1,702 matches
-
stratificare supradialectală după modul în care a evoluat sunetul "ĕ" din limba slavă veche, notat cu litera ѣ (numită „iat”). Pronunțarea acesteia determină în limba croată: standard se bazează pe dialectul štokavian cu pronunțare (i)jekaviană. Primele texte apar la croați în secolul al IX-lea, scrise în limba slavonă cu alfabetul glagolitic, dar nu s-au păstrat. Cele mai vechi texte glagolitice croate păstrate datează din secolul al XI-lea, majoritatea fiind gravate în piatră, ca de exemplu stela de la
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
a cneazului Novak" (1368, regiunea Lika din nord-vestul Croației), "Evangheliarul din Reims" (1395, denumit după orașul din Franța unde a ajuns până la urmă), "Cartea de rugăciuni a cneazului Hrvoje" (1404, Split din Dalmația) și prima carte de rugăciuni tipărită (1483). Croații erau singurii catolici din Europa care erau scutiți de a folosi limba latină ca limbă liturgică și alfabetul latin. În secolele XII-XV, limba slavă de sud vorbită pe teritoriul fostei Iugoslavii se diferențiază în multe graiuri, grupate în dialectele care
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
croată de la Vatican". Primele elemente de standardizare apar în secolul al XVII-lea, numit și epoca Slavismului baroc, fiind ilustrate de literatura epocii. La formarea limbii croate moderne contribuie: Standardizarea limbii croate este strâns legată de trezirea conștiinței naționale a croaților, care se înscria în tendința generală din Europa primei jumătăți a secolului al XIX-lea. În 1812, Šime Starčević a publicat la Triest "Noua gramatică ilirică". Era precursorul Reînnoirii naționale croate, promovată de Mișcarea ilirică, reprezentată mai ales de tineretul
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
Buda, 1830), a propus alfabetul folosit de limba croată și astăzi, bazat pe alfabetul latin, cu diacritice preluate din alfabetele limbilor cehă și poloneză, precum și o ortografie bazată pe principiul fonemic, ce se vor aplica pe tot teritoriul locuit de croați, în locul grafiilor italiană, germană și maghiară folosite în diferitele regiuni. În această perioadă s-a impus standardul unitar al limbii croate pe baza dialectului štokavian cu pronunțare (i)jekaviană, punându-se capăt literaturii în celelalte dialecte. Ideologia Mișcării ilirice nu
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
reforma lui Vuk Stefanović Karadžić pentru limba sârbă, care a fundamentat standardul acesteia tot pe dialectul štokavian, și cea a lui Ljudevit Gaj. Aceasta se reflectă, de exemplu, în așa-numitul „Acord de la Viena”, din 1850, semnat de șapte cărturari croați și sârbi (printre care și Vuk Karadžić), la inițiativa lingvistului sloven Franc Miklošič, care stabilea unele norme comune pentru limbile croată și sârbă. Începând cu această epocă, domeniul lingvistic și cel politic interferează până în ziua de azi, relația dintre limba
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
sârbă pendulând de la epocă la epocă între ideea unei limbi unice și cea a două limbi aparte, în funcție de evenimentele istorice prin care trec vorbitorii lor. În a doua jumătate a secolului al XIX-lea se intensifică mișcările pentru independență. Mulți croați văd posibilă realizarea acesteia numai împreună cu ceilalți slavi de sud, în primul rând cu sârbii. Episcopul croat din Đakovo, Josip J. Strossmayer, elaborează în 1866 primul program de unificare a slavilor de sud din Imperiul Habsburgic, folosind termenul „iugoslav”, și
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
