9,442 matches
-
fac adunarea lui doi cu trei.” “Quemadmodum judico interdum alios errare circa ea quae se perfectissime scire arbitrantur, ita ego ut fallar quoties duo et tria simul addo.”) 4) Finalmente, înșelătoria divină este o veritabilă înșelătorie ca și minciuna sau ficțiunea și nu un exercițiu de putere fără conotație morală. Textul lui Descartes subliniază în mai multe rînduri faptul că este vorba despre o veritabilă înșelătorie: «Fallat me quisquis potest» «aliquem Deum...deceptorem...»... «me 94 deludat»58) Acesta este motivul pentru
Cartesianismul ca paradigmă a "trecerii" by Georgia Zmeu () [Corola-publishinghouse/Science/471_a_1370]
-
românești. P. a fost și un teoretician remarcabil, interesat de punctele nodale ale studiului literaturii și propunând adesea soluții îndrăznețe și ingenioase. De altfel, multe din preocupări sunt convergente cu - și uneori independente de - investigațiile de ontologie și semantică a ficțiunii demarate de critica americană în deceniile al șaptelea și al optulea. Conceptul central al teoriilor sale este acela de „model cosmologic”, pe care îl construiește combinând date din filosofia culturii a lui Lucian Blaga și din fenomenologia lui Gaston Bachelard
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288787_a_290116]
-
frumosul este o creație liberă, ficțională și subiectivă. Împotriva acestor determinări false se poate arăta că frumosul în sensul său autentic: ‑ nu este propriu‑zis o creație, ci o descoperire; ‑ nu apare prin libertate, ci prin necesitate; ‑ nu este o ficțiune, ci o formă a adevărului; ‑ nu este subiectiv, ci obiectiv. 5.1. Opera de artă Opera de artă este acel lucru vizibil (făcut din piatră, lemn, culoare, cuvânt sau sunet) care trimite la altceva de ordin invizibil. Spre deosebire de un lucru
Michelangelo Buonarroti / Mesajul biblic al operelor sale by Ioan Blaj () [Corola-publishinghouse/Science/442_a_987]
-
citită de urmași, sunt moduri de intensificare a existenței, câteodată poate mai importante decât întâmplările care le-au generat. În plăcerea rafinată a comunicării discrete, colocviale, se cristalizează o neistovită - și dramatică - sete de armonie și bun gust. Nu în ficțiunea literară poate fi întâlnit O. cel adevărat, imaginația lui nu poate zămisli sub astfel de stele, ci în paginile izvodite cu o desăvârșită libertate a spiritului, în acea „stare de reverie a inteligenței” (Vladimir Streinu), condiție într-adevăr fericită, așteptată
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288509_a_289838]
-
de la strădania de a demonstra unitatea, pe care diversitatea de forme nu o estompează. Pe fundalul acestei unități se profilează - remarcă eseistul - „atât înnoirile impuse sistemului epic de către un creator, cât și gradul de coincidență dintre resursele care îi determină ficțiunea și tipurile de integrare a realității, specifice unei epoci anume”. Autodefinirea și redefinirea periodică a romanului ca gen literar, în secolele al XVIII-lea și al XIX-lea, e surprinsă, urmărită, învederată și explicitată la nivelul categoriilor naratologice și poetice
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288527_a_289856]
-
conștiința protagoniștilor, sau a spectatorilor. Romanul desfășoară, secvențial, asemenea reprezentări complete, fiindcă opera aspiră la materializarea vie în mintea cititorului, singurul martor ...nevizual din ansamblu. FUNCȚIA REPREZENTĂRII ÎN ORIZONTUL ROMANULUI Accentul pus pe actul și natura percepției conduce, în universul ficțiunii, la exprimarea unei viziuni insolitate, aceea care decupează în planul lumii o perspectivă individualizatoare. Narațiunea, efortul povestitor și interpretativ îmbracă forma unei aventuri / mărturii în lumea cunoașterii ...lumii, cu tendințe nu imediat perceptibile, imprevizibil individuale, cu efectele distanțării și ale
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
