37,938 matches
-
Însemnat că eterul atotvăzător este zeu, către care oamenii se Îndreaptă și se roagă În zorii dimineții către răsărit (Gallavotti, 1977). După cercetările lui A.-J. Festugière (19503-19543), este de prisos să mai insistăm asupra caracterului central, existent În orizontul spiritual al omului În epoca elenistico-romană, al aspirației la o revelație divină ca vehicul al cunoașterii, relativă fie la științele naturale, fie la marile teme ale teologiei, ale cosmologiei și antropologiei. Bogata și variata literatură așezată sub autoritatea zeului egiptean Hermesxe
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
În primul text, În cadrul unei viziuni extatice al cărei beneficiar este un personaj care va fi identificat cu Trismegistos În CH XIII, se articulează o revelație ce are ca scop arătarea originii și naturii divine a omului În ceea ce privește partea lui spirituală (intelectul), În timp ce trupul, supus destinului astral și pasiunilor, constituie un obstacol În atingerea mântuirii, Înțeleasă ca o Întoarcere la izvorul său divin. Al XIII-lea tratat configurează procesul mântuitor În termenii unei experiențe inițiatice: Împrumutând mult din limbajul și din
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
XIII-lea tratat configurează procesul mântuitor În termenii unei experiențe inițiatice: Împrumutând mult din limbajul și din simbolurile misteriilor, În dialogul dintre Trismegistos și fiul Tatxe "Tat" se străbat din nou etapele succesive ale unei inițieri ce culminează cu „renașterea” spirituală, care este o divinizare a „omului lăuntric”, „zeu, fiu al Zeului, Totul În Tot” (CH, XIII, 2). O chestiune Încă deschisă este cea a existenței unor cercuri mai mult sau mai puțin largi de „devoți” care, În afara satisfacerii nevoilor intelectuale
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
caracterului În special literar al fenomenului, ți din cauza dificultății de a-i atribui unuia sau mai multor grupuri de „credincioși” doctrine atât de disparate. Interpreți recenți consideră probabilă alcătuirea și circulația scrierilor ermetiste În cadrul unor medii culte reunite de interese spirituale asemănătoare și dedicate unor practici de devoțiune, ca rugăciunile și imnurile, compatibile cu preceptele acelei religio mentis proclamată În Asclepius ca unică formă de cult. În orice caz, ca trăsătură distinctivă a bogatei producții literare puse sub patronajul lui Hermesxe
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
la discipol. Sub această garanție, era posibilă formularea din când În când a unor doctrine care, oricâxe "Asclepios"t de diversificate, se distingeau prin implicarea lor În marile teme teologice, cosmologice și antropologice, finalizate toate În cea soteriologică, În conformitate cu exigențele spirituale ale unei epoci În care individul, avid de cunoștințe religioase și dezamăgit de capacitățile rațiunii de a ajunge la ele, aștepta de la un revelator divin harul gnozei și al mântuirii. Dacă un fenomen ca ermetismul, În diferitele lui forme, reprezintă
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
temperament ipohondru, dar și recuperarea identității sale personale realizată În practicarea artei retorice, ideal și scop suprem al vieții sale. Intensitatea legăturii cu Asclepiosxe "Asclepios", expresie emblematică a acelei „religii personale” ce caracterizează o atât de mare parte a experienței spirituale a elenismului târziu (Festugière, 1954), câteodată asumând forma totală față de o singură zeitate, În unele privințe fiind analoagă experienței unei „convertiri” (Nock, 1974), este redată, printre numeroasele locuri ale Discursurilor sacre, Într-un enunț unic al celui de-al II
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
zeul: intelectul trebuie să se Îndepărteze de ceea ce există și, după ce s-a Îndepărtat, să se unească cu zeul și, după ce s-a unit cu el, să se Înalțe deasupra condiției umane (IV, 52). Semn al răspânditei prezențe, În atmosfera spirituală a secolului al II-lea, a unor elemente neoplatonice care - deși În ambientele culte acționează cu amploare și incidență diferite - ating și sfera religiozității populare și pătrund În cele mai variate contexte culturale este viziunea onirică evocată de Aristides: contemplând
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ale epocii, printre care Atenaxe "Atena" lui Herodes Atticus ocupă Încă primul loc, și caută În chiar capitala Imperiului impulsul decisiv pentru atingerea unui statut social important. În acest caz, este semnificativ să constatăm În ce fel În orizontul ei spiritual se includ, alături de dimensiunea În Întregime individuală a experienței iatromantice, interese sau, oricum, deschideri În direcția acelei „religii cosmice” de obârșie platonică, care constituie una dintre axele susținătoare ale panoramei culturale și religioase ale elenismului, din fazele lui cele mai
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
