1,491 matches
-
de sacru. Dar cele mai importante descoperiri ale fizicii cuantice, coroborate cu achiziții similare din biologie, cosmologie, semiotică etc. (anticipate în 1931 de teorema lui Gödel), au dus la viziunea unei stratificări a ființei-ca-ființare. Un precent în filozofie putea fi ontologia critică a lui Nicolai Hartmann, care vorbea de patru straturi ale realului: fizic-material, viu-organic, cel sufletesc și cel spiritual-istoric315. Cea mai importantă cotitură o va produce modelul celor trei materii al lui Ștefan Lupașcu. N-a fost singurul. În România
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
afinitate dintre Eminescu, Nietzsche și Heidegger. Autoarea elvețiană a zăbovit îndelung asupra luminișului ființei la Eminescu și Heidegger, luminiș care nu-i altceva decât transparența lumii ca lumen, asumată acum integral de filosofia transmodernistă. Heidegger s-a orientat, în definitivarea ontologiei fundamentale și a diferenței ontologice, pe o cale "eminesciană", simțind că rostul artei nu e golirea de sacru (cum pretinde poetica postmodernistă a "concretului"), ci dimpotrivă: Gânditorul rostește ființa. Poetul numește sacrul"334. Iar "diferența ontologică" prefigurează nu atât diferența
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
care o consideră mai importantă decât fața. Rezultă o multiplcare a măștilor, iar "contradicțiile și conflictele dintre diferitele personalități ale uneia și aceleiași persoane duc la disoluția ființei interioare, ce nu se mai recunoaște în multiplele sale măști"339. Ceea ce ontologia arheului eminescian nu îngăduie, căci identitatea eului se întărește dacă individul își urmează destinațiunea internă în voința de a fi altceva. Libertatea omului este de a-și regăsi fața, de a-și găsi "propriul său loc", de a locui poetic
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
transmoderniste. De altfel, când partenerii de dialog i-au adus bătrânului gânditor argumente creștine din Sfântul Dionisie Smeritul și Areopagitul, el descoperea cu surprindere și entuziasm că nu altele îi sunt părerile. De asemenea, recunoaște în simbolismul crucii triada propriei ontologii: viața trupească și moartea (ca semn al materiei macrofizice și biologice dominate de entropie) și învierea, la nivel psiho-noologic, ca dat afectiv, divin. Afectivitatea este depășirea contrariilor în contradicție, e armonie a contrariilor, a durerii și fericirii, ca în dorul
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
contrariilor în contradicție, e armonie a contrariilor, a durerii și fericirii, ca în dorul eminescian, care e totdeauna "oximoronic", un punct sau o clipă suspendată care nu este nici omogenizantă, nici eterogenizantă, nici contradicție, nici necontradicție, "ea este o adevărată ontologie pură"346. Asta nu înseamnă că Dumnezeu este afectiv, ci că afectivitatea vine prin fenomene contradictorii și dispare prin fenomene noncontradictorii. Aceasta e marea taină creștină a Sfântului Duh. Plus de asta, ortodoxia răsăriteană a dezvoltat o puternică perspectivă sofianică
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
alimentat de orori și de rătăciri. S-a opus, în acel moment, printr-un ethos transdisciplinar, chiar dacă nu și în termenii conceptualizanți ai transmodernismului. Intuiția lor se găsea deja în luminișul eminescian și în Lichtung-ul heideggerian. Situația contradicțională transmodernă a ontologiei fundamentale este surprinsă astfel: "Heidegger nu este deci un creștin, respingând dogmatismul teologic (dar poate că tocmai de aceea este un creștin!, n. n.). Și totuși gândirea sa are intonații religioase". Ființa "se dă" omului prin Lichtung "și ea îl interpelează
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
