43,812 matches
-
poate continua și cu alte exemple). Ei au o dublă identitate. Eul lor este multiplu. Ambivalența lor este reală și perfect legitimă. Departe de a vedea un defect în această ambiguitate, văd în ea un progres și o formă de integrare superioară, într-o nouă realitate istorică. Oricâte naționalisme și șovinisme s-ar mai dezlănțui, am intrat într-o perioadă de globalitate istorică: a comunicațiilor electronice universale și a economiei libere de piață. Aceste realități au învins, în esență, comunismul. Că
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
fire practică și de mare eficiență, văd aceeași rezervă morală de a nu se pune în valoare decât prin operă, prin acțiune și solidaritate culturală. Exilul a constituit în toate aceste trei cazuri o soluție personală, dar profund constructivă, de integrare într-o normalitate refuzată de un regim aberant și terorist. Nu numai că nu deplâng plecarea lor, dar regret că n-au existat și mai mulți scriitori români care să-i fi imitat. în spiritul cel mai pur al cetății
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
română actuală are vitală nevoie de astfel de mesageri, fie și ocazionali: români și europeni/americani în același timp. Izolarea ne poate fi fatală. Cultura este o lume liberă, peste frontiere. Ideile nu pot fi nici arestate, nici confiscate. 7. Integrare și identitate culturală Ca să ne exprimăm în termeni foarte jurnalistici, Europa devine tot mai mult o problemă la ordinea zilei. Pe plan politic și economic în primul rând. Integrarea României în structurile europene și euroatlantice constituie, mai mult decât oricând
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
peste frontiere. Ideile nu pot fi nici arestate, nici confiscate. 7. Integrare și identitate culturală Ca să ne exprimăm în termeni foarte jurnalistici, Europa devine tot mai mult o problemă la ordinea zilei. Pe plan politic și economic în primul rând. Integrarea României în structurile europene și euroatlantice constituie, mai mult decât oricând, un adevărat imperativ național. Rezistențele de ordin geografic, în primul rând, apoi ideologice, național-comuniste sunt, în același timp, considerabile. Consecința directă este o violentă și profundă confruntare, inclusiv de
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
acestor reviste va fi pus, fără îndoială, în mod obiectiv, în lumină. Fără exagerări apologetice, bineînțeles, dar și fără minimalizarea care se practică în mod curent în așa-zisa viață literară de la noi. Idealul și chiar arhetipul literar național al integrării europene este, se pare, doar poetul oltean șmecher, care circulă cu cobilița prin Europa, furând când poate, pe naivii literari, la cântar... Nu-i mai dăm numele... Toate acestea încep, încet, să fie recunoscute și, în mod salutar, tot mai
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
ceea ce este și mai important, în destule sisteme internaționale de referințe. Operația a reușit, chiar dacă animatorii lor au fost, bine, bine, de tot jumuliți de pene de unele organe. Tot ne plac nouă, încă foarte mult, imaginile și metaforele critice... Integrarea europeană are însă și un alt aspect, de ordin pur teoretico-literar, încă puțin discutat la noi, dar tot mai actual în întreaga Comunitate Europeană. în această ordine de idei, dorim să prezentăm, foarte pe scurt, specialiștilor și publicului literar românesc
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
se ocupă de unii români într-o carte de prim ordin despre istoria ideii europene 1. Despre toate acestea și multe altele referință strict bibliografică ne ocupăm și noi, inclusiv în aparatul critic al unei cărți foarte recente: Pentru Europa. Integrarea României. Aspecte ideologice și culturale (1995). Obiectul intervenției de față este însă cu totul diferit. Ideea de literatură europeană (din care face parte și literatura română), formată în secolul trecut (un mare precursor este italianul G. Mazzini, D'una letteratura
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
de sus, ele corespund etapelor ideii ideologico-politice dominante despre Europa. Nu le evocăm acum 2. Subliniem doar faptul că după 1945, după al doilea război mondial, prin apariția unor structuri comunitare vest-europene și a afirmării tot mai energice a ideologiei integrării europene, ideea însăși de literatură europeană suferă o radicală transformare. Foarte pe scurt: ea nu se mai reduce doar la literaturile occidentale. Literaturile estice ale fostului bloc sovietic sunt recunoscute a fi nu mai puțin europene. Mai mult decât atât
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
și negru trece dincolo de realitatea epocii. Alternativele... alternativei Exponenții culturii alternative, confruntați cu astfel de situații, sunt de trei categorii, pentru a simplifica și tipiza reacțiile cele mai caracteristice. Primul tip, cel mai radical, refuză pur și simplu colaborarea și integrarea într-o formă sau alta în cultura existentă. Pe aceasta el o identifică, în orice împrejurare, cu cultura oficială, în ansamblul său. Nu reținem acum faptul că, în unele împrejurări, acest radicalism nu se manifestă chiar de la început. Cu alte
