9,442 matches
-
prin care poate fi gândită paseitatea trecutului, introducând termenul de Analog pentru a putea discuta despre dualitatea Același-Altul. "Alteritatea poate fi produsă și cultural, prin întoarcerea în trecutul istoric și cultural propriu pe cele mai variate căi de la proza de ficțiune și filmul SF la istoriografia de inspirație științifică și la speculațiile de filosofia istoriei. În Temps et récit, lucrare din a cărei reziduuri se va nutri și Soi même ..., Ricoeur trece în revistă tripticul Același-Altul-Analogul care organizează și mijlocește metacategorial
by CORINA DABA-BUZOIANU [Corola-publishinghouse/Science/1013_a_2521]
-
lucrează pe un șantier arheologic. În N. Bălcescu - revoluționar (1959), lucrare de vulgarizare, respectul pentru adevărul istoric este în cele din urmă corupt de teza partinică. Căderea Bastiliei (1959) este o istorisire marxistă a Revoluției franceze de la 1789, în timp ce o ficțiune romantică, Trandafirul roșu (1963), își plasează povestea în același moment, urmărind tribulațiile unui bastard de origine aristocratică și ale unei fete, Rose-Marie, ce are un anumit rol în evenimente. Evocare istorică, sub semnul aceluiași „s-ar fi putut întâmpla”, Fluierașul
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/285308_a_286637]
-
nimic mai mult: în timp ce Baltagul sadovenian e, tocmai, nu numai „mai mult decât atât”, dar este, în fapt, de-a dreptul altceva, o operă de o altă calitate. Și asta, în mare parte - într-o măsură decisivă chiar - datorită „gândului”, ficțiunii întăritoare, fie și iluziei, necesară, a „protecției” și sprijinului ce-i vin „din cer”. Să remarcăm că toate acele „semne” (de le-am socoti doar „meteorologice”, le-am coborî prea mult față de ceea ce sunt ele în ochii „muntencei”, de-a
Prelegeri academice by NICOLAE CREŢU () [Corola-publishinghouse/Science/91809_a_92372]
-
Moraru, Vocație satirică, VTRA, 1989, 4; Oliv Mircea, Patimile după Alfonz, TR, 1989, 22; Ioan Holban, Exerciții de intuiție, CRC, 1989, 29; Ion Mureșan, Romanul ca mozaic, TR, 1989, 37; Alexandru Țion, Registre ale comicului, AST, 1989, 9; Cristina Müller, Ficțiuni utile, AFT, 1989,10; Tanco, Dicț. lit. Bistrița, 298-299; Ion Moise, „Cartea lui Alfonzel conectat la Internel”, „Răsunetul”, 1999, 28 decembrie; Ion Moise, „Carte de rugăciunițe”, „Răsunetul”, 2000, 20 aprilie. L.T.G.
