane - remarcă pe bună dreptate că ea nu este specifică doar marilor orașe și, după cum am mai menționat, nu este necesar corelată cu sărăcia. S-a constatat, spre pildă, că rata omuciderilor printre albii nonhispanici care trăiesc în mediul rural sau
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
sunt încurajate de societate. De fapt, pentru a stabili dacă agresivitatea este antisocială sau prosocială trebuie să se vadă în ce măsură ea contravine sau susține normele sociale. Este adevărat că nu întotdeauna aceste norme au claritatea prezumată în teoriile din disciplinele socioumane și, mai ales, nu întotdeauna comportamente specifice ce cuprind și secvențe de agresivitate sunt transparente în a fi de un gen sau altul (prosociale sau antisociale). Având în vedere diapazonul larg de conduite agresive și raportul lor complex cu standardele
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
vânzători de asemenea substanțe. 2.3. Violența și mass-mediatc " 2.3. Violența și mass‑media" Un subiect foarte controversat este dacă mijloacele de comunicare în masă - în particular cinematograful și televiziunea - produc sau sporesc violența. Majoritatea oamenilor, inclusiv specialiștii disciplinelor socioumane, cred că da. Experimentele de laborator și de teren, atente studii de corelație bazate pe anchete psihosociale constată și ele o legătură pozitivă între volumul expunerii la violența mass-media și comportamentul deschis de tip agresiv. Controversa privește însă cât de
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
unui domeniu - din ambele specialități alocă anumite capitole speciale acestui subiect. 1. Tipuri și caracteristicitc "1. Tipuri și caracteristici" 1.1. Tipuri de grupuritc " 1.1. Tipuri de grupuri" Termenul „grup” are, atât în vorbirea curentă, cât și în științele socioumane, un înțeles foarte larg, constituind ca sferă noțională genul proxim pentru o serie de formațiuni și colecții de persoane, de diferite mărimi, cu variate caracteristici și funcții: formațiune de lucru, familie, cerc de prieteni, echipă sportivă, clasă de elevi, comunități
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
o lume (modernă și postmodernă) ce are tendința de a pulveriza identitatea de sine. Prietenii de chefuri, variate grupuri de întâlnire (cei ce joacă fotbal, după care merg la o bere, și altele) constituie exemple de acest gen. În științele socioumane se mai operează și distincția dintre in-group și out-group, adică cei ce sunt în interiorul unui grup și ceilalți, din afara lui, dintre „noi” și „ei”. Distincția nu indică o simplă separare fizică, o apartenență formală, ci incumbă un complex de reprezentări
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
la care se referă (desene, schițe, elemente ale obiectului etc.), ca putere sugestională (Dâncu, 1999). Studierea semnelor, a relațiilor dintre ele și a raportului semnificant/semnificat s-a constituit în ramuri științifice speciale, semiotica și semiologia. Dar comunicarea ca fenomen sociouman complex, cu relevanță crucială în toate sferele vieții sociale și personale, este un domeniu de studiu prin excelență interdisciplinar, transdisciplinar chiar - începând din anii ’50 se vorbește despre „științele comunicării” -, la care, alături de cibernetică, informatică și alte științe tehnice, contribuie
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
uneori aceasta are efecte pozitive asupra performanței: sub spectrul timpului limitat, ceea ce multă vreme a fost neglijat și amânat se realizează, și nu neapărat în detrimentul calității. Capitolul 5tc "Capitolul 5" Fenomene și comportamente colectivetc "Fenomene și comportamente colective" Întrucât realitatea socioumană, și cu deosebire cea psihosocială, este foarte complexă și variată, multifațetată și fluidă, diferitele ei manifestări pot fi clasificate, chiar păstrând aceleași criterii, în mai multe feluri. Fenomene sau procese colective sunt considerate pe bună dreptate și reprezentările sociale sau
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
sau expresă desconsiderare a celorlalți, este vizibilă începând de la grupurile familiale, trecând prin cele de frății și găști, comunitare și profesionale, până la etnii și națiuni - semnificativ fiind în acest sens fenomenul de etnocentrism, care a captat atenția mai multor discipline socioumane, în special a antropologiei culturale, sociologiei și psihologiei sociale. Există tentația din partea „localului” (diadă de îndrăgostiți, grup de prieteni, colectiv didactic, zonă rezidențială, țară etc.) de a-și supraestima unicitatea, ceea ce a fost numit, așa cum am mai menționat, „iluzia localismului
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
și pe mecanismele recategorizării, ale redesenării granițelor dintre „noi” și „ei”, este în același timp foarte apropiat de modelul scopurilor supraordonate al lui M. Sherif și al colaboratorilor acestuia (1961). Tema in-group/out-group a pătruns puternic și în alte discipline socioumane decât psihologia socială, sociologia și antropologia culturală, în special în istoriografie, mai ales sub influența Școlii Analelor de la Paris. Istorici, inclusiv cei de la noi, se apleacă acum cu sârg asupra studierii imaginii „alterității”, a concepției despre „străini” și „autohtoni”. De
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]
-
emoționale, comportamentale) ce se dezvoltă și funcționează în viața curentă între grupuri, cu accent pe aspectele cognitive, emoționale și comportamentale ale indivizilor care aparțin grupurilor respective. În prima accepțiune, relațiile intergrupale au făcut obiectul direct și indirect al tuturor disciplinelor socioumane, detașându-se ca pregnanță de generalitate sociologia, științele politice, antropologia culturală și istoriografia. Au fost analizate minuțios cauzele și consecințele diferitelor conflicte armate, raporturile economice și de putere politică dintre clase, alianțe și presiuni grupale în mișcările sociale, revolte și
[Corola-publishinghouse/Science/2283_a_3608]