Habsburgic, folosind termenul „iugoslav”, și înființează la Zagreb Academia Iugoslavă de Științe și Arte. În domeniul limbii se conturează două școli principale: Apropierea limbii croate de limba sârbă se continuă după Primul Război Mondial, de data aceasta în cadrul Regatului sârbilor, croaților și slovenilor, devenit mai apoi Regatul Iugoslaviei, create sub egida Serbiei, țară învingătoare în război. Autoritățile de la Belgrad caută să impună ideea limbii sârbocroate, ba chiar să facă din limba sârbă cu pronunțare ekaviană limba întregului stat, ceea ce nu este
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
devenit mai apoi Regatul Iugoslaviei, create sub egida Serbiei, țară învingătoare în război. Autoritățile de la Belgrad caută să impună ideea limbii sârbocroate, ba chiar să facă din limba sârbă cu pronunțare ekaviană limba întregului stat, ceea ce nu este pe placul croaților doritori de independență. În timpul celui de-al Doilea Război Mondial se înființează așa-numitul Stat Independent Croația, satelit al Germaniei naziste, în care se declanșează o prigoană cumplită împotriva minorității sârbe. Pe plan lingvistic se caută îndepărtarea cât mai accentuată
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
limbii croate de limba sârbă, prin așa-zisa „purificare” de elementele sârbești. În Iugoslavia comunistă de după război, promovarea limbii sârbocroate și încercările de a estompa diferențele dintre sârbă și croată devin componente ale politicii lingvistice oficiale, acceptată și de comuniștii croați, după cum reiese și din „Acordul de la Novi Sad” (1954). Semnat de 25 de lingviști și scriitori, 18 sârbi și șapte croați, în acesta se stipulează că limba comună a sârbilor, croaților, muntenegrenilor și bosniacilor este sârbocroata, care se poate numi
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
încercările de a estompa diferențele dintre sârbă și croată devin componente ale politicii lingvistice oficiale, acceptată și de comuniștii croați, după cum reiese și din „Acordul de la Novi Sad” (1954). Semnat de 25 de lingviști și scriitori, 18 sârbi și șapte croați, în acesta se stipulează că limba comună a sârbilor, croaților, muntenegrenilor și bosniacilor este sârbocroata, care se poate numi și croatosârbă, cu două variante literare, sârbă și croată. Se decide totodată și redactarea unui dicționar unic. În urma relativei liberalizări a
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
componente ale politicii lingvistice oficiale, acceptată și de comuniștii croați, după cum reiese și din „Acordul de la Novi Sad” (1954). Semnat de 25 de lingviști și scriitori, 18 sârbi și șapte croați, în acesta se stipulează că limba comună a sârbilor, croaților, muntenegrenilor și bosniacilor este sârbocroata, care se poate numi și croatosârbă, cu două variante literare, sârbă și croată. Se decide totodată și redactarea unui dicționar unic. În urma relativei liberalizări a regimului în anii ’60, se manifestă nemulțumirea intelectualilor croați cauzată
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
sârbilor, croaților, muntenegrenilor și bosniacilor este sârbocroata, care se poate numi și croatosârbă, cu două variante literare, sârbă și croată. Se decide totodată și redactarea unui dicționar unic. În urma relativei liberalizări a regimului în anii ’60, se manifestă nemulțumirea intelectualilor croați cauzată de dominația variantei sârbe a limbii în instituțiile de stat. În 1967, șapte lingviști și scriitori croați redactează „Declarația despre situația și denumirea limbii literare croate”, în care se cere egalitatea în drepturi nu a trei, ci a patru
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