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289145_a_290474]
-
asmuțite de un alt telefon al lui Ioniță sau Mustoiu o vor dărâma și pe aceea care a mai rămas, cea de pe pronaos. Deși proiectul de instalare a Tribunalului este și va ramâne, probabil ca în atâtea alte cazuri, o ficțiune, incinta mânăstirii va continua să suporte asaltul buldozerelor. De pe acum, Biblioteca Academiei și-a evacuat depozitele de carte de pe latura de sud, indicând astfel următoarea victimă. Soarta bisericii Mavrocordaților, rămasă o navă fără catarge, ignorată de Patriarhie și predată de
Ultimul deceniu comunist: scrisori către Radio Europa Liberă by Gabriel Andreescu, Mihnea Berindei (eds) () [Corola-publishinghouse/Memoirs/619_a_1376]
-
sfârșit, pe suprafața rămasă pustie se clădește din nou, de data aceasta însă blocuri de diferite mărimi. Imaginați-vă o țară în care acest procedeu se aplică în fiecare centru urban mai însemnat. Nu, toate acestea nu sunt o simplă ficțiune. O asemenea țară există cu adevărat în Europa și este locuită de o națiune cu rădăcini adânci în istoria continentului. Această țară este România. Ce se întâmplă, la urma urmei, în această țară? Prin 1949-1950, autoritățile au lansat un program
Ultimul deceniu comunist: scrisori către Radio Europa Liberă by Gabriel Andreescu, Mihnea Berindei (eds) () [Corola-publishinghouse/Memoirs/619_a_1376]
-
turnează Shoah, un film apărut în 1985, bazat în principal pe interviuri cu supraviețuitori și cu martori ne-evrei, cu o durată de 9 ore și 23 de minute. Regizorul consideră că acesta este singurul mod de a aborda tema. Ficțiunea cinematografică ar fi, în ochii lui, o transgresiune majoră, căci ceea ce s-a întâmplat este imposibil de imaginat și interzis de reprezentat. Chiar dacă opera lui evită, desigur, convențiile Hollywood-ului, ea nu este lipsită de artificii, fără să mai punem la
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
de "păcat" și "pedeapsă", el trimite totuși, fără voie, la una dintre lecturile teologice ortodoxe asupra suferinței din lagăre. Toate ingredientele unei teologii seculare a Holocaustului sunt astfel prezente deja în acest termen 23. Fără a uita că Lanzmann, respingând ficțiunea, excluzând chiar recurgerea la documente de arhivă, pare să-și însușească, în conceperea singurului film posibil despre genocid, interdicția biblică a reprezentării figuratezzzz. Toate acestea nu știrbesc cu nimic valoarea operei sale, ale cărei bogăție și interes nu mai trebuie
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
lui se absolutizează. Nu întâmplător un cercetător al Holocaustului ca Alvin Rosenfeld cere ca memoriile, poezia și proza dedicate acestui subiect să fie tratate ca "texte sacre", nu doar literare. La rândul său, Arnold Lustin afirmă că o parte din ficțiunea produsă pe această temă "poate suporta comparația cu părțile cel mai bine scrise ale Bibliei"27. Iar Élisabeth de Fontenay adăuga: "Evreilor li se pare că, fără patos și lacrimi, morții mor a doua oară. [...] A face istoria catastrofei ar
Suferinţa ca identitate by Esther Benbassa [Corola-publishinghouse/Science/1430_a_2672]
-
226 4.2. Jocul perspectivelor / 234 4.2.1. Centri de orientare / 234 4.2.2. Subiecte și obiecte ale percepției narative / 244 Capitolul 5. Personajele între model real și construcție imaginară / 253 5.1. Chipul lui Soljenițîn în oglinda ficțiunii. Personajele autobiografice / 253 5.2. Ivan Denisovici și Matriona pe Golgota suferinței / 268 5.3. Un personaj istoric în caricatură: I.V. Stalin / 277 5.4. În slujba regimului represiv. Loialitate, compromis și revelație / 286 5.5. Personaj și discurs. Zone
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
operelor scriitorului rus, precum și prin accentul pe care-l pune pe sensul spiritual al acestora. Toate aceste deosebiri, care sunt, de fapt, veritabile contribuții critice, pot fi întrezărite în însăși structura cărții. Aceasta consacră un capitol întins problemei Realitate și ficțiune în opera literară înainte de a aborda analitic proza lui Soljenițîn cu Aspecte ale artei narative, neuitând să întreprindă și un examen atent și nuanțat al realităților care se instituie în referent pentru proza respectivă și care, ca material "real", pot
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
