606 matches
-
și au aceleași caracteristici sintactice ca și cele coordonate prin atât... cât și...: impun o lectură disociată a termenilor, nu pot fi folosite cu predicate colective și reciproce și nu pot avea o lectură monoreferențială. 2.2.4. Elemente corelative copulative (și... și..., nici... nici..., atât... cât și...) Și N1, și N2 Structura și N1, și N2 este de tip cumulativ, aditiv, copulativ. Coordonarea termenilor se realizează prin adverbele corelative și..., și... Acordul se face la plural: (104) Și Ion, și
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
folosite cu predicate colective și reciproce și nu pot avea o lectură monoreferențială. 2.2.4. Elemente corelative copulative (și... și..., nici... nici..., atât... cât și...) Și N1, și N2 Structura și N1, și N2 este de tip cumulativ, aditiv, copulativ. Coordonarea termenilor se realizează prin adverbele corelative și..., și... Acordul se face la plural: (104) Și Ion, și Gheorghe au plecat la mare. Pentru analiza ca adverbe a elementelor și..., și... există argumentul că înaintea celui de-al doilea și
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
mare. b. Și Ion, dar și Gheorghe au plecat la mare. Structurile cu și corelativ pot avea mai mulți termeni (sunt multiple, nu binare): (106) Și Ion, și Gheorghe, și Maria au plecat la mare. Nici N1... nici N2 Structura copulativă nici N1, nici N2 poate fi considerată de tip cumulativ, aditiv, deoarece cumulează termenii unei excluderi: (107) Nici Ion, nici Maria nu au fost primiți în audiență. În unele gramatici românești se recomandă sau se dă ca regulă acordul la
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
Când subiectul este format din mai mulți termeni care se află în raport de coordonare disjunctivă, predicatul se pune tot la singular. [...] În aceeași situație este subiectul din exemplul următor, format din mai mulți termeni legați între ei prin coordonare copulativă negativă: Nici mama, nici sora mea n-a venit." În GALR (II: 386), se indică acordul la singular ca o excepție de la regula acordului la plural când subiectul este multiplu. Avram (2001: 340) arată că acordul la singular este "după
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
indivizi, Ion și Maria, care nu au fost primiți în audiență." b. "Există doi indivizi, Ion și Maria, dintre care unul (Maria) nu a fost primit în audiență." Regulile de acord în gen și persoană sunt aceleași ca la coordonarea copulativă prin și. Între adverbele corelative nici... nici... se pot intercala conjuncțiile coordonatoare și, dar: (109) a. Nici Ion și nici Maria nu au fost primiți în audiență. b. Nici Ion, dar nici Maria nu au fost primiți în audiență. Structurile
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
nu ar fi trebuit să stea aici, ci la sfârșitul frazei. b. *Nici punctul și nici virgula nu ar fi trebuit să stea aici, ci la sfârșitul frazei. Atât N1, cât și N2 Atât..., cât și... este o grupare corelativă copulativă, cumulativă, binară. Ea impune predicatului acordul la plural, iar regulile compunerii trăsăturilor de gen, număr și persoană sunt aceleași ca la coordonarea copulativă prin și: (113) a. Atât Ion, cât și Maria au fost primiți în audiență. b. *Atât Ion
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
aici, ci la sfârșitul frazei. Atât N1, cât și N2 Atât..., cât și... este o grupare corelativă copulativă, cumulativă, binară. Ea impune predicatului acordul la plural, iar regulile compunerii trăsăturilor de gen, număr și persoană sunt aceleași ca la coordonarea copulativă prin și: (113) a. Atât Ion, cât și Maria au fost primiți în audiență. b. *Atât Ion, cât și Maria a fost primită în audiență. Substantivele coordonate cu lectură de "bloc semantic" nu pot fi corelate prin atât..., cât și
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
conjuncți, ca în: (117) Ion sau, eventual / poate / mai curând, Dan va fi ales europarlamentar la toamnă. În disjuncția inclusivă, fiecăruia dintre cei doi termeni i se aplică predicația desemnată de verbul-predicat. Acest aspect este comun cu relația de coordonare copulativă: (118) Ion și Dan vor fi aleși europarlamentari la toamnă și nu cunosc nimic din legislația europeană. Diferența între coordonarea copulativă și coordonarea disjunctivă inclusivă este una de modalizare: în (118), participarea ambilor referenți la eveniment este prezentată ca sigură
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
dintre cei doi termeni i se aplică predicația desemnată de verbul-predicat. Acest aspect este comun cu relația de coordonare copulativă: (118) Ion și Dan vor fi aleși europarlamentari la toamnă și nu cunosc nimic din legislația europeană. Diferența între coordonarea copulativă și coordonarea disjunctivă inclusivă este una de modalizare: în (118), participarea ambilor referenți la eveniment este prezentată ca sigură 126, în (116), ea este prezentată ca o posibilitate. Diferența exclusiv vs inclusiv este reflectată în acord: la singular pentru disjuncția