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
dislocate, nici pe departe, după 1989. De îndepărtarea sau cel puțin de modificarea și diminuarea lor radicală depinde orice progres cultural real. Structurarea și ierarhizarea societății românești a rămas și ea, în esență, aceeași. Fără existența societății civile, democrația și integrarea europeană nu sunt posibile. Supraviețuirea vechilor structuri este, de altfel, o evidență elementară. Fenomenul trebuie subliniat cu insistență, deoarece el explică de ce aceste nuclee independente, neguvernamentale, incipiente, de viață civilă și culturală autonomă, sunt încă slabe, reduse numeric, puțin dezvoltate
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
și de diferiți observatori actuali (recent Stelian Tănase). Deoarece de aici provin o serie de obstacole capitale: izolaționismul, naționalismul etnicist, xenofobia (cu vechi reflexe și antisemite), antioccidentalismul agresiv. în genere, toate barierele și forțele, care se opun direct și indirect integrării euroatlantice. Pe toate planurile. Despre oraș, o întreagă ideologie țărănistă sămănătoristă-poporanistă a întreținut mituri perimate și prejudecăți grave. Pentru a rămâne doar la elementul strict cultural, s-a pretins că orașul nu este specific, deci el nu exprimă ființa neamului
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
pe cât mai multe planuri, adesea în mod precipitat. Deoarece, aproape în toate compartimentele culturale, golurile sunt încă imense și necesitățile imediate. Primul impuls este deci de a traduce și compila. Uneori frenetic. Apoi începe să intervină un întreg proces de integrare, cu adevărat creator, de asimilare, filtrare și sintetizare reală. Obligația noastră actuală este de a reface, disciplina și organiza, pe baze moderne și tot mai bine studiate, întreg acest proces. El poate fi definit, fără exagerare, de semnificație istorică. Dar
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
adesea un bun judecător (Pensăes, 42). Și într-un caz și în altul, aspirația spre adevărul și universalitatea culturală integrală se confundă. Himeră, într-un sens, fără îndoială. Dar o himeră fecundă. Deoarece ea singură impulsionează cunoașterea, cuprinderea sa sintetică, integrarea și totalizarea a cât mai multe elemente posibile și în cât mai multe domenii ale cunoașterii. Nu este vorba, în nici un caz, de eclectism, ci de încorporarea, pas cu pas și pe trepte superioare de sinteză, a tuturor achizițiilor anterioare
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
enciclopedism (încă o dată: de ce? n.n.), ca în Occident, spre dezorientarea lumii contemporane 15, parcă ne preocupă mai mult soarta culturii noastre. Pentru ea, acest simplu enciclopedism, bineînțeles, asimilat, are încă importanța sa de prim ordin. Și nu renunțăm la el. Integrarea europeană în mod evident, pentru cultura română care a intrat într-o nouă fază de dezvoltare stabilirea unor noi relații cu ceea ce se recunoaște a fi cultura europeană constituie un eveniment, într-adevăr, capital. Idealul său este de a deveni
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
cazul lui Mircea Eliade), zona anglo-saxonă, dar și filozofiile iraționaliste, mistice etc. opuse, în general, filozofiei tradiționale de catedră. Instaurarea regimului comunist, după 1947, și politica sa de izolare antieuropeană totală, în principiu ermetică, au produs alte două tipuri de integrare europeană. Cel dintâi a avut un sens net de rezistență (prin cultură, dar nu numai; am discutat anterior această problemă), de opoziție la sistemul totalitar comunist. Se înregistrează, în 1975, și un adevărat strigăt de disperare și un apel patetic
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
sistemul totalitar comunist. Se înregistrează, în 1975, și un adevărat strigăt de disperare și un apel patetic de salvare. El aparține lui M. Nițescu, în textul său recent dezvăluit Dialectica puterii: Salvarea noastră reală, singura salvare, nu poate fi decât integrarea în destinul și cultura Europei Occidentale 16. Cultura română își reclamă, în condiții cu adevărat dramatice, adevărata sa tradiție, identitate și vocație. Nu ezităm să declarăm strigătul de disperare al lui M. Nițescu drept istoric. După 1989, integrarea europeană dobândește
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
fi decât integrarea în destinul și cultura Europei Occidentale 16. Cultura română își reclamă, în condiții cu adevărat dramatice, adevărata sa tradiție, identitate și vocație. Nu ezităm să declarăm strigătul de disperare al lui M. Nițescu drept istoric. După 1989, integrarea europeană dobândește un al doilea sens, nu mai puțin esențial: de reintegrare și refacere a legăturilor întrerupte, de fapt, o jumătate de secol, de recuperare și reducere febrilă a decalajului, devenit între timp enorm; de readaptare la noi condiții cultural