Șolohov), ca Soljenițîn "să nu mai fie lăsat să se apropie de vreo unealtă de scris". Considerând că "situația de enunțare (...) precum și convențiile culturale mediază ficționalitatea și factualitatea", autoarea cărții va avansa o constatare de notabilă semnificație teoretică și metodologică: "ficțiunea nu mai este o problemă de verosimilitate, ci de modalități de narațiune, de dinamică textuală, dar și modul în care textul este receptat". Această constatare, alături de întrebarea lui Soljenițîn din Discursul Nobel: Cine ar îndrăzni să spună că a putut
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
discursului poetic este dovada unui talent pe care l-a purtat cu demnitate și modestie și pe care l-a exersat cu teama că realitățile despre care vrea să vorbească, laolaltă cu toate personajele sale, pot fi considerate cândva o ficțiune. Departe de degajarea cu care mare parte din critica noastră avansează afirmații și judecăți al căror sens se presupune a fi de la sine înțeles, Cecilia Maticiuc își demonstrează observațiile și punctările teoretice și analitice în fraze pe cât de riguroase, de
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
aceasta este caracterizată de coexistența a două componente diferite: una reală, care dă caracterul documentar, și una ficțională, existentă în orice text literar 34. De aceea, literatura-mărturie trebuie judecată mai nuanțat, nu prin simpla invocare a opoziției dintre realitate și ficțiune. Elaborarea oricărui text (indiferent de natura sa) este un proces supus unor constrângeri de natură cognitivă și comunicativă, desemnat în cadrul teoriei literare și prin termenul de textualizare. Într-o definiție generală a textualizării, se precizează că aceasta reprezintă un "ansamblu
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
exprimarea unei opțiuni stilistice a autorului, o imixtiune a acestuia în realitatea extratextuală. Chiar dacă scriitorul realist intenționează să prezinte cu exactitate persoane cunoscute lui (aparținând realității cunoscute nemijlocit), acestea vor trece prin filtrul subiectivității sale, rezultând personaje (care populează lumea ficțiunii). Între realitatea textului și realitatea lumii pe care el o configurează există un raport greu de definit, deoarece comportă o multitudine de tipuri posibile, consecință a multitudinii tipurilor de texte, ce reflectă diferite grade de apropiere față de realitate. De aceea
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
și mai degrabă semnifică decât reprezintă faptul concentraționar. În literatură, ordinea cronologică este inversată și înlocuită cu ordinea poetică. La autori diferiți, apar perspective diferite asupra realității concentraționare. Prezentarea nudă a faptelor nu vorbește de la sine, ci este nevoie de ficțiunea narativă pentru a organiza aceste fapte, pentru a le da un sens, pentru a le face credibile și pentru a convinge. Textul literar care recreează lagărul nu cunoaște altă geneză decât presiunea evenimentelor, deci este strâns legat de realul evenimențial
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
altă geneză decât presiunea evenimentelor, deci este strâns legat de realul evenimențial. Domeniul scrierilor factuale este încă în curs de studiere, dar nici spațiul textelor ficționale nu rămâne în afara controverselor, în ciuda tradiției de studiu mai îndelungate. Aceasta se întâmplă din cauză că ficțiunea "cuprinde imensul teritoriu al lui ca și cum, de la mimesis la antimimesis, de la imitarea lumii reale ori a discursului despre ea (în sensul anticilor) până la invenția de lumi posibile"43. Simplificând, observăm că acest ca și cum definitoriu induce înțelegerea textelor ficționale drept texte
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
de la imitarea lumii reale ori a discursului despre ea (în sensul anticilor) până la invenția de lumi posibile"43. Simplificând, observăm că acest ca și cum definitoriu induce înțelegerea textelor ficționale drept texte imaginative 44. Absolutizând criteriul ontologic, "segregaționiștii" consideră că discursul de ficțiune ar avea denotație nulă, pentru că nu desemnează referenți "reali" (aspect exprimat de G. Genette prin sintagmele "pseudo-referință" și "denotație fără denotat"), de vreme ce "textul de ficțiune nu conduce la nici o realitate extratextuală, fiecare împrumut pe care îl face (mereu) de la realitate
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