omului prin Lichtung "și ea îl interpelează pe om", pentru el Ființa nefiind Dumnezeu, "ci o infinită alteritate"408. Dar în teologia Părintelui Stăniloae chiar așa stau lucrurile cu Dumnezeu care "îl interpelează pe om" într-o "infinită alteritate" Treimică. Ontologia fundamentală a lui Heidegger este una dintre marile opere ale transmodernității avant la lettre, din secolul al XX-lea. De aceea, reamintesc, filosoful și teologul grec contemporan, Christos Yannaras, l-a putut citi pe Heidegger în buna vecinătate a Sfântului
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
e ușor de identificat un alter ego al autoarei. Tehnica narativă simulează obiectivitatea scrierilor la persoana a III-a. Nu voi zăbovi asupra amănuntelor biografice nedisimulate, ci voi îndreptăți titlul acestui capitol în grilă transmodernistă. Intrăm în substanța unei insolite ontologii subiective incifrate în numele protagonistei: Cristal. Trebuie spus că o "ontologie poetică a cristalului" a mai încercat poetul Viorel Dinescu. El și-a intitulat unul dintre volume chiar Ontologia cristalului (1994). Altminteri, nici poezia lui Viorel Dinescu nu satisface canonul postmodernist
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
narativă simulează obiectivitatea scrierilor la persoana a III-a. Nu voi zăbovi asupra amănuntelor biografice nedisimulate, ci voi îndreptăți titlul acestui capitol în grilă transmodernistă. Intrăm în substanța unei insolite ontologii subiective incifrate în numele protagonistei: Cristal. Trebuie spus că o "ontologie poetică a cristalului" a mai încercat poetul Viorel Dinescu. El și-a intitulat unul dintre volume chiar Ontologia cristalului (1994). Altminteri, nici poezia lui Viorel Dinescu nu satisface canonul postmodernist, de unde relativa lui izolare de generație. Se mai poate invoca
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
îndreptăți titlul acestui capitol în grilă transmodernistă. Intrăm în substanța unei insolite ontologii subiective incifrate în numele protagonistei: Cristal. Trebuie spus că o "ontologie poetică a cristalului" a mai încercat poetul Viorel Dinescu. El și-a intitulat unul dintre volume chiar Ontologia cristalului (1994). Altminteri, nici poezia lui Viorel Dinescu nu satisface canonul postmodernist, de unde relativa lui izolare de generație. Se mai poate invoca celebra teorie a cristalizării în dragoste, a lui Stendhal, dar și poeticile de tip baroc). Cât privește personajul
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
Așadar, în istorie, repetiția este și nu este, după cunoscuta definiție dată ființei de către Parmenide, sau cum ar spune Eminescu: Nu e nimic și totuși e, enunțuri paradoxale care trimit spre "diferența ontologică" a lui Heidegger, ca punct obscur al ontologiei fundamentale ce a pus capăt vechii metafizici. În istorie, ființa este efemerul, de vreme ce evenimentul se petrece o singură dată, iar efemerul nu poate fi condamnat. Originalitatea lui Kundera (aflat încă în paradigmă postmodernistă) constă în faptul că vorbește despre ființă
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
și cele trei etici ale sale, ed. cit., p. 36. 311 Ibidem, p. 42. 312 Ibidem, p. 46. 313 Basarab Nicolescu, Transdisciplinaritatea. Manifest, trad. rom. la Editura Polirom, Iași, 1999. 314 Ibidem, pp. 52-53. 315 Nicolai Hartmann, Vechea și noua ontologie, Editura Paideia, București, 1997, pp. 60-61. 316 Basarab Nicolescu, op. cit., p. 53. 317 Ibidem, p. 28. 318 Ștefan Lupașcu, Principiul antagonismului și logica energiei, Editura "Ștefan Lupașcu", Iași, 2000, pp. 8, 11 etc. 319 Basarab Nicolescu, op. cit., p. 37. 320
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
lumea nu poate fi receptată și studiată ca o realitate în sine. Această perspectivă integrativă e mai puțin comodă pentru o mentalitate predispusă spre fărâmițare și cere o reconsiderare principială a concepției noastre despre lume, care permite articularea cosmologiei cu ontologia într-un cadru ce relaționează conștiința cu realitatea. Fragmentarea este o consecință a felului nostru rutinat și rigidizat de a ne raporta la lume. Conform noii fizici, noi construim lumea mentalizând-o. O mentalizăm ca pe ceva misterios, vizibil, omniprezent în