profet și fondator religios" Ironiei desacralizatoare a lui Lucian, alimentată de motive de ranchiună personală, Îi datorăm, odată cu descrierea aventurii umane și religioase a „falsului profet” Alexandru, un fragment de o extraordinară eficacitate evocativă a unei părți ample a vieții spirituale a elenismului târziu. Aceasta este o perioadă care, În analogie cu experiențele străvechi ale Greciei arhaice și clasice - cu figurile ei de ghicitori itineranți și purificatori, taumaturgi și predicatori religioși, ca un Epimenides din Creta și, În unele privințe, chiar
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Plotin nu neagă existența și eficacitatea practicilor magice, el le consideră totuși efectul unei legi fizice de raporturi cosmice. Ele pot acționa numai asupra părții iraționale a omului și, prin urmare, la nivel corporal, dar nu ating cu nimic libertatea spirituală a Înțeleptului. Și practicile divinatorii, și profețiile intră În cadrul legăturilor simpatetice Între diferitele regiuni cosmice, În timp ce influența astrală nu este expresia unei voințe conștiente a corpurilor cerești, ci a unei legi naturale ce nu exclude libertatea omului. Vrăjitorul, inserându-se
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
nici că ar putea să se substituie purificării morale și intelectuale. b) Porphyrios (cca 232-300 d.Hr.) Fundamentele etice și intelectualiste ale religiozității plotiniene au exercitat o influență hotărâtoare și profundă asupra discipolului și continuatorului, al cărui iter cultural și spiritual arată, de altfel, că implicarea În pestrițul humus al religiozității antice târzii era mai puternică. Autor cu o producție literară foarte bogată, În care se Împletesc Într-un mod complicat interese speculative și religioase, Porphyrios este exeget al miturilor homerice
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
de Porphyrios Împotriva practicilor divinatorii și teurgice, acest proiect tinde să se Înrădăcineze pe un fundament precis operativo-cultual cu caracter teurgic. Atribuită aproape unanim de critica istorică lui Iamblichos, această operă singulară este de un interes unic pentru cunoașterea atmosferei spirituale a antichității târzii, mai precis pentru cunoașterea complexului de operații ce au scopul să stabilească un contact direct cu realitatea divină ca Încununare și realizare supremă a idealului platonic de „asimilarea Zeului”. O definiție a „artei divine” ce se Întemeiază
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
și „simpatiile” pe care ele le manifestă reciproc și cu puterile nevăzute ș...ț. De fapt, Într-adevăr, orice lucru se roagă conform rangului pe care Îl ocupă În natură și cântă laudele culmii seriei divine căreia Îi aparține, laudă spirituală sau laudă rațională ori fizică sau sensibilă. BibliografieTC "Bibliografie" AA.VV. (1966), Porphyre, „Entretiens sur l’antiquité classique”, nr. XII, Fondation Hardt, Geneva. AA.VV. (1973a), Le culte des Souverains dans l’Empire romain, „Entretiens sur l’antiquité Classique”, nr.
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
cerințelor ritualurilor și comportându-se după regulile care Îi dădeau substanță (despre Așaxe "Așa" cf. mai jos, subcapitolul 2.4): a vedea așa (sau soarele ca manifestare vizibilă a vedicului •ta) nu era altceva decât achiziția fundamentală a unei realizări spirituale, care Îi garanta ființei umane tocmai posesia Adevărului și, În consecință, o armonie deplină cu ordinea cosmică, dar și cu ritualul și morala aferente. Se poate spune că, datorită unei asemenea achiziții, așavan-ul iranian și •t³van-ul indian intrau Într-o
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
indo-iraniană, În special cea gathico-vedică, a permis progrese importante, mai ales În ultimele decenii (K. Hoffmann, H. Humbach, S. Insler, J. Kellens), deși, În unele cazuri destul de importante, au ajuns să obscureze semnificația specifică și inovatoare a gândirii și experienței spirituale și umane a lui Zoroastru. Nu există motive suficiente pentru a nega autenticitatea atribuirii tradiționale a gathelor lui Zoroastruxe "Zoroastru", În ciuda opiniilor unor cercetători cu autoritate (J. Darmesteter, M. Molé), chiar contemporani (J. Kellens), cu excepția celei de-a cincea (Yasna
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
dezvoltări, cu evoluția gândirii religioase indiene, Între Vede și Upanishade, În care se pot recunoaște consecințele profunde ale crizei jertfei brahmanice. Iar comparația evoluției celor două lumi religioase ale Iranului și Indiei poate fi Împinsă mai departe, până la profunda revoluție spirituală reprezentată de budism, marcată și aceasta de refuzul ritualismului politeist tradițional. Desigur, nu se știe dacă la baza revoluției, pentru care G³th³ constituie o mărturie puternică și originală, a stat conștientizarea răului, durerii, nedreptății care marchează existența pământeană, analoagă În privința
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