vîrsta romanului după ce experiența celorlalte genuri, liric și dramatic, sau chiar a epicului grandios, epopeic, evoluase organic. Vîrsta ancestrală a expresiei modurilor literare nu cunoaște pe cel mai popular, al prezentului nostru romanul. De neimaginat astăzi în afara genului autarhic romanesc, ficțiunea modernă sub forma narațiunii de lungă întindere concurează mai departe domeniul realului, propunînd o lume care ascultă concomitent de puterea a două legi: cea estetică, intrinsecă, și cea reprezentativă, referențială, în joncțiune cu logica realului. Putere de reprezentare aveau, consfințită
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
romanului. Direcția contestației lui Valéry se citește însă mai subtil: o dată (în)scrise în incipitul aleator, cele cîteva cuvinte (re)deschid lumea invenției, supunîndu-se constrîngerilor genului cu o forță a convenției copleșitoare; nimic nu mai este "liber", o dată atins pragul ficțiunii. Hazardul, se pare, absolut față cu domeniul logicii, al necesității dă naștere unei supuneri: la regulile speciei, la obiectul narațiunii. De ce ...să iasă marchiza la ora cinci? Celebră, deja, aporie. Motivînd prin însăși amploarea sa o asemenea alegere, romanul devine
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
a scăpa din vedere relativa sa tinerețe în raport cu genurile mari și chiar cu restul speciilor epice, se poate spune că romanul înclină spre o vîrstă a decadenței (în raport cu procedeele clasicizate și cu veritabila hegemonie a realismului, acceptat drept canon al ficțiunii romanești), alunecare resimțită de artiști, pe rînd, drept simptom al crizei modelului, semn al iminentei schimbări de paradigmă, ecou al naturii "celibatare"a operei. (1) "Romanul celibatar" este una din metaforele critice, venind din zilele noastre, pentru formula impusă literar
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
în voința depersonalizării. Firește că, ieșit din sfera comentariului "auctorial", genul avea să-și creeze alte instanțe ordonatoare. Însăși "imparțialitatea" presupune rigoarea unei "priviri neutre", "din afară" (exotopice). O asemenea egalitate în tratarea unghiurilor de vedere duce la instaurarea unei ficțiuni superpuse celei evenimențiale. Relatarea la persoana a III-a, dominantă, distantă, autoritar cunoscătoare, presupune totuși o "prezență": difuză material, însă absolută în sens verbal, voce demiurgică, deoarece creatoare de viață. Dacă se poate spune că narațiunea la persoana I este
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
sensului istoric scrie un analist al curentului se definește în primul rînd prin prezența efectivă și prin manifestarea istoriei în opera de artă. Acestea se concretizează în date, în evenimente aparținînd memoriei colective și care pot fi dispuse în centrul ficțiunii"; "istoria [devine] dimensiunea constitutivă a ficțiunii și nu numai ca ingredient sau ca element de decor, ceea ce implică faptul că această istorie trebuie să servească drept fundal, bază a acțiunii, forță determinantă, ca și contrapunct pentru evenimentele particulare " (7). REALISM
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
curentului se definește în primul rînd prin prezența efectivă și prin manifestarea istoriei în opera de artă. Acestea se concretizează în date, în evenimente aparținînd memoriei colective și care pot fi dispuse în centrul ficțiunii"; "istoria [devine] dimensiunea constitutivă a ficțiunii și nu numai ca ingredient sau ca element de decor, ceea ce implică faptul că această istorie trebuie să servească drept fundal, bază a acțiunii, forță determinantă, ca și contrapunct pentru evenimentele particulare " (7). REALISM VS. "ROMANESC" Ca specie, romanul ar
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