Arta de a fi părinte by Geanina Luminiţa Vatamanu () [Corola-publishinghouse/Science/290_a_1419]
-
toate direcțiile și înfometat de noi. − Că bine zici! aprobă Bart. Monstrul casnic al incintei nu apare ca atare pentru că nu există, dar la nevoie se ivește în locul lui câte un țap ispășitor încornorat de circumstanță. Domnilor, asta-i culmea ontologiei și misterul misterelor: ființei i se pun coarne și la propriu, și la figurat! E cel puțin victima, dacă nu chiar și autoarea, unei înșelătorii de proporții. Cât se poate de semnificativ, în Creta, adică la el acasă, mitul Labirintului
[Corola-publishinghouse/Science/84994_a_85779]
-
fi comunicat sau semnificat, sau la limbaj: nu există decât ceea ce este exprimat, comunicat, semnificat. în raport cu prima tematizare, care este propriu-zis ontologică, celelalte două sunt punctele de plecare pentru cele două criticisme filosofice: cel al cunoașterii și cel al comunicării. Ontologia inițială este subțiată, diluată, dar practic extinsă de către cele două criticisme, care nu se recunosc ca și ontologii. O dată cu a treia tematizare, ceea ce există devine coextensiv cu limba, cu comunicabilul. Lumea devine propriu-zis lumea semnificațiilor. Omul trăiește în lume sau
Semn și interpretare by Aurel Codoban [Corola-publishinghouse/Science/295577_a_296906]
-
ordinea comunicării este prealabilă cunoașterii. Logos-ul lumii noastre este inteligibilitatea semnificantă, întemeiată de limbă, de existența sistemelor semnificante. El se întemeiază pe 15 codaj-decodaj, metaforă-metonimie, analogii arhetipale și diferențe pertinente și totul este dat în simultaneitate. Se neagă astfel ontologia profunzimii și originii tot așa cum criticismul kantian negase mai vechea ontologie a transcendenței. Se estompează opozițiile: esențial și neesențial (aparent), exterior și interior, calități primare și calități secundare, profunzime și suprafață, abstract și sensibil, origine și descendență, centru și periferie
Semn și interpretare by Aurel Codoban [Corola-publishinghouse/Science/295577_a_296906]
-
semnificantă, întemeiată de limbă, de existența sistemelor semnificante. El se întemeiază pe 15 codaj-decodaj, metaforă-metonimie, analogii arhetipale și diferențe pertinente și totul este dat în simultaneitate. Se neagă astfel ontologia profunzimii și originii tot așa cum criticismul kantian negase mai vechea ontologie a transcendenței. Se estompează opozițiile: esențial și neesențial (aparent), exterior și interior, calități primare și calități secundare, profunzime și suprafață, abstract și sensibil, origine și descendență, centru și periferie. Pentru că limba, sistemul semnificant, este de la început intersubiectivitate, comunicarea are efectul
Semn și interpretare by Aurel Codoban [Corola-publishinghouse/Science/295577_a_296906]
-
că situația antropologică a omului este polarizată între 21 I gest și cuvânt. Problema majoră care apare este constituirea semnificației în raport cu cunoașterea și comunicarea, pentru că atât tematizarea cunoașterii cât și tematizarea comunicării au produs numai criticisme și n-au reinstalat ontologia, cum se sperase. In fine, mai apare și o problemă terminologică: semiotică sau semiologiei Semiotică este termenul grec, utilizat în variantele apropiate de logică și teoria cunoașterii și de circulație mai ales în mediul anglo-saxon. Termenul este utilizat apoi și
Semn și interpretare by Aurel Codoban [Corola-publishinghouse/Science/295577_a_296906]
-
este o metodă în sensul celor ale cunoașterii științifice moderne, ea nu renunță la rigoare sau disciplină, deși frecvent este numită, desigur și din considerație, "artă a interpretării" sau a înțelegerii. în sistemul disciplinelor filosofice contemporane ea se atașază de ontologia umanului, de logică și metodologie, de teoria modernă a limbajelor, de retorică, poetică, stilistică. Avem de-a face atât cu o disciplină, cât și cu o modalitate, o procedură, ca și cunoaștere care dirijează acțiunea. Pentru Gadamer, hermeneutica este filosofie