și croată. Se decide totodată și redactarea unui dicționar unic. În urma relativei liberalizări a regimului în anii ’60, se manifestă nemulțumirea intelectualilor croați cauzată de dominația variantei sârbe a limbii în instituțiile de stat. În 1967, șapte lingviști și scriitori croați redactează „Declarația despre situația și denumirea limbii literare croate”, în care se cere egalitatea în drepturi nu a trei, ci a patru limbi din Iugoslavia: slovena, croata, sârba și macedoneana, și încetarea dominației limbii sârbe pe plan statal și în
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
način", "ortografija - pravopis", "prefiks - predmetak", "prezent - sadašnje vrijeme". În perioadele de distanțare față de limba sârbă, cum este și cea de după 1991, tendințele puriste se manifestă și față de cuvinte standard în limba sârbă, fie autohtone, fie împrumutate, folosite și de vorbitori croați, dar neacceptate de standardul limbii croate. Astfel sunt, de exemplu: "bioskop" - croată "kino" „cinema”, "gas" - cr. "plin" „gaz”, "izviniti se" - cr. "ispričati se" „a cere scuze”, "lenjir" - cr. "ravnalo" „riglă”, "nauka" - cr. "znanost" „știință”, "učestvovati" - cr. "sudjelovati" „a colabora”, "vaspitati
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
cr. "plin" „gaz”, "izviniti se" - cr. "ispričati se" „a cere scuze”, "lenjir" - cr. "ravnalo" „riglă”, "nauka" - cr. "znanost" „știință”, "učestvovati" - cr. "sudjelovati" „a colabora”, "vaspitati" - cr. "odgojiti" „a educa”, "savremen" - cr. "suvremen" „contemporan”. Nu există un acord total între lingviștii croați asupra a ce trebuie considerat sârbism. De exemplu, un cuvânt precum "gvožđe" „fier” este un sârbism pentru Vladimir Anić și Jovan Ćirilov, dar nu și pentru Vladimir Brodnjak, sau "ručak" „prânz” este un sârbism pentru Ćirilov, dar nu și pentru
Limba croată () [Corola-website/Science/304210_a_305539]
-
a devenit o unitate federală socialistă cu partid unic a Republicii Socialiste Federative Iugoslavia. Croația a fost condusă de și s-a bucurat de un anumit grad de autonomie în cadrul federației Iugoslave. În 1967, un grup de autori și lingviști croați a publicat , cerând o mai mare autonomie pentru limba croată. Declarația a contribuit la o mișcare națională care cerea extinderea și descentralizarea economiei Iugoslave, culminând cu din 1971, care a fost suprimată de către conducerea Iugoslavă. a dat o autonomie sporită
Referendumul pentru independența Croației, 1991 () [Corola-website/Science/336829_a_338158]
-
afaceri externe și securitate, Catherine Ashton. La 9 decembrie 2011, Croația a semnat Tratatul de Aderare la UE. Referendumul de aderare la UE ce a avut loc în 22 decembrie 2011 a validat aderarea țării la Uniunea Europeană, 66% din cetățenii croați prezenți la vot au votat pentru aderarea la Uniunea Europeană iar aderarea a avut loc la 1 iulie 2013. Pe 16 aprilie 1948 a fost înființată Organizația Europeană de Cooperare Economică(OEEC). A fost creată cu scopul de a permite statelor
Uniunea Europeană () [Corola-website/Science/296605_a_297934]
-
urmau să fie dezvoltate ca autostrăzi. Inițial, autostrada a fost proiectată pentru a urma o rută între Zagreb și Bihać (Bosnia și Herțegovina) și de acolo către Split prin Knin. Guvernul Bosniei și Herțegovinei a aprobat în același an propunerea croaților de a construi o autostradă în regiunea Bihać. Construcția autostrăzii a fost inițiată cu o campanie de strângere de fonduri — un credit public. Fondurile strânse în prima fază erau suficiente pentru construirea a de autostradă. Secțiunea de dintre Zagreb și
Autostrada A1 (Croația) () [Corola-website/Science/330020_a_331349]
-