ca element de decor, ceea ce implică faptul că această istorie trebuie să servească drept fundal, bază a acțiunii, forță determinantă, ca și contrapunct pentru evenimentele particulare " (7). REALISM VS. "ROMANESC" Ca specie, romanul ar trebui definit, după Nicolae Manolescu, drept "ficțiune realistă". Ceea ce determină genul, dictînd natura sa constitutivă, ar fi aspirația mimetică, voința de a simula, veridic, viața. Romanul se va opune, în vîrstele sale "obiective", înclinațiilor timpurii pentru "romanesc", pentru istorii extraordinare, sau pentru lirism, de care realismul va
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
care a recapitulat trăsăturile distinctive și limitele obiective ale "romanescului" literar (ceea ce poate părea pleonastic își are motivația în aceea că un "romanesc" al vieții de zi cu zi poate fi invocat oricînd, dar atunci ieșim din convenția și raza ficțiunii romanești). Pentru teoreticianul francez, romanescul poate "îmbrăca toate formele ficționale", fiind unul din obiectele majore ale literaturii. Este, de asemenea, unul din "arhetipurile modalizării ficționale", ceea ce înseamnă că însăși invenția literară s-a identificat, cîndva, cu maniera "romanescului". Iată cîteva
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
personaj fictiv întreține o "viziune romanescă a lucrurilor", avertizează Jean-Marie Schaeffer, nu implică generalizarea: reprezentarea acestei viziuni nu este ipso facto "romanescă". Trebuie ca postura de narator să fie "consonantă" (Dorrit Cohn) cu punctul de vedere al personajului, ca să avem ficțiune a romanescului. Emma Bovary, spre exemplu, etern model de spirit / psyché "romanești", se opune flagrant orizontului interpretativ anti-romanesc al naratorului, inserat în acțiune. (9) "Viața formelor" romanești, așa cum o descriu reprezentanți ai studiului poeticii genului (10), manifestă o tendință mai
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
în ritmul vieții personajelor, invenții, și ele, ale lumii de hîrtie în care își regăsesc arhitecturile închipuite. Sînt case-oglinzi, care răsfrîng în exterior pulsația unor existențe domestice, amăgitor protejate între pereții lor. Sînt secțiuni operate în spațialitatea reconfigurată cu mijloacele ficțiunii, în narațiune. Sînt locuri paradoxale, împlinind simultan o "scriere" exterioară, vizibilă și una deductibilă, a destinelor care se atașează existenței lor. Li s-a inoculat o transparență neverosimilă. Zidurile lor trainice, iluzia "reliefului" mural pe întinderea nedeterminată a unei așezări
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
trecerile" nu mai ilustrează în primul rînd abilitatea, arta, caracteristice unei "orchestrări" perfecte, romanul intră în sfera unor demonstrații de estetică proprie, exhibarea procedeelor de construcție, a naturii diverse a "eclerajului" fiind apanajul vîrstei postrealiste a romanului. Locuirea este, în ficțiunea romanescă, exprimarea unei prezențe în spațiu (și timp), a unei conștiințe de privitor, concomitent cu adoptarea unei viziuni (personalizate). În această lumină privite, rolurile specializate abundă în romanul realist. "Ordonarea" în spațiu a existenței, "domiciliile", mereu cu o componentă concretă
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
componentă concretă și una abstractă țin de configurarea, pînă în cele mai însemnate raporturi, a imaginarului romanesc. SPRE SCENA ORAȘULUI Pătruns de aerul lumii moderne, urbane, universul romanelor Hortensiei Papadat-Bengescu pare modelat de o "reverie spațială", atașată locurilor pe care ficțiunea le destinează prim-planului acțiunii. S-ar spune că "visul citadin" al romanului românesc din prima jumătate a secolului al XX-lea nu poate fi despărțit de o înclinație similară a protagoniștilor lumii de invenție. Aspirînd la "Cetatea vie", personajele
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
o urmă indelebilă în familia Hallipilor: bastarda Mika-Lé, motivul direct al "dezmembrării casei familiale". "Secretul nașterii" izbucnește nefast și în casa Linei Rim. Concert din muzică de Bach se deschide cu pătrunderea în casa nouă a Rimilor, una convențională pentru ficțiune, însă funestă pentru Sia. Ea intră cu înșelătoarea credință a Trubadurului că peregrinările au atins cuibul matern pentru totdeauna, refuzat fetei la naștere în antecamera morții. Simetria înfățișează, cum se știe, pe Lenora intrată în palatul morții ei apropiate, pe