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
recuperare și reducere febrilă a decalajului, devenit între timp enorm; de readaptare la noi condiții cultural istorice, profund modificate. Ceea ce pune în fața culturii noastre actuale libere alte noi și foarte dificile probleme. De rezolvarea lor bine orientată depinde întreg progresul integrării europene viitoare. Formulăm foarte concis doar ideile esențiale. O primă exigență, de bază: toate condițiile noii culturi române invocate anterior de la primatul culturii citadine și medii, la elogiul tendințelor constructive, al continuității și enciclopedismului urmăresc același ideal fundamental: reducerea, pe cât
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
problemă de clarificare ideologică, educație și deprindere, într-o perioadă de stabilitate istorică. Recunoaștem: condiții dificile, într-adevăr. Departe însă de a fi imposibile și cu atât mai puțin irealizabile ori utopice. O a doua condiție, nu mai puțin esențială: integrarea europeană este teoretic și practic imposibilă fără acceptarea și asimilarea unui număr de valori comune. în speță, normele, legile, procedeele, formele culturale, dar și politico-juridice europene, inclusiv instituționalizate. Este ceea ce au preconizat toți proeuropenii noștri, începând cu iluminiștii. Apoi, cu
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
experiențe negative? Dorim o societate și o cultură aliniate cât mai intens și profund posibil standardelor europene. Vom lămuri mai jos ce înțelegem, în mod exact, prin această aliniere. Depășirea unui mit critic foarte rezistent reprezintă a treia condiție a integrării. De fapt, nimeni nu poate să precizeze în ce constă, în termeni concreți, valoarea absolută a unei opere, românești sau de orice altă naționalitate. în schimb, se poate dovedi, cu mult mai multă claritate, ce înseamnă o valoare de circulație
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
fapt, nimeni nu poate să precizeze în ce constă, în termeni concreți, valoarea absolută a unei opere, românești sau de orice altă naționalitate. în schimb, se poate dovedi, cu mult mai multă claritate, ce înseamnă o valoare de circulație. Și integrarea europeană reprezintă, în perioada actuală, în primul rând, primatul valorilor de circulație asupra celor absolute. Este o realitate evidentă, fundamentală. Admitem, în definitiv, că există și valori absolute. Dar de ce să nu fie puse în situația să și circule? De ce
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
la timpul său, experiența unor noi culturi. Dar azi, când deschidem doar televizorul conectat la zeci de rețele-satelit? Acum suntem în Bankok, peste o oră la San Francisco și așa mai departe. Ceea ce nu înseamnă a patra condiție a oricărei integrări europene efective că nu trebuie să ținem seamă și de situațiile intermediare existente. Iar acestea impun, în această fază, și o serie de principii de selecție culturală, adaptate, în mod necesar, momentului actual. Pentru cultura română care încearcă să iasă
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
impună chiar ca realitatea dominantă a conștiinței literare a secolului următor. Orizontul 2000 al culturii și literaturii nu mai are nici o legătură, să spunem, cu la peur de l'an mille. în sfârșit, o ultimă condiție de fapt capitală a integrării europene este respingerea oricărui naționalism și izolaționism cultural. Are deci o valoare emblematică o confesiune, ca aceasta, directă și radicală, a lui H.-R. Patapievici: De ce îmi displace naționalismul nostru. Pentru că este exclusiv paseist și profund dăunător intereselor reale, concrete
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
socio politice și, mai ales, implicații ideologice: rezistența vechilor structuri pe de o parte, intensificată de virulența național comunismului pe de alta. Xenofobia, antisemitismul, șovinismul și specificul agresiv, antioccidentalismul și mitul luminii care vine de la răsărit se opun radical oricărei integrări europene reale și în adâncime. în plus, orice naționalism de acest tip alunecă, inevitabil, în extremism. Partida se joacă deci, încă o dată, la nivel ideologic. Fără o serioasă și militantă cultură ideologică, democratică, de centru, care să echilibreze orice excese
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]
-
psihologia le studiază. Avem în vedere, în acest caz precis, doar implicațiile culturale și denaturările lor în această sferă de manifestare. Ele definesc o stare negativă, supărătoare, de subdezvoltare și infantilism cultural. Sunt obstacole esențiale în calea oricărei maturizări, handicapul integrării noastre reale în marile structuri și ierarhii culturale ale lumii moderne. Proces, fără îndoială, extrem de dificil. El presupune o terapeutică de lungă durată, și pe termen scurt, chiar de șoc, cu care cultura română n-a fost încă, în mod
POLITICĂ ŞI CULTURĂ by ADRIAN MARINO () [Corola-publishinghouse/Science/873_a_1589]