la Universitatea din Zagreb. In 1991, când razboiul a izbucnit pe teritoriul fostei Iugoslavii, Ugrešić a adoptat o poziție anti-naționalistă și s-a declarat, în consecință, și împotriva războiului. Criticând aspru naționalismul (atat pe cel sârb, cat și pe cel croat) și războiul sângeros intre foștii conaționali, Ugrešić a fost ostracizată și supusă unei adevărate campanii de persecuție de către presa autohtonă. Părăsește teritoriul Croației in 1993, pentru a se stabili în Olanda și apoi pe teritoriul Americii, primele experiențe trăite acolo
Dubravka Ugrešić () [Corola-website/Science/327407_a_328736]
-
mod semnificativ dimensiunile statului maghiar, față de suprafața pe care o avusese în componența Imperiului Austro-Ungar. Transilvania a fost anexată de a România, Slovacia a devenit parte a noului stat Cehoslovacia, Croația, Slavonia și Voivodina au devenit parte a Regatului Sârbilor, Croaților și Slovenilor (din 1939 Iugoslavia), iar Ținutul Cetăților(Burgenland) a fost anexată chiar de Austria. Ungaria, în fruntea căreia a venit o serie de premieri de dreapta și extremă dreapta naționaliști, a încercat fără întrerupere să obțină revizuirea Tratatului de la
Regatul Ungariei (1920–1944) () [Corola-website/Science/309735_a_311064]
-
i (în ) sunt grup etnic din ramura slavilor de sud majoritatea locuind în a, Bosnia și Herțegovina și țările vecine. Sunt aproximativ 5 milioane de croați care locuiesc în sudul Europei Centrale, de-a lungul coastei estice a Mării Adriatice și o estimare de aproximativ 9 milioane în restul lumii. Din motive politice, sociale și economice, mulți croați au emigrat în jurul lumii, instaurând o remarcabilă diasporă
Croați () [Corola-website/Science/316471_a_317800]
-
și țările vecine. Sunt aproximativ 5 milioane de croați care locuiesc în sudul Europei Centrale, de-a lungul coastei estice a Mării Adriatice și o estimare de aproximativ 9 milioane în restul lumii. Din motive politice, sociale și economice, mulți croați au emigrat în jurul lumii, instaurând o remarcabilă diasporă croată. Mari comunități croate există în mai multe țări precum, Statele Unite ale Americii, Germania, Chile, Australia, Argentina, Noua Zeelandă și Africa de Sud. Croații sunt cunoscuți pentru cultura lor unică, care de-a lungul anilor
Croați () [Corola-website/Science/316471_a_317800]
-
milioane în restul lumii. Din motive politice, sociale și economice, mulți croați au emigrat în jurul lumii, instaurând o remarcabilă diasporă croată. Mari comunități croate există în mai multe țări precum, Statele Unite ale Americii, Germania, Chile, Australia, Argentina, Noua Zeelandă și Africa de Sud. Croații sunt cunoscuți pentru cultura lor unică, care de-a lungul anilor a fost influențată din diferitele colțuri occidentale și orientale. Predominant, croații sunt catolici iar limba lor oficială este croată.
Croați () [Corola-website/Science/316471_a_317800]
-
comunități croate există în mai multe țări precum, Statele Unite ale Americii, Germania, Chile, Australia, Argentina, Noua Zeelandă și Africa de Sud. Croații sunt cunoscuți pentru cultura lor unică, care de-a lungul anilor a fost influențată din diferitele colțuri occidentale și orientale. Predominant, croații sunt catolici iar limba lor oficială este croată.
Croați () [Corola-website/Science/316471_a_317800]
-
din 31 octombrie, dr. Otto Roth proclamă Republica Bănățeană. În martie 1919 Otto Roth îi propune comandantului trupelor franceze Franchet d'Esperey, crearea unui Banat independent, sub protecția Franței. În 1919 Banatul a fost împărțit între România și Regatul Serbiei, Croaților și Slovenilor (numit mai târziu Iugoslavia). Mai târziu, o ultimă încercare de independență vine din partea germanilor din Banat, care în data de 16 aprilie 1920 trimit o petiție la Conferința de Pace de la Paris, cerând reinstituirea republicii, care ar fi
Istoria Timișoarei () [Corola-website/Science/301437_a_302766]