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
senzorial al făpturei, e mai zgomotos decît cel perceptibil auzului, și transmisibil altor receptoare senzoriale, altor urechi ale sensibilității" (s.n.). După epuizarea acestui inventar al facultăților intuitive ale personajului reflector, romanul este gata să acceseze alte circuite prin care materia ficțiunii se instaurează. Personajul neinformat întîlnește lumea, se edifică în dialog, umple "golurile" lăsate de imposibilitatea accederii de unul singur la cunoaștere. Ordinea în care "episoadele" destinului unor personaje (din familia Hallipilor, de exemplu) apar este pervertibilă. Medierea de către conștiința personajului
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
de scene, rezumate, "lacune" de informație care întrețin suspense-ul, cu alte cuvinte o altă poveste explicativă pentru modalitatea în care interioritatea ființei se revelează, se oferă cunoașterii. Prin Mini, romanul își dezvăluie, de fapt, secretele corespondențe care guvernează, motivat, lumea ficțiunii realiste. Justificînd aceste legături, pe care personajul-reflector le "simte", romanul nu face decît să le exhibe, trădînd oarecum alcătuirea "armonioasă", deliberată, operă de strategie a creatorului de viață care este romancierul. Cu alte cuvinte, naivitatea iscoditoare a lui Mini trece
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
care se răsfrînge abisal, într-o proiecție despre sine. Demn de interesul analizei este detaliul că Mini își reia rolul introductiv, în volumul Concertului din muzică de Bach. S-ar părea că situația personajului itinerant convine acestor "deschideri" către scena ficțiunii. Și aici, Mini se află tot pentru prima oară în casa Rimilor, nouă, motiv suficient pentru a vedea cu ochi curios, nefamiliarizat, amplasamentul și interioarele: "...nedumerită bine asupra adresei celei noi (...), atinsese cu precauțiuni portița grilajului vopsit proaspăt și urcase
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
crețe ca o foaie de celuloid gofrat"; "uși înalte, uleiate cu roz și cu dungi aurii supărătoare"), lucrurile nu-i plac. Uvertura romanelor Hortensiei Papadat-Bengescu ascultă de legi proprii. O coerență a textului se recompune, la citirea comparată. Universul, scena ficțiunii se deschid la propriu, dincolo de porțile și pragurile trecute, la conacul din Prundeni, respectiv în casa de la adresa nouă, incertă încă pentru vizitatoare, a Linei Rim. Palatul Barodin, devenit sanatoriul "Walter", se deschide altor nou-venite, Lenora și mai ales Coca-Aimée
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
o notă avîntată, mai sus cu cîteva "tonuri" față de discursul în care se configurează accentul obișnuit al comentariului naratorial. De notorietate scenică, prin transpunerea subiectului în opera lirică La Traviata, motivul a rezistat secolului și irizează în alte opere de ficțiune. E inutil să ne mai întrebăm ce anume din compunerea lui atrage cu forța irezistibilă a "solidaritățiii în suferință". (O astfel de "frăție" sentimentală îi face să se recunoască între ei pe Fred Vasilescu și pe Ladima). Există un ce
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]
-
traseul sinuos specific emergenței motivelor dintr-un subconștient "de lectură". Cea mai brutală formă de pedepsire (umilirea în public și sublinierea, în context, a statutului eroinei, de femeie întreținută) persistă ca motiv, pe de o parte, în conștiința cititorului de ficțiune care este personajul camilpetrescian ("Cum mi-aș fi închipuit, de pildă, între noi, o scenă în care eu să urlu zvîrlind banii în fața femeii, ca în Dama cu camelii?"), iar pe de altă parte, în scena de la Tekirghiol, a romanului
[Corola-publishinghouse/Science/1472_a_2770]