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
favorizează lectura exclusivă. Cu toate acestea, este acceptabilă și interpretarea inclusivă: (126) ?? Fie Ion, fie Dan ar putea fi trimiși în Irak. 127 Dacă disjuncția este inclusivă, problemele de acord în gen, număr și persoană sunt aceleași ca la coordonarea copulativă prin și sau coordonarea disjunctivă inclusivă prin sau. Dacă disjuncția este exclusivă, se pun aceleași probleme de acord ca la coordonarea prin sau cu valoare exclusivă. 2.4. Coordonarea adversativă Relația de coordonare adversativă este specializată pentru domeniul predicativ. Elementele
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
exemple de tipul Nu numai Ion, ci și Maria a venit. 2.4.1. Nu numai N1, ci și N2 Coordonarea prin nu numai... ci/dar și...128 (cu varianta hibridă nu numai... cât și...129) este la limita dintre copulativă și adversativă. Este adversativă pentru că: (a) are în componență conjuncțiile adversative dar, ci (care își păstrează sensul adversativ); (b) gruparea în ansamblu are și un sens adversativ; pe lângă sensul de cumul, există o negare a unei restricții, exprimată de numai
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
componență conjuncțiile adversative dar, ci (care își păstrează sensul adversativ); (b) gruparea în ansamblu are și un sens adversativ; pe lângă sensul de cumul, există o negare a unei restricții, exprimată de numai (cf. GALR, I: 634). Pentru încadrarea la coordonarea copulativă se pot aduce următoarele argumente: (i) sensul global, general, al structurii este unul cumulativ (sensul adversativ fiind secundar). Ambii termeni participă la evenimentul denotat de verb, în egală măsură; (ii) spre deosebire de conjuncțiile adversative ci și dar, această grupare admite coordonarea
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
Dacă admitem că structurile cu gruparea coordonatoare nu numai..., ci și... sunt bipropoziționale, am putea să ne întrebăm de ce, după elipsa primului verb-predicat, nu se face acordul cu ambii conjuncți. Analiza bipropozițională a fost propusă și pentru propozițiile cu și copulativ (vezi supra, 2.1.1.), în care acordul verbului-predicat se face la plural: (142) Nadia Comăneci și Lavinia Miloșovici au fost campioane olimpice la gimnastică (în 1976 și 1992). < Nadia Comăneci a fost campioană olimpică la gimnastică (în 1976) și
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
1976 și 1992). < Nadia Comăneci a fost campioană olimpică la gimnastică (în 1976) și Lavinia Miloșovici a fost campioană olimpică la gimnastică (în 1992). Structurile cu și, cele cu nu numai..., ci și..., cu atât..., cât și... au un sens copulativ și cumulativ, aditiv, dar se comportă diferit față de acord. Această diferență poate avea cauze semantice (legate de natura semantică complexă a termenului coordonator nu numai..., ci și) sau sintactice (nu avem un subiect multiplu, ci unul simplu, reprezentat de N2
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
enunțurile cu ordinea SVO și cele cu ordinea VSO ar putea fi legată de neanticiparea mesajului în ordinea VSO. 2.4.2. Conjuncția dar Conjuncțiile adversative nu pot lega, singure, conjuncți nominali aflați în poziții argumentale, așa cum o fac conjuncțiile copulative și disjunctive: (144) a. *Ion, dar Maria va primit premiul I. (subiect) b. *Am cumpărat pâine, dar lapte. (complement) c. Ion este inginer, dar șef. (nume predicativ) Totuși, sunt posibile sintagme coordonate prin dar, în poziții argumentale, cu condiția ca
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
este adverb în această asociere, la fel ca în: (146) a. Și Ion, dar și Maria vor primi premiul I. Dat fiind acordul la plural în (146)a, se impune concluzia că sintagmele coordonate prin dar și sunt de tip copulativ. Rolul conjuncției adversative este unul pragmatic: evenimentul expeimat contrazice o așteptare a locutorului sau a interlocutorului. În schimb, acordul la singular în structurile de tip (146) este acceptabil marginal, conjuncția dar acționând ca un focalizator, care reliefează unul dintre conjuncți
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
de mai sus (Acordul în număr), prin reliefarea unuia dintre conjuncți. Acordul la singular este o strategie de reliefare, alături de utilizarea elementului adversativ. 2.5. Juxtapunerea și conjuncția Ø 2.5.1. Juxtapunerea și conjuncția Ø în relația de coordonare copulativă 2.5.1.1. Juxtapunerea în relația de coordonare copulativă Sintagmele juxtapuse pot fi împărțite în trei tipuri, în funcție de natura referinței termenilor juxtapuși 131: (A) Liste și enumerări, în care referința termenilor juxtapuși nu se suprapune: (147) a. Casa, mașina
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