Semn și interpretare by Aurel Codoban [Corola-publishinghouse/Science/295577_a_296906]
-
însă nu cunoaște limite: orice poate însemna orice, indiferent dacă se opune sau nu vieții terestre normale. Salvarea hermetică este, de obicei, în răspărul vieții omenești normale și "pline de cumințenie". 94 Creștinismului e accesibil tuturor. Hermeneutica biblică acceptă o ontologie a misterelor, a ceea ce e greu de pătruns în interpretare pentru mintea noastră. Hermetismul este o ontologie a secretului, adică ocultare, ascundere în comunicare. Nu știm nu pentru că mintea noastră nu poate ontologic pătrunde, ci numai pentru că nu ni s-
Semn și interpretare by Aurel Codoban [Corola-publishinghouse/Science/295577_a_296906]
-
Salvarea hermetică este, de obicei, în răspărul vieții omenești normale și "pline de cumințenie". 94 Creștinismului e accesibil tuturor. Hermeneutica biblică acceptă o ontologie a misterelor, a ceea ce e greu de pătruns în interpretare pentru mintea noastră. Hermetismul este o ontologie a secretului, adică ocultare, ascundere în comunicare. Nu știm nu pentru că mintea noastră nu poate ontologic pătrunde, ci numai pentru că nu ni s-a comunicat, pentru că ni s-a ascuns, pentru că este un secret. Cel mai bun exemplu de secret
Semn și interpretare by Aurel Codoban [Corola-publishinghouse/Science/295577_a_296906]
-
și Marx fac din cultură și simbol un epifenomen. Desigur, simbolul există, dar el spune altceva decât pare să spună: voința de putere (Nietzsche), lupta de clasă (Marx) sau pulsiunile inconștientului (Freud). Hermeneuticile negative, rabinice practică, ca și hermetismul, o ontologie a secretului. O hermeneutică pozitivă concepe textul ca fiind făcut în mod onest și autorul ca spunând ce vrea să spună. Obstacolele, în acest caz, provin numai din distanța în timp sau spațiu față de originea textului sau din alteritate. Hermeneuticile
Semn și interpretare by Aurel Codoban [Corola-publishinghouse/Science/295577_a_296906]
-
codifici pe cele vechi. Adică singurul fel de a ieși din povestea lumii este să o spui altfel, după măsura ta. 107 Ca filosof, Nietzsche este un hermeneut în aceeași măsură în care este filosof, pentru că, o dată cu el, începe o ontologie hermeneutică. Totodată el este hermeneutul modern care a împins atât de departe granița interpretării încît hermeneutica lui este una din primele hermeneutici negative. Pentru hermeneutica tradițională, clasică, sarcina interpretării este de a restabili sensul inițial, originar și adevărat al gândirii
Semn și interpretare by Aurel Codoban [Corola-publishinghouse/Science/295577_a_296906]
-
gândirea și ceea ce ar trebui să fie, Ființa se dispersează în multiplicitatea fiindurilor și ne scapă. Nouă nu ne mai rămân decât fiindurile, care, la rândul lor, devin ceva vag și vid. Ființa este fundamentul fiindului. Al doilea înțeles al ontologiei fundamentale rezidă în luminarea Ființei ca fundament al fiindului. Fondând fiindul, Ființa este însă ea însăși fără fond, este "abis fără fund", prăpastie (Ab-grund), cum spune Heidegger. Ființa însăși nu este ea însăși sau în ea însăși. Ființa nu are
Semn și interpretare by Aurel Codoban [Corola-publishinghouse/Science/295577_a_296906]
-
inteligibilă, a Ideilor, situată spațial deasupra primeia. în ordinea realității - în sensul lui Eliade, pentru care realul este sacrul - lumea Ideilor este mai adevărată întrucît deține modelele esențiale ale copiilor sensibile multiple din lumea noastră. Modelul alternativ aristotelic al unei ontologii a individualului, care suprapune, prin cele patru cauze-temeiuri, esențele generale într-o existență individuală mai reală decât ele, nici nu este atât de antagonic pe cât s-ar părea, pentru că a lăsat neatinsă transcendența Demiurgului perfect în raport cu lumea, și a rămas
Semn și interpretare by Aurel Codoban [Corola-publishinghouse/Science/295577_a_296906]