inovatoare a Învățăturii lui Zoroastru. 5. Cele două existențetc "5. Cele două existențe" Una dintre doctrinele fundamentale ale zoroastrismului este cea care postulează două feluri diferite de a fi (ahu; cf. termenului indo-iranian asu) care pot fi traduse aproximativ cu „spiritual” și „material”. În Yasna Haptanh³iti se vorbește despre „cele două existențe”, uba ahu (Narten, 1986, pp. 290 sqq.), dar ideea se găsește deja În G³th³. Implicațiile sale sunt multiple și esențiale pentru Înțelegerea spiritului religiozității Iranului antic și pentru a
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
fi după, ci au o semnificație mai amplă, explicând tocmai conceptul duplicității lui ahu, despre care s-a mai vorbit. Tradiția zoroastriană ulterioară va păstra această doctrină și o va elabora sensibil, distingând mereu două stări ale existenței (sti): mayniava „spirituală” și ga¶thya „materială” (literal, „vitală”), care În literatura pahlavi vor fi m¶n½g și g¶tșg (cf., mai jos, „Religia zoroastriană”, subcapitolul 2.3). Această doctrină a celor două existențe nu are legătură cu concepția dualistă pentru că cele două
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
dualistă pentru că cele două stări ale existenței s-ar identifica cu cei doi poli ai opoziției Bine-Rău, ci pentru că ea clarifică o trăsătură caracteristică, proprie dualismului zoroastrian, conform căruia opoziția simetrică dintre puterea benefică și puterea malefică este specifică existenței spirituale, dar se reflectă, firește, și asupra celei materiale. 6. Dualismultc "6. Dualismul" După cum s-a mai spus, trăsătura cea mai caracteristică și originală a gândirii lui Zoroastruxe "Zoroastru" este dualismul - un dualism eminamente etic. Acesta completează, aproape justificând-o În
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
sau conștiințele șnoastreț, nici sufletele șnoastreț nu se pot pune de acord”. Conform celei mai răspândite interpretări a acestui fragment (cf. Kellens-Pirart, 1988, p. 155, și 1991, pp. 188 sq.) cele două Spirite sunt prezentate ca entități dotate cu facultăți spirituale și mentale care, fiind diametral opuse, nu permit nici un compromis: deci și aici este evidentă invitația lansată de profet tuturor oamenilor de departe sau de aproape (Yasna 45, 1) de a trece de partea uneia sau alteia dintre cele două
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
sau de aproape (Yasna 45, 1) de a trece de partea uneia sau alteia dintre cele două puteri. Dualismul lui Zoroastruxe "Zoroastru" este deci un dualism a două Spirite, nu al spiritului și materiei. Acesta se mărginește la planul existenței spirituale sau mentale: totuși, Răul este prezent și În creație ca putere spirituală egală cu cea a Binelui, În măsura În care existența spirituală sau a gândirii o influențează pe cea corporală, a materiei. Din punct de vedere metafizic, această situație este conformă cu
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
sau alteia dintre cele două puteri. Dualismul lui Zoroastruxe "Zoroastru" este deci un dualism a două Spirite, nu al spiritului și materiei. Acesta se mărginește la planul existenței spirituale sau mentale: totuși, Răul este prezent și În creație ca putere spirituală egală cu cea a Binelui, În măsura În care existența spirituală sau a gândirii o influențează pe cea corporală, a materiei. Din punct de vedere metafizic, această situație este conformă cu premisele gândirii gathice despre cele două existențe (cf., mai sus, subcapitolul 2
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Zoroastruxe "Zoroastru" este deci un dualism a două Spirite, nu al spiritului și materiei. Acesta se mărginește la planul existenței spirituale sau mentale: totuși, Răul este prezent și În creație ca putere spirituală egală cu cea a Binelui, În măsura În care existența spirituală sau a gândirii o influențează pe cea corporală, a materiei. Din punct de vedere metafizic, această situație este conformă cu premisele gândirii gathice despre cele două existențe (cf., mai sus, subcapitolul 2.5), dar nu este la fel de valabilă și pentru
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
două existențe (cf., mai sus, subcapitolul 2.5), dar nu este la fel de valabilă și pentru Bine. Lipsa simetriei Între cele două puteri, În ceea ce privește existența materială și, mai ales, victoria finală a Binelui, dobândește În acest fel o motivație filozofică: existența spirituală bună, spre deosebire de cea rea, este la originea existenței materiale, pentru că, așa cum se spune În Yasna 30,4, una este la originea vieții (gaya), pe când cealaltă este la originea non-vieții (ajy³iti: Kellens-Pirart, 1988, p. 111; Humbach, 1991, p. 124). În coerență
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
coerență cu o asemenea concepție, Întreaga tradiție zoroastriană Îi va atribui Spiritului Rău o singură „contracreație”, opusă celei materiale, pe care Domnul Înțelept a creat-o prin mijlocirea Spiritului Bun, iar natura unei astfel de lucrări negative va fi esențialmente spirituală sau mintală. În substanță, Zoroastrismul va rămâne fidel inspirației sale dualiste specifice, conform căreia creația materială este lucrarea Domnului Înțelept și a puterii sale bune prin care a dat viață: creația malefică este, prin natura sa, imaterială, deoarece provine dintr-
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]