înțelegerea textelor ficționale drept texte imaginative 44. Absolutizând criteriul ontologic, "segregaționiștii" consideră că discursul de ficțiune ar avea denotație nulă, pentru că nu desemnează referenți "reali" (aspect exprimat de G. Genette prin sintagmele "pseudo-referință" și "denotație fără denotat"), de vreme ce "textul de ficțiune nu conduce la nici o realitate extratextuală, fiecare împrumut pe care îl face (mereu) de la realitate [...] se transformă în element de ficțiune"45. I.A. Richards exprimase ideea că enunțurile literare sunt pseudo-propoziții cu funcție emotivă, "folosite de dragul efectelor"46, deci
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
nu desemnează referenți "reali" (aspect exprimat de G. Genette prin sintagmele "pseudo-referință" și "denotație fără denotat"), de vreme ce "textul de ficțiune nu conduce la nici o realitate extratextuală, fiecare împrumut pe care îl face (mereu) de la realitate [...] se transformă în element de ficțiune"45. I.A. Richards exprimase ideea că enunțurile literare sunt pseudo-propoziții cu funcție emotivă, "folosite de dragul efectelor"46, deci lipsite de valoare cognitivă. Această idee s-a bucurat multă vreme de apreciere. Teoria "segregaționistă" acordă, așadar, o dimensiune cognitivă enunțurilor
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
în măsura în care acestea se referă la entități din universul fizic. Totuși, lipsa de denotație a unei opere sau caracterul ei ficțional nu o împiedică să aibă o dimensiune referențială, fapt semnalat de "integraționiști", care acceptă ideea bogăției cognitive a operelor de ficțiune. Din această perspectivă, ficțiunea se plasează în afara distincției dintre adevărat și fals. Povestirea ficțională, înțeleasă de "segregaționiști" drept simulare a povestirii factuale, nu are trăsături sintactice, semantice sau naratologice specifice. Însă o discuție a relației de simulare între narațiunea ficțională
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
la entități din universul fizic. Totuși, lipsa de denotație a unei opere sau caracterul ei ficțional nu o împiedică să aibă o dimensiune referențială, fapt semnalat de "integraționiști", care acceptă ideea bogăției cognitive a operelor de ficțiune. Din această perspectivă, ficțiunea se plasează în afara distincției dintre adevărat și fals. Povestirea ficțională, înțeleasă de "segregaționiști" drept simulare a povestirii factuale, nu are trăsături sintactice, semantice sau naratologice specifice. Însă o discuție a relației de simulare între narațiunea ficțională și cea factuală nu
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
naratologice specifice. Însă o discuție a relației de simulare între narațiunea ficțională și cea factuală nu este întemeiată, deoarece încă din secolul al XIX-lea s-a intensificat utilizarea focalizării interne în povestirea la persoana a treia și, ca urmare, ficțiunea heterodiegetică modernă s-a distanțat mai mult de narațiunea factuală, dobândind un statut autonom. Statutul autonom al narațiunii ficționale a fost argumentat prin identificarea unor particularități lingvistice, majoritatea având legătură cu focalizarea internă, la care ne vom referi mai pe
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
obișnuit ficționalității pot fi găsite și în textele factuale. Analizând, pe rând, diferite aspecte proprii narațiunii (ordinea întâmplărilor, viteza, frecvența, modalitatea și vocea narativă), G. Genette ajunge la concluzia că nu există o deosebire a priori de regim narativ între ficțiune și non-ficțiune47. Domeniul ficțiunii este denumit și prin termenul de non-referențial, idee ce își are originea în Poetica lui Aristotel. El consideră că orice artă, indiferent de natura ei, presupune imitație (mimesis), ceea ce nu înseamnă reproducere mecanică a realității. Arta
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]
-
găsite și în textele factuale. Analizând, pe rând, diferite aspecte proprii narațiunii (ordinea întâmplărilor, viteza, frecvența, modalitatea și vocea narativă), G. Genette ajunge la concluzia că nu există o deosebire a priori de regim narativ între ficțiune și non-ficțiune47. Domeniul ficțiunii este denumit și prin termenul de non-referențial, idee ce își are originea în Poetica lui Aristotel. El consideră că orice artă, indiferent de natura ei, presupune imitație (mimesis), ceea ce nu înseamnă reproducere mecanică a realității. Arta urmărește să prezinte lucrurile
by Cecilia Maticiuc [Corola-publishinghouse/Science/1022_a_2530]