conjuncți. Acordul la singular este o strategie de reliefare, alături de utilizarea elementului adversativ. 2.5. Juxtapunerea și conjuncția Ø 2.5.1. Juxtapunerea și conjuncția Ø în relația de coordonare copulativă 2.5.1.1. Juxtapunerea în relația de coordonare copulativă Sintagmele juxtapuse pot fi împărțite în trei tipuri, în funcție de natura referinței termenilor juxtapuși 131: (A) Liste și enumerări, în care referința termenilor juxtapuși nu se suprapune: (147) a. Casa, mașina, terenul de golf, herghelia de la Ploiești au fost cumpărate prin
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
termen" (GALR, II: 620), putem considera că relația dintre sintagma reparatoare și primul termen juxtapus nu este una apozitivă. Sintagma corectoare înlocuiește o sintagmă, nu o completează. Această relație nu este nici una de coordonare, de orice tip ar fi aceasta, copulativă (vezi imposibilitatea inserării conjuncției și) sau disjunctivă exclusivă, de tip special. În coordonările disjunctive exclusive, cei doi termeni se exclud, numai unul îndeplinește acțiunea exprimată de predicat, însă cei doi termeni au acces egal la predicație, ceea ce nu se întâmplă
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
în registrul scris, neavând a face cu repararea sau înlocuirea unei secvențe considerate nepotrivită, ci cu extinderea referinței. Pentru structura și acordul sintagmelor juxtapuse, sunt mai interesante aceste două tipuri. 2.5.1.2. Conjuncția Ø în relația de coordonare copulativă Este discutabil dacă relația între termenii juxtapuși este realizată printr-o conjuncție "tăcută", nelexicalizată (Ø). În exemplele în care sintagmele formate prin juxtapunere sunt echivalente cu sintagmele corespunzătoare formate prin coordonare copulativă (tipul A și, parțial, B), se poate presupune
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
1.2. Conjuncția Ø în relația de coordonare copulativă Este discutabil dacă relația între termenii juxtapuși este realizată printr-o conjuncție "tăcută", nelexicalizată (Ø). În exemplele în care sintagmele formate prin juxtapunere sunt echivalente cu sintagmele corespunzătoare formate prin coordonare copulativă (tipul A și, parțial, B), se poate presupune existența unei conjuncții nelexicalizate Ø. Am putea presupune, mai departe, că aceasta este echivalentă semantic și sintactic cu conjuncția coordonatoare copulativă și, având în vedere echivalența structurilor cu și fără și. Totuși
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
formate prin juxtapunere sunt echivalente cu sintagmele corespunzătoare formate prin coordonare copulativă (tipul A și, parțial, B), se poate presupune existența unei conjuncții nelexicalizate Ø. Am putea presupune, mai departe, că aceasta este echivalentă semantic și sintactic cu conjuncția coordonatoare copulativă și, având în vedere echivalența structurilor cu și fără și. Totuși, analiza altor construcții cu juxtapunere în care presupunem existența conjuncției Ø, cele de tipul N1, N2 și N3 arată că Ø nu are întocmai aceleași caracteristici ca și. Structurile
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
prin juxtapunere, ca în (178) b. Disjuncția exclusivă reclamă repetarea conjuncției: (178) c. Ion sau Paul sau Victor sau Maria va pleca în străinătate. Și sintagmele coordonate disjunctiv admit lecturi de tip grupat și negrupat, la fel ca la coordonarea copulativă: (179) a. Franța sau Italia sau Brazilia vor juca în finală alături de Argentina 135. În (179)a, sunt două lecturi posibile: grupată (primul conjunct se combină cu sintagma coordonată formată din conjuncții al doilea și al treilea) sau negrupată (primul
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
conjuncți). Pentru sintagma cu juxtapunere și conjuncție, doar lectura de tip negrupat este posibilă: (179) b. Franța, Italia sau Brazilia vor juca în finală alături de Argentina. Juxtapunerea poate apărea și în ultima parte a grupării coordonate (spre deosebire de relația de coordonare copulativă). Secvența legată prin juxtapunere (cea care urmează după conjuncția sau) este o enumerare: (180) Ion sau Dan, Paul (,Mircea, Vasile) vor veni la concert. În concluzie, conjuncția nelexicalizată ("conjuncția zero") care se întâlnește în juxtapuneri împrumută valoarea semantică a conjuncției
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]
-
prin juxtapunere (cea care urmează după conjuncția sau) este o enumerare: (180) Ion sau Dan, Paul (,Mircea, Vasile) vor veni la concert. În concluzie, conjuncția nelexicalizată ("conjuncția zero") care se întâlnește în juxtapuneri împrumută valoarea semantică a conjuncției lexicalizate coocurente: copulativă în Ion, Dan și Maria, sau disjunctivă, în Ion, Dan sau Maria. Caracteristicile sale semantico-sintactice diferă însă de cele ale conjuncției lexicalizate (nu permite interpretarea grupată, de exemplu). 2.6. Coordonarea de prefixoide Unele aspecte care țin de coordonarea de
[Corola-publishinghouse/Science/85013_a_85799]